Новости за 04.07.2020

په غزني کې یو پولیس وژل شو یو ټپي دی. ‎په غزني ښار کې په وسله وال برید کې یو پولیس وژل شوي او یو بل ټپي دي. د غزني ولایت د والي ویاند واحدالله جمعه زاده د شنبې په ورځ ازادي راډیو ته وویل: "نن تر ماسپښین وروسته ۲ تنه پولیس د غزني ښار په بزازي سیمه کې وسله والو په بې غږه توپانچه ویشتلي، چې یو یې وژل شوی او بل ټپي دی." ښاغلی جمعه زاده زیاتوي، د پېښې په تړاو یو تن نیول شوي چې تر پوښتنو ګروېږنو لاندې دی. په غزني کې دغه لړۍ له کلونو کلونو روانه ده. دا په داسې حال کې ده، چې ازادي راډیو د شنبې... Читать дальше...

د افغانستان د بهرنیو چار وزارت وايي، ډیپلوماټیکې هڅې یې زیاتې کړې، چې د بین الافغاني خبرو له پیل وړاندې د افغان سولې لپاره سیمه ییزه او نړیواله اجماع لا پیاوړې او ګړندۍ کړي.

په هرات کې چارواکي وایي، ۳ پولیس د سړک غاړې یوه چاودنه کې ووژل شول. د هرات د کهسان ولسوال امین الله هفت بلا ازادي راډیو ته وویل، دغه چاودنه نن د هرات- اسلام قلعه ترمنځ لویه لاره کې د تیرپل سیمه کې شوې ده. تراوسه چا د دغې چاودنې مسئولیت نه دی اخیستی. په هرات کې د ازادي راډیو خبریال وایي، وروستیو کې د اسلام قلعه- هرات ترمنځ لویه لاره کې ناامنۍ زیاتې شوي دي. هلته نن د هرات ګمرک کارکوونکو او کمېشنکارانو د ناامنیو پر وړاندې اعتراض وکړ او ویل یې، د ناامنیو له کبله دندو ته نه شي تلی.

د افغانستان د سویل لویدیځې حوزې یو شمېر استازي شکایت لري چې حقونه یې نه دي ورکړل شوي. ‎د هرات، غور، فراه، نیمروز او بادغیس ولایتونو یو شمېر استازو په کابل کې د پارلمان مخې ته د تحسن خیمه درولې او وایي چې حکومت یې باید حقونه ورکړي. ‎د دغو تحسن کوونکو یو استازي عبدالخالق فراهي ازادي را‌‌‌‌‌‌ډیو ته وویل چې ولسمشر غني او عبدالله عبدالله دې په حکومت کې د دغې حوزې خلکو ته ونډه ورکړي. ‎ښاغلی فراهي وایي، دوی د هېواد ۲۵ سلنه نفوس جوړوي او د ګمرکونو د عوایدو لوړه برخه راټولوي، خو په خبره یې د حکومت له پامه غورځول شوي دي. Читать дальше...

د افغانستان د کانونو او پټرولیم وزارت د کانونو او صنایعو د روڼتيا نړیوال سازمانه د خپل ځنډول شوي غړیتوب د بیا ترلاسه کولو غوښتنه وکړه.

افغان لوبډلمشر وايي، چې د ملي لوبډلې يو شمېر لوبغاړي په کرونا اخته شوي وو خو اوس يې روغتيا د ډاډ وړ دی. نوموړی وايي، چې لوبډله يې په شل اوريزو لوبو کې هرې لوبډلې ته ماتې ورکولای شي او هيله لري چې د کرکټ راتلوونکي اسيا جام کې به نيمه پايلوبې ته ورسېږي. د ازادۍ فريد الله سعادت ورسره مرکه کړې:

د لوګر د ولایتي شورا غړی سید قریب الله سادات آزادي راډیو ته وویل چې د دې ولایت ټولې ستونزې یې له ولسمشر غني سره شریکې کړي او هیله ده چې د حل لپاره یې جدي ګامونه اوچت شي.

د غزني اوسېدونکي وايي، په دغه ولایت کې ډېری وخت افغان سرتیرې د خپلې بې غورۍ له امله وژل کېږي.

اویا کاله وړاندې د المان مونیخ ښار څخه د ازادې اروپا راډیو لومړنۍ خپرونه خپره شوه.

د فرانس پریس اژانس د راپور له مخې په هند کې یوه تن په څو ورځو کې تر سلو ډېر کسان په کرونا ویروس اخته کړې دي. د پېښې تحقیقات روان دي. د هند په شمال کې د بیهار په ایالت کې د یوه ځوان د واده په مراسمو کې تر ۳۰۰ ډېرو کسانو برخه واخیسته او دا ځوان ۲۶ کلن و، د کوویډ نولس ناروغۍ په څېر نښې یې لرلې او د واده په درېیمه یې ساه وخته. واده د جون په پنځلسمه و او د بیهار په مرکز پاټنا کې د روغتیایي برخې مسئول راج کیشور چوهدري وایي، د واده او ماتم په محفلونو کې د خلکو تر ګډون وروسته یوسل او یولس کسان په کرونا... Читать дальше...

د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر وایي، متحد ایالتونه د یوه نوي کیڼ اړخه بنسټپاله فاشیزم تر برید لاندې دي چې استبدادي چلند یې د امریکا د ارزښتونو او تاریخ پرضد دی.

د کندهار د کرنې ریاست مسئولین هم دا د یوه جدي ستونزه بولي او وايي، په هغه سیمو کې چې ملخان راغلي دوی به یې دوا پاشي او پر وړاندې اغېزمنه مبارزه وکړي.

چارواکي وایي، د سومالیا د پلازمېنې موګادیشو له بندره بهر نن ۷ تنه هغه مهال ووژل شول چې پولیسو د ځانمرګي برید کوونکي پر یوه موټر ډزې وکړې. د سومالیا د اطلاعاتو وزارت ویاند اسماعیل مختار ویلي، کله چې د ځان مرګي دا موټر د پولیسو له لومړۍ تالاشۍ په بیړه تېر شو، دویمې ته په رسېدو پولیسو ډزې پرې وکړې او وچاودېد. د راپورونو له مخې چاودنه کې ۲ پولیس او یو شمېر ملکیان هم ټپيان شوي دي. د دغې پېښې مسئولیت تراوسه چا په غاړه نه دی اخیستی، خو هلته له دې وړاندې له القاعده شبکې سره تړلې الشباب وسله والې ډلې ورته بریدونه کړي دي. Читать дальше...

افغان دولت روانه اوونۍ د سولې په اړه د سیمه ییزې او نړیوالې اجماع د رامنځته کېدو په هدف د درې مهمو غونډو کوربه توب کوي. لومړنۍ غونډه د شلو سیمه ییزو هېوادونو د استازو، دویمه هغه د افغانستان، پاکستان او چین درې اړخیزه غونډه او دريیمه د هغو هېوادونو غونډه ده چې تېرو دوه لسیزو کې د افغانستان په امنیتي او اقتصادي مسایلو کې ښکيل وو. د بهرنیو چارو وزارت ویاند ګران هېواد رسنیو ته ویلي، دغه غونډې له دوشنبې ورځې پیليږي. هغه زیاته کړه: "د سولې د بین الافغاني خبرو له پيله مخکې افغان دولت د سیمه ییزې او... Читать дальше...

‎د دغې جرګې لومړی مرستیال محمد میرزا کټوازی وایي، په داسې حال کې چې دلته قانوني مرجعې شته د اقتصادي پروژو په هکله طالبانو سر د امریکا بحث د افغانستان او امریکا تر منځ د سټراټیژیک تړون خلاف چاره ده.

په اقتصادي، د سوداګرۍ د پراختیا او د بې وزلۍ د راکمولو په چارو کې د افغان ولسمشر فوق العاده استازی محمد یوسف غنضنر د کويډ ۱۹ ناروغۍ له امله تېره شپه په حق ورسېد.

افغان ولسمشر د محمد یوسف غضنفر د جنازې او فاتحې د ځانګړو دولتي مراسمو ترسره کېدو ته یو کمېسیون وټاکه. د ارګ یوه خبرپاڼه وایي چې د کمېسیون مشري د ولسمشر د دفتر رئیس محمد شاکر کارګر ته سپارل شوې. د کمېسیون په جوړښت کې د کورنیو چارو، دفاع ،حج او اوقافو ، اطلاعاتو او فرهنګ وزاتونه او یو شمېر نورې دولتي ادارې شاملې دي. ښاغلی غضنفر د اقتصادي او سوداګرۍ پراختیا او د بیوزلۍ کمولو په چارو کې د ولسمشر فوق العاده استازی و چې تېره ورځ د کویډ ۱۹ ناروغۍ له کبله مړ شو.

د لغمان په قرغیو کې ولسوالۍ کې د ۴ میلیونه افغانیو په ارزښت د شیدو ټولولو د یو ستر مرکز د جوړولو بنسټ کېښودل شوه. د لغمان د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ ریاست رئیس انجنیر محمد جمیل خوشحال نن ازادي راډیو ته وویل، چې د شیدې ټولولو دغه مرکزونه چې د کرنې وزارت له پراختیایي بودیجې څخه جوړېږي، د جوړولو لګښت یې څلور میلیونه افغانۍ ده. نوموړي وویل، چې په قرغیو کې به د دغه مرکز د جوړولو چارې یې د روان کال تر پایه بشپړ او ګټې اخیستنې ته به وسپارل شي. د شیدو ټولولو دغه مرکز چې د لسګونه لېټره شیدو د ټولولو... Читать дальше...

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې چارواکو او یو شمېر سوداګرو نن سهار له پاکستاني چارواکو سره د واګه بندرله لارې هندوستان ته د صادراتي توکو د ټرانزیټ په ستونزو خبرې وکړې. د دغې خونې لومړي مرستیال محمد یونس مهمند ازادي راډیو ته وویل چې دغه ناسته د ویډیو کنفرانس له لارې ترسره شوه. ښاغلي مهمند وویل، په دغه ناسته کې له پاکستان سره په ټرانزیټ کې د افغان سوداګرو د ننګونو په خاص ډول د واګه بندر له مسیر څخه هندوستان ته د افغان سوداګرو د صادراتي توکو پر وړاندې شته ستونزې او ننګونې مطرح شوې او د پاکستان د حکومت له لوري یې پر حل ټینګار وشو. Читать дальше...

په سویل ختیځو ولایتونو پکتیا او پکتیکا کې د ماین چاودنو ۶ طالبان وژلي او یو بل یې ټپی کړی دی. په پکتیا کې د ۲۰۳ تندر قول اردو ویاند ایمل مومند ازادي راډیو ته وویل، د پکتیا احمد خېلو او د پکتیکا خوشامند کې طالبانو ماینونه خښول چې پرې چاودېدلي دي. هغه زیاته کړه: "بېګا شپه ناوخته وسله والو طالبانو غوښتل چې په پکتیا کې د غونځې په سیمه کې ماین ځای پر ځای کړي، خپل ماین پرې چاودنه کړې، ۴ ماین خښوونکي هملته وژل شوي دي، د پکتیکا خوشامند سیمه کې هم طالبانو باندې خپل ماین چاودلی چې ۲ تنه یې وژلي او یو بل... Читать дальше...

نا معلومه وسله والو په کاپیسا کې د ملي امنیت یو کارکوونکی وژلی دی. د کاپیسا د امنیه قومندانۍ ویاند شورش شایق ازادي راډیو ته وویل، د محب الرحمان په نوم دغه کس د ډنګر خېلو سیمه کې نن سهار دندې ته روان و چې موټر سایکل سپرو ډزې پرې وکړې. په سیمه کې د ازادي راډیو د خبریال وایي، وروستیو کې کاپیسا ولایت کې هدفي وژنې زیاتې شوي دي، خو چارواکو د هدفي وژنو د شمېر په اړه څه نه دي ویلي. کومې ډلې د دغې پېښې مسئولیت نه دی اخیستی.

په پاریس کې یوې محکمې د داعش وسله والې ډلې سره د تړاو په تور یو فرانسوی په ۳۰ کاله بند محکوم کړ. ټایلر ویلوس پرون، د محکمې له خوا د هغو جرمونو له کبله زندان ته واستول شو چې د ۲۰۱۳ او ۲۰۱۵ میلادي کلونو ترمنځ یې سوریه کې ترسره کړي. دا لومړی ځل دی چې فرانسه یو سخت دریځي اسلامپالی په سوریه کې د جرمونو په ترسره کولو محاکمه کوي. دېرش کلن ویلوس اسلام منلی و او د څېړونکي په باور د المهاجرین په نوم د ترهګرې ډلې غړیتوب یې ترلاسه کړی و. په دې ډله کې چې د شمالي قفقاز او منځنۍ اسیا د هیوادونو یو زیات... Читать дальше...

د امریکا متحده ایالتونو د دریېمې پرلپسې ورځې لپاره، په کرونا ویروس د اخته کیدو تر پنځوس زرو زیاتې نوې پېښې ثبت کړي دي. د جولای په دریېمه په کرونا ویروس د اخته کېدو دا لوړې شمېرې په داسې حال کې خپرېږي چې د امریکا متحده ایالتونه د خپلواکۍ د ورځې سره تړلي رخصتي لمانځي چې په دودیزه توګه سفرونه، راټولېدنې او نور مناسبتونه ورسره مله وي. خو د کرونا ویروس د خپرېدو چټکتیا د دې سبب شوې چې روغتیايي چارواکي له خلکو وغواړي څو په رخصتیو کې په خپلو کورونو کې پاتې شي. همدارنګه د امریکا یو شمېر ایالتونو د کاروبارونو... Читать дальше...

په سرمقاله کې په حکومت او طالبانو هم غږ شوی چې د سولې پروسې ته له دغو زیانونو مخنیوی وکړي.

ورځپاڼې لیکلي چې امریکا او روسیه په افغانستان کې د ورته ستونزو تاریخ لرلی، د دواړو زرګونه پوځیان وژل شوي یا ژوبل شوي او جګړو یې کلونو دوام کړی دی.