Новости за 23.01.2023

د افغانستان د شلو اورونو لوبډلمشر راشدخان د نړۍ په کچه په شل اوریزو سیالیو کې د وېکټو اخيستونکو په ډله کې دویم مخکښ توپ اچونکی شو. خان په ۳۷۱ شل اوریزو سیالیو کې پوره ۵۰۰ وېکټې اخيستي دي. نوموړي د دوشنبې په ورځ د سویلي افریقا په لیګ کې د پرېټوریا کپيټل لوبډلې پر وړاندې په ۴ اورونو کې ۱۶ منډې ورکړې او ۳ وېکټې یې واخیستې چې په دې سره یې د ټولو شل اوریزو سیالیو د وېکټو مجموعه پنځه سوو ته ورسېده. خان اوسمهال د ویسټ اینډیز له لوبغاړي ډوېن براوو وروسته په دویم مقام کې ځای لري. راشدخان د شلو اورونو... Читать дальше...

یو پخوانی افغان پوځي عبدالواسع صافی امریکا ته د ناقانونه تلو په خاطر په تکزاس ایالت کې بندي دی. عبدالواسع صافي له برازیله تر متحده ایالتونو په څو میاشتو کې ځان رسولی وو. د هغه د خوشې کولو لپاره هڅې روانې دي. صفي الله ستانکزی او نور جزییات

طالبانو په دې وروستیو کې د کندهار په ارغنداب ولسوالۍ کې د یوې کلا دننه د کوکنارو کروندې له منځه وړي دي. طالبان وايي، د دغو کروندو په اړه یې پټه اطلاع ترلاسه کړې وه چې سمدستي یې له منځه یوړل. دوی وايي، د نشه يي توکو پر کښت بندیز ته ژمن دي. نور په ویډيويي راپور کې:

یو شمېر افغانان د هدفي وژنو، اختطافونو او وسله والو غلاوو له ډېروالي شکایت کوي. د اقتصادي ستونزو، سړې هوا، انتحاري حملو او چاودنو ترڅنګ هدفي وژنو، اختطافونو، وسله والو غلاو او نورې جنايي پېښو په افغانستان کې د خلکو اندېښنې ډېرې کړې دي. یو شمېر افغانان وايي، جنايي پېښې ډېرې شوي او د مهارولو په خاطر یې لازمې هڅې نه کېږي. د کندز ولایت یوه اوسېدونکي حسام الله په دې اړه ازادي راډيو ته وویل: "وضعیت یو ځل بیا د اندېښنې وړ شوی، موږ هره ورځ په هېواد کې د هدفي وژنو، وسله والو غلاوو، ځانمرګو بریدو او... Читать дальше...

د پاکستان کرکټ بورډ مشر نجم سيټي ویلي چې پاکستان او افغانستان به په عربي متحده اماراتو کې درې شل اوریزې سيالۍ ترسره کړي. سيټي د یوه رسنیز کنفرانس پر مهال وویل چې د دواړو هېوادونو د کرکټ ادارې هوکړې ته رسېدلي او دی د پاکستان حکومت اجازې ته منتظر دی. نوموړي ویلي: "د افغانستان کرکټ له چیرمین او اجرایوي رییس سره زما ملاقات وشو په دوبۍ کې، د هغوی غوښتنه دا وه چې مونږ ته درې مېچونه راکړه، زما موقف دا و چې که د کرکټ نړیوال جام سوپر لیګ سیالۍ ترسره کړو دواړو هېوادونو ته یې ګټه نه شته ځکه نړیوال جام ته... Читать дальше...

د افغانستان کرکټ بورډ د روان زېږدیز کال لپاره د کورني کرکټ مهالوېش اعلان کړی چې لومړنی ټورنمنټ به یې د همدې میاشتې په وروستۍ اونۍ کې پیل شي. د کرکټ بورډ په خبرپاڼه کې ویل شوي چې لومړی به د ۳۱ ولایتونو ترمنځ دویمه درجه ولایتي سیالۍ پیل کړي چې شل ورځې به وغځېږي. په دې سیالیو پسې به د ۱۲ ولایتونو ترمنځ لومړۍ درجه ولايتي سيالۍ پيل شي. دغه اداره په پلان کې لري چې د کورني کرکټ تر ټولو سترې سوداګریزې سيالۍ، شپږیزه په مې میاشت کې د ټولو ملي لوبغاړو په ګډون ترسره کړي. شپږیزه د افغانستان په کورني کرکټ... Читать дальше...

په افغانستان کې د سړې هوا څپې د خلکو ستونزې ډېرې کړې دي. د هوا په سړېدو سره په افغانستان کې د خلکو د ژوند ستونزو لا پسې ډېرې شوې دي. یو شمېر ښځې وایي، د برښنا په وېش کې د بې نظمۍ، د اوبو د نلونو د یخ وهلو او سون توکو د کموالي له امله نه شي کولای د ځان او کورنۍ غړو نظافت ته رسېدنه وکړي. د کابل اوسېدونکې لطیفه وایي، د طالبانو له لوري د عمومي حمامونو له تړل کېدو مخکې یی کولای شول چې په لږ مالي لګښت سره د ځان نظافت ته رسېدنه وکړي، خو د هوا په سړېدو سره دا کار ورته ستونزمن شوی دی. هغه زياتوي:... Читать дальше...

د کرکټ نړیوالې شورا یا ای سي سي نن دوشنبه د ۲۰۲۲ کال د شلو اورونو د غوره لوبغاړو لوبډله اعلان کړه. ای سي سي په یوې خبره پاڼه کې ویلي چې اعلان شويو لوبغاړو تېر کال د شلو اورونو په بېلابېلو سیالیو کې ښې وړتیاوې ښودلې وې. په دې لېست کې د هندوستان درې، د انګلستان او پاکستان دوه دوه، د نیوزیلنډ، زمبابوې، ایرلنډ او سریلانکا یو یو لوبغاړی شامل دي. د افغانستان لوبغاړي چې تر ډېره د شلو اورونو د «فارمټ» مخکښان بلل کېږي، په دې لېست کې یې ځای نه دی خپل کړی. په اعلان شویو لوبغاړو کې د انګلستان جاس بټلر... Читать дальше...

د امریکا په لاس انجلس ښار کې پولیس وایي، د نڅا پر یوه کلب بریدکوونکي ځان هم وژلی دی. د امریکا په لاس انجلس ښار کې پولیس د هغه برید د انګېزې معلومولو په حال کې دي چې د یکشنبې په شپه د نڅا پر یوه کلب وشو. په مونته ري ښارګوټي کې شوي دغه برید چینایي الاصله امریکایانو ته اندېښنې پیدا کړي دي. په لاس انجلس ښار کې د پولیسو یوه چارواکي رابرت لونا د یکشنبې په ورځ رسنیو ته ویلي، بریدګر ۷۲ کلن و او د نڅا پر کلب تر برید وروسته یې پر ځان ډزې کړي دي. هغه وویل: "یو سپین پوستی سړی د پلورنځي د موټرو پارکېنګ... Читать дальше...

د امریکا پولیسو لاس انجلس ښار ته نژدې د نڅا پر یوه کلب د برید کوونکي جسد د یوه موټر دننه پيدا کړی دی. دغه کس د یکشنې په شپه د جنورۍ په ۲۱مه د مونته ری پارک پر کلب ډزو کې لس تنه ووژل او لس نور یې ټپیان کړل. د لاس انجلس ښار د پولیسو یوه چارواکي رابرت لونا د یکشنبې په ورځ رسنیو ته وویل، چې بریدګر ۷۲ کلن او نوم یې اوو کان تران و. د پولیسو دغه چارواکي وایي، بریدګر له برید وروسته خپل ځان هم په ډزو وژلی دی. دغه پېښه د چینایانو د نوي کال په شپه وشوه او تر دې وروسته لاس انجلس کې د چینایانو او اسیایانو د امنیت په اړه اندېښنې ډېرې شوي دي.

په بامیان ولایت کې دوو مېرمنو د موږکو په دوا ځان وژنه کړې ده. دغه خبره په بامیانو کې د طالبانو د حکومت اطلاعاتو او فرهنګ ریاست مشر مولوي سیف الرحمان محمدي د دوشنبې په ورځ (د سلواغې په درېیمه) ازادي راډیو ته تایید کړه. ښاغلي محمدي ویلي: "یوې شپاړس کلنې نجلۍ په سیغان ولسوالۍ او بلې ۵۰ کلنې مېرمنې په یکاولنګ نمبر۲ ولسوالۍ کې د یکشنبې په ورځ د موږک دوا خوړلې چې وروسته دواړو مرکزي روغتون کې سا ورکړې ده." محمدي وایي، د پېښو لامل روښانه نه‌دی، خو دوی یې په اړه پلټنې پیل کړي دي.

په کندهار کې د هېواد په کچه په لومړي ځل د بېلچو جوړولو یوازینۍ فابریکه جوړه شوې چې په یوه شفټ کې پنځه زره بېلچې تولیدوي. دغه فابریکه چې یو میلیون ډالره لګښت ورباندې شوی، مسوولين یې د برښنا له کموالي شکایت کوي. دا په داسې حال کې ده چې دا مهال په کندهار کې له ۲۵۰ فابریکو څخه ۱۳۰ فابریکې د برښنا او نورو ستونزو له امله تړلي دي. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

اروپایي ټولنې د طالبانو له حکومته غوښتي چې سملاسي ټولو نجونو او مېرمنو ته د ښونځیو دروازې پرانیزي. د دغې ټولنې د بهرنۍ پالیسۍ مشر جوزیف بوریل د دوشنبې په ورځ (د سلواغې/دلوې په دریمه) په یوه اعلامیه کې ویلي، د ښونځیو تړل د طالبانو د پخوانیو ژمنو خلاف یو کار دی. اعلامیه کې چې د دغې ټولنې پر وېبپاڼه خپره شوې راغلي، اروپایي ټولنه هیله لري چې د طالبانو حکومت له افغانانو سره کړې ژمنې عملي کړي. اروپایي ټولنې له تعلیمه د نجونو منع کول د ښځو او مېرمنو لپاره لوی شاتګ بللی او ټینګار یې کړی چې د یوه پر... Читать дальше...

د ښځو د حقونو فعاله او په تېر جمهوري نظام کې د ولسي جرګې غړې شینکۍ کړوخېل وايي، د لوړ پوړو سازمانونو، بنسټونو او شخصیتونو له ادرسه د افغان ښځو د حقونو په ننګه تويټونه، اعلاميې او لیکنې د دې ښکارندوي کوي، چې دنیا د افغان ښځو په ننګه ولاړه ده. له اغلې کړوخېل سره  همایون هېواد مرکه کړې او په سر کې یې ورنه د افغان ښځو په ننګه د ملګرو ملتونو سازمان د ښځو څانګې د تازه توېټ په اړه پوښتلي. د اغلې کړوخېل مرکه د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د کابل ښار یو شمېر اوسېدونکي وايي، ماشومانو ته یې د تفریح لازمه زمینه نه‌ده برابره. دوی وايي، مخکې د دوی استوګنیزو سیمو ته څېرمه، پارکونو کې ماشومانو ته د لوبو ځني وسایل موجود و، چې ماشومان به ورتلل، خو دغه وسایل د زیاتې استفادې له امله مات او غیرفعاله شوي دي. دوی غوښتنه کوي، چې دا وسایل دې بېرته ورغول شي. د کابل ښار اوسېدونکی عاشق الله وايي: "پارکونو ته چې ځو د ماشومانو د لوبو ډېری ځایونه، وسایل، یخمالکونه، چې ماشومان ورسره لوبې کې خرابه شوي، زموږ غوښتنه دا ده چې دا باید بېرته ورغول شي." دغه راز د کابل يوه اوسېدونکې مينه وايي... Читать дальше...

وطن پسې د خپګان او د افغانستان اوسني وضعیت ته د یو شمېر افغان سندغاړو له‌خوا د سندرو ویلو په دوام، تازه ځوان سندغاړي میرخان مقري هم [زما وطن یادېږي] په نوم یوه سندره ویلې ده. دا سندره چې افغانستان پسې خپګان ته ويل شوې، يوه برخه يې په دې ډول ده: زما وطن یادېږي. زما کابل یاد شوی. میرخان مقری چې دا سندره يې ويلي، وايي د محبوب شاه محبوب دې شعر ته یې په فېس بوک کې ورپام شو، خوښ یې شو، خو په خبره یې د سندرې کولو لپاره په‌کې ځینو بدلونونو ته اړتیا وه، همغه و چې په ټليفون یې ورسره اړیکه وکړه او د سندرې په جوړولو کار پیل شو. Читать дальше...

د افغان مېرمنو د حقونو د خونديتوب په اړه د ملګرو ملتونو او نړيوالې ټولنې پر کړنلاره نيوکې. افغانستان ته د ملګرو ملتونو د سرمنشي د مرستیالې په مشرۍ د پلاوي د سفر له پای او د افغان ښځو د حقونو په اړه د دغه سازمان د ښځو د برخې له یو تازه توېټ سره هم‌مهاله د ښځو د حقونو یو شمیر فعالانې وایي، د ملګرو ملتونو په ګډون، نړیوالې ټولنې د افغان مېرمنو د حقونو د خوندي کولو په برخه کې یوازې پر ټویټونو، اعلامیو او رسمي غونډو بسنه کړې او عملي اقدام نه‌کوي. د ښځو د حقونو فعالانې په دې باور دي چې، د طالبانو... Читать дальше...

یو ځل بیا د یو نوي سیاسي جریان د جوړېدو اعلان. د افغانستان د سولې او ولسواکۍ په نوم نهضت، هغه چې د غړو په وینا یې له پنځو سیاسي جریانونو جوړ شوی دی. د دغه نهضت مرستیال او ویاند شاه محمود میاخېل ازادي راډیو ته وویل، د افغانستان د سولې او ولسواکۍ په نوم نهضت کې «د افغانستان سوسیال دموکرات ګوند [افغان ملت]، په بهر کې د وطن ګوند د یووالي عالي شورا، د افغانستان د ملي ترقۍ ګوند، ملي کانګرس او د جمهوري غوښتونکیو خوځښت» شامل دي. ښاغلي میاخېل د دغه نهضت د جوړېدو د هدف په اړه ازادي راډیو ته وویل: "زموږ... Читать дальше...

پرون یکشبنه د سولې او ولسواکۍ د ملي نهضت په نوم نوی اتلاف اعلان شو، چې پنځه سیاسي حرکتونه په‌کې شامل دي. د دې ايتلاف یوه مرستیال، شاه محمود میاخېل چې په تېر جمهوري نظام کې یې د دفاع وزارت د معین په توګه دنده ترسره کړې، پرون ناوخته ازادۍ راډیو ته د دې نوي حرکت د هدف په باب وویل، ياد ايتلاف غواړي د افغانانو د حقونو دفاع وکړي. نوموړي وويل: "دغه ايتلاف غواړي د افغانانو د حقونو دفاع وکړي او بالاخره په افغانستان کې د ولسواکۍ، سولې او ثبات لپاره زمینه برابره شي. ځکه نو د افغانانو ترمنځ معناداره ډیالوګ اړین دی. Читать дальше...

د امریکا د متحدو ایالتونو د کلیفورنیا ایالت په یوه پارک کې د چینايانو د نوي کال د نمانځلو جشنونه پیل شوي، چې تر ډېره چینايي الاصله امریکايانو په‌کې برخه اخیستې ده. خو دغه جشنونه وروسته له هغې پیکه شول، چې د شنبې ناوخته یوه وسله‌وال کس د نڅا پر یوې ډلې ډزې وکړې، لس کسان یې ووژل او لس نور ټپیان کړل. چینایان هر کال ته د یوه څاروي یا مارغه نوم ورکوي، چې د دوی په باور سږنی کال د سوی یا خرګوش کال دی. په کلیفورنیا ایالت کې تر دې پېښې وروسته ځینې جشنونه لغوه شول، خو بیا هم په هغو ساحو کې چې ډېری اوسېدونکي... Читать дальше...

د اوکراین پوځ وايي، روسي ځواکونه په درېیو استقامتونو کې د پرمختګ په حال کې دي، خو بیا یې هم خپله عمده هڅه پر بخموت ښار عملیاتو باندې متمرکزه کړې ده. د اوکراین د پوځ چارواکو پرون ویلي، په زاپوریژیا، افدییفکا او لیمان کې د روسیې له‌خوا عملیات له ناکامۍ سره مخامخ شوي، خو اوکرایني ځواکونه توانېدلي چې په کوپیانسک، نوو-پاولوفسک او خرسون کې د ځانونو دفاع وکړي. بخموت ښار ته څېرمه روسي ځواکونه په پراخه پیمانه هوايي حملې کوي او په دې ښار کې یې مخکې تګ ته دوام ورکړی دی. دا اوکراین د ختیځې سیمې دونباس... Читать дальше...

د جرمني د بهرنیو چارو وزیره انالینا بایربوک وايي، هېواد یې تیار دی، پولنډ ته صلاحیت ورکړي، چې په جرمني کې جوړ شوي لیوپاردـ۲ ټانکونه اوکراین ته ورکړي. مېرمن بایربوک دا څرګندونې پرون یکشنه داسې مهال کړي، چې د پولنډ صدراعظم ماتیوز موراویڅکي پر برلین انتقاد کړی، چې ولې د ناټو غړو هېوادونو ته اجازه نه ورکوي، څو دغه ټانکونه اوکراین ته ولېږي. جرمني ویلي وو، تر هغو دغه ټانکونه کییف ته نه ورکوي، چې لومړی د امریکا متحدو ایالتونو د ابرامز په نوم جنګي ټانکونه اوکراین ته ورکړي نه وي. له دې درکه جرمني د... Читать дальше...

جرمني اوکراین ته د لیوپارډ ټانکونو په نه ورکولو سره د اروپایي ټولنې د یو شمېر غړیو تر سختو انتقادونو لاندې راغلی. د راپورونو له‌مخې جرمني ویلي، تر هغو به اوکراین ته دغه پرمختللي ټانکونه ورنه‌کړي چې د امریکا متحده‌ایالات دې هېواد ته د ایم ون ابرامز M1 Abrams ټانکونه ورکړي نه‌وي. د پولنډ صدراعظم ماتئوش موراویسکي ویلي، چې د جرمني دغه دلیل د منلو نه‌دی ځکه هره ورځ په اوکراین کې بې‌ګناه خلک وژل کېږي. د بالتیک د سمندرګي د غاړې درې هېوادونو، لاتویا، استونیا او لیتوانیا هم د جرمنې پر دغه دریځ انتقاد کړی دی. Читать дальше...

د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره یا اوچا وایي، بشري مرستندویه ادارو په افغانستان کې په روان ساړه ژمي کې تر اوسه تر شپېته‌سلنه پورې په نښه شویو زیانګالو کسانو ته مرستې رسولي. يادې ادارې ويلي، په دې ژمي کې چې په وروستیو څو کلونو کې تر ټولو سوړ ژمی دی، ډېرو مرستو ته اړتیا ده. اوچا پرون په یوه ټویټ کې ویلي، چې تر اوسه ۵۶۵ زره او ۷۰۰ کسانو ته مرستې رسول شوي دي. د دې ادارې په وینا بشري مرستندویه ادارې له زیانګالو افغانانو سره د کمپلو او د تودوخې موادو مرستې کوي او هم هغوی ته د سرپناو پر ترمیم سربېره د کرایي کورونو لپاره نغدي پیسې ورکوي.

د ملګروملتونو ښوونیزه، علمي او فرهنګي اداره یا یونسکو وایي، د افغانستان په پوهنتونونو کې د ښځو ګډون په تېرو دوو لسیزو کې کابو شل چنده زیات شوی و خو نن ورځ دوی اجازه نه‌لري چې په دغه هېواد کې لوړې زده‌کړې وکړي چې دا د منلو وړ نه‌ده. دې ادارې دغه څرګندونې د زده‌کړې د نړیوالې ورځې په مناسبت پرون په یوه ټویټ کې کړي او غوښتنه یې کړې چې راځئ له دې ورځې سره یو ځای شو او په لوړ غږ او واضح دا خبره وکړو چې پرېږدئ، افغان نجونې زده کړې وکړي. یونسکو ویلي، د طالبانو د لومړی واکمنۍ له نسکورېدو وروسته په ۲۰۰۱... Читать дальше...