Новости за 12.09.2023

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو عالي کمېشنر ولکر ټرک وایي، په افغانستان کې بشري حقونه په ډېر خراب وضعیت کې دي او د میلیونونو ښځو، نارینه‌وو، نجونو او هلکانو ژوند یې سخت اغېزمن کړی دی. ټرک دغه څرګندونې نن په جینوا کې د بشري حقونو د شورا ۵۴مې غونډې ته په وینا کې وکړي او ویې ویل چې د لسیزو جګړو په دې هېواد کې د بشري حقونو د سرغړونو له زیاتوالي سره مرسته کړې ده. هغه زیاته کړه، طالبانو د ۲۰۲۱ کال په اګست کې واک ته له رسېدو راهیسې د افغانانو په تېره د ښځو او نجونو پر حقونو او آزادیو سیستماتیک بریدونه کړي دي. Читать дальше...

د هندي رسنیو د راپورونو له مخې د دې هېواد حکومت له ژمنې سره سم افغانستان ته پنځوس زره ټنه غنم او ځینې نورې اړینې مرستې رسولي دي. هند د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا په ۵۴مه غونډه کې چې پرون په جینوا کې پرانیستل شوه، په یوه اعلامیه کې وویل چې پر غنمو سربېره یې د دوه سوه ټنه واکسینونو او نورو روغتیایي وسایلو او د طبعي پېښو له زیانمن شویو سره ۲۸ ټنه مرسته کړې ده. په اعلامیه کې همدارنګه ویل شوي چې هند د افغانستان وضعیت له نږدې څاري او د خپلو مرستو په بدل کې یوازې غواړي چې دا هېواد له سولې او ثبات څخه برخمن شي. Читать дальше...

د طالبانو حکومت د افغانستان د یو شمېر ولایتونو اوسېدونکو ته دونیم میاشتې مهلت ورکړی چې د بهرنیو اسعارو له کارولو ډډه وکړي. د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان بانک د دوشنبې په ورځ وویل چې دغه اقدام په هېواد کې د ملي پولي واحد، افغانۍ د عامولو په هدف شوی دی.

د تورخم دروازې او سالنګ لويې لارې له تړل کېدو وروسته يو شمېر افغانان وايي چې د کابل په بازارونو کې د خوراکي توکو بيې لوړې شوي دي. په داسې حال کې چې د تورخم دروازه او د سالنګ لویه لاره د افغانستان مهمې سوداګریزې لارې دي، له تړل کېدو وروسته یې د کابل په بازارونو کې د خوراکي توکو بیې لوړې شوي دي. یو شمېر کابل ښاریان وايي، په وروستیو څو ورځو کې د یو شمېر خوراکي توکو بیې لوړې شوي دي. احمد يو له هغو څخه چې په دې وروستيو کې يې د خپلې کورنۍ مياشتنی خرڅ اخيستى وايي، بيې لوړې شوي دي. هغه وویل: "د بېلګې... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د پاکستان د حکومت هغه ادعا رکړه چې په سرحد کې د وروستۍ شخړې ملامتي یې پر افغانستان اچولې ده. د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوچ د دوشنبې په ورځ په اسلام آباد کې د طالبانو حکومت تورن کړ چې تورخم پولې ته څېرمه یې په ناقانونه توګه ودانۍ جوړولې او بې توپیره او لمسونکې ډزې یې پیل کړې وې. هغې یوځل بیا ادعا وکړه چې افغانستان له خپلې خاورې ترهګرو ته اجازه ورکوي چې پرپاکستان بریدونه وکړي. د طالبانو حکومت له دې مخکې ویلي وو چې سرحدي ځواکونو یې د تېرې چهارشنبې په ورځ... Читать дальше...

د جرمني په ګډون په بېلابېلو هېوادونو کې د اعتراض کوونکو ښځو د نه خوړلو ۱۲ ورځنی اعتصاب نن پای ته ورسېد. د ښځو د حقونو یوې فعالې تمنا زریاب پرياني او هغې سره نورو ملګرو د جرمني په کولون ښار کې د خپل ۱۲ ورځني اعتصاب د پای ته رسېدو خبر ورکړ. دوی يوه اووه ماده‌يیزه اعلامیه خپره کړې چې په‌کې ویل شوي، په افغانستان کې د ښځو پر وړاندې د طالبانو د حکومت د 'جنسيتي اپارټايډ' د پېژندلو لپاره به دوی د حقوقي هڅو په لټه کې وي او له بېلابېلو لارو به خپلو اعتراضونو ته دوام ورکړي. په اعلامیه کې راغلي چې د نور... Читать дальше...

د افغانستان او فیلیپین د فوټبال ملي لوبډلو ترمنځ نن یوه دوستانه سیالي ترسره شوه چې دوه د یو پر وړاندې فیلیپین وګټله. د افغانستان فوټبال فدراسیون ویلي، یاده سیالي د فیلیپین په مرکز کې ترسره شوه چې فیلیپین دوه او افغانستان یو ګول وواهه. وروسته له هغې چې د فوټبال ملي لوبډلې لپاره نوی روزونکی ګومارل شوی دی، لوبیز سفرونه یې هم زیات شوي دي. تر دې وړاندې افغانستان د بنګله‌دېش ملي لوبډلې پر وړاندې هم دوه سیالۍ ترسره کړې وې چې دواړه په مساوي توګه پای ته رسېدلې وې.

د طالبانو حکومت په کنټرول کې د افغانستان بانک د افغانیو د دودولو په خاطر د سویل لوېدیځ زون کندهار، هلمند، دایکندي، زابل او ارزګان ولایتونو اوسېدونکو ته دوه نیمې میاشتې وخت ورکړی چې په خپلو معاملاتو کې د بهرنیو اسعارو له کارولو ډډه وکړي. د دغه بانک ویاند حسیب‌الله نوري په یوه ویډیويي پیغام کې چې د طالبانو حکومت په کنټرول کې د ملي تلوېزیون له خوا خپور شوی، د دغو ولایتونو اوسېدونکو ته خبرداری ورکړی چې له سرغړونکو سره به قانوني چلند وشي. هغه ویلي: "د افغانستان بانک د سلواغې مياشتې په ۷مه نېټه په... Читать дальше...

د ځغاستې په څلور سیالو کې افغان نابینا لوبغاړي ولي محمد نوري د سرو زرو څلور مډالونه ګټلي دي. نوري ازادي راډیو ته په رالیږلي پیغام کې ویلي چې یادې سیالۍ په جرمني کې ترسره شوې چې د ۲۱ هېواودنو ۵۰۰ لوبغاړو په کې ګډون درلود. د نوري په وینا چې هغه د ځغاستې په بېلابېلو سیالیو کې ګډون وکړ او په ټولو سیالیو کې یې اتلولۍ وګټلې. نوموړی به د لامبو وهلو په سیالیو کې هم برخه واخلي. باید وویل شي چې نوري تر دې وړاندې هم د ځغاستې او لامبو وهلو په بېلابېلو سیالیو کې ګډون کړی او اتلولۍ یې ګټلي دي.

د امریکا د متحده‌ ایالاتو د ترهګرۍ ضد ملي مرکز وايي، په افغانستان او پاکستان کې القاعده شبکه له تاریخي ځوړ یا رکود سره مخ ده او بیا راپورته کېدل يې ناشوني دي. په امریکا کې دننه پر بېلابېلو هدفونو باندې د القاعده شبکې له مرګوني بريدونو له ۲۲ کلونو تېرېدو وروسته، د امریکا د استخباراتو وروستۍ ارزونې ښیي چې د ترهګرۍ پر وړاندې د امریکا د جګړې په پایله کې دغه ډله په عملي توګه ناتوانه شوې او نور په امریکا د برید توان نه‌لري. د امریکا د ترهګرۍ ضد ملي مرکز مشرې کریسټي ابی زید د دوشنبې په ورځ د ۲۰۰۱ کال... Читать дальше...

د راپورونو له مخې متحدوایالاتو موافقه کړې چې د امریکايي بندیانو د خوشې کېدو په بدل کې د ایران شاوخوا ۶ میلیارد ډالر کنګل شوې پیسې آزادې کړي خبري آژانسونو راپور ورکړی چې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن د امریکا او ایران ترمنځ د بندیانو د تبادلې د معاملې په ترڅ کې د ایران د شاوخوا ۶ میلیارد ډالره کنګل شویو پیسو د معافیت سند لاسلیک کړی دی. د راپورونو له مخې په جنوبي کوریا کې د ایران کنګل شوې پیسې به قطر ته او بیا ایران ته واستول شي. ایراني او امریکايي چارواکو په تېره اګست میاشت کې ویلي... Читать дальше...

د پاملرنې نړیواله موسسه وايي، په افغانستان کې د ۷۸ سلنه خلکو میاشتنی عاید کم شوی دی. دغه موسسه وايي، د تېر ۲۰۲۲ کال د سپټمبر میاشتې په پرتله اوس د ۷۸ سلنه افغانانو میاشتنی عاید کم شوی دی. دې موسسې خپله هغه سروې چې نن د سپتمبر په ۱۲مه یې جزییات په یوه راپور کې خپاره کړي، ویلي دي چې په ۹ ولایتونو کې یې له ۳۸۱ کسانو څخه چې ۵۰ سلنه یې ښځې وې، د میاشتني عاید په اړه پوښتنې کړي چې له دې ډلې ۷۳ سلنه خلکو ورته ویلي چې په میاشت کې یې عاید تر ۵ زره افغانیو یا ۵۹ ډالرو څخه هم کم دی. په راپور کې ویل شوي،... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارډ بېنیټ د طالبانو له حکومته غواړي چې نجونو ته د معیاري زده کړو د زمینې برابرولو ترڅنګ ښځو ته د سوداګرۍ او په بهرنیو موسسو کې د کار اجازه ورکړي. مرسلین ارسلا د بېنیټ د راپور پر جزییاتو د ښځو د حقونو له فعالې فهیمې ذهین سره مرکه کړې او په پیل کې یې ترې پوښتلي چې د دوو کلونو په تېرېدو سره د دغه راز څېړنو او راپورونو خپرول تر کومه په افغانستان کې دننه د ښځو پر ژوند کې بدلون راوستی او ایا د هغوی حقونه یې خوندي کړي؟ د دې مرکې د اورېدو لپاره لاندې لېنک کېکاږلی شئ... Читать дальше...

د افغانستان د فوټبال ملي لوبډله نن په یوه دوستانه سیالۍ کې له فیلیپین سره د سیالۍ ډګر ته ښکته کېږي. د افغانستان د فوټبال فدراسیون د خبر له مخې چې یاده سیالي به د کابل پر وخت تر غرمې وروسته ۳:۳۰ بجې پیل شي. یاده سیالي د فیلیپین په پلازمېنې مانیلای کې ترسره کېږي. باید وویل شي چې تېره میاشت د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې له بنګله‌دېش سره هم دوه دوستانه سیالۍ ترسره کړې چې په مساوي توګه پای ته ورسېدې.

د کرکټ اسیا جام سیالیو د سوپر فور پړاو په ترڅ کې نن د هندوستان او کوربه سریلانکا ترمنځ سیالۍ پیل شوې ده. دغه سیالي چې په کولمبو ښار کې ترسره کېږي، هند د لوبې پچه ګټلې ده او توپوهنه یې غوره کړې ده. دا په سوپر فور پړاو کې د یادو هېوادونو دوهمې سیالۍ دي. سریلانکا په خپلې لومړۍ لوبې کې بنګله‌دېش او هندوستان بیا پاکستان ته ماتې ورکړې دي. د سوپر فور یا څلور غوره لوبډلو پړاو وروستۍ سیالي به د سپټمبر میاشتې په ۱۵مه نېټه د هند او بنګله‌دېش ترمنځ وي او پایلوبې د همدې میاشتې په ۱۷مه نېټه په پام کې نیول شوې. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ځانګړی راپور ورکوونکي ریچارډ بېنیټ یوځل بیا له طالبانو وغوښتل چې د افغان نجونو او ښځو پر وړاندې له خپلو ظالمانه او ځپونکو پالیسو لاس واخلي. ریچارډ بېنیټ د بشري حقونو په برخه کې د طالبانو چلند افراطي بولي او وايي، د طالبانو له واکمنۍ وروسته افغان ولس له بشري ناورین او داسې یو رژیم سره مخ دی چې له بشري حقونو یې پراخې سرغړونې کړي بېنیټ چې پرون یې د بشري حقونو شورا په ۵۴مه غونډه کې خبرې کولې وویل، طالبانو په سیستماټیک، پراخ او بنسټیز تبعیض سره نجونې... Читать дальше...

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي نن هغه لایحه مسترده کړه چې دولتي چارواکو ته د خپلو شتمنیو د پټ ساتلو اجازه ورکوي. د اوکراین پارلمان تېره اوونۍ د هغو قوانینو د بیا احیا لپاره رایه ورکړه چې چارواکي د خپلو شتمینو په اعلان مکلف ګرځوي. دا لایحه په ۲۰۲۲ کال کې پر اوکراین د روسیې تر یرغل وروسته ځنډول شوې وه، خو د پارلمان په پرېکړه کې چارواکو ته د یوه بل کال لپاره وخت ورکړل شوی و چې خپلې شتمنۍ پټې وساتي. زیلینسکي بېګا په یوه ویډیويي پیغام کې وویل چې چارواکي باید یو کال وروسته نه، بلکې همدا اوس خپلې شتمنۍ اعلان کړي. Читать дальше...

د خوړو نړیوال پروګرام یا 'ډبلیو ایف پي' یوځل بیا په راروان ژمي کې د افغانستان له اړو خلکو سره د مرستې لپاره له مرستندویو هېوادو څخه د بسپنې غوښتنه کړې. په افغانستان کې د دې سازمان څانګې نن پر خپل ایکس شبکه په یوه بیان کې ویلي چې دا اداره په خپله سږنۍ بودیجه کې له ۶۰ سلنه کموالي سره مخامخ ده. په بیان کې راغلي، افغانستان له ډېرو زیانګالو او ځپل شویو هېوادونو څخه دی چې لس میلیون وګړي یې سږکال له ژوند ژغورونکو مرستو بې برخې شوي دي. په افغانستان کې د خوړو نړیوال سازمان مشرې هسیاو وي لي په یوه تازه... Читать дальше...

د طالبانو حکومت په هېواد کې د ملي پولي واحد افغانۍ د عامولو په هدف د اقداماتو په ترڅ کې د بهرنیو اسعارو د کارولو لپاره خلکو ته دوه نیمې میاشتې مهلت ورکړی دی. د افغانستان بانک چې طالبان یې اداره کوي دا مهلت پرون اعلان کړ او ویې ویل د افغانۍ د دودولو پروسه د وږي په اوومه د هېواد له جنوب لوېدیځ زون څخه پیل شوې ده. د افغانستان بانک ویاند حسیب‌الله نوري په یوه وینا کې چې پر ملي تلوېزیون خپره شوه خلکو ته خبرداری ورکړ چې باید په تجارتي راکړه ورکړه کې افغانۍ د بهرنیو اسعارو له کارولو ډډه وکړي که نه له سرغړوونکو سره به قانوني چلند وشي. Читать дальше...

اروپایي ټولنې روسیې ته د اوکراین په اشغال شویو سیمو کې د ترسره شویو ټاکنو د عواقبو خبرداری ورکړی دی. دغه محلي ټاکنې د تېرې اوونۍ په پای کې پر روسیې سربېره د اوکراین په هغو سیمو کې ترسره شوي چې روسي ځواکونو اشغال کړي دي. اروپایي ټولنې د اوکراین په اشغال شویو سیمو کې محلي ټاکنې ناقانونه بللي او جرمني روسیې ته د نویو بندیزونو خبرداری ورکړی دی. مسکو پرون د سپټمبر په یولسمه اعلان وکړ چې د اوکراین په اشغال شویو سیمو کې محلي ټاکنې د متحدې روسیې په نوم حاکم ګوند ګټلي دي. اروپایي ټولنې پرون دوشنبه... Читать дальше...

د پاکستان سرپرست صدراعظم وايي چې حکومت یې د افغان کډوالو د نیولو لپاره اقدامات پیلوي. انوارالحق کاکړ له آج تلوېزیون سره په پرونۍ مرکه کې ټینګار وکړ چې دا کار یوازې د غیرقانوني کډوالو د نیولو لپاره کېږي. پاکستاني رسنیو راپور ورکړی چې په تورخم کې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ د چارشنبې ورځې تر نښتې وروسته پولیسو په کراچۍ او ځینو نورو ښارونو کې له ۲۵۰ زیات افغان کډوال نیولي دي. په پاکستان کې د افغان کډوالو مدافع وکیلي منیزې کاکړ ازادي راډیو ته وویل، پولیسو پرون د ۲۴ ساعتونو په ترڅ کې له... Читать дальше...

د راپورونو له مخې د شمالي کوریا مشر کیم جون اون له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره د کتنې لپاره روسیې ته رسېدلی دی. د روسیې ریا نووستي خبري آژانس نن هغه تصویرونه خپاره کړل چې د آژانس د راپور له مخې کیم د آرام سمندر په ساحلي سیمه پریمورسکي کرای کې په اورګاډي کې د سفر په حال کې ښيي. د کریملین له خوا د خپرو معلوماتو له مخې تمه ده چې د شمالي کوریا مشر به په راروانو ورځو کې له پوتین سره وګوري. په غالب ګومان دا لیدنه به د پریمورسک په بندري ښار ولادي واستوک کې وشي. امریکايي چارواکو ویلي، داسې مهال چې... Читать дальше...

واشنګټن ایکزامینر: واشنګټن ایکزامینر ورځپاڼې په یوه لیکنه کې پر امریکا د سپټمبر د یوولسمې تروریستي بریدونو کالیزې او له افغانستانه د امریکایي ځواکونو وتلو ته پام اړولی دی. لیکواله یې بیټ بیلې لیکي، د ۲۰۰۱ کال د سپټمبر په ۱۱مه په هېواد کې د ماتم او وېرې فضا هله خوره شوه چې د القاعده ترهګرو د امریکا په خاوره کې د یو لړ تروریستي بریدونو په لړ کې ۲۹۷۷ امریکایان ووژل. د سپټمبر له یوولسمې وروسته، زموږ ملت په افغانستان کې جګړې ته اړ شو، هغه هېواد کې چې واکمنو طالبانو د دغو بریدونو پلان جوړونکو ته خوندي پټنځایونه ورکړي وو. Читать дальше...

د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت په اړه د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورټر د بشري حقونو د وضعیت په تېره بیا پر ښځو د طالبانو زیاتېدونکي محدویتونه د سختې اندېښنې وړ بللي. د ریچارډ بېنیټ د کلني راپور یوه ابتدایي بڼه د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا له خوا خپره شوې. تمه ده د دې راپور وروستۍ او بشپړه بڼه د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ۵۴مې ناستې ته وړاندې شي چې له پرون سپټمبر ۱۱مې پيل او د اکټوبر تر شپږمې دوام کوي. د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورټر ریچارډ بېنیټ په خپل راپور کې سپارښتنه کړې چې د افغانستان... Читать дальше...

نن د افغانستان د ښځو د حقونو د فعالې تمنا زریاب پریاني د خوراکي اعتصاب دولسمه ورځ ده. تمنا زریاب پریاني چې د طالبانو له خوا په مظاهرو کې د ګډون په تور زنداني او د راپورونو په اساس شکنجه شوې وه، ټینګار لري چې له طالبانو سره مالي مرستې چې د دې په خبره د دغه جنسي اپارټایډ د رژيم د دوام یو اساسي عامل دی باید ژر تر ژره ودرول شي. تمنا زریاب پریاني چې څو میاشتې مخکې له افغانستان راوتلې اوس یې په جرمني کې خوراکي اعتصاب کړی. له اغلې پریاني سره پرون د جرمني د بهرنیو چارو وزارت استازي ګیورک کلوسمان لیدلي... Читать дальше...