Новости за 14.04.2021

د کرنې اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت وایي، افغانستان د چرګانو د غوښې د توليد برخه کې ځان بسیاینې ته نږدې شوی او اوس مهال، په کلني ډول په هېواد کې د چرګانو د غوښې تولید ۲۶۰ زره ټنو ته رسېږي. د دې وزارت ویاند اکبر رستمي ازادي راډیو ته وویل، دا مهال د هېواد په کچه د غوښېنو، هګیو او تکثیري چرګانو نهه زره او ۲۴۷ لوی او واړه فارمونه فعال دي. د ښاغلي رستمي په خبره، کابل د هګيو د چرګانو له نږدې دوه زره فارمونو په درلودو سره، د هګیو چرګانو تر ټولو زیات فارمونه لري او کندهار د غوښېنو چرګانو شااوخوا زر فارمونه لري. Читать дальше...

د ولسمشر جو بایډن دغه پرېکړه به په افغانستان کې د امریکا تر ټولو اوږده جګړه ختمه کړي.

په پاکستان کې د اپرېل پر ۱۴مه لومړۍ روژه ده خو د کورونا وبا درېیمې څپې او ورسره ګراني چارواکي، کاروباریان او عادي وګړي له مشکل سره مخامخ کړي دي. د روغتيا په برخه کې د دې هېواد د وزيراعظم سلاکار فیصل سلطان ويلي د کورونا وبا اوسنۍ څپه تر پخوانيو هغو زوروره ده. بل خوا د دې هېواد د شمارياتو ادارې ويلي چې د تېرو مياشتو په پرتله په مارچ مياشت کې ګرانه زياته شوې وه. ويډيو: اسوشييټډ پرېس ايډيټ او رپورټ: عبدالحی کاکړ

افغان حکومت وايي، له افغانستانه د امریکايي پوځیانو د وتلو د جزیاتو په اړه نه‌ غواړي نظر ورکړي.

په کابل کې چاپېدونکو ورځپاڼو په نننیو ګڼو کې په بېلابېلو موضوعاتو بحثونه او تبصرې خپرې کړي. هشت صبح د هشت صبح ورځپاڼې په سرمقاله کې د افغان دولت د سولې مسودې او د طالبانو له ‌خوا د سولې اړوند پر وروستیو خبرو نیوکې شوي او دا یې جګړې ته د لار هوارولو پلمې بللي دي. په سرمقاله کې راغلي، د ملي مصالحې عالي شورا لا هم د افغان سولې په اړه استانبول کې جوړېدونکي ناستې لپاره د خپلې طرحې مسوده نه ده وروستۍ کړې. د ملي مصالحې عالي شورا د طرحو د توحید ځانګړې کمېټې د یکشنبې په ورځ خپله طرحه د شورا رهبرۍ... Читать дальше...

د امریکا د سنا جرګې د استخباراتو کمېټه نن چهارشنبه(د وري ۲۵مه) د متحده ایالاتو ملي امنیت ته د ورپېښو ګواښونو په اړه استماعیه غونډه جوړوي.  ټاکل شوې غونډه کې د متحده ایالاتو امنیت ته د روسیې، ایران، چین او شمالي کوریا له خوا د شته ګواښونو په اړه خبرې وشي.  دا د ۲۰۱۹ میلادي کال له جنوري میاشتې راهیسې لومړی ځل دی چې د امریکا استخباراتي چارواکي یو ځای یوې غونډه کې راڅرګنديږي.  نننۍ غونډه کې د امریکا د مرکزي استخباراتو 'سي.ای.اې'، د فدرالي څېړنو د ادارې ' اېف.بي.ای' او د ملي او دفاعي استخباراتو مشران ګډون کوي. Читать дальше...

د امریکا د ناروغیو د کنټرول او مخنیوي مرکز د 'جانسن اېنډ جانسن' واکسین له کبله د وینې د غوټه کېدو پېښې څېړي.  د دغه مرکز مشورتي کمېټه نن چهارشنبه(د وري ۲۵مه) وروسته تر دې غونډه کوي چې پرون دوی او د امریکا د خوړو او درملو ادارې د کووېډ-۱۹ ضد دغه واکسین د درولو خبر ورکړ.  دوی به هغه شپږ پېښې وڅېړي چې د اتلسو او اته څلویښتو کلونو ترمنځ مېرمنو کې له واکسین وروسته وینه کلکه شوې ده.  د دغو شپږ مېرمنو له ډلې یوه یې مړه شوې او د نورو وضعیت هم د اندېښنې وړ ښودل شوی دی.  له دغه اعلان سره همهاله 'جانسن... Читать дальше...

کله چې څه باندې یو کال مخکې ولسمشر غني نورستان د ملي پارک په نوم ونوماوه، نو د دې ولایت ګڼ اوسیدونکي هیله مند وو چې ولایت کې به یې د رغاونې چارو ته پاملرنه زیاته شي، خو دوی وايي، دې موده کې په ملي پارک د نورستان د بدلولو لپاره عملي اقدامات نه دي شوي. بشپړ انځوریز راپور یې دلته وګورئ:

نورستان د افغانستان غرنی او له طبیعي ښکلاګانو ډک یو ولایت دی. په شنو ځنګولو پوښلي غرونه، په درو کې یې د روانو رودونو شور او زړه راښکونکې اب و هوا یې د کلونو راهېسې د افغانستان د نورو سیمو د خلکو زړونه ور جذب کړي. څه باندې یو نیم کال مخکې جمهور رئیس اشرف غني نورستان د ملي پارک په نوم ونوماوه، نورستانیانو د دې اعلان تود هرکلی وکړ او تمه یې درلوده چې له دې سره به د نورستان غرنیو درو کې د بیارغونې او سیاحت چارو ته پاملرنه ور واړوي، خو دې برخه کې د عملي اقداناتو نشتون نورستانیان نه هیلي کړي دي. ... Читать дальше...

د کونړ ولایت په څوکۍ ولسوالۍ کې د استاد فیض الله ښوونځی شااوخوا ۲۵ کاله وړاندې په شخصي ځمکه او شخصي لګښت جوړ شوی و، دا ښوونځی لومړی دیني مدرسه وه. د ښوونکو معاشونه هم د استاد فیض الله زامنو په غاړه اخېستی و، خو په افغانستان کې د طالبانو حکومت د سقوط سره يې مدرسه او ودانۍ حکومت ته وسپارله، اوس د ودانۍ په دیوالونو کې درزونه راغلي او پوره رغونې ته يي اړتیا ده. د دې ښوونځي په غولي کې د تېز باد له امله خاورې او دوړې وي چې زده کوونکې ورسره سخت ستونزې ګالي. باد دومره توند وي چې زده کوونکي د ښوونکو غږ په اسانه نه شي اوریدای. Читать дальше...

په فراه ولایت کې د یوه موټر بم په چاودنه کې لږ تر لږه ۲ ملکیان ووژل شول او نږدې ۲۰ تنه نور ټپیان شول. د فراه د امنیه قوماندانۍ ویاند، فاروق حضرتي تېره شپه ازادي راډیو ته وویل، په ټپیانو کې ۲ پولیس او نور ملکیان دي. د حضرتي په خبره دغه چاودنه پرون مازیګر پنځه بجه د فراه په لومړۍ ناحیه کې وشوه. چارواکي وايي، په وژل شوېو کې یو تن ماشوم هم شامل دی.

د جمهوري ریاست یوه سلاکار په دایکنډي ولایت کې د کار او توسعې ګوند  د مشر له خوا د «جبهه مقاومت دو» په نوم د یوه وسله وال حرکت د پیل په باب عکس العمل وښود. ذوالفقار امید چې د جنبش روشنايي مخکښ غړی هم دی، د دایکنډي او بامیان په یوه سرحدي سیمه کې په ځینو عکسونو کې تر سترګو کېږي چې تر شا یې په لسګونو غیرمسوول وسله وال ولاړ دي. ښاغلي امید لیکلي چې دغه وسله وال په مسلکي ډول روزل شوي چریکان دي چې د تبعیض، بې عدالتۍ او د امنیت د ټینګښت د څرنګوالي په وړاندې د مبارزې لپاره یې عمومي غونډې پیل کړي دي. ... Читать дальше...

د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسیون د جګړې له ښکېلو غاړو وغوښتل چې د روژې مبارکې میاشتې په درناوي اوربند وکړي. د دغه کمېسیون د نشراتو او ارتباطاتو مشر، ذبیح الله فرهنګ پرون سې شنبه (د وري ۲۴مه) په دې باب ازادي راډیو ته وویل: "روان وضعیت نهیلی کوونکی او ډاروونکی وضعیت دی. سخته اندېښنه لرو چې هره ورځ ملکیان وژل کېږي. دا د اندېښنې وړ  ده. د خلکو غوښتنه دا ده چې دواړه اړخونه سوله وکړي او اوربند اعلان کړي." تردې مخکې ولسمشر محمد اشرف غني، د ملي مصالحې عالي شورا مشر عبدالله عبدالله، د ملي امنیت... Читать дальше...

د ترکیې د بهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ چې د استانبول غونډه به د اپرېل میاشتې پر ۲۴مه پیل شي. دغه وزارت د سې شنبې (د وري ۲۴مه) په ورځ په یوه اعلامیه کې وویل چې د اسلامي جمهوریت او طالبانو ترمنځ دغه غونډه به د مې میاشتې تر څلورمې نېټې دوام وکړي. په قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر ویاند محمد نعیم پرون ازادي راډیو ته وویل، د دوی مشورې لا نهايي شوي نه دي، ځکه تر هغو نېټه نه شي مشخص کېدلای. تردې مخکې په رسنیو کې ویل شوي وو چې دغه غونډه ښايي د اپرېل میاشتې پر ۱۶ مه پیل شي، خو طالبانو تېره دوشنبه وویل... Читать дальше...

د هندوستان د کرکټ د غوره لیګ (IPL) د مسابقو په لړ کې نن چهارشنبه(د وري ۲۵مه) سنرایزر حیدراباد او رویال چېلنجرز بنګلور ټیمونه سره مخامخېږي. په سنرایزر لوبډله کې د افغانستان درې لوبغاړي راشد خان، محمد نبي او مجیب الرحمن شته. پرونۍ مسابقه ممبۍ انډیانز ټیم له کلکتې نایټ رایډرز څخه په لسو منډو وګټله. د کرکټ ځینې نور افغان لوبغاړي په احتیاطي ډله کې شامل دی چې ښايي دوی ته هم د مسابقې فرصت برابر شي. د هند د کرکټ غوره لیګ د سږکال مسابقې د مې میاشتې تر ۳۰مې نېټې دوام کوي. د افغانستان کرکټ بورډ په دغه لیګ کې د افغان لوبغاړو ګډون مهم بللی دی.

د روسیې د زنداني شوي سیاسي مخالف، الکسي ناوالنۍ مېرمن وايي، د خپل خاوند د روغتیا په اړه یې اندېښنه په زیاتېدو ده. یولیا ناوالنایا ویلي، په هغه زندان کې چې ناوالنۍ ساتل کېږي، د زندان شرایط او د ده غذايي اعتصاب په سختېدو دی. مېرمن ناوالنایا په انسټاګرام کې لیکلي چې د کرملین له منتقد ناوالنۍ سره یې پرون سې شنبه وکتل. ناوالنۍ د اداري فساد په تور د بند دوه نیم کلنه دوره تېروي، خو زیات کسان په دې باور دي چې دغه حکم سیاسي انګېزه لري.

د امریکا د متحدو ایالاتونو ولسمشر جو بایډن له خپل روسي سیال ولادمیر پوتین څخه غوښتنه وکړه چې له اوکراین سره د کړکېچ د کمېدو لپاره اقدامات وکړي. په هغه ټیلیفوني مکالمه کې چې پرون سې شنبه (د وري ۲۴مه) وشوه، ښاغلي بایډن له پوتین سره یوځای په یوه درېیم ګړي هېواد کې د یوې سرمشریزې د جوړېدو وړاندیز وکړ. دا څرګندونې داسې مهال کې کېږي، واشنګټن او ناټو یو وار بیا له کییف څخه پر خپل ملاتړ ټینګار کړی دی. سپینې ماڼۍ په یوه اعلامیه کې وویل، په دې ټیلیفوني مکالمه کې په اشغال شوې کریمیا او د اوکراین په سرحدونو... Читать дальше...

والسټریټ ژورنال والسټریټ ژورنال ورځپاڼې د افغانستان د سولې خبرو ته پام اړولی او لیکي، د افغانستان د دولت او طالبانو ترمنځ مخامخ خبرې له نږدې ۲۰ کلونو جګړې وروسته د لومړي ځل لپاره د تېر کال په سپټمبر کې په قطر کې پیل شوې. دغو خبرو ته چې د امریکا په منځګړیتوب زمینه برابره شوې، هدف‌یې په افغانستان کې د امریکا د تر ټولو اوږدې جګړې پای ته رسول دي. والسټریټ ژورنال لیکي، له هغه راهیسې دغه خبرې په ټپه درېدلې وې او طالبانو د دوشنبې د ورځې په دې اعلان سره چې د استانبول په غونډه کې ګډون ته چمتو نه‌دي، د دې خبرو په وړاندې یو بل خنډ رامنځته کړ. Читать дальше...

طالبان وايي، تر هغو چې ټول بهرني ځواکونه له افغانستانه نه وي وتلي، هېڅ داسې کنفرانس کې ګډون نه کوي چې د افغانستان په اړه پریکړه په کې کېږي.  دا خبره د طالبانو د قطر د دفتر ویاند محمد نعیم تېره شپه په خپل یوه ټویټ کې کړې ده.  نوموړي ویلي، دوی خپل کارونه په مشورې سره کوي او د همدې مشورو په ترڅ کې چې هره پریکړه وشي، د هغې له مخې تصمیم نیسي.  دا اعلان وروسته تر دې کېږي چې لویدیځو رسنیو وویل، امریکایي ولسمشر جوبایډن به د سپتمبر میاشتې تر ۱۱ مې خپل ټول ځواکونه له افغانستانه وباسي.  که داسې... Читать дальше...

سپینه ماڼۍ وايي ټاکل شوې، د امریکا د متحدو ایالاتونو ولسمشر جو بایډن نن چهارشنبه (د اپرېل ۱۴مه) له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو په اړه وینا وکړي. د ولسمشر جو بایډن دغه تصمیم به په افغانستان کې د امریکا تر ټولو اوږده جګړه ختمه کړي. له دې سره به ټول امریکايي ځواکونه پر امریکا د ۲۰۰۱م کال د سېپټمبر د ۱۱مې د حملو د شلم کال له پوره کېدو سره هم ­مهاله له افغانستانه ووځي. سرچینې زیاتوي، تمه ده د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن او د امریکا دفاع وزیر لوېد اسټن د بلجیم په پلازمېنه بروکسل... Читать дальше...

ارزګان کې په وروستیو کې د شري ناروغي زیاته شوې ده، دغلته خلک وايي، له یوې خوا جګړو ځپلي او له بلې خوا ورته د شري په څېر ساري ناروغیو مخه کړې ده. د ارزګان مرکز ترینکوټ روغتون کې مریم او نور بې بې د لسګونو هغه مېرمنو له ډلې څخه دي چې خپل په شري ناروغۍ اخته ماشومان یې دې روغتون ته د ترینکوټ ښار اړوند نواباد کلي څخه د درملنې په پار راوړي دي. د مریم څو ماشومان شري نیولي دي، وايي: "زما دوه لوڼې او ۳ زامن په یوه ورځ د شري ناروغي ونیول، زموږ په کلي کې لسګونه نور ماشومان هم په‎ دغه ناروغۍ اخته دي." ... Читать дальше...

ایران د څه باندې ۶۰ فیصدي یورانیمو د پخولو یا غني کولو خبرداری داسې وخت ورکړ چې تردې څو ساعته مخکې د ایران د بهرنیو چارو وزیر د نطنز پر اټمي تأسیساتو ادعا شوې حمله 'یو بد قمار' وباله. محمد جواد ظریف وویل چې دغه قمار به د نړۍ له پیاوړو هېوادونو سره د ۲۰۱۵میلادي کال د اټمي تړون د بیا احیا په مذاکرو کې د ایران مټې نورې هم غښتلې کړي. ښاغلي ظریف زیاته کړه: "که اسرائیلیانو فکر کړی وي چې ایران د بندیزونو د رد له تعقیب څخه راګرځولی شي او د ایران د خلکو مخه نیولی شي، ډېر بد قمار یې وهلی دی." دولتي... Читать дальше...

د افغانستان په جنوب کې د ځوانانو او لویانو د بوختیا او مزدورۍ فصل یو ځل بیا رارسېدلی دی. دا مهال د ارزګان په شمول د جنوبي ولایتونو ډېر هوټلونه، مسافرخانې او رستورانتونه له هغو کسانو ډک دي چې د کوکنارو په کروندو کې د نېښ وهلو لپاره د افغانستان له مختلفو ولایتونو څخه راغلي وي او غواړي هلمند ته ځان ورسوي چېرې چې په زیاته اندازه کوکنار کرل کېږي. د کوکنارو د کرکېلې د مخنیوي لپاره د افغان حکومت او نړیوالې ټولنې د هڅو سربېره سږ کال بیا هم ارزګان، هلمند او شااوخوا ولایتونو کې کروندګرو پر پراخو سیمو تریاک یا کوکنار کرلي دي. Читать дальше...