Новости за 16.02.2020

د افغانستان ټاکنو خپلواک کمېسیون د ولسمشرۍ په ټاکنو کې له ښکیلو اړخونو وغوښتل چې د یو شمېر محلونو د رایو د بیا شمېرنې په برخه کې ورسره همکاري وکړي. د دې کمېسیون مشرې حوا علم نورستانۍ د یک شنبې په ورځ له رسنیو سره په خبرو کې وویل چې د افغانستان خلک د دې ټاکنو وروستۍ پایله غواړي. هغې زیاته کړه: "زموږ غوښتنه له هغو ډلو څخه چې په دې پروسه کې ښکېل دي دا ده چې د افغانستان د ټاکنو خپلواک کمېسیون په کړنو باور ولري، زه چې همدا اوس له تاسو سره خبرې کوم تر دا مهاله موږ داسې یو غیر قانوني کار نه دی کړی چې... Читать дальше...

د افغان ولسمشر دویم مرستیال په پاکستان کې د کډوالو په اړه جوړېدونکي نړیوال کنفرانس کې د ګډون په هدف نن اسلام اباد ته ولاړ. د ښاغلي دانش مطبوعاتي دفتر په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې د بهرنیو چارو سرپرست او د کډوالو چارو وزیر دې سفر کې د دویم مرستیال ملګرتیا کوي. پاکستان ته د افغانانو د کډوالېدو د څلویښتمې کلیزې په مناست دا کنفرانس سبا پيلېږي چې د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتوني ګوتریش او د شاوخوا شپیتو هېوادونو او نړیوالو سازمانونو استازي په کې برخه اخلي. د کنفرانس بحثونه به تر ډېره پاکستان کې د افغان... Читать дальше...

د لوګر امنیتي چارواکي وایي، پل علم ښار کې یې د طالبانو اکمالاتي مسئول نیولی دی. د لوګر د امنیه قومندانۍ ویاند شاهپور احمدزی وایي، د طالبانو دغه مسئول یې د هدفي عملیاتو په نتیجه کې نیولی دی. هغه وویل: "تېره شپه د پل علم اړوند سیمو کې یو لړ هدفي عملیات وشول، دې عملیاتو کې د ګل حسین په نوم یو کس چې د طالبانو اکمالاتي مسئول و، نیول شوی دی." طالبانو تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي. لوګر د کابل په ګاونډ کې پروت ولایت دی چې سږ کال د ژمي پر مهال هم په کې طالبان کله نا کله له امنیتي ځواکونو سره جګړه کوي.

دغو کافي شاپونو ګڼ مینه وال پیداکړي دي. له ځوانانو سربېره کورنۍ هم د کافي څښلو لپاره دغو کافي شاپونو ته ورځي. فریدالله سعادت پرې راپور جوړ کړی:

د ولسي جرګې ځينې غړي او د سیاسي چارو یو شمېر پوهان مونیخ امنیتي غونډه کې د ولسمشر غنې تر څنګ د امرالله صالح ګډون دهغه استخباراتي شالید او د سیالو ټاکنیزو ډلو پر وړاندې سیاسي مانور ګڼي.

د پکتیا اوسیدونکي او مدني فعالانو نن د یوې غونډې پر مهال د چې د سولې او اوربند څخه د ملاتړ په موخه جوړه شوې وه، وویل، چې د سولې په روانو خبرو کې دې د افغانانو کمه ونډه دې زیاته او د سولې د توافق لیک پر مهال دې له نړیوالې ټولنې او په افغانستان د ننه له ټولو ډلو او سیاسیي ګوندونو کلک تضمین واخېستل شي، چې بیا به د قدرت او نورو اهدافو لپاره جنګ او تاوتریخوالی نه کوي. په دې غونډه کې یو شمېر میرمنو ، ځوانانو، دیني او سپین ږېرو په یوه غږ د جګړې د ختمیدو، اوربند او د سولې د هوکړې د ژر لاسلیک غوښتنه وکړه. Читать дальше...

که څه هم د ټاکنیزو ډلو له‌خوا د استېنافي شکایتونو په اړه د ټاکنیزو شکایتونو کمېسیون له پرېکړې نږدې دوه اوونۍ تېرېږي، خو اوس د ټاکنو خپلواک کمېسیون وايي، په ۴ ولایتونو کې د رایو تفتیش پیل شوی دی. د دې کمېسیون یو ویاند ذبیح الله سادات د یکشنبې په ورځ ازادي راډیو ته وویل، سرپل، هلمند، کندهار او کابل هغه ولایتونه دي چې د رایو بیا تفتیش په کې پیل شوی دی. هغه زیاته کړه: "موږ خپله وروستۍ هڅه کوو چې هر څومره ژر کېږي، دا بهیر پای ته ورسېږي، مګر بیا هم د ټاکنیزو شکایتونو کمېسیون، ټاکنیزو ډلو او پر ټاکنو... Читать дальше...

په بامیانو کې دریمې ژمنۍ ورزشي سیالۍ پای ته ورسېدې. په دغه سیالیو کې نږدې دوه سوه کورنیو او بهرنیو ورزشکارانو برخه اخیستې وه چې د سې شنبې په ورځ پیل شوې وې او د جمعې په ورځ پای ته ورسېدې. ګلامیز شریفي پرې رپوټ لري چې هیلۍ اسد یې وړاندې کوي:

افغان لوبغاړی امرالدین شریفي د قرغزستان د نفتچي فوټبال لوبډلې سره یوځای شو. د افغانستان د فوټبال فدراسیون مطبوعاتي مرستیال شمس امیني نن ازادي راډيو ته وویل چې دغه لوبغاړي د قرغزستان له نفتچي ټيم سره یو کلن تړون کړی. د اسیا د مقدماتي جام په دویمه مرحله د نفتچي ټيم د چهارشنبې په ورځ د تاجکستان له خجند ټيم سره لوبېږي.  امرالدین شریفي تردې وړاندې دوه کال د قزاقستان له الي اوش لوبه وکړه.

د افغانستان د ګلف ملي لوبډله نن پاکستان ته لاړه. د افغانستان د المپیک ملي کمیټې مطبوعاتي غړي مجیب قاري زاده نن ازادي راډيو ته وویل، چې د ګلپ څلورکسیزه ټيم د ګلف په اماتور تورنمنټ کې د ګډون په هدف نن پاکستان ته سفر وکړ. دغه سیالۍ د فبرورۍ په ۱۶ د پاکستان د ګلف فدراسیون په کوربه توب پیلېږي. د ګلف فدراسیون مسوولینو د معلوماتو پربنسټ په دغو لوبو کې د افغانستان سربېره د پاکستان او د سیمې د هېوادونو نور ټيمونه هم لوبیږي.

ولسمشر محمد اشرف غني وايي، د افغانستان جګړه تر هغه پای ته نه رسېږي،  څو چې طالبان په بهیر کې راګډ نه‌ شي او هغوی و نه ازمایل شي.

د تخار ولایت سیمه ییز چارواکي وايي، د ناامنیو او جګړو له امله په زیانمنو شویو څه باندې ۶۰۰ کورنیو یې خوراکي او غیر خوراکي مرستې وېشلي دي. په تخار کې یوشمېر کورنې شکایت کوي، په روان کال کې د جګړو له امله د دوی د استوګن کورونه تخریب شوي او اوس دومره توان نلري چې خپل وران شوي کورونه بېرته ورغوي. د دې ولایت د خواجه غار ولسوالۍ اوسېدونکي عبدالغفور په دې اړه وايي: "له موږ سره یو اندازه د خوراکي او غیر خوراکي توکو مرسته شوي ده، خو له حکومت څخه غواړو چې له موږ سره مالیې مرسته وکړي ترڅو خپل وران شوي کورونه... Читать дальше...

د اوبو او انرژۍ وزارت وايي، د سږکال زیات اورښتونه د کال د سمسورتیا لپاره ښه زیری دی. د افغانستان د اوبو او انرژۍ وزارت ویاند احمد سیر نیکزاد بیا یکشنبې ازادي راډیو ته وویل، چې د سږکال وروستي اورښتونه کولی شي د راتلونکي کال لومړیو کې د اوبو کچه به ټول افغانستان کې لوړه شي. هغه زیاته کړه: "د سږکال اورښتونو ته په کتو ویلی شو چې راتلونکی کال لومړیو کې به د ځمکي لاندې او په سر د اوبو کچه لوړه شي خو تراوسه پورې نشو ویلی چې راتلونکی کال به د اوبو سطحه څومره لوړه شي." خو دغو اورښتونو سږ کال د هېواد... Читать дальше...

افغان ولسمشر محمد اشرف غني وایي که طالبان غواړي د خپل قدرت بنسټ پياوړی وښيي نو باید د ټاکنو له لارې واک ته د رسېدو فکر ولري. ښاغلي غني د مونیخ په امنیتي کانفرانس کې ویلي افغان ټولنې نوره سخت دریځي رد کړې او په ټولنیزو ازادیو باور لري. هغه زیاته کړه: "زما په نظر افغانانو په فکري لحاظ سخت دریځي رد کړې ده که طالبان ملاتړ لري نو ولې دوی له ټاکنو وېره لري زه دوی ته چلنج ورکوم تاسې هلمند، پکتیا یا کندهار کې یو کس نوماند کړی چې ټاکنې وړي او که نه؟ یا د شمال یوه ولایت ته راشی په ځانګړې توګه راشي کابل... Читать дальше...

د "تاندې څانګې" په خپرونه کې په دې موضوع خبرې کوو چې ولې ځینې ځوانان په ځان باور نه لري او په نفس یې اعتماد ټيت وي؟ د دې حالت پایلې څه وي؟ او څه ډول ځوانان په ځان باور پیدا کولای شي؟ "تاندې څانګې" د ځوانانو لپاره د ازادي راډيو ځانګړې خپرونه ده چې همایون هېواد جوړوي. دا خپرونه د هرې شنبې په ورځ د څلور بجو او د یکشنبې د ورځې په سهار د اتو بجو په خپرونه کې خپرېږي. د دې خپرونې د اورېدو لپاره لاندې لینک کېکاږئ:

د ناتو عمومي منشي ینس سټولټنبرګ د فرانسې د ولسمشر ایمانویل مکرون دا وینا چې ویلي یې دي د فرانسې اټومي وسلي د اروپا د دفاعي ستراتیژي د محور په اصلي مرکز کې دي رد کړې.

د ملګرو ملتونو عمومي منشي نن په پاکستان کې د افغان کډوالو په اړه جوړ شوي کنفرانس کې ګډون کوي. د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویلي انتوني ګوټیریش په هغه کنفرانس کې برخه اخلي چې پاکستاني چارواکو دغه هېواد ته د افغان کډوالو د ورتګ د څلویښتمې کلیزې په مناسبت جوړ کړی دی. پاکستان کې شاوخوا دوه نیم میلیونه افغان کډوال دېره دي او دوی هغه مهال کډوال شول چې پر افغانستان د شوروي سرو لښکرو یرغل وکړ. د دغو کډوالو ډېره برخه په کمپونو کې اوسېږي خو ځینو نورو یې بیا هلته ځانونو ته کورونه او کاروبارونه جوړ کړي دي. Читать дальше...

د کابل پولیس وایي، نامعلومه وسله والو تېره شپه دغه ښار کې په نشو روږدي ۹ کسان په ډزو وژلي دي. د کابل د امنیې قومندانۍ خبرپاڼه وایي چې دغه پېښه د شپږمې امنیتي حوزې اړوند د قرغ غره په لمنه کې شوې. خبرپاڼه کې راغلي چې د پیښې لامل او انګېزه لا معلومه نه ده او وژل شوي عدلي طب ته لېږدول شوي دي. د کابل پولیسو په یوه جلا خبرپاڼه کې ویلي چې نن سهار د احمدشا بابا مېنې په نهم بلاک کې نامعلومه وسله والو د سړک سر یو صراف په ډزو وژلی دی. په خبرپاڼه کې راغلي، د صراف پیسې نه دي غلا شوي او پېښه د پولیسو تر پلټنې لاندې ده. Читать дальше...

په فراه کې سږکال د عنابو ۱۰۰ باغونه جوړېږي. د کرنې او مالدارۍ وزارت ویاند اکبر رستمي نن ازادي راډيو ته وویل د کرنې وزارت په دغه ولایت کې د ۱۰۰ باغونو د جوړولو لپاره ۱۶ زره نیالګي په بڼوالو ویشلي دي. د کرنې وزارت د معلوماتو پر بنسټ دغه باغونه د فراه په پشت رود ولسوالۍ کې جوړېږي. عناب هغه وچه مېوه ده چې د ارزښت له مخې په سرو زرو مشهور دی. عناب د هېواد په ځینو سېمو کې په خپل سر شنه کېږي او په ځینو نورو سيمو کې بیا د کرنې وزارت او خلکو له خوا کرل کېږي. د افغانستان د کرنې وزارت مسؤلین وايي،... Читать дальше...

افغان ولسمشر محمد اشرف غني د المان مونیخ ناستې په څنډه کې د بېلابېلو هېوادونو له استازو په ځانګړي ډول د منځنۍ اسیا هېوادونو له مشرانو سره د اقتصادي همکاریو پر پراختیا ټينګار وکړ. له ارګ څخه د یوې خپره شوې اعلامیې پر بنسټ ولسمشر غني د دې ناستې په څنډه کې د هالنډ، قزاقستان او اذربایجان له ولسمشرانو سره د سوداګریزو او ټرانزیټي هوکړه لیکونو په اړه خبرې کړې دي. اعلامیه وايي، ټاکل شوې چې له یادو هېوادونو سره د سوداګرۍ او ټرانزیټ په برخو کې هوکړې هم لاسلیک شي.

د ګوړې اچار په خپرونه کې پر بېلابېلو موضاعو تمرکز شوی دی.

د امريکا پوځي چارواکي وايي د عراق په پلازمېنه بغداد کې نن سهار وختي د امريکا سفارت ته څېرمه د امريکا په مشرۍ د ائتلاف پر يوه پوځي اډه څو توغندي لګېدلي دي. دا لا معلومه نه ده، چې په دې راکټي حمله کې چا ته د سر او مال زيان اوښتى که څنګه؟ د امريکا د سفارت په انګړ کې د خبرداري زنګ وهل شوى او په دې اړه جزئيات نه شته چې دا څو توغندي وو. د امريکا سفارت د هغې پوځي اډې څنګ ته پروت دى، چې پوځي ائتلاف يې کاروي. د فرانسې خبري اژانس خبريالانو راپور ورکړى چې د څو توغنديو د چاودنو اوازونه يې اورېدلي دي. Читать дальше...

چينايي چارواکو ويلي چې نن درېيمه ورځ ده چې په کرونا ويروس د خلکو د اخته کېدو پېښې تر پخوا کمې شوې دي. خو د روغتيا نړيوال سازمان ويلي چې په دې اړه څه ويل تر وخت مخکې خبره ده. چينايي چارواکو نن وويل، پرون په دې ويروس ۱۴۲ کسان مړه شوي چې د چين په قلمرو کې د مړو شمېر ورسره ١٦٦٥ کسانو ته ورسېد. چين کې په يوه ورځ په کرونا ويروس د خلکو د اخته کېدو د ٢٠٠٩ پېښو راپور ورکړل شوى، چې ورسره دا شمېر ٦٨ زره ٥٠٠ ته ورسېده. خو چينايي چارواکي وايي دا په کرونا ويروس د نويو پېښو د اندازې کموالى ښيي، ځکه ۳ ورځې... Читать дальше...

په سلګونو پناه غوښتونکو په بوسنيا هرزګوينا کې له پوليسو سره شخړه وکړه. پوليسو هڅه کوله، هغه اعتراضيه کمپ ورټول کړي چې په کې راغونډو شويو پناه غوښتونکو د ګاونډي هېواد کرويشيا د سرحدي چارواکو له ناوړه چلند څخه شکايت درلود. دا شخړه پرون شنبه د پناه غوښتونکو په ميرال نومي کمپ کې وشوه چې د کرويشيا له سرحده ١٠ کيلومتره لېرې د بوسنيا په لوېديځ کې پروت دى. په دغه کمپ کې چې د ٣٠٠ کسانو ظرفيت لري شا خوا ١٠٠٠ پناه غوښتونکي ډېره دي. د شخړې پر مهال د چا د ژوبلېدو راپور نه دى ورکړل شوى خو عيني شاهدانو... Читать дальше...

زلمي خليلزاد او ولسمشر محمد اشرف غني يو وار بيا د تاوتريخوالي د کمېدو پر فرصتونو خبرې وکړې. د افغانستان د سولې لپاره د واشنګټن ځانګړي استازي زلمي خليلزاد نن سهار په ټويټر کې ليکلي، چې پرون يې د جرمني په مونیخ ښار کې له ولسمشر غني سره د تاوتريخوالي د کمېدو د فرصتونو تر څنګ، د سولې د ټولشموله پروسې د چمتووالي پر اړتيا بحث وکړ. د خليلزاد په خبره دوى له ټولو افغانانو غوښتنه کړې، چې د افغانستان د څه باندې څلورو لسيزو غميزې د پاى ته رسېدو لپاره دې له موقع استفاده وکړي. دواړه مشران په داسې حال کې... Читать дальше...