Новости за 06.09.2020

افغان حکومت وايي د بین‌الافغاني مذاکراتو د پیل لپاره طالبانو لا لازم چمتووالی نه‌دی بشپړ کړی. د بین‌الافغاني خبرو د پیل لپاره د نن او سبا ژمنې تر هغې اوږدې شوې چې تمه یې کېده. تمه وه چې نن یکشنبه د افغان حکومت مرکچي پلاوی قطر ته تللی وای خو د سولې په چارو کې د دولت وزارت وايي، د بین‌الافغاني مذاکراتو د پیل لپاره د افغان پلاوي ټولې تیارۍ بشپړۍ شوي او کله چې په دې ډاډه شول چې طالبان د خبرو لپاره چمتو دي قطر ته به سفر وکړي. د دې وزارت ویاندې ناجیې انوري ازادي راډيو ته وویل: "د مذاکراتو د پیل... Читать дальше...

د افغانستان فوتبال غوره لیګ نهم دور سیالۍ د اته ټیمونو ترمنځ تر راتلونکو ۱۰ ورځو پورې پیلېږي. دغه لیګ، د افغانستان فوټبال فدراسیون له‌خوا د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت او موبي ګروپ په همکارۍ پیلېږي او نن‌یې ترمنځ هوکړه‌لیک هم لاسلیک شو. د فوټبال فدراسیون رئیس یوسف کارګر د یکشنبې په ورځ «۱۳۹۹ کال د وږې ۱۶» د دغې تفاهمنامې د لاسلیک کېدو پر مهال وویل، سږ کال به د فوټبال غوره لیګ سیالۍ محدودې وي. ښاغلی کارګر زیاتوي: "موږ هیله‌مند یو سږ کال په لږ وخت کې ښه لیګ ترسره کړو، د کرونا ویروس د خپرېدو په خاطر نه‌شو کولای د تېرو کلونو په څېر لیګ ولرو. Читать дальше...

د شپږیزې د کرکټ لیګ په لومړۍ لوبه کې نن مس عینک لوبډلې چې د تېر کال د لیګ ګټونکی و، د بند امیر لوبډلې ته د یوې منډې په توپیر ماتې ورکړه. د لوبې پچه د بند امیر لوبډلمشر اصغر افغان وګټله او د بالېنګ پرېکړه‌یې وکړه. مس عینک لوبډلې په ۲۰ اوورونو کې ۱۷۹ منډې جوړې کړې او اووه غړي یې وسوځېدل، خو بند امیر لوبډلې ونه‌شو کړای چې دا هدف په ۲۰ اوورونو کې پوره کړي. ټاکل شوې چې د شپږیزې د لوبو لړۍ د سپټمبر تر۱۶مې نېټې دوام وکړي. د افغانستان کرکټ بورډ وايي، دا لوبې د کرونا ویروس د خپرېدو د مخنیوي لپاره... Читать дальше...

افغان حکومت له طالبانو غواړي چې د بین‌الافغاني خبرو لپاره خپل پلاوی ژر تر ژره چمتو کړي څو د سولې خبرې پیل شي. د سولې په چارو کې د دولت وزارت ویاندې ناجیې انوري نن ازادي راډیو ته وویل د بین‌الافغاني خبرو لپاره د افغان پلاوي تیارۍ بشپړې شوي، خو قطر ته به وروسته له هغه سفر وکړي چې طالبان خپل پلاوی چمتو کړي. په همدې حال کې د طالبانو ویاند وايي، په قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر مشر عبدالغني برادر په دوحه کې په یوه غونډه کې د طالبانو د مرکچي پلاوي مشر مولوي عبدالحکیم حقاني او غړي معرفي کړل. د دې... Читать дальше...

د کرکټ ازبېک لوبغاړی مراد مرادي چې له دې وړاندې یې د کرکټ ملي ۱۹ کلنې لوبډله کې هم لوبه کړې وايي، هڅه کوي یوه ورځ ملي لوبډلې ته هم لار پیدا کړي. فرید الله سعادت‌یې په اړه دا راپور چمتو کړی:

د کورنیو چارو وزارت په میدان وردګو ولایت کې پر دولتي ځواکونو د عبدالغني علیپور د خپلسرو وسله والو د برید په اړه د څېړنو د پیل خبر ورکوي. د دې وزارت ویاند طارق آرین نن یکشنبې آزادۍ راډیو ته وویل: "په اړه ارزونې روانې دي، شواهد راټولوو، څرګنده خبره ده چې داسې پېښې د اصولو او قانون خلاف دي، شواهد چې بشپړ شي درسره شریک به یې کړو." له دې مخکې د میدان وردګو والي مظفرالدین یمین ازادي راډیو ته ویلي و، چې د علیپور د ډلې وسله والو تېره شپه د میدان وردګو په بهسود ولسوالۍ کې پر یوه پوسته برید کړی، دوه سرتېري یې ټپیان کړي او یوبل یې اسیر کړی دی. Читать дальше...

شاهین قول اردو وايي چې د بلخ ولایت په چاربولک ولسوالۍ کې د وسله والو پر یوه غونډه په بمبارۍ کې د هغوی ۸ کسان وژلي دي. ۲۰۹ شاهین قول اردو په یو بیان کې چې نن خپور شو وايي، دا برید د چاربولک ولسوالۍ په سبزیکار سیمه کې شوی او هغه وسله وال په کې په نښه شول چې د افغان ځواکونو پر یوه پوسته یې برید کړی و. شاهین قول اردو په یو جلا بیان کې د فاریاب ولایت د قیصار ولسوالۍ په شاخ سیمه کې کې هم له حکومتي ځواکونو سره په نښته کې د اوو طالبانو د وژل کېدو او د دوو نورو د ټپي کېدو خبر ورکوي. بل خوا تندر قول... Читать дальше...

د افغانستان د دفاع سرپرست وزیر اسدالله خالد وايي، د سولې په روانو حساسو شرایطو کې نه یوازې دا چې جګړه کمه شوې بلکه نوره هم زیاته شوې ده. نوموړي نن په لغمان ولایت کې یوې غونډې ته د خپلې وینا پرمهال وویل، د افغانستان دښمنان اوس د یوې سیمې د سقوط توان نه لري. هغه زیاته کړه: " له بده مرغه په جنګ کې د کموالي تغیر نه ده راغلی خو زیات شوی دی او دلته هم هغه فشارونه چې تاسو دا څور ورځې وینئ، شاید د همدې برنامې یو جز وي چې دښمن غواړي په خبرو کې امتیاز واخلي." ښاغلی خالد وايي، افغان حکومت تل دې سولې لپاره... Читать дальше...

په تېره یوه میاشت کې له افغانستان نه د افغان سېکهانو او هندوانو ۱۵۰ کورنیو هند ته د امنیتي ګواښونو له امله پنا وړې ده. په ولسي جرګه د دوی استازی نرېندر سېنګهـ خالصه د یکشنبې په ورځ «۱۳۹۹ کال د وږې ۱۶» له ازادي راډیو سره په خبرو کې وايي، اوس‌مهال یوازې ۲۰۰ افغان سېکهان او هندوان په افغانستان کې پاتې دي. هغه زیاته کړه: "موږ په تېرو ۱۸ کلنو کې حکومت ته ډېرې چغې وکړې، خو دوی زموږ غږ وانه‌ورېده، دا لامل شو چې افغان سېکهان او هندوان هند ته پناه یوسي، په تېره یوه میاشت کې ۱۵۰ کورنۍ هند ته تللې دي او... Читать дальше...

د اپوزیسون لاریون کوونکو نن د بیلاروس په پلازمېنه مینسک کې د نورو اعتراضونو لپاره چمتوالی نیولی دی. دوه هڅه کوي چې د دې هېواد ولسمشر الکساندر لوکاشینکا استعفا ته اړ کړي. د اپوزیسون ډلې تمه لري چې د یکشنبې د ورځې په لاریونونو کې به د نورو اونیو پای ورځو د لاریونونو په پرتله چې لسګونه زره کسانو یې په ترڅ کې د مینسک په کوڅو کې اعتراضونه وکړل ډېره ګڼه ګوڼه راجلب کړي. په تېرو لاریونونو کې څو ځله اعتراض کوونکي د بلوا ضد پولیسو سره لاس و ګرېوان شوي دي. الکساندر لوکاشینکا چې له ۲۶ کلونو راهېسې پر... Читать дальше...

د افغانستان د کرنې وزارت په سرپل کې د کرنيزو درملو يوه نوې ډيپو جوړه کړه. د کرنې او مالدارۍ وزارت ویاند اکبر رستمي نن ازادي راډيو ته وویل چې دغه ډيپو د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت له بودجې څخه د څه د پاسه درې ميليونه افغانيو په لګښت جوړه شوې ده. نوموړي وویل، دغه ډيپو د کرنيز درملو او د محصولاتو د باکيفته توليداتو د ساتنې په موخه د سرپل د مرکز او ولسواليو د کروندګرو او بڼوالو په خاطر جوړه شوې ده. د دوی په وینا، له دغو کرنيزو درملو څخه په ګټې اخیستنې سره به د کروندګرو کښتونه او د بڼونو مېوې له ناروغيو او افتونو وساتل شي.

ټاکل شوې چې نوی کابل بانک د افغانستان له ملي بانک سره یوځای شي. د مالیې وزارت ویاند شمروز مسجدي نن ازادي راډيو ته وویل چې په دې تړاو ناسته هم شوې ده. نوموړي وویل چې په دې ناسته کې د مالیې سرپرست وزیر عبدالهادي ارغندیوال، د افغانستان بانک سرپرست اجمل احمدي، د افغانستان د مرکزي سرشمېرنې ادارې رئیس احمد جاوېد رسولي، د نوي کابل بانک او ملي بانک رئیسانو او د ولسمشرۍ ماڼۍ د چارو ادارې استازي ګډون کړی وو. ښاغلي مسجدي په دې تړاو ازادي راډيو ته وویل: "د افغانستان د مرکزي سرشمېرنې ادارې د ولسمشر له حکم... Читать дальше...

په کابل کې به نن (د سپټمبر په ۶مه) د شپږیز کرکټ لیګ د اووم دور لومړۍ سیالۍ وشي. د کرکټ بورډ د مهال‌وېش له مخې به نن د بند امیر ښاماران د مس عینک له اتلانو سره مخامخ کېږي. په کابل کې پرون ماښام د لیګ د پرانیستې په مراسمو کې، د افغانستان ولسمشر محمد اشرف غني وویل، د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې د افغانانو ملي یووالی دنیا ته څرګند کړ. غني وویل، افغانستان څوک نه‌شي وېشلائ او د یوه واحد افغانستان لپاره پر ملي اراده هم څوک پښې نه‌شي اېښودلائ. هغه وویل چې د کرکټ ملي لوبډله یوازې یوه لوبډله نه‌ده، بلکې... Читать дальше...

د افغانستان د ملي امنیت سلاکار حمدالله محب وايي، پر جمهوریت د دې لپاره ټینګار کوي چې په جمهوري نظام کې ټولو ته ځای شته. محب چې خوست ته تللی و، پرون د دې ولایت له قومي مشرانو او د مدني ټولنې له غړو سره په کتنه کې وویل، د افغانستان د حکومت غوښتنه دا ده چې انسان وژنه ختمه شي او د زور په ځای د انتخاباتو له لارې سیاسي واک ولېږدول شي. ده په افغانستان کې د تاوتریخوالي د پای ته رسېدو لار ولس ته مراجعه وبلله او ویې‌ویل چې امنیت په بمباریو یا د وسلو په کارولو نه‌رامنځته کېږي.

د امریکا د ټکساس ایالت په جهیل کې څو بېړۍ هغه مهال ډوبې شوې چې د ولسمشر دونالډ ترمپ د ملاتړ لپاره په پریډ کې یې برخه اخیستې وه. د ټکساس د ترافیس د سیمې د پولیسو دفتر وویل، پرون شنبه ژغورونکو ډلو په ترافیس جهیل کې د پریډ په لړ کې د مرستې ګڼو غوښتنو ته ځواب ووایه او تائید یې کړه چې څو بیړۍ ډوبې شوې دي. د پولیسو د دفتر ویندویې کریستین ډارک وویل چې په دې پېښو کې د چا د مرګ ژوبلې راپور نه دی ورکړای شوی. د بیړیو د ډوبېدو د علت په اړه پلټنې روانې دي.

کابل چاپ ورځپاڼو په خپلو نننیو ګڼو کې تر ډېره په قطر کې د سولې بین‌الافغاني خبرو اترو د ځنډ په تړاو لیکنې او تبصرې خپرې کړې دي. دنیا دنیا خپلواکې ورځپاڼې د سولې په خبرو کې د ځنډ مسئله را اخیستې او لیکلي چې دا به خنډونه رامنځته کړي. وړاندې د خبرو د ځنډ په تړاو ویل شوي چې ممکن روانه اوونۍ هم افغان پلاوی قطر ته سفر ونه‌کړي او لامل‌یې هم د طالبانو نه‌امادګي او ځیني تخنیکي ستونزې په ګوته شوې دي. ورځپاڼې وېره ښودلې چې د سولې په برخه کې روان پرمختګونه هم له خنډ او ځنډ سره مخ نه‌شي. لیکوال د امریکا... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د متحده ایالتونو ځانګړی استازی زلمی خلیل‌زاد قطر ته تللی. زلمی خلیل‌زاد په داسې وخت کې قطر ته روان شوی چې ټاکل شوې ده په لنډ وخت کې په دې هېواد کې بین‌الافغاني خبرې پیل شي. په همدې حال کې حکومتي سرچینو ازادي راډیو ته ویلي چې ښايي د افغانستان مرکچي پلاوی نن قطر ته لاړ شي. د خلیل‌زاد دفتر په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې ځانګړی استازی سیمې ته د دې لپاره تللی چې د سولې د خبرو له ژر پیلېدو سره مرسته وکړي.

د افغانستان د محبسونو ادارې ویلي چې په وروستۍ یوه اوونۍ کې په هېڅ زندان کې د کرونا ویروس مثبته پېښه نه‌ده ثبت شوې. د دې ادارې ویاند، فرهاد بایاني پرون (دسپټمبر په ۵مه) ازادي راډیو ته وویل چې له کله راهیسې چې د کرونا وبا په افغانستان کې ګډه شوې،  ۲۳۹ بندیان په 'کووېډ-۱۹' ناروغۍ اخته شوي او یوازې ۶ بندیان له دې ناروغۍ مړه شوي دي. د بایاني په وینا، اوس‌مهال ۹ بندیان چې مخکې په کرونا ویروس اخته شوي وو، تر درملنې لاندې دي. د افغانستان حکومت په وروستیو کې په عمومي ډول د کرونا ویروس د خپرېدو د مخنیوي لپاره لګول شوي بندیزونه نرم کړي دي. Читать дальше...

ایراني چارواکو ویلي چې له هنده په څه باندې ۸ زره ټنه غنمو بار بېړۍ چې له افغانستان سره‌یې مرسته کړې، په چابهار کې د شهید بهشتي بندر ته ورسېدې. د ایران د سیستان او بلوچستان د بندرونو مسؤل، بهروز اقايي پرون (د سپټمبر په ۵مه) فارس نیوز ته ویلي چې د هند د مرستې غنم به ډېر ژر افغانستان ته واستول شي. د هند حکومت له افغانستان سره د ۷۵،۰۰۰ ټنه غمنو مرستې ژمنه کړې چې دا بسته‌یې هم برخه ده. اقايي ویلي چې د مارچ له میاشتې راهیسې د هند د مرستې ۵۳،۰۰۰ ټنه غنم د چابهار بندر ته رسېدلي دي. د افغانستان، هند... Читать дальше...

په کابل کې به نن (د سپټمبر په ۶مه) د شپږیزه کرکټ لیګ د اووم دور لومړۍ سیالۍ وشي. د کرکټ بورډ د مهال‌وېش له مخې به نن د بند امیر ښاماران د مس عینک له اتلانو سره مخامخ کېږي. د کرکټ بورډ د رسنیو مسؤل فرید هوتک بېګا ازادي راډیو ته وویل چې دا سیالۍ د افغانستان د عامې روغتیا وزارت او د روغتیا نړیوال سازمان د سپارښتنو سره سم چې د کرونا ویروس د خپرېدو د مخنیوي لپاره‌یې کړې، سرته رسېږي. د شپږیزه لیګ د اتلولۍ سیالۍ به د سپټمبر په ۱۶مه وي.

څو امریکايي ورځپاڼو د افغانستان لپاره د امریکا د نوي نومول کېدونکي سفیر په اړه لیکنې خپرې کړي. وال ستریټ ژورنال د وال ستریټ ژورنال ورځپاڼې پر اساس افغانستان ته د امریکا د نوي سفیر ټاکل به په افغانستان کې د امریکا د تاریخ پر دې تر ټولو اوږدې جګړې بې اغېزې نه وي. د ورځپاڼې له مخې، ویلیم روجر به په افغانستان کې د امریکا سفیر وګومارل شي. نوموړی په افغانستان کې د امریکا د مداخلې سخت مخالف دی او له ډېرو وختونو راهیسې له دې هېواده د امریکايي پوځیانو د وتلو غوښتنه کوي. مادرجونز مادرجونز... Читать дальше...

هغه ژغورونکي چې له درو ورځو راهیسې د بیروت په نړېدلو ودانیو کې په دې هیله کیندنې کوي چې ګوندې څوک ژوندی ومومي، وايي چې د هېڅ ژوندي پاتې کس نښې یې نه دي موندلي. په بیروت کې یوه میاشت پخوا د اګست په ۴مه زوروره چاودنه وشوه چې ۱۹۰ تنه په کې ووژل شول او ۶ زره نور ژوبل شول. نژدې ۵۰ تنه ژغورونکو او رضاکارانو وروسته له دې چې د څرک لګولو الو یا سینسورونو د سا نښې وموندلې د ویجاړو شویو ودانیو په کنډوالو کې کار پیل کړ خو اوس وايي چې په تېرو درو ورځو کې یې د ژوندي پاتې شوي انسان نښه ونه مونده.

د امریکا ولسمشر دونالډ ترمپ او د سپینې ماڼۍ د کرونا ویروس ضربه قوې له امریکایانو وغوښتل چې د کارګر د ورځې په لړ کې د کرونا ویروس د خپرېدو د مخنیوي لپاره د ټولنیز واټن په شمول روغتیايي سپارښتنې په پام کې ونیسي. د دوبي د رخصتیو په پای کې د سېپټېمبر اوومه او د دې اوونۍ شنبه او یکشنبه هغه ورځې دي چې امریکایان په دودیز ډول په خپلو کورونو کې راغونډېږي، کباب پخوي، د یو بل کورونو او د سمندر غاړو ته ځي. چارواکو وروسته له دې خلکو ته په دې ورځو کې د کرونا ویروس د خپرېدو پر وړاندې خبرداری ورکړ چې تر دې وړاندې... Читать дальше...

طالبانو له حکومت سره د مذاکرو د پلاوي مشر بدل کړ. د هغوی له لوري په یوه خبرپاڼه کې چې پرون ماخوستن خپره شوه، لیکل شوي چې له حکومت سره د مذاکرو د پلاوي مشري مولوي عبدالحکیم ته ورکړل شوې ده. مولوي عبدالحکیم د طالبانو قاضي‌القضات هم بلل کېږي او د ځیني راپورونو پر اساس، د طالبانو د مخکېني مشر، ملا محمد عمر له نږدې کسانو و. د طالبانو له لوري له حکومت سره د مذاکرو نوی اعلان شوی پلاوی ۲۱ غړي لري. د اګسټ په ۲۶مه نېټه په دوحه کې د طالبانو د سیاسي دفتر مرستیال شېر محمد عباس ستانکزي له ازادی راډیو سره په... Читать дальше...

په بیلاروس کې پرون د سېپټېمبر په ۵مه لسګونه محصلان چې د الکساندر لوکاشینکا د رژیم پر ضد یې لاریون کړی و، پولیسو نیولي دي. لاریونونه د بیلاروس په پلازمېنه مېنسک کې وه. یو لاریون د مېنسک د ژبو د زده کړې د دولتي پوهنتون محصلانو او بله د ښځو د حقونو د ملاتړ ډلې کړې وه. هغوي ټول چې شمېر یې زرګونه بلل شوې، د جمهوري ریاست په ټاکنو کې دالکساندر لوکاشینکا د بیا ټاکل کېدو سره د مخالفت څرګندولو لپاره د مېنسک ښار لارو او سرکونوته راوتلي وو. محصلانو سره او سپین بیرغونه چې د لوکاشینکا د رژیم د مخالفانو په سمبول بدل شوی، لېږدول. Читать дальше...