Новости за 20.11.2020

Азыркы кыргызстандык ким? Бир канча тил, технологияны билген кыз-жигитпи? Жакшы жашоо издеп кеткен мигрантпы? Өз мекени үчүн кайдыгер эмес замандашпы? "Азыркы кыргызстандык" подкастынын алгачкы каарманы алып баруучу Урмат Борченов.

Эркин Европа / Азаттык радиосу (RFE/RL) Беларуста бийлик басма сөз эркиндигине басым-кысымды күчөткөнүн айыптады. Тоз-тополоң башталгандан бери аны чагылдырып жүргөн учурунда "Азаттыктын" беларус кызматынын алты журналисти сегиз күндөн 15 күнгө чейин эркинен ажыратылган. Радионун президентинин милдетин аткаруучу Дейзи Синделар "Беларус өкмөтү биздин журналисттерди жана башка кабарчыларды кармап, аларды кызматтык милдетин аткарып жатканы үчүн жазалап жатат. Бул жийиркеничтүү тактика беларус элине... Читать дальше...

Армениянын мурдагы президенти Серж Саркисяндын аялы Рита Саркисян 20-ноябрда коронавирустан каза болду. Ал 1962-жылы Тоолуу-Карабакта төрөлгөн. Рита Саркисян 16-ноябрда оор абалда ооруканага жеткирилген. Серж Саркисян дагы Тоолуу Карабактан болот. Ал 2008-2018-жылдары Армениянын эки жолку премьер-министри жана өлкөнүн үчүнчү президенти болгон. Былтыр жыл аягында өлкөнүн Атайын тергөө кызматы Серж Саркисянга коррупция боюнча айып таккан. Анда 2013-жылы уурдалган акча фермерлерге күйүүчү май алууга жумшала турганы айтылган. Читать дальше...

Башкы прокуратура буга чейин кыскарып кеткен же токтотулган чуулгандуу иштерге ревизия жүрүп, териштириле турганын жарыялады.

«Азаттык плюс» бул жолку чыгарылышында кыргыз коомунда жабык, ошол эле учурда актуалдуулугу жогору жыныстык таалим-тарбия, жыныстык катнаштан жугуучу оорулар, сактануу каражаттары, жалпы эле жыныстык жашоо тууралуу таалим тууралуу жаштар жана атайын адистер менен талкуулады.

Венгриянын премьер-министри Виктор Орбан Европа Биримдигинин бюджети боюнча туңгуюкка кептелген сүйлөшүүлөрдө мунаса табыла турганын билдирди. Ал 20-ноябрдагы коомдук радиого курган маегинде "Чечүүнүн ар кандай жолдору бар, бул саясий эркке байланышкан маселе" деп айтты. Дүйшөмбүдө Еврошаркеттин узак мөөнөттөгү бюджетине жана коронавирустун кеспеттерин жоюуга 1,8 триллион евро каралган планга Венгрия менен Польша вето койгон. Орбан анда бул кадамга негизинен миграциялык саясаттагы пикир келишпестиктен улам барганын айткан. Читать дальше...

Президенттин басма сөз катчысы Галина Байтерек Садыр Жапаровдун президенттин милдетин аткарып жаткан учурдагы ырайым берүү жарлыгы жөнүндө түшүндүрмө берди. Ал оор эмес кылмыш кылгандарга ырайым берүү каралганын билдирди. “Ырайым берүү боюнча эки миңден ашык кайрылуу каралган. Президенттин жарылыгы боюнча эки жүздөн ашык ырайым берилген. Алар оор эмес кылмыш кылгандар. Андан сырткары алардын арасында аялдар, жашы жете электер жана ден соолугу өтө начарлап кеткендер бар. Мындан ары дагы ырайым берүү боюнча кайрылуулар дыкат текшерилет. Читать дальше...

Беларуста Минск шаардык соту оппозиция лидерлеринин бири Мария Колесникованын абактагы мөөнөтүн келерки жылдын 8-январына чейин узартуу тууралуу арызды канааттандырды. Анын адвокаты Людмила Казах сот жараяны жабык өткөнүн, муну менен мыйзам бузулганын айтты. Казах Колесникова ага түрмөдөн 10 кат жөнөткөнүн, бирок анын колуна төртөө гана тийгенин билдирди жана кардары менен жолуктурбай жатканы дагы мыйзам бузууга жатарын айтып, түрмө башчысы боюнча арыз жазганын маалымдады. Координациялык кеңештин... Читать дальше...

20-ноябрда Бишкекте Баш мыйзамдын долбоору боюнча түзүлгөн Конституциялык кеңешменин алгачкы жыйыны өттү. Ага кеңешмеге мүчө болгон сексенден ашык киши катышты. Сөз болуп жаткан кеңешменин төрагасы Бекбосун Бөрүбашев жыйындан кийин «Азаттыктын» кабарчысы Бакыт Төрөгелди уулунун суроолоруна жооп берди.

Мыйзамдуулукту сактоонун башында турган башкы көзөмөл органынын түзүлгөнүнө 96 жыл толду. Прокуратура органдары тергөөгө көзөмөл жүргүзүп, мыйзамдуулуктун сакчысы катары айтылганы менен соңку жылдары айрым прокуратура кызматкерлери жабырланган тарапты коргоочу эмес, зомбулук менен коррупциянын башында турган өзүнчө бир кол тийбестердин кастасына айланганы тууралуу коомчулукта түрдүү пикирлер айтылып келет. Башкы көзөмөл органына келген жаңы жетекчилик бул система үчүн кандай өзгөртүүлөрдү сунуштайт?

Молдованын жаңы шайланган президенти Майя Санду Приднестровья маселесин чечүүдө өлкө аймагынан орсиялык аскерлерди толугу менен чыгаруу жагы сөзсүз каралышы керектигин билдирди. Ал украиналык "Европа чындыгы" басылмасына курган маегинде өлкөнүн буга чейинки президенти Игорь Додон сунуш кылган вариантты кабыл албай турганын, Молдованы федералдаштырууга каршы экенин билдирди. Санду жаңжалды чечүү форматы табыларына, тынч жол менен чечилерине ишеним билдирип, анда орусиялык аскерлерди толук чыгаруу боюнча шарт болорун белгиледи. Читать дальше...

Турнирде жалпысынан 22 кыргызстандык мушкер беттешкен. Алардын тогузу нокаут, бешөө муунтуу жана үчөө судьянын чечими менен жеңишке жетти.

Британиядагы «The Economist» журналы өткөн аптада Кыргызстандагы соңку саясий өзгөрүүлөр тууралуу көлөмдүү макала жарыялады.

Жогорку Кеңештин мурдагы депутаты, Садыр Жапаровдун Нарын облусундагы шайлоо алдындагы штабын жетектей турган Алмамбет Шыкмаматов коомдук талкууга чыгарылган Конституциянын долбоору боюнча «Азаттыкка» маек куруп жатып, андагы кемчиликтерге Садыр Жапаров да каршы экенин билдирди. Анын айтымында, долбоор коомдук талкууга коюлган 17-ноябрдан кийин Жапаров менен жолугушуу болгон. Ал жерде Садыр Жапаров Баш мыйзамдын азыркы долбоорундагы бир катар беренелерди сынга алган. «Садыр Жапаров азыркы долбоордогу... Читать дальше...

Сербияда православ чиркөөсүнүн башчысы коронавирустан көз жумду. Мексика парламентинин төмөнкү палатасы кара куурайды легалдаштырган мыйзамды 19-ноябрда жактырды. Британияда психологиялык жактан жабыркаган өспүрүмдөр кадимки фермага барып иштеп жатышат.

Жайыл районунда күйөөсүнө бычак сайды деген шек менен аялы кармалды. Бул тууралуу Чүй облустук ички иштер башкармалыгынын басма сөз кызматы кабарлады. Милициянын маалыматына ылайык, 17-ноябрь күнү болжол менен саат 23:30 чамасында райондук ички иштер бөлүмүнө Сосновка айылынын 32 жаштагы тургуну бычак жеп аймактык ооруканага түшүп, эсине келбей каза болгондугу тууралуу кабар түшкөн. Окуя боюнча жүргүзүлгөн ыкчам тергөө аракеттеринин натыйжасында каза болгон тургундун 29 жаштагы аялы кылмыш үчүн шектүү катары кармалды. Читать дальше...

Кыргызстандагы интернет аркылуу жалган маалымат таркаткан медиа ишканаларынын тымызын кызматкерлери - "троллдор" тууралуу Камила Эшалиеванын макаласынын өзөгү.

Өкмөт азык-түлүк тартыштыгына жол бербөө жана калктын улуттук коопсуздугун камсыз кылуу максатында айрым айыл чарба товарларын Евразия Экономикалык Биримдигинин аймагынан тышкары ташып чыгууга убактылуу тыюу салды. Мындай токтомду өкмөт 19-ноябрда кабыл алганын басма сөз кызматы билдирди. Өкмөт мындай чечимди өлкөдөгү эпидемиологиялык абалды эске алуу менен кабыл алганын маалымдады. Бул тыюу салуунун мөөнөтү алты ай жана реэкспорттук, транзиттик, ошондой эле гуманитардык багыттагы өндүрүмгө тиешеси жок. Читать дальше...

Британиядагы "The Economist” журналы өткөн аптада Кыргызстандагы соңку саясий окуялар, өзгөрүүлөр тууралуу көлөмдүү макала жарыялады. Анда өлкөдөгү окуялар кеңири баяндалып, ал кезде президенттин милдетин аткарып жаткан Садыр Жапаровдин ишмердигине талданган.

Казакстандын аскер соту Кордай районунда казак-дунган жарандарынын чыр-чатагында камалган жети кишинин төртөөнүн жазасын жумшартты. 19-ноябрда чыгарылган соттун чечимине ылайык, алардын түрмөдөгү мөөнөтү шарттуу жазага алмаштырылды. Сентябрь айында бул жети адам кандуу кагылышууга катышканы үчүн үч жылдан төрт жылга чейин кесилген. Ушул эле окуяга байланыштуу камалган дагы үч адамдын жазасы өзгөргөн жок. Казакстандын Жамбыл облусуна караштуу Кордай районунда 7-февралда улут аралык чыр чыккан. Читать дальше...

Баш мыйзамдын жаңы сунушталган долбоору кыргыз коомчулугунда ага каршы чыккандардын жана аны жактагандардын тобун пайда кылды.

Кишинев, 20 ноября. Кандидат в президенты Молдавии Майя Санду победила в выборах главы государства, сообщила молдавская Центральная избирательная комиссия.

Германия айтылуу Нюрнберг сотунун башталышынын 75 жылдык мааракесин белгилеп жатат. 1945-жылы германдык нацизмдин үстүнөн жеңишке жетишкен антифашисттик ынтымакка кирген күчтөр уюштурган бул соттун жүрүшүндө нацисттик режимдин жогорку төбөлдөрү соттолгон. Бул эл аралык сот отурумдарынын алгачкы айлампасы 1945-жылы 20-ноябрда Нюрнберг шаарында башталган болчу.  Коронавирустун коркунучунан айынан азыраак киши катышкан мааракелик иш-чара 20-ноябрда Нюрнбергдин "Адилеттик сарайында" тарыхый отурум... Читать дальше...

Парламенттин мурдагы депутаты, президенттикке талапкер болууга арыз берген саясатчы Бактыбек Калмаматов сунушталып жаткан Баш мыйзамдын долбоорун «Марал» радиосудагы маегинде кескин сындады. «Эми бүгүн Жапаровдун бийлиги эмне деп жатат? «Конституциядан тыш башкарсаң эл кууп жиберет экен. Мен Жээнбековдун башкарган абсолюттук хан эрежесин китепке эреже кылып алайын» дейт. Бизде Конституцияда көрсөтүлгөн эрежеден тыш жашаш үчүн президенттер ар кандай жолдор менен бийликти узурпация кылып келди. Кагазда карасаң парламенттик... Читать дальше...

Конституциянын жаңы долбоорун президенттин аппараты, өкмөт иштеп чыкты. Бул тууралуу Жогорку Кеңештин депутаты, конституциялык кеңешменин мүчөсү Акылбек Жапаров 20-ноябрда билдирди. Анын сөзүнө караганда, парламенттин депутаттары референдум жөнүндө мыйзамга кол коюп, коомдук талкууга чыгарды. Ал мыйзамдын тиркемеси – бул Конституциянын жаңы долбоору. Жапаров башка депутаттар үчүн жооп бере албасын, өзү мыйзам долбоорун окуп, анан кол коёрун, «Баш мыйзамдын долбоорунун демилгечилери кимдер?» деген суроого мындайча жооп берди... Читать дальше...