Новости за 09.05.2021

ټاکل شوې، نن یکشنبه(د غويي ۱۹مه) د کرونا وبا له امله زیانمنو مالدارانو سره د مرستې په موخه د کرنې وزارت، د هالنډ کمېټې او د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې ادارې 'FAO' ترمنځ هوکړه لیک لاسلیک شي. د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت ویاند اکبر رستمي نن یکشنبه (د غويي ۱۹مه) ازادي راډیو ته وویل چې د دغې پروژې ټولیز لګښت ۱۵۴ میلیونه افغانۍ ده: "له دغه هوکړې هدف له زیانمنونو مالدارنو په ځانګړي توګه کوچي مالدارنو سره چې د کرونا ویروس له امله زيانمن شوي تخنیکي مرسته کول دي او دغه شان د هغو  لوازمو چې اړتیا... Читать дальше...

د افغانستان د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي، د صنعت اوونۍ او پانګونې راجلبولو په مناسبت د کورنیو تولیدي صنایعو ځانګړی نندارتون جوړوي. د دغه وزارت وياند فواد احمدي نن یکشنبه (د غويي ۱۹مه) ازادي راډيو ته وویل چې دغه نندارتون به د روانې غويي میاشتې په ۲۹مه نېټه په 'کابل نندارې' کې جوړ او درې ورځې به دوام وکړي. احمدي وايي: "له دغه نندارتونه هدف د افغانستان د په ځان بسیاینې پر لور ګام اخیستل او کورنیو صنایعو ته د هېوادوالو هڅول دي." ښاغلي احمدي زیاتوي په یاد نندارتون کې به په ۲۰۰ ځانګړو غرفو کې د... Читать дальше...

په داسې حال کې چې وړوکي اختر ته شاوخوا درې ورځې پاتې دي، د نړۍ په بېلا بېلو هېوادونو کې يو شمېر مسلمانانو د عبادتونو لپاره جوماتونو او د اختر سوداګانو لپاره بازارونو ته مخه کړې. خو ځينې بيا وايې چې په نړۍ کې کورونا وايرس لکونه خلک وژلي نو خلک بايد له کورونو ونه وځي او له کورونا د ځان ژغورنې پر لارښوونو عمل وکړي. اسرار عالم مومند په دې اړه د رويټرز خبري اژانس له بېلا بېلو ويډيوګانو راپور جوړ کړی دی.

افغان ولسمشر محمد اشرف غني هم د برید زمه وار طالبان بللي او ويلي‌یې دي چې دا "وحشي" ډله د افغان ځواکونو سره د مقابلې توان نه لري نو ځکه پر ملکي وګړو حملې کوي.

د وزیرستان خلک نه یوازې له خپلې سرپناه او جونګړې مخکې د مېلمنو لپاره د حجرې بندوبست کوي، بلکې تر هغه مېلمنو سره وي چې بېرته يې خپلې امنې سیمې ته ستون کړي او یا يې تر کوره ورسوي. په وزیرستان کې که یوچا ته له کنډو پورې مېلمه ورځي، کوربانه يې لیدو ته خپل د چم او ګاونډ نږدې دوستان هم وربولي. وزیرستانی قومي مخور عبدالله نور ازادي راډیو ته وايي، په وزیرستان کې د لېرې او نږدې سیمو د مېلمنو پالنه توپیر کوي. دی وايي، که د کنډو له هغې هاخو یا د یوې لېرې سیمې مېلمه چاته ورځي، که د کوربه وس وي، پسه ورته حلالوي، خو نږدې مېلمنو ته بیا نور تیاری کېږي... Читать дальше...

روسیه نن یکشنبه (د غويي ۱۹مه) په دوهمه نړیوالې جګړې کې پر نازي المان د پخواني شوروي اتحاد د بري د ۷۶ کلیزې په مناسبت خپل پوځي ځواک نندارې ته ږدي.   تمه ده د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د مسکو په سره میدان کې له نورو جنرالانو او افسرانو ترڅنګ ددغو مراسمو لیدنه کوي.   په دې پریډونو کې ۱۲۰۰۰ سرتیري، ۱۹۱ پوځي وسایط نندارې ته ایښودل کېږي چې الوتکي او هلیکوپترې به هم د دې مراسمو بدرګه وي.   ولسمشر پوتین له دوو لسیزو راهیسي چې واک ته رسیدلی، یا د ولسمشرۍ یا د صدراعظمۍ په پوستونو کې هڅه کړې چې د پخواني... Читать дальше...

کابل چاپ نننیو ورځپاڼو تر ډېره د کابل د تېرې ورځې خونړي برید او د افغان ځواکونو فعال دفاعي حالت په اړه لیکنې او تبصرې کړي دي. هشت صبح هشت صبح لیکلي، په کابل کې د سیدالشهدا په ښوونځي موټر بم برید د بشریت پر وړاندې جنایت دی او دا په نورو ښوونځيو د احتمالي بریدونو لپاره د خطر یو زنګ هم دی. په سرمقاله کې په امنیتي بنسټونو نیوکه شوې چې د پېښې مخنیوي کې پاتې راغلي او ټینګار شوی چې د دغه ناورین عاملین باید په ملي او نړیواله کچه محاکمه شي. په سرمقاله کې یادونه شوې چې دې وروستیو کې د ملکیانو پر... Читать дальше...

فراه د افغانستان له هغو ۲۲ ولايتونو څخه ګڼل کېږي چې پخوا ډېر کوکنار په کې کرل کېدل، خو سږکال هم د دې ولایت په ځينو سيمو کې کوکنار کرل شوي دي. د فراه ځايي چارواکي وايي، د فراه ډېری هغه سيمې چې د دولت د وسله والو مخالفینو تر نفوذ لاندې دي کوکنار په کې کرل شوي او د دې سيمو د کوکنارو د لومړي فصل نېښ هم پيل شوی دی. د فراه د والي مرستيالې سهلا مومن ازادي راډيو ته وويل، د فراه ولایت په پنځو ولسوالیو کې د کوکنارو پر کښت سربېره بنګ هم کرل شوي دي. اغلې مومن زیاته کړه: "د فراه ولايت په پنځو ولسوالیو... Читать дальше...

د ارزګان والي په ترینکوټ ښار کې په یوه نفوذې برید کې د څلورو پولیسو د وژل کېدو خبر ورکړی. محمد عمر شېرزاد تېره شپه ناوخته ازادي راډیو ته وویل: "تېره شپه د کمر بند په یوې پوسته کې یو نفوذي کس خپل ۴ ملګري ووژل، دی بیا د درېیو کسانو له مقاومت سره مخ شو او تر هغه وروسته په تېښته بریالی شو." ښاغلی شېرزاد زیاتوي چې یاد کس تر تېښتې وروسته بېرته د افغان ځواکونو په هوایي بریدونو کې له خپلو نورو طالب ملګرو سره یوځای ووژل شو. بل خوا د ارزګان د ولایتي شورا مرستیال محمد کریم موسی زوی ازادي راډیو ته وویل... Читать дальше...

د افغانستان د کورنیو چارو وزارت منلې چې د کابل په دشت برچي سیمه کې د پرونۍ چاودنې د قربانیانو شمېر څه باندې پنځوسو تنو ته رسیدلی.   د دغه وزارت ویاند طارق ارین نن یکشنبه (د غويي ۱۹مه) ازادي راډیو ته وویل چې دا برید طالبانو کړی دی: "وروستۍ شمېرې ښیې چې څه باندې ۵۰ وژل شوي او  تر  ۱۰۰ ډېر نور ټپیان دي. ښایې دا شمېرې هم بدلې شي، ځکه تر شپې ناوخته پورې مړي او ټپیان انتقالېدل. دا د طالبانو لوی جنایت او نه بښونکی عمل دی."   خو طالبانو په دې پېښه کې لاس لرل رد کړي دي.   تر دې برید وروسته د افغانستان... Читать дальше...

د لوګر امنیه قومانداني وايي، په محمداغې ولسوالۍ کې د ماین چاودنې څلور ولسي پاڅونوال ووژل. د لوګر د امنیې قوماندانۍ ویاند، ګل حیدر احمدي ازادي راډیو ته وویل چې چاودنه پرون شنبه(د غويي ۱۸مه) ماسپښین د پاڅونوالو پر موټر شوې ده. د ده په وینا په وژل شویو کې د ولسي پاڅونوالو مرستیال مشر هم شامل دی. تر اوسه د دې چاودنې مسوولیت چا نه دی منلی.  بل خوا د میدان وردګ د ولایتي شورا مرستیال شریف الله هوتک ازادي راډیو ته وویل چې په چک ولسوالۍ کې موټربم چاودنې د ملي اردو ۱۲ سرتېري وژلي دي. د دغه ولایت امنیتي چارواکو په دې اړه څرګندونې نه دي کړي.

ولسمشر محمد اشرف غني امنیتي او دفاعي ځواکونو ته سپارښتنه وکړه، د طالبانو په وړاندې لا جدي اقدام وکړي. د کابل په دیارلسمه امنیتي حوزه کې د سیدالشهدا په نوم د نجونو ښوونځي ته څېرمه تر پرونیو چاودنو وروسته ولسمشر محمد اشرف غني په یوه اعلامیه دا د طالبانو کار وباله. د جمهوري ریاست د اعلامیې له مخې ولسمشر غني امنیتي او دفاعي ځواکونو ته سپارښتنه وکړه، څو د طالبانو بشري جنایتونه، چې هره ورځ بېګناه خلک قرباني کوي، بې ځوابه پرې نه نږدې. د کورنیو چارو وزارت ویاند طارق ارین تېره شپه رسنیو ته وویل: "له بده مرغه دا یو لوی او نه بښل کېدونکی جنایت دی.

د کابل په ۱۳مه امنیتي حوزه، دشت برچي سیمه کې سید الشهدا ښوونځي ته څېرمه پرونیو (د غويي ۱۸مه) درېیو چاودنو د زیاتو سازمانونو او رهبرانو عکس العملونه پارولي دي. دغه چاودنې د زده کوونکو د رخصتۍ پر مهال وشوې چې یوه په کې موټربم چاودنه وه. په نتیجه کې یې په لسګونو کسانو ته مرګ ژوبله واوښته. د کورنیو چارو وزارت ویاند طارق ارین چې دا چاودنې یې لوی تروریستي جنایت بللی ویلي، دغو چاودنو کې وژل شوي او ټپیان ملکیان دي. د دې پېښې یوه عیني شاهد د کابل پوهنتون استاد علي امید، ازادي راډیو ته وویل: "کله چې... Читать дальше...

د میانمار یا پخوانۍ برما د پوځي حکومت تر ولکې لاندې رسنیو پرون شنبه (د غويي ۱۸مه) اعلان وکړ چې پوځي رهبرانو مخالفه ډله د ملي یووالي دولت یوه تروریستي ډله وبلله، هغه یې د بمي چاودنو، اور اچونو او وژنو مسووله هم بللې ده. د میانمار پوځ د فبروري میاشتې پر لومړۍ نېټه پر قدرت د ولکې له ټینګولو او د ملکي رهبرې انګ سان سوچي تر نیولو وروسته په دغه هېواد کې د نظم د ټینګښت هڅه کوي. د میانمار پوځي رهبر، مین اونګ هلاینګ پر قدرت د ولکې ټینګولو موضوع توجیه کړې او په تېرو ټاکنو کې یې د درغلیو ادعا کړې ده، په... Читать дальше...

د فرانسې ولسمشر، د امریکا له متحدو ایالاتونو وغوښتل چې د کرونا ضد واکسین او د دغه واکسین او د هغه د محتویاتو پر صادراتو محدودیت ختم کړي. ایمانوئل مکرون پرون شنبه (د غويي ۱۸مه) د پرتګال په پورتو ښار کې د اروپايي ټولنې د مشرانو تر دویمې غیررسمي غونډې وروسته یوه کنفرانس ته وویل: "د امریکا له متحدو ایالاتونو په څرګنده غوښتنه کوم چې د واکسین پر صادراتو او د هغه پر محتویاتو محدودیت چې د واکسین د تولید مخه نیسي، ختم کړي. نن د جرمني کیور واک (CureVac) شرکت ویلي چې په اروپا کې واکسین نه شي تولیدولی. راګېر پاتې یو. Читать дальше...

پاکستان پرون شنبه (د غويي ۱۸مه) د کوواکس پروګرام له لارې د کرونا ضد یو اعشاریه دوه میلیون ډوزه واکسین ترلاسه کړ. د ماشومانو د ملاتړ لپاره د ملګرو ملتونو ادارې (یونیسف) پرون شنبه په یوه مطبوعاتي اعلامیه کې وویل، دا د اکسفورډ د اسټرا-زینیکا واکسین لومړۍ بسته ده چې پاکستان ته ورکول کېږي. کوواکس د واکسین هغه نړیوال پروګرام دی چې تر ډېره له بې وزلو هېوادونو سره د واکسین په برخه کې مرسته کوي. دغه پروګرام په وروستیو کې د اکمالاتو له ستونزو سره مخامخ و. د امریکا د جانز هاپکېنز پوهنتون د شمېرو له... Читать дальше...

اسرائیل ویلي، له فلسطیني مظاهره چیانو سره د نورې شخړې د مخنیوي لپاره یې امنیتي تدابیر پرون شنبه(د غويي ۱۸مه) شدید کړل. دا په داسې حال کې ده چې د بیت المقدس په الاقصی جومات کې د شخړو پر مهال تر ۲۰۰ د زیاتو کسانو ټپي کېدو اندېښنې زیاتې کړې. د اسرائیل د پولیسو کمېشنر یاکوف شبتي وویل، پرون شنبه د لیلة القدر یا د قدر شپې په درشل کې په بیت المقدس کې اضافي امنیتي ځواکونه وګمارل شول. شبتي په یوه اعلامیه کې وویل، خلک به د مظاهرې حق لري، خو بلوا به سخت ځواب شي.

بېزنس انسایډر د امریکا چاپ بېزنس انسایډر خپرونې په وروستۍ ګڼه کې لیکلي چې له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو له وتلو سره سم دغه هېواد د نشه یي موادو له نوې ستونزې سره مخامخ دی.  د خپرونې په لیکنه کله چې بهرني ځواکونه له افغانستانه وځي، افغان هغو ته یوازې له وسله والو مخالفانو سره مبارزه نه، بلکې له نشه یي توکو سره مبارزه هم پاتې کېږي.  د نشه یې توکو کرکېله او تولید هغه ستونزه بلل شوې چې افغانستان کې یې پراخې ریښې غځولي دي.  په مطلب کې راغلي، افغانستان کې د نشه یي توکو د بدمرغیو په لړ کې ۲۰۱۷... Читать дальше...