Новости за 12.05.2021

د افغانستان د ولسي جرګې، د بشري حقونو او د مدني ټولنې غړیو او د افغانستان ـ امریکا د سولې او ثبات ډیموکراټیکې شورا د امریکا کانګرس ته په یوه استولي لیک کې غوښتنه کړې چې د افغانستان د وضعیت د لا خرابیدو د مخنیوي لپاره دې اقدام وکړي. په دغه لیک کې پر ځینو موضوعاتو ټینګار شوی او ویل شوي چې که ورته پام وشي، په دې هېواد کې د تېرو ۲۰ کلونو لاس‌ته راوړنې خوندي او د یوې بلې کورنۍ جګړې د پیل مخنیوی کیدی شي.   په دغه لیک کې لس مهم موارد یاد شوي دي. د بېلګې په توګه له افغان ځواکونو مالي ملاتړ، د نجونو،... Читать дальше...

ملا امامانو ته پکار ده چې لمنځونه په سرخلاصیو ځایونو کې وکړي او که یې په جوماتونو کې کوي نو کړکۍ دې یې وازې وساتل شي.

د افغانستان د ټولګټو وزارت وايي چې له چین سره د نښلېدونکې لارې رغنیزې چارې ۱۵ سلنه پرمختګ کړی او نور کار یې هم په چټکۍ سره دوام لري. د دغه وزارت ویاند احمد خلیل امید نن چهارشنبه (د غویي په ۲۲مه) ازادي راډیو ته وویل چې دا جغلي سړک چې ۴۹.۷ کیلومتره اوږدوالی لري، د بدخشان ولایت د پامیر له بزهای ګُنبد خور له سیمې پیل او د واخان ولسوالۍ تر پایه پورې چې کابو د چین سرحدي نقطې ته رسېږي غځيدلی. دی وايي: "یاد سړک چې د افغانستان دولت له راتلونکي پلان سره سم د واخان کورېډور برخه جوړوي پر مټ به يې افغانستان... Читать дальше...

سږکال د افغانستان د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت د هېواد ګمرکونو، هوایي ډګرونو او بندرونو کې د څارویو د ناروغیو د تشخیص ۱۸ لابراټوارونه جوړ شوي. د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن چهارشنبه (د غويي ۲۲مه) ازادي راډیو ته وویل چې دغه لابراتوارونه د عامې روغتیا وزارت او کابل ښاروالۍ په مرسته جوړ او په عصري توکو سمبال دي. نوموړی زیاتوي، د دغو لابراټوارونو د جوړېدو موخه هېواد ته د واردېدونکو څارویو د بېلابېلو ناروغیو سمه څېړنه او پر وخت مخنیوی دی، څو له دې لارې د ناروغیو او افتونو سمه پېژندنه او پر وخت یې مخنیوی وشي. Читать дальше...

اروپایي ټولنه هیله لري چې تر یوې میاشتې پورې به د کرونا داسې تصدیق پاڼه راوباسي چې درلودونکي یې د دغې ټولنې ترمنځ ازاد تګ راتګ وکړای شي. دا تصدیق پاڼې هغو کسانو ته ورکول کېږي چې د کرونا بشپړ واکسین یې کړی وی، مخکې له دې وبا رغیدلی وي او یا یې هم د کرونا معاینه منفي وي. دې تصدیق پاڼې ته د هغو هېوادونو له خوا هڅې ډېرې شوي چې په ګرځندوی صنعت متکي دي. دا کار به وکړای شي چې د اوړي د رخصتیو پرمهال د سېلانیانو تګ را تګ اسانه او هغه ملي بندیزونه لېرې کړي چې سفرونه یې سخت کړي دي. د اروپایي  کمېسیون... Читать дальше...

په ننګرهار کې د سړک غاړې یوې ماین چاودنې ۲ ملکیان ووژل او درې نور یې ټپیان کړل.  د ننګرهار د امنیه قوماندانۍ ویاند فریدخان ازادي راډیو ته وویل، چاودنه نن  چهارشنبه(د غويي ۲۲مه) سهار شپږ بجې د شېرزادو ولسوالۍ په طوطو سیمه کې وشوه.  د ازادي راډیو خبریال د ځایي اوسیدونکو په حواله وایي چې پر سراچې موټر شوې دغې چاودنې څلور تنه وژلي او درې نور یې ټپیان کړي دي.  وژل شوي او ټپیان ټول ولسي وګړي یاد شوي دي.  تراوسه د چاودنې پړه کومې وسله والې ډلې نه ده اخیستې.

کابل چاپ نننیو ورځپاڼو د بېلابېلو مسایلو په ګډون، د سید الشهدا پر ښوونځي برید، کابل ته د پاکستان د لوی درستیز راتګ او د اوربند په اړه په اړه لیکنې او تبصرې خپرې کړي دي. هشت صبح هشت صبح لیکلي، په کابل کې د سیدالشهدا په ښوونځي خونړی برید چې له امله یې ۸۵ زده کوونکي ووژل شول او له سلو زیات ټپیان شول په ملي او نړیواله کچه سخت وغندل شو. په سرمقاله کې راغلي، تازه د ملګرو ملتونو امنیت شورا دا برید په سختو ټکو غندلی او د دې سازمان په اعلامیه کې ټینګار شوی چې ټول هېوادونه دې د نړیوال قوانینو او د... Читать дальше...

د اسراییل او فلسطین ترمنځ تېره شپه درنه جګړه شوې ده، دا جګړه داسې مهال تاوجنه شوه چې اسراییلي ځواکونو په غزه کې پر حماس ډلې بمبارونه وکړل او دغې سخت دریځې ډلې پر اسراییل توغندي و ورول.  په غزه کې نن چهارشنبه (د غويي ۲۲مه) سهار وختي روغتیایي چارواکو ویلي، له تېرو دوو ورځو راهیسې چې حالت کړکیچن شوی، د ماشومانو په ګډون لږ تر لږه ۳۰ فلسطینیان وژل شوي او څه باندې ۲۰۰ نور ټپیان دي.  د اسراییل پوځ ویلي، په غزه کې یې ۱۴۰ ځایونه په نښه کړي او په خبره یې کابو شل سخت دریځي وسله وال یې وژلي دي.  له غزې... Читать дальше...

د میدان وردګو ولایت چارواکي وايي چې د یادې ولسوالۍ زیات شمېر سرتیري وسله والو طالبانو ته تسلیم شوي او دا ولسوالۍ سقوط شوې. د دغه ولایت والي عبدالرحمان طارق تیره شپه ( د غویي په ۲۱مه) ازادي راډيو ته وویل چې وسله والو طالبانو له تېرو دوو ورځو او شپو راهیسي په یادې ولسوالۍ کې یو شمېر ځايي چارواکو له طالبانو سره لاسونه سره یو کړي وو. دي وايي: "په داخل ولسوالۍ کې د یو شمېر افرادو یا چارواکو سره طالبانو اړیکې جوړې کړې وې، دغه توطئه طالبانو له دوو ورځو راهیسې جوړه کړې وه، نن ولسوالۍ د دښمن لاس ته لویدلې،... Читать дальше...

اتلانتیک کونسل پنځو پخوانیو لوړپوړو امریکایي ډیپلوماتانو د افغانستان په اړه د اتلانتیک کونسل یا اتلانتیک شورا په خپرونه کې یوه لیکنه خپره کړې ده.  د دغو ډیپلوماتانو په ډله کې په افغانستان کې د امریکا پخواني سفیران، جېمز کننګهام او رونالډ نیومن هم شامل دي.  لیکنه پر دې څرخي چې په څه ډول کېدای شي، په افغانستان کې د غمیزې مخه ونیول شي.  لیکوالانو د څو سمبولیکو، خو مهمو اقداماتو یادونه کړې ده.  د بېلګې په توګه دوی وړاندیز کړی چې هر څومره ژر چې کېدای شي ناټو دې د افغانستان له حکومت سره غونډه جوړه کړي. Читать дальше...

سعودي عربستان وايي، سبا پنجشنبه (د غويي ۲۳مه) به د کوچني اختر لومړۍ ورځ وي. د دغه هېواد رسنیو راپور ورکړی چې شوال میاشت ونه لیدل شوه، نن چهارشنبه به د روژې دېرشمه وي. سږکال اختر داسې مهال کې راځي چې په لوګر او کابل کې د وروستیو خونړیو پېښو له کبله پرون سې شنبه د ملي ماتم ورځ وه. طالبانو او افغان حکومت د اختر په درېیو ورځو کې اوربند اعلان کړی دی. خو د ملي امنیت شورا ویاند رحمت الله اندړ وايي، افغانان دایمي اوربند غواړي: "د افغانستان د معضلې او مشکلاتو حل په دایمي اوربند کې نغښتی دی. په درېیو... Читать дальше...

د افغانستان د ټولګټو وزارت وايي، له چین سره نښلېدونکی جغلي سړک به د عوایدو له زیاتوالي سره ډېره مرسته وکړي. دغه سړک چې څه کم ۵۰ کیلومتره اوږدوالی لري، د بدخشان له پامیر څخه پیل د واخان ولسوالۍ تر پای پورې، د چین سرحد ته نږدې ختمېږي. د ټولګټو چارو وزارت ویاند، خلیل احمد امید ازادي راډیو ته وویل: "یو، به د سیلانیانو د تګ راتګ له کبله عواید زیات شي، بل دا چې له چین سره به دغه ټرانزیتي لار جوړه شي چې د افغانستان خام مواد به په اسانۍ د چین مارکېټ ته وړاندې شي." د ټولګټو وزارت وايي، په جغلي بڼه د... Читать дальше...

د روغتیا نړیوال سازمان 'WHO' وايي، په افغانستان کې د کرونا ویروس د ټیسټونو د لابراتوارونو شمېر ۲۸ ته ورسېد. په افغانستان کې د دغه سازمان څانګې پرون سې شنبه (د غويي ۲۱مه) په یوه ټویټ کې ویلي، د کرونا ویروس د معاینې نوی مرکز په پروان ولایت کې جوړ شو. بل خوا د افغانستان روغتیا وزارت له خلکو غوښتي چې د اختر په شپو ورځو کې روغتیايي سپارښتنې په پام کې ونیسي. د دغه وزارت ویاند غلام دستګیر نظري ازادي راډیو ته ویلي: "د عامې روغتیا وزارت اندېښنه هم همدا ده چې زموږ ډېری هېوادوال د اختر په ورځو کې روغتيايي... Читать дальше...

د پکتیا پخوانی امنیه قوماندان اختر محمد شاهین له درېیو نورو کسانو سره د خوست تڼیو ولسوالۍ اړوند سیمه کې د وسله والو په یوه کمين کې ووژل شو. د خوست امنیه قوماندان پاسوال محمد داوود امین ازادي راډیو ته وویل چې پېښه تېر ماښام د تڼیو ولسوالۍ په ژۍ کلي کې شوې ده: "شاهین صاحب شهید شوی. درې نور کسان هم ورسره دي. بررسي مو وکړه. جسدونه مو عدلي طب ته انتقال کړي دي." نوموړي وویل، په وژل شویو کسانو کې د قوماندان تره او ۹ کلن زوی هم شامل دي. تر اوسه د دې پېښې مسوولیت چا نه دی منلی. اخترمحمد شاهین مخکې... Читать дальше...

د میدان وردګ والي وايي، نرخ ولسوالۍ د یوې توطئې له کبله د وسله والو طالبانو له خوا نیول شوې ده. عبدالرحمن طارق تېره شپه (د غويي ۲۱مه) ازادي راډیو ته وویل، وسله والو طالبانو له درېیو ورځو راهیسې پر نرخ ولسوالۍ حملې پلان کړې وې. طارق زیاته کړه: "په ولسوالۍ کې دننه ځینو کسانو یا چارواکو سره طالبانو اړیکې جوړې کړي وې، ولسوالۍ د دښمن لاس ته لوېدلې ده، هلته یو شمېر امنیتي ځواکونه طالبانو ته تسلیم شوي، بیا د هغوي له امکاناتو څخه په استفادي، طالبانو خپلې اړیکې پراخې کړي." والي وايي، په کابل کې یې چارواکو... Читать дальше...

د یوه ځوان له خوا د روسیې د تاتارستان د پلازمېنې کازان په یوه ښوونځي کې د ډزو او چاودنې له کبله لږ تر لږه ۹ کسان ووژل شول. په تصاویرو کې ښکاري چې تر پېښې وروسته په سلګونو کسان د ښوونځي له ودانۍ چې لوګي ورڅخه پورته کېدل، د تېښتې په حال کې دي. دا حمله یوه وسله وال ځوان پرون سې شنبه(د غويي ۲۱مه) د کازان ښار پر ۱۷۵م نمبر ښوونځي وکړه. د دې ښوونځي یوې زده کوونکې چې د پېښې عیني شاهده وه، د نوم د نه ښوولو په شرط د ازادې اروپا/ ازادۍ راډیو کرنټ ټایم ټلوېزیون ته وویل: "هو! ډزې وشوې. درې ښوونکي مې ولیدل چې بېسده وو. Читать дальше...

د اروپايي ټولنې کمېسیون وايي، روان میلادي کال به د دغې ټولنې په غړو هېوادونو کې د کرونا ضد واکسین شا او خوا ۱۰ میلیارده ډوزه تولید شي. د اروپايي ټولنې د کمېسیون مرستیال ماروس سفچوویچ پرون سې شنبه (د غويي ۲۱مه) په بروکسل کې خبریالانو ته وویل: "د کووېډ-۱۹ واکسین د تولید د ظرفیت په اړه غواړم ټینګار وکړم چې دا مهال په اروپايي ټولنه کې تر ۵۰ ډېرې ساحې لرو او اټکل کوو چې روان کال به د واکسین ۱۰ میلیارده ډوزه تولید شي. د لا وضاحت لپاره به ووایم چې تر وبا مخکې د ټولې نړۍ په سطحه د ټولو واکسینونو شا اوخوا... Читать дальше...

د رومانیا له خوا د یوه روسي ډیپلومات د اخراج د پرېکړې په عکس العمل کې روسیې په مسکو کې د رومانیا سفارت د پوځي اتشې د همکار د اخراج خبر ورکړی دی. د هغه یادښت له مخې چې د روسیې د بهرنیو چارو وزارت پرون سې شنبه (د غويي ۲۱مه) په مسکو کې د رومانیا سفیر کریستین ایسترات ته سپارلی، د رومانیا د پوځي اتشې همکار نامطلوب شخص بلل شوی دی. هغه ته ۷۲ ساعته وخت ورکړل شوی چې له روسیې ووځي. د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویلي، دغه پرېکړه په بخارست کې د روسیې د سفارت د پوځي اتشې د همکار د بې اساسه اخراج په ځواب کې شوې ده. Читать дальше...