Новости за 09.03.2022

د اروپا او اسټرالیا په لیګونو کې دوه لوبېدونکي افغان لوبغاړي د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې سره يو ځای کېږي.   د فوټبال فدراسیون ویاند فېروز معشوف نن ازادي راډيو ته وویل چې دا دوه لوبغاړي یې رابللي چې د افغانستان په ملي لوبډله کې ولوبېږي.   د ښاغلي معشوف په خبره رحمت الله اکبري او سلیمان زرمتی چې په اوس وخت کې د اسټرالیا او سويډن د فوټبال په لومړي لاس لیګونو کې لوبېږي، د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې د روزونکي انوش دستګیر له خوا بلنه ورکړل شوې چې د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې جامه واغوندي. Читать дальше...

د نورستان اوسېدونکي وايي،په پارون کې د تېر حکومت پر مهال د  یو پنځوس بستریز روغتون د ودانۍ چارې پیل شوې وې چې نزدې پنځوس سلنه کارونه يي ترسره شوي،خو د نامعلومو ستونزو له امله يي چارې پر ټپه ولاړې دي. دوی وایي، د تعمیر نشتون ناروغان او روغتیا پالان له ګڼو ستونزو سره مخ کړي دي. د پارون قومي شورا مرستیال مولوي عبدالله ازادۍ راډیو ته وویل د مجهز روغتون نشتون په وجه يي ډیری وخت ناروغان ډاکټر ته له رسېدو وړاندې په لاره کې ساه ورکوي چې تازه بېلګه يي درې ورځې وړاندې د یوې ماشومې مړېنه ده. هغه وویل:"... Читать дальше...

موده وشوه چې د کابل په لارو کوڅو کې ښځو لاریونونه نه دي کړي. دا اعتراضونه چې د طالبانو د واکمنېدو وروسته او د ښځو پر کار او زده کړو د محدودیت وضع کېدو وروسته پیل شوي وو، اوس یوازي تر ټولنیزو روسنیو محدود شوي دي. داسي ښکاري چې د دې نسبي خاموشۍ اصلي لامل د لاریون کوونکو ښځو توقیفونه او ورکېدل ګڼل کیږي. خو د طالبانو ویاندویانو د اعتراض کوونکو ښځو نیول کېدل رد کړي دي. نور حال په دې راپور کې.

په غزني کې ګازي بخارۍ د یوې کورنۍ ۳ تنه وژلي.  په غزني کې د طالبانو د حکومت سیمه ییز چارواکي خبر ورکوي چې په دغه ځای کې د ګازي بخارۍ ګازو د یوې کورنۍ درې تنه نیولي او وژلي دي.  د غزني ولایت د امنیه قوماندانۍ ویاند سید اسحاق صالح د چهار شنبې په ورځ  ازادۍ راډیو ته وویل، په مړو شویو کسانو کې پلار زوی او اینګور شامل دي.  نوموړی وايي، دغه پېښه تېره شپه د غزني ولایت مرکز د څلورمې امنیتي حوزې اړوند په زلزله سیمه کې رامنځ ته شوې ده.  نوموړی زیاتوي:" له بده مرغه تېره د چهار شنبې په شپه د غزمي څلورمې... Читать дальше...

اروپایي ټولنې پر اوکراین د روسیې د جګړې په خاطر پر مسکو د نورو بندیزونو لګولو په اړه موافقه وکړه چې په کې هغه ډیر شتمن کسان او چارواکي په نښه شوي دي چې ولسمشر ولادمیر پوتین ته نږدې دي.   فرانسه چې په اوس وخت کې د اروپایي ټولنې دوره یي مشري په غاړه لري، ولسمشرۍ یې نن په ټویټرپاڼه کې په څو ټویټونو کې وویل چې دغه نوي بندیزونه چې د دې ټولنې له خوا پر روسیې درېیم ځلي بندیزونه دي، د روسیې مشران او اولیګارشان یا شتمن او د هغوی د کورنیو غړي د اوکراین په جګړه کې د لاس لرلو په خاطر په نښه کوي. د دغو نویو... Читать дальше...

ميدان وردګ ولايت کې د المان مرستې موسسې له خوا په ۴۱۰ اړمنو کورنيو د خوراکي توکو مرستې ووېشل شوې. د دغو د مرستو د وېشلو پر مهال د افغان ماشومانو لپاره د المان مرستو د موسسې مسؤل محمد عالم شهاب وويل په یادو مرستو کې وړه، غوړي، وریجي، چای، بوره او لوبیا شامل دي.  اړمن مرستو ته خوښ دي او وايي د توکو د بیو د لوړالي او د کار د نشتوالي له امله له ګڼو اقتصادي ستونزو سره مخ دي چې په دې سره به يې د ژوند لومړنۍ اړتياوې تر يوه حده پوره شي.  ورته مهال بيا دلته ځينې کسان شکايت لري او وايي تر اوسه ورسره... Читать дальше...

نیږدې دوه اوونۍ په اوکراین د روسیې له یرغل تیریږي. د دې یرغل له پیل تردې دمه، زرګونه اوکراینیان، د جګړې له کبله اروپايي هېوادونو ته کډه شوي دي او ورسره د اوکراین موضوع په نړۍ کې تر ټولو ګرمه موضوع شو. له نړیوالو غبرګونونو نیولې، تر نړیوالو مرستو، اوس دغه پاملرنې، د افغانستان د مدني ټولنې غړي اندېښمن کړي. د ښځو چارو فعاله او د افغان ښځو د وړتیاوو د پرمختګ مرکز رییسه محبوبه سراج وایي، چې اوکراین کې د جګړې له پیل وروسته، افغانستان ته د امریکا او د نړۍ د نورو هېوادونو د پاملرنې کچه راټیټه شوې ده. Читать дальше...

ټاکل شوې چې نن د هند د مرسته شوېو غنمو درېیمه محموله د واګې بندر له لارې افغانستان ته ولېږدول شي. هندي رسنیو راپور ورکړی چې د بشري مرستو په لړ کې د دې هېواد د مرسته شوېو غنمو درېیمه محموله چې ۲ زره ټنه کېږي، نن د پاکستان له لارې افغانستان ته لېږي. د طالبانو د حکومت د کرنې او مالدارۍ وزارت ویاند مولوي مستعین عمري وايي، تردې مخکې هم د هند دوه محمولې غنم افغانستان ته رسېدلي وو. نوموړی د هند مرسته شوي غنم له بې وزلو سره د مرستې برخه کې ګټور بولي. مولوي عمري نن ازادي راډيو ته وویل، د هند مرسته شوي... Читать дальше...

افغانستان او پاکستان یوې ګډې هوکړې ته رسېدلي چې دواړه هېوادونه کولی شي په ازادانه ډول د ټرانزیټ لپاره د یو بل له خاورې استفادې وکړي. د پاکستان د صدراعظم مشاور عبدالرزاق داوود په خپل یوه تازه ټوېټ کې ویلي دي چې د دې هوکړې پر بنسټ د مارچ میاشتې له ۲۱مې نېټې څخه د پاکستان بار وړونکي موټر د افغانستان خاورې ته او د افغانستان د پاکستان خاورې ته تګ راتګ کولی شي. ښاغلي داوود زیاته کړې چې د افغانستان اړخ ته بار وړونکي موټر کولی شي له کرښې د اوښتلو اجازه لیک په کابل کې د پاکستان له سفارت او په کندهار کې د دې هېواد له قونسلګرۍ ترلاسه کړي. Читать дальше...

یوکس چې نه غواړي په راپور کې یې نوم واخیستل شي، خو د غور ولایت په یوه ولسوالۍ کې د پوهنې له امریته د لېرې کېدو په اړه وایي. د دغه کس په خبره د ولسوالیو د پوهنې ۱۲ تنه امرین، د غور ولایت د پوهنې ریاست یو شمېر څارونکي او مدیران له دندو ګوښه کړل شوي او پرځای یې د طالیانو حکومت نږدې کسان ګمارل شوي دي. دا کس چې تر لېسانس کچې لوړې زده کړې لري او د غور ولایت د پوهنې برخه کې شل کلنه کاري تجربه لري وایي، طالبانو ته د ۲۴ نږدې کسانو د ګمارنو لېست د منظورۍ لپاره ریاست الوزرا ته استول شوی چې دې ډله کې یوازې... Читать дальше...

د کندهار ولایت اوسېدونکی چې نه غواړي په راپور کې یې نوم واخیستل شي وايي، له مجبوریته یې کوکنار کرلي: "چاره مو څه ده، مجبور یوو چې کوکنار وکرو. کارونه مو ډېر خراب دي، ډېر ستړي یوو." ښکاري چې د طالبانو حکومت هم د کروندګرو دې وضعیت مجبور کړی چې د کوکنارو له کښت کوونکو سره نرمه غاړه یوسي. تازه د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح‌الله مجاهد ویلي، له هغو کروندګرو سره نرم چلند یا ګوزاره کوي چې کوکنار یې کرلي. طالبان د دې کار لامل، د کروندګرو خراب اقتصادي وضعیت، بي‌وزلي او ترڅنګ یې د یوې بدیلې لارې نه درلودل په ګوته کوي. Читать дальше...

په کابل کې د دوو مدافع وکیلانو کورنۍ وايي، طالبانو د حسیب‌الله رحماني او ضیاالحق فاضل په نوم دوه مدافع وکیلان د دوشنبې په ورځ په غیرقانوني او د ټولو اصولو خلاف زنداني کړي دي. د دې کورنیو غړي وايي، دا دوه مدافع وکیلان اوس‌مهال په درېیمه امنیتي حوزه کې بندیان دي. دوی ازادي راډیو ته په رالېږلو پیغامونو کې ویلي، طالبانو د تمیم شنسب په غوښتنه دا کار کړی او پر دې  وکیلانو یې تور لګولی چې ګنې د هغه له کوره یې پیسې وړي. د دې کورنیو یو غړي د خپل نوم نه‌ښودو په شرط ازادي راډیو ته وویل: "داسې مهال چې... Читать дальше...

وروسته له هغې چې امریکا د روسیې د تیلو پر وارداتو بندیز ولګاوه، بریتانیا هم اعلان وکړ چې د روان کال تر پایه به له روسیې د تیلو واردات پای ته ورسوي، خو اروپایي ټولنه چې ډېره د روسیې پر انرژۍ متکي ده، پلان لري چې له روسیې د ګازو واردات دوه په  درېیمه برخه کم کړي.  د امریکا د متحد ایالاتونو ولسمشر جو بایډن پرون د روسیې د تیلو پر وارداتو د بندیز  لګولو د اعلان پر مهال وویل چې د تیلو د وارداتو بندیز د روسیې ولسمشر ولادیمیر پویتن ته د اوکراین د جګړې په خاطر سخته ضربه ده.  بایډن امریکایانو ته خبرداری... Читать дальше...

پوره دوه کاله وړاندې محمد اشرف غني د افغانستان د ولسمشر په توګه لوړه وکړه. د نظام پیاوړي کول، د امنیت ټینګښت، د سولې تامین، ټول شموله حکومت رامنځته کول، اداري فساد سره مبارزه او د ښځو د حقونو تامین، د لوړې مراسم کې د محمد اشرف غني له مهمو ژمنو څخه وو. که څه هم د افغانستان د مخکیني نظام د ټاکنو خپلواک کمېسیون محمد اشرف غني د ۱۳۹۸ کال د ټاکنو ګټونکی اعلان کړی و، خو د هغه سیال، عبدالله عبدالله په محمد اشرف غني تور پورې کړ چې يه ټاکنو کې یې درغلي کړې او دی د دې ټاکنو ګټونکی دی. هغه ستونزه چې بیا... Читать дальше...

د پښتون ژغورنې غورځنګ په کراچۍ کې خپل اعتراضي پرلت د يوې بلې مياشتې لپاره ځنډولی دی. د غورځنګ مشر منظور احمد پشتين تېره شپه پرلتوالو ته د وينا پرمهال وویل، د سند له حکومت سره یې هغه موافقه لاسليک کړې چې له مخې يې د PTM د مخکښ غړي علي وزیر د خوشې کولو او د غورځنګ د نورو غوښتنو پوره کولو لپاره د سند حکومت ته یوه میاشت وخت ورکړل شوی. دی وايي: "زموږ د ټولو غوښتنو په اړه وکيلانو د سند له حکومت سره خبرې وکړې چې دغه دغه کارونه دې وشي. هغو له موږ سره تقريباً هر څه ومنل، خو شرط یې دا و چې د لوظنامې مواد به نه ښکاره کېږي چې بيا څوک لاس راته ونه نيسي.

د روسیې مرکزي بانک پرون خلکو ته اعلان وکړ چې د خپلو بهرنیو پیسو له حسابونو له لس زره ډالر نه شي ایستلی. دې بانک له هغو بندیزونو سره چې لویدیځ پر اوکراین د برید له کبله پر روسیې لګولي د مقابلې لپاره پرون یو لړ نور اقدامات هم اعلان کړل او په یوه بیان کې یې وویل چې د بهرنیو پیسو له حسابونو یوازې انډول ډالر ورکول کېږي.

امریکا او متحدانو یې غوښتنه کړې ده چې پر اوکراین له حملې وروسته دې روسیې او بېلاروس ته د هېڅ راز نړیوالو سپورټي لوبو د کوربه توب اجازه نه ورکول کېږي.  دا غوښتنه په هغه اعلامیه کې شوې ده چې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت پرون خپره کړه. دې هېوادونو همدا راز غوښتنه کړې چې نړیوال سپورتي فدراسیونونه دې د روسیې او بېلاروس د حکومتونو اړوندو شرکتونو لپاره د لوبو د مالي ملاتړ فرصتونه محدود کړي. دا اعلامیه د متحدو ایالاتونو، بریتانیا، ایټالیا، جاپان، جنوبي کوریا، اسټرالیا، کاناډا او بلجیم په ګډون د ۳۷ هېوادونو چارواکو لاسلیک کړې ده.

د ارزګان ولایت په مرکز ترینکوټ کې د کرونا ویروس د ناروغانو د درملنې په موخه ۲۰ بستریز روغتون پرانېستل شو.  د دغه ولایت د عامې روغتیا ریيس ډاکټر محمد الله روحاني د یاد روغتون د پرانېستې پر مهال وویل، دې روغتون کې به د کرونا تشخیصه لابراتوار هم فعال کړي. دی وايي: "دا چې نړۍ د کووېډ-۱۹ د نوې بڼې 'اومېکرون' له ګواښ سره مخ ده، نو اړ شو چې د کرونا پر ویروس د اخته ناروغانو د درملنې لپاره ۲۰ بستریز روغتون پرانیزو، ددې روغتون ټول پرسونل پوره دي."  نوموړی وايي، دغه ولایت کې یې په درېیو ورځو کې د کرونا... Читать дальше...

د غزني ولایت مرکز اړوند په قره باغي سیمه کې د هاوان د يوې ناچاودې مرمې د چاودنې له امله درې ماشومان وژل شوي او یو بل ټپي دی. د اطلاعاتو او کلتور سرپرست حبیب الله مجاهد ازادي راډیو ته د سې شنبې په ورځ وویل: "دغه پېښه وړمه شپه رامنځته شوې، د غزني مرکز څلورمې حوزې اړوند په قرباغي سیمه کې ماشومانو په یوناچاودې مرمۍ لوبې کولې چې چاودلې او درې ماشومان یې وژلي، یو بل یې ټپي کړی هم دی." ښاغلی مجاهد د دغه ماشومانو عمرونه د لسو کالو شااوخوا یادوي. دا په داسې حال کې ده چې د تېرې لړم میاشتې په ۲۳مه نېټه... Читать дальше...

ټاکل شوې ده چې د روانې مارچ میاشتې په پای کې په چین کې د سیمې د هېوادونو د بهرنیو چارو وزیران د افغانستان په اړه غونډه وکړي. د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیرخان متقي پرون د دې غونډې په تړاو په کابل کې د چین له سفیر وانګ یو سره خبرې وکړې او هیله یې څرګنده کړه چې د چین له غونډې به ښې نتیجې ترلاسه شي.

د افغانستان کرکټ بورډ ژمنه کوي چې تر راتلونکي نړیوال جام پورې به ډېر ځوان لوبغاړي په لوبډله کې شامل کړي. د کرکټ بورډ اجراییه رییس نصیب خان په یوه ویډیو پیغام کې وویل: "په دې هڅه کې یوو چې تر ۲۰۲۳ پورې یوه پنځه ویشت کسیزه یا دیرش کسیزه ډله جوړه کړو. په همدې ډلې کار وکړو او مخته ولاړ شو." ټاکل شوې ده چې په دوه زره درویشتم کال کې د کرکټ د یو ورځنیو لوبو نړیوال جام په هند کې ترسره شي.

د سالنګونو د ساتنې او څارنې اداره وایي، دا لویه لار به تر هغو بنده وي او موټرو ته به د تیریدو راتیرېدو اجازه نه وي چې د واورې ورښت نه وي دریدلی او سخت توپان نه وي غلی شوی. د سالنګونو د ساتنې او څارنې د ادارې رییس عبدالله عبید وایي، د انساني تلفاتو د مخنیوي لپاره به د سالنګ لویه لار له دواړو لوریو تر هغو بنده وي چې هوا ښه شوې نه وي. د سالنګونو د ساتنې او څارنې ادارې په بیان کې چې تېره شپه خپور شو، راغلې دي چې هڅې روانې دي چې د چهارشنبې د ورځې په ترڅ کې لاره پرانیستل شي. د ازادي راډیو د خبریال... Читать дальше...

د ماشومانو د ژغورنې نړیوالې کمېټې د طالبانو له لوري د دې پرېکړې هرکلی کړی دی چې د نجونو او هلکانو ښوونځي پرانیزي. د دې بنسټ د ماشومانو د خوندیتوب د برخې مشر اتینا رایبورن پرون سې شنبه (د کب ۱۷مه) په یوه بیان کې وویل، په راتلونکو ورځو کې ښوونځیو ته د نجونو د تګ خبر ډېر ښه خبر دی. د طالبانو د پوهنې وزارت د یکشنبې په ورځ وویل، د وري په میاشت کې به نجونې هم ښوونځيو ته ولاړې شي. د ماشومانو د ژغورنې د کمېټې په وینا د اوس لپاره شااوخوا اته میلیونه ماشومانې او ماشومان دې ته اړتیا لري چې ملاتړ یې وشي چې ښوونځيو ولاړ شي.

یونېسکو په اوکراین کې د کلتوري میراثونو د ساتنې غوښتنه وکړه. د یونېسکو عمومي مشره ادري ازولي په یوه بیان کې چې پرون یې خپور کړ وویل: "موږ باید په اوکراین کې د فرهنګي میراثونو د خوندي کولو غم وخورو." له دوو اونیو راهیسې چې روسیې پر اوکراین برید کړی دی، یونېسکو د سټلایټ په مرسته د اوکراین د فرهنګي میراثونو څارنه کوي چې د جګړې په ترڅ کې ویجاړ نه شي.

د امریکا د متحد ایالاتونو ولسمشر د روسیې د تیلو پر وارداتو بندیز ولګاوه.ولسمشر جوبایډن وویل، د تیلو د وارداتو بندیز د روسیې  ولسمشر ولادیمیر پویتن ته د اوکراین د جګړې په خاطر سخته ضربه ده. په سپینه ماڼۍ کې پرون ولسمشر بایډن امریکایانو ته خبرداری ورکړ او څرګنده یې کړه چې له ازادۍ څخه دفاع خپل قیمت لري. د اوکراین ولسمشر ولودومیر زلنسکي څو ځله له لویدیځه غوښتي دي چې له روسیې څخه د انرژۍ پر وارداتو بندیز ولګوي. ولسمشر بایډن وویل چې د پوتین د جګړې په خاطر به بیې لوړې شي، خو ده ژمنه وکړه چې پر... Читать дальше...