Новости за 04.12.2020

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې  لوبغاړی مجیب الرحمن په کرونا اخته شوی. د اسټرالیا د بېګ باش لیګ د بریسبن هيټ لوبډلې چې مجیب الرحمن په کې لوبېږي په یوه اعلامیه کې نن دا خبره کړې ده. مجیب الرحمن د اسټرالیا د کرکټ په غوره لیګ یا بېګ باش کې د لوبېدو لپاره تېره اوونۍ د ځینو نورو افغان لوبغاړو په ملتیا اسټرالیا ته تللی. د کوینسلنډ ایالت د کرکټ اجرایوي مشر تیري سوینسون ویلي، چې د دغه ایالت روغتیاپالان او په خپله بریسبن لوبډله به د مجیب الرحمن د ژر ښه کېدو لپاره پوره هلې ځلې وکړي. مجیب الرحمن د افغانستان... Читать дальше...

د افغانستان جمهور رییس وايي، حکومت ژمن دی چې د ډاکتر تیتڅو ناکامورا نیمګړې پروژې بشپړې کړي. محمد اشرف غني دا خبرې نن د جاپاني بشرپاله ډاکتر تیتڅو ناکامورا د وژنې د لومړي تلین په مناسبت په یوه ویډیويي پيغام کې کړي. هغه زياتوي: "ترهګرو له موږ یو ښکلی انسان واخیست خو د هغه ځلانده میراث او کاري روحیه به د افغانانو د راتلونکو نسلونو په زړونو کې وي"،د افغانستان حکومت په لویه پکتیا او کابل کې د ځنګلونو، کرنیزې پراختیا او د اوبو د مدیریت په برخه کې د هغه (ډاکتر ناکامورا ) د پروژو عملي کولو ته ژمن دی... Читать дальше...

په نړۍ کې د کرونا د واکسین د تطبیق لپاره د هیلو په زیاتېدو سره د دې ویروس له لاسه د مړو شویو خلکو شمېر له یو نیم میلیونو کسانو واوښت. د تېرې اونۍ په لړ کې، هره ورځ په نړۍ کې له لسو زرو د زیاتو کسانو د مړینې راپور ورکړل شوی. د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتونیو ګوتیریش خبرداری ورکړی چې د کرونا ویروس ټولنیزې او اقتصادي اغېزې به ډېرې پراخې وي. د ګوتیریش په خبره واکسین د دغه ویروس اوښتي زیانونه په څو کلونو کې له منځه نه شي وړلی. تمه ده د ډسمبر په نیمايي کې د امریکا متحده ایالتونه، اروپایي هېوادونه... Читать дальше...

د لوګر خبریالان او د رسنیو کارکوونکي وايي، د ازادۍ راډیو خبریال محمدالیاس داعي له وژنې درې اونۍ تېرېږي، خو تر اوسه حکومتي چارواکو د دې پېښې په اړه د خپلو څېړنو پایلې رسنیو سره نه دي شریکې کړي. دوی وايي، د داعي د وژنې د قضیې په څېړنه کې ځنډ انديښمن کړي او فکر کوي، چې ممکن دوی هم په خپلو رسنیزو فعالیتونو کې له ورته حالت سره مخامخ شي. محمدالیاس داعي د نومبر  په ۱۲مه د هلمند په مرکز لښکرګاه کې هغه وخت ووژل شو، چې دده پر موټر د مقناطیسي بم چاودنه وشوه. نن د جمعې په ورځ په لوګر کې د ملي پیوند راډیو... Читать дальше...

په افغانستان کې د طبابت د برخې یوه پېژندل شوې څېره او لومړنۍ ښځینه جنراله ډاکتر سهیلا صدیقي نن د ۷۲ کلونو په عمر ساه ورکړه.  هغه د الزایمر یا د حافظې د کمزورۍ له ناروغي کړې ده.   ولسمشر اشرف غني د ډاکتر سهیلا مړینه د افغانستان لپاره یوه لویه ضایعه بللې ده.  ډاکتر سهیلا صدیقي له ۲۰۰۱ تر ۲۰۰۴ کاله پورې د پخواني ولسمشر حامدکرزي په کابینه کې د روغتیا وزیره وه.  هغې کلونه د افغانستان په پوځي روغتونو له هغې ډلې سردار داوود خان روغتون کې دندې ترسره کړې.

د ناټو د ملاتړ او تداراکاتو اداره وايي، افغانستان ته د څه باندې زر ټنه درملو او روغتیايي وسایلو د لېږد بهیر همدا میاشت بشپړوي.  دا خبره یادې ادارې په یوه اعلامیه کې کړې ده.  د اعلامیې له مخې د درملو لومۍ محموله د نومبر په دیارلسمه کابل ته رسېدلې او تمه ده پاتې درمل د همدې میاشتې تر پایه ورسېږي.  تمه ده دا اندازه درمل او طبي وسایل په افغانستان کې د ناټو د غوڅ ملاتړ د ماموریت له لارې د افغانستان په امنیتي او دفاعي ځواکونو او اړوندو وزارتخانو وویشل شي.  ناټو وايي درمل او طبي وسایل یې له کاناډا، پرتګال، کوریا او ترکیې ترلاسه کړي. Читать дальше...

په ننګرهار کې چارواکي ادعا کوي چې دغلته یې د داعش وسله والې ډلې نومول شوی والي وژلی او د دې ډلې یو بل مشر یې ژوندی نیولی دی. د ننګرهار والي ضیاالحق امرخیل ادعا کوي چې د ملي امنیت ځانګړو ځواکونو تېره شپه د ننګرهار ولایت لپاره د داعش نومول شوی سرپرست والي هدایت الله وواژه. هغه دا خبره نن په خپلې فېسبوک پاڼې کې لیکلې ده. د ننګرهار د والي ویاند عطاالله خوږیاڼي هم رسنیو ته ویلي چې د داعش دا سیمه ییز مشر په چپلیار کې د ملي امنیت د ځواکونو په عملیاتو کې وژل شوی دی. هغه زياتوي: "د ملي امنیت ځانګړو... Читать дальше...

د پکتیا والي ادعا کوي، چې د پنجشنبې د ورځې د ماښام موټر بم برید وسله والو طالبانو کړی او دا ښيي، چې وسله وال جنګیالي طالبان د قطر د سیاسي دفتر له مسئولینو سره همغږي نه دي. د پنجشنبې د ورځې ماښام شپږ او دېرش دقیقې د پکتیا مرکز ګردېز د موټر بم یوې درنې چاودنې ولړزاوه. دغه چاودنه چې، د ښار د لومړۍ حوزې اړوند د خوست لین په سرک د افغان ځواکونو په یوه ګزمه وشوه، درې سرتېري یې ووژل او ۱۹ ملکي وګړي یې ټپیان کړل. دغې چاودنې د شاوخوا سیمې د خلکو مارکېټونو او عامه شتمنیو ته هم زیان اړولی. داکټر خانزاده... Читать дальше...

د ملي مصالحې عالي شورا سیمې په ځانګړي ډول دوحې ته د زلمي خلیلزاد نوی سفر د اوربند د ټېنګېدو په برخه کې مهم بولي.  ښکاري چې په قطر کې د سولې خبرو پېچلې غوټه د پرانیستل کېدو په حال کې ده.  تازه د ملي مصالحې عالي شورا د سولې خبرو کې وروستیو پرمختګونو ته هیله ښيي او وايي، دا پرمختګونه به اوربند ته زمینه برابره کړي.  د ملي مصالحې عالي شورا دا څرګندونې داسې مهال کوي، چې د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړی استازی زلمی خليلزاد د سولې خبرو کې د نړیوال ملاتړ خپلولو او د تلپاتې اوربند د ټینګېدو په... Читать дальше...

د امریکا متحدو ایالتونو په بغداد کې د خپل سفارت د مامورینو شمېر کم کړی دی.  د امریکا متحد ایالتونه په داسې حال کې چې په عراق کې یې له ایراني او عراقي ملېشه ډلو سره کړکېچ زیات شوی د بغداد له سفارت څخه خپل یو شمېر کارکوونکي باسي.  په عراق کې د امریکا سفیر متیو ټیولر د رسنیو له وروستیو راپورونو وروسته پرون په موقت ډول د کارکوونکو د کمولو موضوع تایید کړه.  په هغه ویدیو کې چې د امریکا د سفارت په فیسبوکپاڼه کې خپره شوې، ټیولر ویلي، دی او د دیپلوماتانو اصلي ټیم او پوځي سلاکاران به خپلو دندو ته دوام ورکړي. Читать дальше...

کرونا ویروس په پاکستان کې په ۵ ورځو کې ۱۰ ډاکتران مړه کړي.   د پاکستان د روغتیاپالانو ټولنې یا (پي ايم اې) په يو راپور کې ويلي چې دا ډاکتران د نومبر له ۲۷مې څخه د دیسمبر تر دويمې نېټې پورې د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې مړه شوي.  د پي ايم اې راپور وايي چې نومبر میاشت د ډاکترانو لپاره تر ټولو مرګونې وه ځکه د کرونا له لاسه اتلسو ډاکترانو ساه ورکړه.  په دې سره په په کوویډ۱۹ ناروغۍ باندې په پاکستان کې د ټولو مړو شوو ډاکترانو شمېر ۳۰۸ ته رسېدلی دی.   پاکستاني ډاکترانو په اکتوبر کې وېره څرګنده... Читать дальше...

په ټول ارزګان کې د غوږونو، سترګو او پوستکي  متخصص ډاکتران نه شته.  د دې ولایت خلک وايي،  له یوې خوا  جګړو ورباندې لارې تړلي او بلخوا یې په ولایت کې روغتیايي اسانتیاوې کمې دي.  په دې اړه له ارزګان څخه شریف الله شرافت راپور لري چې د لاندې لینک په کېکاږلو سره یې اورېدلی شئ:

د کرونا ویروس د دوهمې څپې په راتګ سره ټول خصوصي او دولتي پوهنتونونه رخصت شوي. د افغانستان د لوړو زده کړو وزارت له ټولو پوهنتونونو د انلاین زده کړو د ورکړې غوښتنه کړې. هیلۍ اسد پرې رپوټ لري:

په ننګرهار کې جاپاني ټبري بشرپال ډاکټر ناکامورا د وژنې یو کاله پوره شو. کله چې تېره کال د ډسمبر په څلورمه نېټه ناڅرګنده وسله والو په جلال اباد کې جاپانی ډاکټر ناکامورا وواژه نو نه یوازې په افغانستان کې، بلکې نړۍ کې یې پراخ غبرګونونه راوپارول. پي ایم ایس خیریه بنسټ مشر تیتڅو ناکامورا چې ځايي خلکو کاکا مراد باله کلونه په افغانستان کې تېر کړي وو او د روغتیا، کرنې او اوبو لګولو په برخه کې یې ګڼې پروژې عملي کړې وې. د ناکامورا له مرګ په وروسته اونیو او میاشتو کې د هغه په یاد غونډې وشوې، مډالونه یې... Читать дальше...

د امریکا د متحدو ایالتونو منتخب ولسمشر جو بایډن به له امریکايانو غوښتنه وکړي، چې د ده د واکمنۍ په لومړیو ۱۰۰ ورځو کې ماسکونه وکاروي. په داسې حال کې چې کرونا وبا په دغه هېواد کې سخته په خپرېدو ده، د بایډن اداره په جنورۍ میاشت کې رسماً قدرت ترلاسه کوي. جو بایډن پرون پنجشنبه د لومړي وار لپاره له خپلې مرستیالې کاملا هاریس سره په ګډه مرکه کې سي اين اين ټلویزیوني شبکې ته وویل: "د لوړې د مراسمو په لومړۍ ورځ به له ولس نه د سلو ورځو لپاره د ماسکونو کارولو غوښتنه وکړم."  جو بایډن د خپلو ټاکنیزو کمپاینونو... Читать дальше...

د بغلان پولیس وايي، په اندراب ولسوالۍ کې ۴ وسله وال طالبان وژل شوي او درې تنه نور ټپیان شوي دي. د بغلان د پولیسو ویاند احمد جاوید بشارت نن جمعه رسنیو ته په یوه لېږلي ویډیويي پیغام کې وویل، دا نښته پرون مازیګر وشوه.  هغه زياتوي: "په پلحصار ساحه کې یې غوښتل فعالیت وکړي، چې د ملي امنیت له پولیسو سره په وسله والو نښته واوښتل، چې په نتیجه کې د طالبانو ۴ کسان ووژل شول او ۳ تنه یې ټپیان شول، چې ۲ مړي یې د جګړې په میدان کې پاتې وو."  احمد جاوید بشارت وايي پولیسو ته یو راکټ انداز، یو کلاشنکوف او نور مهمات په لاس ورغلي دي. Читать дальше...

د پکتیا ولایت په مرکز ګردېز کې تېر ماښام په یوه موټربم چاودنه کې لږترلږه ۳ تنه وژل شوي او ۱۹ نور ژوبل دي. د پکتیا د والي ویندوی عبدالرحمان منګل وویل چې دا برید د ګردېز – خوست لاین په ساحه کې وشو، ده د پېښې د نورو جزییاتو په اړه وویل: "نن ماښام د هیواد او سولې دښمنانو له لوري د پکتیا مرکز ګرديز خوست په لین پر امنیتي ګزمې موټر بم چاودنه شوې چې په پایله کې یې بدبختانه ۳ تنه د ملي امنیت سرتېري شهیدان شوي، ۱۴ تنه عام ملکي وګړي ټپیان شوي او په یاده سیمه کې عامه شتمنیو، مارکیټونو او دوکانونو ته هم مالي... Читать дальше...

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد دوحې ته د تګ په لاره کې د ترکیې له چارواکو سره د افغانستان د سولې پر بهیر  خبرې وکړې. خلیلزاد پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي چې دوحې ته روان دی او هلته به وګوري چې د افغانستان د دولت او طالبانو له پلاوو سره د اصولو او کړنلارې په برخه کې د هغوی د وروستي پرمختګ پر اساس څنګه مرسته کولی شي څو د یوې سیاسي طرحې او تلپاتې او هراړخیز اوربند لپاره چټک پرمختګ وشي. روانه اوونۍ په دوحه کې د افغانستان د دولت او طالبانو پلاوو له نژدې دوو میاشتو وروسته... Читать дальше...

د بخښنې نړیوال سازمان د بشري حقونو د مدافعانو د ساتنې لپاره د حکومت له لوري د نوي کمېسیون جوړېدا د بشري حقونو د مدافعانو د ساتنې لپاره مهم اقدام وباله. دې سازمان ویلي، د افغانستان د حکومت له لوري د دې کمېسیون جوړېدا په دغه هېواد کې د بشري حقونو لپاره یو بری دی. د بخښنې نړیوال سازمان دا اعلان وروسته له دې وکړ چې د افغانستان ولسمشر اشرف غني د یوه فرمان په صادرولو د بشري حقونو د مدافعانو د ساتنې ګډ کمېسیون تاسیس کړ. دا کمېسیون به، چې د بشري حقونو د دفاع او په افغانستان کې د بشري حقونو د اړوندو... Читать дальше...

د تاجکستان چارواکي وايي، تراوسه پورې یې د اپوزیسیون د مشر مهمراد ادینه یف د موندلو لپاره لټون له دې سره سره نه دی پیل کړی چې د هغه خپلوانو یې غوښتنه کړې ده. د کورنیو چارو وزارت ویندوی نصرت الله محمودزاده وویل، د اپوزیسیون د سیوسیال دیموکرات ګوند د مرستیال مشر اودینایف نوم د ورکو کسانو په لیست کې د دې لپاره نه دی ثبت شوی چې پولیسو د ده د خپلوامو غوښتنه نه ده ترلاسه کړې. د ادینه یف د نوومبر په شلمه بې درکه دی. د ده خپلوانو ازادي راډیو ته وویل، چې نوموړی څو ورځې وروسته له دې ورک شو چې د فیسبوک... Читать дальше...

د افغانستان خال وهوونکې ښځه خالونه وهل په افغانستان کې یو لرغونی دود دی خو اوس د خالو یا ټاټو وهلو دود په ټوله نړۍ کې خپور شوی.  سهیلا شاهدي په افغانستان کې د ټاټو د هنرمندې یا خال وهونکې په توګه کار کوي. سهیلا افغانستان ته تر ستنېدو مخکې په ایران او ترکیه کې د پناه غوښتونکې په توګه وخت تېر کړی. دا وايي، کله چې پوه شوه په افغانستان کې د ټاټو یا خالونو وهلو ښځینه کارکوونکې نه وې، دې پرېکړه وکړه بېرته هیواد ته ستنه شي او په دې برخه کې کار وکړي. هغه زياتوي: "ما له هیواده دباندې دا کار نشو... Читать дальше...

ټکنالوجي نه یوازې په ښارونو کې د خلکو ژوند بدل کړی بلکې اوس په کلیو کې هم د رمو په څرولو کې ورڅخه استفاده کېږي. اوس د جولان پر غونډیو د غواوو د څار لپاره د سپو غپا نه اورېدل کېږي بلکې پر ځای یې له ډرون کمرو استفاده کېږي.  ډرون کمرې له لیرې په ریموټ کنټرولېږي. ډرون کمرې په هوا کې غواوې څاري او په ژوندۍ بڼه یې ويډیو د غواوو څېښتن ته لېږي. د اسرایل نُعام ازران د بیف فري ارګو شرکت مشر دی چې د ډرون کمرو په واسطه حیوانان څاري. د شپون یا سپي په پرتله ډرون کمرې د څارویو لپاره داسې وضعیت رامنځته کوي چې هغوی د فشار احساس ونه کړي. Читать дальше...

د ایران د بهرنیو چارو وزیر محمدجواد ظریف وايي، هغه قانون چې د دغه هېواد په پارلمان کې تصویب شوی، په هغه صورت کې نه تطبیق کېږي چې پر ایران نړیوال بندیزونه لېرې شي. د ایران پارلمان یو قانون تصویب کړ چې پر اساس یې د دغه هېواد د اټومي پروګرام د چټکتیا غوښتنه شوې ده. ظریف پرون د ویډیو له لارې د ایټالیا یوه دیپلوماتیک کنفرانس ته وویل، دا قانون به تطبیق کړي ځکه چې دا د ایران قانون دی، بېرته اخیستل کېدای نه شي. ده په عین حال کې وویل، وروسته له دې چې د امریکا ولسمشر دونالډ ترمپ په یو اړخیز ډول د ایران... Читать дальше...

فارن پالیسي  فارین پالیسي دوحه کې د سولې د خبرو په اړه یو مطلب خپور کړی او دا سرلیک یې ورکړی دی: "افغانستان د سولې پر لور یو وړوکی ګام پورته کړ."  د مطلب په دوام راغلي، له څو میاشتو خبرو وروسته د بین الافغاني خبرو پر تګلارې هوکړه که څه هم یو وړوکی ګام دی، خو لیکوال دا د پام وړ پرمختګ او نوی پړاو یاد کړی دی. په مطلب کې راغلي، د بین الافغاني خبرو اجنډا هم یو بحث دی او د لیکوال په باور، دواړه لوري د اجنډا په لومړیتوبونو هم یوه خوله نه دي. مطلب کې لیکل شوي، د دولت مرکچیانو ته لومړیتوب اوربند... Читать дальше...

یو اوکراینی زده کوونکی د ونو له پاڼو کاغذ جوړوي. نولس کلن والینتین فریخیک د ښوونځي له وختو د ونو له پاڼو د کاغذ جوړولو کار پیل کړی. دی د اوکراین په یوه کلي کې اوسي. د ونو له لوېدلو پاڼو د کاغذ جوړولو پروژه یې درې کاله مخکې پیل کړې وه. دی د ونو له لوېدلو پاڼو څخه کاغذي کڅوړې او پوښونه جوړوي. له دې سره دی غواړي چې د چاپېریال د ککړتیا کچه راټيټه شي. دا ډېره اسانه مفکوره ده. هغه شیان چې موږ فکر کوو کثافت دي بېرته کارېدلای شي. پاڼې داسي کثافت دی چې باید له پارکونو ټولې شي ځکه د ورستېدو پر مهال ډېر کاربن خارجوي. Читать дальше...