Новости за 26.12.2020

افغان چارواکي وایي، په پلازمېنه کابل کې نن د ورځې په اوږدو کې په بېلابېلو چاودنو کې لږ تر لږه ۴ کسان ووژل شول.  د کابل د امنیه قومندانۍ ویاند فردوس فرامرز ویلي په یوې بمې چاودنې کې چې نن د کابل په لویدیځ کې د پولیسو پر یوه موټر وچاودېد، دوه پولیس وژل شوي او دوه ملکي وګړي ټپیان شول.   د کابل په جنوبي برخو کې په یوه بله چاودنه کې بیا دوه نور پولیس ټپیان شوي دي.   د افغانستان د عامې روغتیا وزارت مرستیال ویاند معصومې جعفري رسنیو ته ویلي، چې تر دغو چاودنو وروسته د څلورو کسانو مړي او څلور ټپیان روغتونونه وړل شوي دي. Читать дальше...

بېلابېلو اروپایي هېوادونو فایزر بایو انتیک شرکت څخه د کرونا ویروس پر ضد د واکسین د لومړني دوزونه ترلاسه کول پیل کړل.   ډېریو هیوادونو لکه اتریش، پولینډ، چک جمهوریت، ډنمارک، فنلنډ، ناروې او سویډن نن د ډسمبر ۲۶ د پولیسو تر جدي څار لاندې دغه واکسینونه ترلاسه کړل.   د اروپایې کميسیون مشرې  اورزلا فون دیرلین پر ټولنیزو رسنیو خبر ورکړی، چې دا واکسین د اروپایي ټولنې په ټولو غړو هېوادونو کې شته.   د دې په خبره دا واکسینونه به مرسته وکړي، چې په اروپایي هېوادونو کې ژوند د وخت په تېرېدو بېرته عادي حالت  ته راوګرځي.

د کابل امنیتي چارواکي په دې ښار کې د جنایي جرمونو په تړاو د ۲۷ کسانو د نیول کېدو خبر ورکړی.   د کابل د امنیه قومندانۍ په یوې اعلامیې کې چې نن خپره شوې راغلي، چې دا کسان د پلازمېنې له بېلابېلو سیمو څخه د اپراتیفي عملیاتو په لړ کې نیول شوي دي.   پر دوی د وژنو، غلاوو، د غیرقانوني وسلو د انتقال، اخلاقي جرمونو، د جعلي پیسو ترویج، د عامه نظم ګډوډول او داسې نورو جرمونو تور پورې دی.   د اعلامیې له مخې دغو کسانو څخه څلور میله وسلې او دوه موټر هم نیول شوي دي.

‎نن د مرغومي یا جدي شپږمه ده. یو څلوېښت کاله پر افغانستان د پخوانۍ شوروي له یرغل اوړي. ‎که څه هم د شوروي ځواکونو په افغانستان کې له نهه کلونو وروسته ماتې وخوړه خو پر افغانستان یې د جګړو اغیز لا هم دردوونکی او مرګوني دی. ‎خو افغانستان ته د شوروي میراث څه دی؟ ‎د یوشپېته کلن نادر غږ، هغه کډوال چې د ویجاړوونکو جګړو له امله یې د میلیونونو نورو افغانانو په شان خپل هېواد ترک او بل هېواد ته کډوال شو. دی وایي، د شوري حمله په افغانستان ناڅاپي وه، دا د دې لامل شول چې خلک د خپل ژوند د ژغورولو لپارخ د کډوالۍ لاره غوره کړي. Читать дальше...

د اسټراليا او هندوستان کرکټ ملي لوبډلو ترمنځ د اسټراليا په کوربه توب په دوهمه ټيسټ لوبه کې اسټراليا په لومړې اننګز کې د ټولو لوبغاړو په سوځېدو ۱۹۵ منډې جوړې کړې. د اسټراليا لپاره ماروس تر ټولو زياتې ۴۸ منډې تر لاسه کړې. د هند له لوري په توپ اچونه کې جسپريټ بومرا ۴ اشوېن ۳ محمد سراج ۲ او رویندرا جدېجا یوه وېکټ تر لاسه کړي دي. د یادولو ده، چې له دې وړاندې لومړۍ ټيسټ لوبه کوربه اسټراليا لوبډلې په ډېر لوړ توپیر ګټلې وه. هند په لومړي ټيسټ لوبه کې په دوهم اننګز کې کمې ۳۶ منډې ترسره کړې وې.

د هرات د فوټسال سیالیو په پایلوبه کې اتحاد لوبډلې د کابل صداقت لوبډلې ته په ماتې ورکولو سره د کابل فوټسال د غوره لیګ اتلولي وګټله. د افغانستان د فوټبال فدراسیون ویاند فیروز مشعوف نن ازادي راډیو ته وویل، چې په یادو سیالیو کې له کابل او ولایتونو څخه ١٠ لوبډلو ګډون کړی وو او ١١ ورځې دوام وکړ. ښاغلی مشعوف وايي، د نن ورځې په فاینل لوبه کې اتحاد لوبډلې ٥ د ٣ په وړاندې صداقت لوبډلې ته ماتې ورکړه او اتلولي يې وګټله. ویل کېږي، چې د هرات اتحاد لوبډلې د اتلولۍ په ګټلو سره په اسیایی سیالیو د ګډون جواز هم ترلاسه کړ. Читать дальше...

د ملي مصالحې عالي شورا مشر وايي، د افغان دولت د سولې مرکچي پلاوی باید دې شورا ته د خبرو جزييات ورکړي او د شورا بشپړ ملاتړ له ځان سره ولري. عبدالله عبدالله د شنبې په ورځ د ملي مصالحې عالي شورا د رهبري پلاوي په دوهمه ناسته کې وویل، چې بین الافغاني مذاکرات باید په خپل وخت پیل شي. هغه زياتوي: "مذاکراتي پلاوی باید له روښانه او باصلاحیته کړنلارې سره خبرې بیا پيل کړي، مهمه ده چې دوهم ځل مذاکرات باید په خپل ټاکلي وخت پيل او د افغانستان د اسلامي جمهوريت استازيتوب وکړي، د مذاکراتو ځای باید د دې لامل... Читать дальше...

د افغانستان د پلازمېنې کابل یو بل سهار هم د درېیو مقناطیسي بمونو په چاودنو پیل شو. د کابل د امنیه قوماندانۍ ویاند فردوس فرامرز وايي، لومړی چاودنه د حضوري چمن ته څېرمه، دوهمه د فیض محمد کاتب پر سرک او درېیمه چاودنه د درېیمې ناحیې اړوند شهید څلورلارې کې ترسره شوې ده. د ښاغلي فرامرز په خبره په دې چاودنو کې دوه پولیس وژل شوي او یو ملکي وګړی ټپي دی. دی وايي: "د کابل امنیت په اړه د خلکو اندیښنې د درک وړ دي، د کابل امنیتي ټیم د خلکو مالي او ځاني امنیت خوندیتوب لپاره جدي کار کوي، په ځانګړي ډول د هدفي... Читать дальше...

په خوست کې یو شمېر مېرمنې د تاوتریخوالي د قرباني ښځو لپاره د خوندي ځای له نشتوالي شکایت کوي او وايي چې له دې کبله د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي او ځینې نورې ګڼې قضیې همداسې غلې پاتې کېږي.   مدني فعاله مریم ځايي اداره او په ځانګړي ډول د ښځو چارو ریاست ملامتوي چې تراوسه یې د مېرمنو لپاره داسې امن ځای چې چارې یې مېرمنې سمبالې کړي، نه دی جوړ کړی.   دا وایي:"ډېرې داسې ستونزې او د تاوتریخوالي قضیې پټ پاتې همداسې پټ پاتې دي، د دې کور جوړول ډېر مهم دي او په جوړلو کې دې یې ټولې ادارې جدي اقدام وکړي."... Читать дальше...

یو شمېر افغان فعالان هغه سندرغاړي ګرم ګڼي چې په سندرو کې په مستقیم یا غیرې مستقیم ډول د نشه يي مواد ستاینه کوي.  دوی وايي، دا ډول سندرې په لوی لاس ځوانان د نشه يي مواد کارولو ته هڅوي.  د نشه يي توکو اړوند دا سندرې معمولاً په کلیوالو سیمو کې یو شمېر هغه ځوانان په خپلو مجلسونو کې اوري چې له یوې خوا جګړو ځپلي وي او له بلې خوا بې کاره وي. د ارزګان د مرکز،  ترینکوټ ښار یوه بڼ کې څو تنه ځوانان په یوې سرې رنګې 'اېم.پي.تري' کې  سندره اوري او ورسره غبرګ د چرسو له سګرټو دودونه باسي.  د دوی له ډلې جمال وايي... Читать дальше...

په کونړ کې د کرکټ د ۱۸ لوبډلو ترمنځ د سولې جام په نوم پیل شوي سیالۍد  ټایګر لوبډلې په بریا پای ته ورسېده.   په کونړ کې د کرکټ بورډ مسول قیام خیام  نن شنبه(د مرغومي ۶مه)  ازادي راډیو ته وویل: " د ۱۸ لوبډلو ترمنځ سیالۍ پیل شوې وې چې پایلوبو ته یې د سید حکیم کلب او د عادل ټایګر لوبډلو لار پیدا کړې وه. بلاخره د دواړو د مقابلې وروسته عادل ټایګر لوبډله وتوانېده د دغو سیالیو بریا خپله کړي."   دا لس اوریزې سیالۍ له ۱۵ ورځو راهیسي پیل شوې وې چې د مرکز اسعد اباد او ولسوالیو لوبغاړو برخه په کې درلوده.

د روسیې د روغتیا وزارت ومنله چې  د سپوتنیک وې په نوم د کویډ ۱۹ ناروغۍ پرضد واکسین دې  تر شپېتو کلونو د لوړ عمر لرونکو کسانو ته تطبیق شي.   د روغتیا وزیر میخایل موراشکو نن شنبه (د مرغومي ۶مه) دا خبره کړې ده.   موراشکو ویلي چې دا واکسین له اتلس کلنو څخه نیولې بیا ټولو کسانو ته تطبیق کیدای شي.   تر دې وړاندې ډېر زاړه کسان په تېره بیا هغوی چې زیان منونکي وو، د واکسین له دې پروګرامه  ایستل شوي وو.   د روغتیا وزیر زیاته کړه چې اوس دا موندل شوي چې د سپوتنیک وي واکسین د ټولو لپاره  خوندي دی.   ... Читать дальше...

د راپورونو له مخې، په فرانسې او جاپان کې د کرونا ویروس په نوې بڼه د لومړنيو کسانو د اخته کېدا موارد ثبت شوي او ورسره په دغو هېوادونو کې د کرونا د دې نوي ډول د خپرېدو په اړه اندېښنې زیاتې شوي دي.  د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، د فرانسې د روغتیا وزارت پرون (جمعه) اعلان وکړچې د یوه فرانسوي چې له بریتانیا خپل هېواد ته ستون شوی و، د کرونا ټېست وښوده چې د کرونا په نوې بڼه اخته شوی دی.  د دې راپور له مخې، دا سړی اوس په قرنطین یا تجرید کې دی او وضعیت یې ښه دی.  د بریتانیا د روغتیا وزارت د دسمبر... Читать дальше...

په فاریاب ولایت کې د ښځو سوداګریز مرکز پرانېستل شو. د سواګرۍ وزارت ویاند فواد احمدي نن شنبه (د مرغومي ۶مه) ازادي راډیو ته وویل چې د دغه مرکز د جوړولو هدف د ښځو د اقتصادي پیاوړتیا او ملاتړ په ګوته شوی. نوموړي وویل چې په دغه سوداګریز مرکز کې ٢٠٠ مېرمني په کار بوختې دي. د فاریاب په یاد سوداګریز مرکز کې مېرمنې د لاسي صنایعو، د صحي خدماتو په ګډون په بېلابېلو برخو کې کار کوي.

د افغانستان د کرنې او مالدارۍ وزارت وایي، يو هندي شرکت اعلان کړی چې له افغانستانه دوه زره ټنه زيره اخلي. د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن شنبه (د مرغومي ۶مه) ازادي راډیو ته وویل چې  دغه شرکت له افغانستانه د ٣٠٨ ميليونه افغانيو په ارزښت د زيرې واردولو هوکړه  لاسليک کړې ده. د هندوستان په ممبي ښار کې د افغانستان د جنرال قونسلګرۍ سوداګريزې اتشې محمد نافع سروري رسنیو ته ویلي، نوموړي دغه هوکړه د جابز انټرنېشنل په نوم  "Jabs International"  هندي شرکت سره لاسلیک کړې ده. د دغه هوکړه ليک له مخې به دغه... Читать дальше...

فرانسې او جاپان د کرونا د نوې بڼې د لومړیو پیښو تایید وکړ.  د فرانسې روغتیا وزارت په یوه بیان کې وویل، د فرانسوي ټست د جمعې په ورځ مثبت شو. دی په وروستیو کې په انګلستان کې و.  یو شمېر نورو اروپایي هېوادونو هم د کرونا د دې نوې بڼې د مثبتو پېښو خبر ورکړی دی.   د دې کرونا په اړه ویل شوي دي چې ژر له یوه تنه بل ته لېږدي خو د مخکنۍ کرونا په څېر دا ناروغي وژونکې نه ده.  روغتیایي چارواکي وایي، دا هم تر اوسه معلومه نه ده چې جوړ شوي واکسینونه به د کرونا پر دې نوې بڼې اغیز کوي که نه کوي.  د جاپان... Читать дальше...

د مرکزي افریقا په جمهوريت کې د ملګرو ملتونو درې سوله ساتي سرتیرې وژل شوي دي.  ملګرو ملتونو د جمعې په ورځ په یوه بیان کې دا پېښه په سختو ټکیو وغندله او په دې برخه کې یې د تحقیقاتو غوښتنه وکړه.  د دې پېښې په اړه ملګرو ملتونو نور جزئیات نه دي ورکړي چې دا سرتیرې چېرته او څه وخت وژل شوي دي؟ یوازې دومره یې ویلي دي چې دا پوځیان د بروندي دي.  ټاکل شوې ده چې سبا په دې هېواد کې انتخابات ترسره شي.

د کابل امنیه قومانداني د ښار په درېیمه ناحیه کې د لږ تر لږه دو پولیسو د وژلو خبر تاییدوي.  د پولیسو ویاند فردوس فرامرز رسنیو ته وویل، دا پېښه هغه وخت وشوه چې د پولیسو پر رنجر موټر د ماین چاودنه وشوه.  د ده په وینا د شهید له څلور لارې سره په دې چاودنه کې یو ملکي ټپي شوی هم دی.  په کابل کې په وروستیو کې چاودنې او هدفي وژنې زیاتې شوي دي چې په دې لړ کې د چهارشنبې په ورځ په دې ښار کې د افغانستان د ازادو او عادلانه انتخاباتو د بنسټ اجرایي رئیس یوسف رشید ووژل شو.

کابل چاپ ورځپاڼو په نننیو ګڼو کې تر ډېره د هدفي وژنو زیاتېدو په تړاو لیکنې او تبصرې شوي دي. ویسا وېسا ورځپاڼې په کابل او ولایتونو کې د هدفي وژنو او چاودنو د زیاتېدو په تړاو ليکنه کړې ده. وړاندې راغلي، د دغو چاودنو له امله هره ورځ د کابل او نورو لویو ښارونو پر سړکونو د زیات شمېر بې کوره او بې سرپرسته ماشومان په سړه او ککړه هوا کې د سهار په تمه شپې سبا کوي. ورځپاڼې په روان وضیعت له امله سیاسیون پړه بللي او لیکلي دي چې د ډېر شمېر افغان سیاسیونو اولادونه په بهر کې ښه ژوندل لري او خپله په کابل کې د مسافرو په توګه په خپلو قصرونو کې اوسیږي. Читать дальше...

د ازبکستان سترې محکمې د اوبو د یوه لوی بند د پروژې د بیارغونې په چارو کې د بې غورۍ له امله د اتو کسانو محاکمه پیل کړه،دوی د بند د خوندیتوب په چارو کې په بې غورۍ تورن شوي. د ازبکستان په ختیځ کې د سردآبې بند سږ مې ویجاړ شو. د دې بند د ویجاړېدو له امله د راوتي سیلاب له لاسه شپږ کسان ووژل شول او د سیمې اویا زرو کسانو خپل کورونه پرېښودل. د سردآبې د اوبو بند په ۲۰۱۷ کال کې جوړ شوی و. د ازادې اروپا راډيو ازبک سرویس راپور ورکړی چې د سترې محکمې جلسه د بندو دروازو ترشا وشوه. د ازبکستان د قوانینو... Читать дальше...

په لانجو کې ایسار د ارمنستان صدراعظم له وخته مخکې د پارلماني ټاکنو د ترسراوي لپاره موافقه ښودلې. صدراعظم نیکول پاشینیان له اذربایجان سره د یو نیم میاشتنۍ خونړۍ جګړې د پای ته رسولو په هدف د شوې هوکړې په خاطر د مخالفو ګروپونو له سختو فشارونو سره مخ دی. پاشینیان سره له دې چې جمعه له صدراته د لېرې کېدو په خاطر د مخالفینو غوښتنې رد کړې خو ویې ویل چې په ۲۰۲۱ میلادي کال کې له وخت مخکې ټاکنو ترسراوي په اړه له عمده سیاسي ګروپونو سره خبرو ته چمتو دی. نیکول پاشینیان په خپله فیسبوکه پاڼه لیکلي، له صدارته یواځې هغه وخت تېرېږم چې خلک یې وغواړي. Читать дальше...

د افغانستان د ټولګټو/فواید عامې وزارت وايي، د غور – هرات لار یې بېرته د مساپرو په مخ خلاصه کړه. پرون داسې راپورونه خپاره شول چې د غور – هرات لویه لار له دوو ورځو د واورو له امله تړلې وه او لسګونه مساپر په کې ایسار پاتې و. د ټولګټو وزارت مرستیال ویاند اشرف حق شناس ازادي راډیو ته وویل: "د فواید عامې وزارت له امر سره سم لار د ماسپيښين تر دوو بجو خلاصه شوه او اوس په دې لویه لار باندې موټر تګ راتګ کوي." یو شمېر مساپرو ازادي راډیو ته ویلي چې له دوو شپو له ښځو او ماشومانو سره د بند بایان په سیمه کې... Читать дальше...

د افغانستان د ملي مصالحې د عالي شورا مشرتابه شورا به نن شنبه(د مرغومي ۶مه) د سولې د خبرو د راتلونکې اجنډا په اړه بحث وکړي. افغان چارواکي وايي، د اوربند مسئله به د اجنډا لومړۍ برخه وګرځوي. د ملي مصالحې د عالي شورا مرستیال عزیز الله دین محمد ازادي راډیو ته وویل: "په سپېدار ماڼۍ کې جلسه لرو. په دې غونډه کې به مذاکره کوونکی پلاوی خپل راپور ورکړي او ورسره به تر څنګ په اجنډا باندې بحث وشي. مذاکره کوونکي پلاوي ته به د راتلونکو خبرو په اړه لارښوونې وشي." د افغانستان د دولت او طالبانو د سولې د خبرو... Читать дальше...

د بشري حقونو مدافع او د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور احمد پشتین ویلي چې د افغان فعالې فرشته کوهستاني وژنه ډېره دردونکې ده. د ښځو د حقونو مدافع او مدني فعاله پنجشنبه ماښام په کاپیسا کې له خپل ورور شهرام کوهستاني سره په ګډه د وسله والو په برید کې ووژل شوه. ښاغلي پشتین بېګا په خپله فیسبوک پاڼه په یوه بیان کې ویلي چې د افغان وطن «تکړه او وتلي خلک» په نښه کېږي، خو دوی به د سولې او سوکالۍ راوستو لپاره خپله مبارزه جاري ساتي. د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسیون مشرې شهرزاد اکبر د فرشته کوهستاني... Читать дальше...

په وروستیو کلونو کې د هندوکش د واورو د ویلي کېدو په اړه د اقلیمي چارو د متخصصانو اندېښنې زیاتې شوي دي، خو دغو اندېښنو ته له دې کبله ډېر پام نه دی اوښتی چې کرونا وبا د خلکو ذهنونه مصروف کړي دي.  دي ترډ پول هر څه موده وروسته د دې سترې اقلیمي ستونزې په اړه یوه لیکنه خپرېږي. پرون دي ترډ پول (The Third Pole) په نوم خپرونې په یوه لیکنه کې د ساینس پوهانو له قوله لیکلي چې هیله لري سرحدي شخړې او د کرونا وبا به د هندوکش او همالیا په سیمه کې د اقلیمي بدلون د مخنیوي لپاره د هېوادونو په همکارۍ کې د پرمختګ خنډ نه شي. Читать дальше...