Новости за 12.08.2021

په افغانستان کې وروستۍ شمېرې ښیي چې دغه هېواد د نفوسو د ترکیب له مخې له ځوان نفوس لرونکي هېوادونو څخه دی. ‎هغه هېواد چې له ۶۷ سلنه زیات وګړي یې له ۲۴ کلونو کم عمر لري. ‎له څلورو لسیزو زیاتو جګړو د افغانستان په ځانګړې توګه د دغه هېواد ځوانانو لپاره زیاتې ستونزې رامنځته کړې دي. ‎یو شمر افغان ځوانان وایي چې د طالبانو د واکمنۍ له سقوط سره په ۲۰۰۱ کال کې دا انګېرنې موجودې وې چې د افغان ځوانانو د پرمختګ لپاره یو طلایي فرصت رامنځته شوی او په اکا‌‌‌‌‌‌ډمیکو بنسټونو کې له زده‌کړو وروسته ځوانان کولای... Читать дальше...

د کابل د سنوکر کلپونو په اتم پړاو سیالیو کې رییس خان سنزی لومړی مقام ترلاسه کړ. د دغو لوبو په لړ کې صالح محمد محمدي په کم تفاوت لوبه وبایلله او دویم مقام یې ترلاسه کړ. دغه سیالۍ چې درې ورځې وړاندې د ۵۲ لوبغاړو ترمنځ په کابل ښار کې پیل شوي وو، نن پای ته ورسیدې. د بدني روزنې او ورزش ریاست عمومي رییس حفیظ الله ولي رحیمي په دې اړه په جوړه شوې غونډه کې غوره لوبغاړو ته ستاینلیکونه هم ورکړل. د یادونې ده چې ښاغلی سنزی او محمدي په قطر کې کیدونکو نړیوالو او اسیایي سیالیو لپاره هم نوماندان دي.

په کابل کې نن پنجشنبه (د زمري ۲۱مه) د هنډبال ټاکنیزې سیالۍ پیل شوې. د بدني روزنې او ورزش ریاست ویاند محمد عارف پیمان نن ازادي راډیو ته وویل چې د هنډبال دغه سیالۍ د لسو لوبډلو او ۱۲۰ لوبغاړو ترمنځ د ورزش او بدني روزنې ریاست په جمنازیوم کې ترسره کېږي. لوبغاړي به د شپږو ورځو لپاره سیالي وکړي، څو غوره لوبغاړي د کابل منتخبې لوبډلې ته وټاکل شي. دغه سیالۍ د هنډبال د غوره څېرو د پېژندګلوي او د کابل منتخبې لوبډلې ته يې د ور پېژندو په هدف ترسره کېږي. په پایلوبه کې به ۳۲ لوبغاړي د پلازمېنې کابل لوبډلې ته غوره شي.

‎د طالبانو په لاس د غزني ښار د ځینو سیمو له سقوط وروسته، د دغه ولایت والي داوود لغمانی د کورنیو چارو وزارت د کورني امنیت ریاست له لوري ونیول شو. ‎د کورنیو چارو وزارت د دغه خبر په تأیید سره ازادي را‌‌‌‌‌‌ډیو ته وویل چې له نوموړي  څېړنې کېږي. ‎د غزني ولایت ‌‌‌‌‌‌ډیری سیمې نن له غرمې وروسته طالبانو سقوط کړې دي. ‎د کورنیو چارو وزارت ویاند میرویس ستانکزي د دغه خبر د منلو ترڅنګ ازادي را‌‌‌‌‌‌ډیو ته وویل چې د غزني والي، مرستیال‌یې، د دفتر رئیس‌یې او ځیني نور هغه کسان چې ورسره وو په میدان وردګو ولایت... Читать дальше...

د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، د سیمه ییزو او نړیوالو ترهګرو سره په همغږۍ، د طالبانو د خونړیو بریدونو دوام به نه یوازې د بشري ناورین او په افغانستان کې د جګړې د پراخېدو لامل شي، بلکې تاوتریخوالي او افراطیت به نور هم زیات کړي. دغه وزارت وايي، ترهګر د سیمې او نړۍ اجتماعي امنیت ته جدي او نه جبرانېدونکی ګواښ دی. د افغانستان بهرنیو چارو وزارت په قطر  کې د ترویکا پلس له ناستې وروسته د پنجشنبې په ورځ په یوه اعلامیه کې ویلي: "د سیمه ییزو او نړیوالو ترهګرو سره په مستقیم همغږۍ کې د طالبانو تاوتریخوالي... Читать дальше...

د امریکا روغتيايي چارواکي وايي، فایزر او موډرنا واکسین د حامله دارو ښځو لپاره خوندي دي. دوی  ویلي، وروستي مطالعات ښيي چې د کرونا ویروس پرضد دا واکسین د مور په نس کې ماشوم ته زیان نه رسوي. د امریکا په متحدو ایالاتونو کې د ناروغیو د کنټرول او مخنیوي د مرکزونو رییس روشل والنسکي پرون وویل، دا اداره ټولې حامله ښځې او هغه ښځې چې غواړي حامله شي او یا میندې چې ماشوم ته شیدې ورکوي هڅوي چې ځانونه واکسین کړي.

د افغانستان د کرنې وزارت د پور ورکونې شرایط اسانه کوي. د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت ویاند اکبر رستمي نن پنجشنبه ازادي راډیو ته وویل، یاد وزارت په پام کې لري چې بزګرانو او کرنیزو متشبثینو لپاره د پور ورکونې شرایط تر پخوا لا ډېر اسانه او ساده کړي. نوموړي وویل چې د پور اخیستونکو د پور اخیستنې په چارو کې د اسانتیا رامنځته کولو لپار ه د کرنې د پراختیا صندوق  جوړ شوی دی. یاد صندوق د خپل فعالیت له پیله تردې دمه څه باندې ۱۸ سوه میلیونه افغانۍ پورونه ورکړي دي. وزارت څو موده مخکې هم ۹۰۰ میلیونه افغانۍ منظور کړي، څو بزګرانو ته ورکړل شي. Читать дальше...

د ارزګان امنیتي چارواکي وايي وسله والو طالبانو د دې ولایت پر مرکز ترینکوټ له څلورو خواو بریدونه کړي. د ارزګان د امنیه قوماندانۍ ویاند مغفور الله سالار نن پنجشنبه (د زمري په ۲۱مه) ازادي راډيو وویل، طالبانو د تېرو ۴۸ ساعتونو راهیسې پر ترینکوټ ښار  بریدونه کړي او یو شمېر سیمې یې له افغان ځواکونو نیولي دي. ښاغلي سالار زیاته کړه: "د یادې جګړې پر مهال تر دا مهاله پنځه پولیس ټپیان شوي، دوه رینجره او یو هاموې ټانګ تخریب شوي او زموږ کمربندونه راشاته شول، څو مو سرتیري خوندي وي او زیان ورته ونه رسیږي."... Читать дальше...

وسله والو طالبانو د یو شمېر ولسوالیو له نیولو وروسته اوس د څو ولایتونو په مرکزونه هم ولکه ټینکه کړې. په دې ښارونو کې اوس ژوند څه ډول دی؟ ددې ښارونو اوسېدونکي یې وضعیت څنګه ډول ارزوي؟ د نیمروز ولایت د زرنج ښار یو شمېر اوسېدونکي وایي، په دغه ښار کار کې کار وبار پڅ شوی. نور حال په دې ویډیويي راپور کې وګورئ:

طالبان نن پنجشنبه (د زمري ۲۱مه) سهار د غزني ښار ته ننوتلي او دا مهال هم هلته د دوی او افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو توده جګړه روانه ده.  تر اوسه ځایي چارواکو په دې اړه څه نه دي ویلي، خو د غزني اوسیدونکو د ازادي راډیو خبریال ته ویلي چې طالبان ښار ته ورغلي دي.  طالبانو هم داسې انځورونه خپاره کړي چې ښار کې د دوی حضور ښيي او دغه راز یې ادعا کړې چې د ولایت مقام، امنیه قومانداني او نور مهم دفترونه یې نیولي دي.  پر غزني سربېره له لښکرګاه، کندهار او قلعه نو ښارونو هم د تودې جګړې راپورونه خپاره شوي دي. Читать дальше...

په غزني کې د وروستیو جګړو له امله تر ۶ زره له زیاتو بې ځایه شوېو کورنیو سره د خوراکي توکو مرستې شوي. د غزني ولایت د والي ویاند واحدالله جمعه زاده تېره ورځ د (زمري ۲۰مه) ازادي راډیو ته ویلي و، یوازې د دغه ولایت د مرکز اړوند او بېلابېلو ولسوالیو له شااوخوا ۱۵۰ جګړه ځپلو کورنیو سره د خوراکي توکو مرسته وشوه. په دغه مرستو کې ۶ قلمه خوراکي توکي، غنم، وريژې، غوړي، چای، بوره او لوبیا شامل دي. جمعه زاده زیاتوي، دغه مرستې ‎د غزني ولایت له طبیعي پېښو سره د مبارزې ریاست له لوري کیږي او په ټکو یې د یاد... Читать дальше...

د روسیې په لېرې ختیځ کمچاتکا ټاپو وزمه کې د یوې هليکوپټرې د لوېدو له پېښې ۹ تنه ژوندي پیدا شوي دي.  د ژغورل شوېو کسانو د روغتیایي وضعیت په اړه سملاسي څه نه دي ویل شوي.  روسي رسنیو د چارواکو په حواله ویلي، دې الوتکه کې د عملې په ګډون ۱۶ تنه سپاره وو چې په ځایي وخت نن سهار لس بجې په یوه جهیل کې راولوېده او ډوبه شوه.  د هليکوپټرې دننه سپاره ۱۳ تنه مسافر او ۳ د الوتکې عمله و.  د روسیې د بیړنیو حالاتو وزارت ویلي، ۷ نورو ورکو کسانو د ژغورنې عملیات دوام لري.

هشت صبح هشت صبح ورځپاڼې په قطر کې د افغان او طالب چاروکو وروستۍ ناستې ته اشاره کړې لیکلي چې نن د دې ناستې درېيمه او وروستۍ ورځ ده. د ورځپاڼې په وینا ، د دولت مرکچي پلاوي غوښتنې پر ښارونو د طالبانو د بریدونو سمدستي درېدل او د سولې د جدي او معنی لرونکو خبرو پيل او د سیاسي حل لارې موندل دي. لېکوال ټینګار کړی چې افغانانو ته د اعلامیو خپرول د منلو نه دي او باید د جګړې د درېدو لپاره، عملي اقدام وشي. د ورځپاڼې په وینا روان کړکېچن وضعیت لپاره اړتیا ده چې دواړه لوري یوې نتیجې ته ورسېږي ځکه له جګړې ستړي افغانان د تاوتریخوالي د کمېدو غوښتونکي دي. Читать дальше...

د افغانستان د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت کابل ته راغلي بې ځایه شوي په لنډ مهاله کمپونو کې ځای پر ځای کوي.  د کابل د سرای شمالي او شهرنو له پارکونو لنډمهالې سرپنا ته د کورنیو بې ځایه شوېو لېږد پرون پیل شو او لا هم دوام لري.  کډوالو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي، د دغو کسانو د ثبت لړۍ هم روانه ده او په خبره یې تراوسه دوی نژدې شپږ نیم سوه مستحقې کورنۍ ثبت کړي دي.  خبرپاڼه کې راغلي چې له تثبیت وروسته به له دغو کورنیو سره د دوی او همکارو موسسو له خوا یې اړینې مرستې هم وشي.  دوی دا ډاډ... Читать дальше...

د جرمني د بهرنیو چارو وزیر هایکو ماس پرون چهارشنبه (د زمري ۲۰مه) له ایرانه وغوښتل چې د ۲۰۱۵ میلادي کال اټمي تړون د بیا ژوندي کولو لپاره بېرته د ویانا خبرو ته ور وګرځي.  ده چې په برلین کې له خبریالانو سره خبرې کولې وویل، نه شي کولای چې له ایران سره تر ابده خبرو ته دوام ورکړي.  ښاغلي ماس وویل، که خبرې اوږدېږي، هغه لاسته راوړنې له خطر سره مخامخ کېږي چې تراوسه د اتریش په پلازمېنه ویانا کې ترلاسه شوي دي.  د جرمني د بهرنیو چارو وزیر غوښتنه وکړه چې ایران باید  ژر تر ژره له "چمتوالي او لازم نرمښت سره " د خبرو میز ته حاضر شي. Читать дальше...

نیویارک ټایمز ایا طالبان بیا پر ټول افغانستان ولکه ټینګولای شي؟ دا د نیویارک ټایمز ورځپاڼې د یوې لیکنې سرلیک دی.  د دې لیکنې لیکواله کریستینا ګولډباو (Christina Goldbaum) وايي، تر ډېرو پورې طالبانو له دولتي ځواکونو سیمې نه‌شوی نیولی، خو په وروستۍ یوه اوونۍ کې یې د ۹ ولایتونو مرکزونه ونیول او په دې توګه‌یې د افغانستان پر سیاسي مشرانو او امنیتي ځواکونو سخت فشار راوړی دی. د افغانستان په شمال کې د طالبانو لاس ته د ښارونو لوېدو دا وېره پیدا کړې چې طالبان په دې توګه له کابله راچاپېره شي او د جګړې له لارې د هېواد بشپړ کنټرول ترلاسه کړي. Читать дальше...

په افغانستان کې د جګړو زیاتېدو، جرمني او هالنډ اړ ایستي دي چې تر نامعلوم وخت پورې هغه افغان کډوال چې نه دي منل شوي، د هغوی له ایستلو لاس واخلي. د راپورونو له مخې په جرمني کې د نژدې دیرش زره افغان کډوالو د پناه غوښتلو غوښتنلیکونه رد شوي دي چې باید له دې هېواده ووځي. د جرمني د کورنیو چارو د وزارت ویاند سټیف هالټر د چهارشنبې(د زمري ۲۰مه) په ورځ وویل چې امنیت ته د اندېښنې په پار د افغان کډوالو د ایستلو بهیر دریدلی دی. دی وايي: "په افغانستان کې وضعیت سخت دی، ستونزې ورخ په ورځ په زیاتېدو دي. موږ وضعیت څارو. Читать дальше...

د ترویکا پلس غونډې ته کابل په تمه دی او طالبان وایي چې دا غونډه نتیجه نه ورکوي. د قطر په پلازمېنه دوحه کې نن پنجشنبه د دې غونډې درېیمه او وروستۍ ورځ ده. دا غونډه د امریکا د متحد ایالاتونو، چین، روسیې او پاکستان د استازیو له لوري جوړه شوې ده چې د افغانستان د حکومت او طالبانو استازي هم په کې برخه لري. د افغانستان د بهرنیو چارو د وزارت مرستیال ویاند حامد تهذیب رسنیو ته په یوه استولي پیغام کې وویل چې افغان لوری په دې غونډه کې خپل غوښتنې وړاندې کړي دي. تهذیب زیاته کړه: "د افغانستان د دولت مرکچي... Читать дальше...

د ترکیې ولسمشر په افغانستان کې د شخړو زیاتېدو ته اندېښنه ښکاره کړه. رجب طیب اردوغان له ولسمشر اشرف غني سره د ټیلیفوني مکالمې پر مهال پرون دا هم وویل چې انقره به په افغانستان کې د عادلانه سولې لپاره خپلې ټولې هڅې وکړي. د افغانستان او ترکیې ولسمشرانو په داسې وخت کې دا خبرې کړي دي چې طالبانو د افغانستان یو شمېر ولایتونه نیولي دي او د یو شمېر ولایتونو د مرکزونو د نیولو لپاره یې سختې حملې روانې دي. رویټرز اژانس د ترکیې د دوو جګپوړیو چارواکو په وینا چې نومونه یې نه دي اخیستي، د چهارشنبې په ورځ خبر... Читать дальше...

یوې امنیتي سرچینې ازادي راډیو ته تایید کړه چې طالبانو د کندهار زندان مات کړی او ټول جنایي زندانیان یې خوشې کړي دي. دغه سرچینه چې نه غواړي نوم یې خپور شي، زیاتوي چې طالبانو د کندهار ښار محبس د سې شنبې په ورځ له څلورو خواوو محاصره کړ او د چهارشنبې په ماښام زندان ته ورننوتل. د سرچینې په وینا حکومت په تېرو درېیو اوونیو کې له دغه زندانه مهم سیاسي بندیان کابل ته انتقال کړي وو. د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد په ټویټر کې لیکلي دي چې په سلګونو زندانیان یې د کندهار له محبسه ازاد کړي دي. مخکې د کندهار محبس د زندانیانو شمېر دوه زره یاد شوی وو.

د افغانستان د ملي امنیت د شورا یو جګپوړی غړی وایي چې لا هم حکومت سولې ته لومړیتوب ورکوي. د ملي امنیت د شورا سلاکار جاوېد فیصل فرانس پرېس اژانس ته د خبرو پر مهال پردې هم ټینګار وکړی چې حکومت به د طالبانو د زور زیاتې پر وړاندې د خلکو دفاع ته ادامه ورکړي: "زموږ لومړیتوب سوله او د یوې سیاسي روغې جوړې لپاره خبرې دي، خو بله دنده هم لرو چې له خپل هېواد او خلکو د طالبانو او نورو ترهګرو ډلو د مخ په زیاتیدونکي خشونت مخه ونیسو او د خلکو دفاع وکړو." فیصل زیاته کړه چې القاعده شبکه هم د طالبانو په ملاتړ جګړه کوي. Читать дальше...

په پاکستان کې د مذهبي لږکیو پر لسګونو فعالانو په زوره د دین د بدلېدو د هڅو پر ضد لاریون وکړ. دوی اعتراض وکړ چې کله یې لوڼې واده وکړي، په زوره مجبوره کېږي چې مسلمانانې شي. اعتراض کوونکو پرون په اسلام اباد کې د پارلمان د ودانۍ مخته له حکومته وغوښتل چې پرې نه ږدي د دوی لوڼې نور په جبر مسلمانانې کړي. د پاکستان شااوخوا اووه نوي په سلو کې خلک مسلمانان دي او د دوی ترڅنګ هندوان او مسیحیان هم په دې هېواد کې ژوند کوي.

د پاکستان صدراعظم وایي، تر هغو چې اشرف غني له جمهوري ریاسته لېرې نه شي، طالبان خبرو ته نه چمتو کېږي. عمران خان پرون په اسلام اباد کې وویل، په اوسني وخت کې د افغانستان سیاسي حل سخته ښکاري. عمران خان زیاته کړه چې درې څلور میاشتې مخکې چې د طالبانو د مشرانو پلاوی پاکستان ته ورغلی و، دوی هڅه وکړه چې د سولې خبرو ته یې وهڅوي. خو د عمران خان په باور د طالبانو خبره همدا وه چې تر هغو د افغانستان له حکومت سره  د سولې خبرې نه کوي چې اشرف غني له واکه نه وي لېرې شوی. ولسمشر غني مخکې ویلي و چې دی چمتو دی... Читать дальше...

په پاریس کې د نړۍ د فوټبال د نامتو لوبغاړي لیونیل میسي تود هرکلی وشو. میسي له پاریس سنټ جرمن لوبډلې سره یوځای شوی دی او ده په پلازمېنې پاریس کې د دې نوې لوبډلې کمیس چې د ده لپاره یې د دیرش شمېره غوره کړې ده، رسنیو ته ورښکاره کړ. د پاریس سنټ جرمن د کلپ رییس ناصر الخلیافي چې د قطر دی له میسي سره په دې مراسمو کې برخه واخیسته. د راپورونو له مخې میسي به د کال نژدې یو څلویښت میلیونه ډالرمعاش له خپل نوي ټیمه ترلاسه کوي. دی د اسپانیا د بارسلونا پياوړی لوبغاړی و چې تېره اوونۍ یې له بارسلونا سره وروسته... Читать дальше...