Новости за 05.03.2021

Германиялык окумуштуу Адриан Зенц менен «Би-Би-Си» кызматы Кытай бийлиги Шинжаң Уйгур автоном районундагы мусулмандарды үй-бүлөлөрүнөн ажыратып, башка аймактарга күчтөп ишке жөнөтүп жатканын баяндашты. Кодуланган жергиликтүү этностор тууралуу буга чейин да арбын маалымат жарыяланып келген.   Немис антропологу Адриан Зенцтин «Jamestown» аналитикалык борбору жарыялаган баяндамасында Кытайдын батышындагы Шинжаң Уйгур автоном районунда (ШУАР) бийликтер улуттук азчылыктардын үй-бүлөлөрүн бөлүп, алардын... Читать дальше...

АКШ бийлиги украиналык миллиардер Игорь Коломойскийге “коррупциялык аракеттери үчүн” деген жүйөө менен санкция салды. Бул тууралуу Кошмо Штаттардын Мамлекеттик катчысы Энтони Блинкен 5-мартта "Твиттердеги" баракчасына жазды.   Блинкендин маалыматы боюнча, олигарх Коломойский Украинадагы “мыйзам үстөмдүгүнө шек келтирген”. Бизнесмен менен бирге жубайы жана уул-кызы да чектөөгө туш болду. Мындан ары алардын АКШга киришине тыюу салынат. Блинкен Коломойскийди өлкө келечеги үчүн олуттуу коркунуч жараткан киши катары мүнөздөдү. Читать дальше...

Кыргыз Өкмөтүнүн Талас облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлү Айбек Бузурманкулов кызматтан бошотулду. Тиешелүү буйрукка премьер-министр Улукбек Марипов кол койгонун өкмөттүн маалымат кызматы 5-мартта  кабарлады. Өкмөттүн маалыматында, Бузурманкулов башка ишке өткөнү айтылган. Анын кайсы кызматка дайындалганы азырынча расмий тактала элек. Айрым маалымат каражаттары ал мамлекеттик РСК-банктын Директорлор кеңешинин курамына киргенин жазып чыгышты. 38 жаштагы Бузурманкулов 2020-жылдын 5-6-октябрындагы... Читать дальше...

Беларус бийлиги оппозициянын лидери Светлана Тихановскаяны экстрадициялоо өтүнүчү менен Литвага кайрылды. Беларустун Баш прокуратурасы 5-мартта Тихановская “мамлекеттин коопсуздугу, коомдук тартипке каршы кылмыштары” үчүн издөөдө экенин жарыялады. Литванын тышкы иштер министри Габриэлюс Ландсбергис дароо жооп кайтарып, Вильнюс Минсктин өтүнүчүн аткарбай турганын билдирди. “Литва режимдин куугунтугуна кабылган бардык демократиялык күчтөрдүн жанында болгон жана болот берет. Мындай жол менен ким Литвада саясий башпаанек алса... Читать дальше...

Молдова COVAX программасынын алкагында коронавируска каршы вакцинаны акысыз алган Чыгыш Европадагы биринчи өлкө болду. Бул тууралуу Молдованын президенти Майя Санду 5-мартта өзүнүн "Твиттердеги" барагында кабарлады. Өлкөгө бейшембиден жумага караган түндө алып келинген AstraZeneca вакцинасынын биринчи партиясын тосуп алуу аземине Санду айым өзү катышты.  Эми коронавируска каршы 14400 доза менен алгач дарыгерлер эмдөөдөн өтөт. Молдова президенти эмдөө өлкөдөгү эпидемиологиялык абалдын жакшырышына жардам берет деген үмүттө. Читать дальше...

- Мыйзамсыз баюуга шектелип кармалган милициянын полковниги Жалил Атамбаев үй камагына чыгарылды. Акыркы убакта акча төлөп, абактан бошонуп чыккандар кимдер? - Бишкектин чордонунда митинг өткөрүүгө тыюу салынды. Активисттер жарандардын тынч жыйынга чогулууга укугу бардыгын эске салууда. - Кытай Гонконгдун мыйзам чыгаруу системасын карап чыгып, аймакка көзөмөлдү күчөтүүнү көздөөдө. Бээжин Гонконгду «бир өлкө, эки система» формуласына ылайык башкарууга убада берген.

Эл аралык "Хюман Райтс Уотч"  укук коргоо уюмунун пикирине караганда, Кыргыз парламентинин азыркы убактылуу курамы Баш мыйзамдын долбоорун кароону 7-чакырылыштын депутаттары шайланып келгенге чейин токтото турушу керек. Анткени конституциялык реформанын алкагында кеңешүү-акылдашуу кең-кесири жүрүп, демилгечилер баардык тараптардын ар бир айтылган пикир-сунуштарын эске алышы зарыл. Бул тууралуу баш кеңсеси Нью-Йоркто жайгашкан "Хюман Райтс Уотч" (Human Rights Watch) укук коргоо уюмунун 5-мартта тараткан билдирүүсүндө айтылат. Читать дальше...

Лас-Вегаста ушул жекшемби күнү UFC 259 турнири өтөт. Анын алкагында үч титулдук беттеш болмокчу. Бүгүн жеңил салмактагы UFC чемпиону Аманда Нуньес менен австралиялык Меган Андерсондун көз караштар таймашы болуп өттү.

Өкмөт Финансы полициясын толук жойду. Мурдараак ал өз алдынча мекеме катары кыскарып, жаңыдан куралган Финансы жана экономика министрлигинин курамына кошулган эле. Каржы полициясын антип башка министрликке бириктирүүдө анын өзүн-өзү актабай калганы жана жазалоочу органга айланганы менен түшүндүрүшкөн. Бирок бул кадам коомчулукта ар түрдүү пикирлерди жаратты. Жоюу жүйөсү жана карама-каршы пикирлер Экономикалык кылмыштарга каршы күрөшүү мамлекеттик кызматын же кыскарта айтканда Финансы полициясын... Читать дальше...

Мөөнөтүнөн мурда парламенттик шайлоо өткөрүүнү талкуулаган жолугушууда Армениянын парламенттик оппозициясынын  “Жаркыраган Армения” фракциясынын лидери Эдмон Марукян менен премьер-министр Никол Пашинян бир мунасага келе алышкан жок.  4-мартта Пашинян менен жолугуп чыккан соң Эдмон Марукян “Биз сүйлөшүүлөрду жүргүздүк. Премьер-министр менен менен бир пикирге келе алган жокпуз,”-деп билдирди. Ал эми башка бир оппозициячыл багыттагы "Гүлдөгөн Армения" партиясынын өкүлдөрү менен премьер-министр сүйлөшүү өткөрөбү же жокпу - ал азырынча белгисиз.

Кыргызгидрометеорология агенттиги билдиргендей, 6-мартта түнкүсүн Чүй, Талас, Ош, Жалал-Абад, Баткен облустарынын кээ бир райондорун туман каптайт. Жолдор тоңголок, тайгак болот. Батыштан соккон шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрге жетет. Абанын температурасы: Чүй өрөөнүндө түнкүсүн -1…-6, күндүз 10…15; Суусамыр өрөөнүндө түнкүсүн -17…-22, күндүз  -3…-8; Таласта түнкүсүн -2…-7, күндүз  10…15; Баткенде түнкүсүн -3…+2, күндүз 11…16; Ош жана Жалал-Абад облустарында түнкүсүн -3…+2, күндүз 11…16; Ысык-Көлдө түнкүсүн -4…-9... Читать дальше...

Оштун "Алай" футболдук клубу Европанын бир катар футбол клубдарында ойногон, Тунистин футбол боюнча улуттук курама командасынын мурдагы мүчөсү Тияни Белаид менен келишим түздү. Бул тууралуу "Алай" клубунун директору Алмаз Сулайманов "Азаттыкка" билдирди. Анын айтымында, келишим 3 айга түзүлүп, 6-март күнү ал Ош шаарына келээри күтүлүүдө. Футболчу алдыдагы АФК кубогуна тандап алуу оюндарында "Алайдын" курамында ойнойт. Тунистик Тияни Белаид буга чейинки ойногон командаларында жарым коргоочу болсо... Читать дальше...

Кошмо Штаттардын мамлекеттик департаменти эр жүрөк, башкалар үчүн өзүн курмандыкка чалууга даяр 14 лидер аялга «Каарман айым» сыйлыгын ыйгарды.  Алардын катарында Беларус, Иран, Ооганстан баштаган бир катар мамлекеттердин жарандары бар.  АКШнын мамлекеттик катчысы Энтони Блинкен абройлуу бул сыйлыкты 8-мартта тапшырмакчы. Бул ирет ал наамга башкалардын катарында белорус оппозициясынын лидерлеринин бири Мария Колесникова жана Иранда исламга ылайык кийинип жүрүү эрежелерин бузганы үчүн чет жакта... Читать дальше...

Түрк тарых коому Кыргызстанда бардык тилдеги тарыхый материалдар сакталган китепкана ачууга кызыкдар.  Бул тууралуу Кыргызстандын Түркиядагы элчиси Кубанычбек Өмүралиев "Азаттык" радиосуна билдирди.  "Биринчиден, Түрк тарых коому Кыргызстандагы археологиялык казууларды жүргүзүүгө жардам берүүнү каалайт. Эки өлкөнүн археолог изилдөөчүлөрүнүн тажрыйба алмашуу жана кызматташуу маселеси каралды. Андан тышкары, Кыргызстанда тарых китепканасынын курулушу жана түзүлүшү тууралуу да сөз болду", - деди элчи Өмүралиев. Читать дальше...

Крым татарлар улуттук кыймылынын лидерлеринин бири Мустафа Жемилев 2034-жылга чейин Крымга аймагына кире албайт. 77 жаштагы Жемилевге мындай чечим ага козголгон кылмыш иштин алкагында кабыл алынган. Ага ылайык тыюу салуу жөнүндө чечим 2019-жылы 5-мартта кабыл алынып, 2034-жылга чейин күчүндө калат. Ушу тапта Крымдагы Армянск шаарында Мустафа Жемилевдун үстүнөн сот иши жүрүп жатат. Ага карата Крымга мыйзамсыз кирүүгө аракет кылган, мыйзамсыз курал-жарак сатып алып, аны сактаган, деген беренелер боюнча сыртынан айып тагылган. Читать дальше...

Аламүдүн районуна караштуу Ленин айыл өкмөтүндөгү айдоо аянттарын басып алуу аракети боюнча кылмыш иши козголду. Чүй облустук милициясы жарандарды жер ээлеп алууга чакырган адам кармалганын билдирди. Маалыматка караганда, Жалал-Абад облусунун 28 жаштагы тургуну азыр милициянын убактылуу кармоочу жайында. Бул ишке катышы бар башка адамдар аныкталууда. 1-2-мартта Ленин айыл өкмөтүнө караштуу Мыкан кыштагына чогулган топ турак жайга жер берүүнү талап кылган, анда айдоо жерлерин басып алуу аракети болгону да айтылган. Читать дальше...

Рим папасы Францисктин Иракка сапары башталууда. Төрт күнгө созулган сапар алдында католик понтифиги соңку жылдары согушка дуушар болгон бул өлкөгө “тынчтык зыяратчысы” катары бара жатканын билдирген. 4-марттагы видеокайрылууда 84 жаштагы Франциск “башка диндеги боордошторго” кол сунарын билдирди. Ал акыркы жылдары Ирактагы христиан жамааты абдан көп запкы тартканын эске салды. “Мен силер менен жолугуп, жүзүңөрдү көрүп, цивилизациянын бешиги болгон байыркы жериңерге баргым келет,”-деп билдирген Рим папасы ирактыктарга кайрылуусунда. Читать дальше...

Тажикстандын борбору Дүйшөмбүдө “Азаттыктын” тажик кызматынын журналисттерине кол салуу болду. 4-мартта Шахло Абдулло жана Муллоражаба Юсуфи күйүүчү майга баанын кымбатташы боюнча репортаж жасап жүргөндө май куючу жайдын жумушчусу кол салган. Ал учурда кабарчылар айдоочулардын биринен маек алып жаткан. Журналисттердин ишине тоскоол болгон адам алгач Шахло Абдуллону түртүп, кийин Юсуфиге кол салган. Анын жыйынтыгында журналист жаракат алганы аныкталды. “Өз жумушун кылып жүргөн Тажикстандагы биздин... Читать дальше...

Кыргызстандын Анкарадагы элчилиги Түркиянын Айдын аймагына караштуу Кушадасы шаарында "төрт жашар кызга ыдык көрсөттү" деп шек саналган Х.А.А. аттуу адамдын жарандыгы тууралуу маалыматты тактап жатканын "Азаттыкка" кабарлады. Элчилик "Тийиштүү мекемелерге суроолорубузду жөнөттүк. Маалымат күтүп жатабыз", - деп билдирди. 1-мартта Түркиянын айрым басылмалары Кушадасы шаарына 43 жаштагы Х.А.А. аттуу жаран Орусиядан келип, тууганынын төрт жашар кызына сексуалдык ыдык көрсөткөнү тууралуу маалымат такталып жатканын билдирген. Читать дальше...

Быйыл ак калпак күнүнүн 10 жылдыгы белгиленүүдө. Кыргыздын улуттук баш кийими болгон ак калпак күнү 2011-жылдан баштап белгиленип келет. 2016-жылы Жогорку Кеңештин токтому менен 5-март - Ак калпак жана улуттук кийимдер күнү деп расмий түрдө бекитилген.

Ош облусунун Кара-Суу районундагы Маданият айылында жайгашкан мектептеги өрттүн себеби жана тилсиз жоодон канча зыян келтирилгени такталууда.   Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Ош облустук башкармалыгынын маалыматына караганда, 2-марттагы өрттө №42 орто мектебинин имаратынын чатыры жана ичи күйүп кеткен. Өрт эки сааттан кийин өчүрүлгөн.

Марс Жусупбеков Бишкектин №1 Тергөө изоляторунун (ТИЗО) жетекчиси кызматында 4-марттан тартып кайра иштей баштады. Анын кызматы узакка созулган соттук териштирүүлөрдөн кийин калыбына келтирилгенин адвокат Икрамидин Айткулов «Азаттыкка» билдирди. Маалыматты Жаза аткаруу кызматынан да ырасташты. Жусупбеков 2013-жылы №1 тергөө абагын жетектеп турганда "мыйзамсыз иштерге жол берген" деген киненин негизинде кармалган. Кылмыш кодексинин 304-беренеси «Кызмат абалынан кыянат пайдалануу», 305-беренеси («Кызмат абалынан аша чабуу») менен айыпталган. Читать дальше...

Гапар Айтиев атындагы Кыргыз улуттук көркөм сүрөт музейинде кезектеги сүрөт көргөзмө ачылды. Көргөзмө айкелчи Альбек Мухутдиновдун 85 жылдыгына, сүрөтчү Сабитжан Бакашевдин 80 жылдыгына жана сүрөтчү Мурат Бекжановдун 75 жылдыгына арналып, “Үч чебер, үч көз караш” деген аталыш менен үч өнөр ээсинин эмгектери коюлган.

АКШнын Мамлекеттик департаменти кримтөбөл атыккан Камчыбек Көлбаевдин уюшкан тобунун каржы схемасынын бетин ачууга өбөлгө түзө турган маалыматтар үчүн сый акынын көлөмүн 5 млн. долларга көбөйттү. Бул тууралуу АКШнын Кыргызстандагы элчилиги 5-мартта билдирди. Маалыматка караганда сый акы Мамлекеттик департаменттин Трансулуттук уюшкан кылмыштуулукка каршы күрөшүү программасынын (TOCRP) алкагында берилет. Ал программанын жардамы менен 75тен ашык трансулуттук кылмышкерлер жана наркобарондор жоопко тартылган. Читать дальше...

Кытай Гонконгдун мыйзам чыгаруу системасын карап чыгып, бул аймакка көзөмөлдү күчөтүүнү көздөөдө. 5-мартта Бээжинде Кытай парламенти же Эл өкүлдөрүнүн бүткүл кытайлык жыйыны ишин баштады. Бир аптага созулчу сессия Гонконгдогу демократиячыл кыймылга карата басым күчөп турган учурга туш келди. Кытай парламентинин туруктуу комитетинин төрага орун басары Ван Чен Гонконгдун аткаруу бийлиги шайлоо ыкмасын реформалашы керектигин айтып чыкты. Мындай кадам учурдагы система менен Гонконгдогу демократиячыл... Читать дальше...