Вазири молия: "Созмонҳои молии ҷаҳонӣ барои маблағгузории Роғун пешниҳодҳо кардаанд"
Вазири молия мегӯяд, созмонҳои молии ҷаҳонӣ барои маблағгузорӣ ба нерӯгоҳи "Роғун", ба Тоҷикистон пешниҳодҳо ирсол кардаанд. Дар ҳоле, ки қаблан мақомот мегуфтанд, ташкилотҳои молии хориҷӣ ба эҳтимоли зиёд дар "Роғун" маблағгузорӣ нахоҳанд кард. Ҳукумати Тоҷикистон неругоҳи "Роғун"-ро "иншооти тақдирсоз" барои кишвар мехонад ва барои бунёди он бо маблағи ним миллиард евробонд фурӯхтааст.
Файзиддин Қаҳҳорзода, вазири молияи Тоҷикистон рӯзи 25-уми декабр дар сӯҳбат ба Радиои Озодӣ гуфт, таваҷҷуҳ ба сохтмони "Роғун" зиёд аст ва аз чанд созмону кишварҳо пешниҳоди сармоягузорӣ дар тарҳро гирифтаанд. Ба гуфтаи ҷаноби Қаҳҳорзода, "имрӯз иншоотро мешиносанд ва зиёд ташкилотҳои молиявӣ ҳастанд, ки худашон ба мо барои пешниҳод кардани маблағҳои молиявӣ муроҷиат карданд. Мо бо як қатор сохторҳои Бонки исломӣ, ширкатҳои молиявии кишварҳои аврупоӣ корбарӣ карда истодаем".
Вазири молияи Тоҷикистон мегӯяд, кишвараш маблағгузорӣ дар тарҳи "Роғун"-ро "маҳдуд" накардааст. Ба ин хотир, ба гуфтаи Файзиддин Қаҳҳорзода, Тоҷикистон аз рӯи фоизи қарзҳои пешниҳодшуда муайян мекунад, ки пешниҳоди кадом созмони молиявиро барои "Роғун" қабул кунад. "Иншоот хурд нест ва бо назардошти вазъи қарзи беруна, ки то куҷо ба мо имконият медиҳад, барои иншоот бояд маблағ ҷамъ кунем"-таъкид кард Вазири молия.
Оқои Қаҳҳорзода дар ҳоле аз омодагии созмонҳои молии ҷаҳонӣ барои сармоягузорӣ дар "Роғун" хабар дод, ки қаблан мақомот гуфта буданд, эҳтимоли сармоягузории ташкилотҳои молии ҷаҳонӣ хеле кам аст.
Ҷамолиддин Нуралиев, муовини аввали раиси Бонки миллӣ моҳи июл гуфта буд, созмонҳои молии ҷаҳонӣ бештар ба лоиҳаҳое сармоягузорӣ мекунанд, ки аз сифр шуруъ шуда бошанд. Ба гуфтаи Нуралиев, сохтмони неругоҳи "Роғун" аллакай ба марҳилаи муайян расидааст ва ташкилотҳои молии ҷаҳонӣ хеле тарҷибаи кам доранд, ки дар қисми миёнаи лоиҳа ба он шомил шаванд.
Бо ин вуҷуд шарту шароити пешниҳодкардаи созмонҳои молии ҷаҳонӣ барои сармоягузорӣ дар тарҳи "Роғун" феълан маълум нест. Вазири молияи Тоҷикистон мегӯяд, аз миёни пешниҳодҳо мувофиқашро интихоб мекунанд.
Тоҷикистон то ба ҳол бештар бо маблағҳои худӣ сохтмони нерӯгоҳи Роғунро давом медиҳад. Ба иттилои Вазорати молия, Тоҷикистон соли 2019 аз будҷа 2 миллиарду 100 миллион сомонӣ (ҳудуди 222 миллион доллар) маблағ ҷудо кардааст.
Файзиддин Қаҳҳорзода, вазири молия рӯзи 25-уми декабр дар порлумон гуфт, илова бар ин маблағ дар соли равон барои "Роғун" боз 1,2 млрд сомонӣ аз ҳисоби фурӯши евробондҳо ва 613,5 миллион сомонӣ аз ҳисоби фурӯши металҳои қимматбаҳо ҷудо шудааст.
Тоҷикистон тирамоҳи соли 2017 авроқи гаронбаҳо ва ё ба истилоҳ евробондҳоро ба маблағи 500 миллион доллар фурӯхт, ки ҳар сол 7,2 дарсад баҳраи онро бояд бипардозад. Бархе созмонҳои молии ҷаҳонӣ гуфтанд, пардохти чунин баҳра барои иқтисоди Тоҷикистон мушкил аст. Аммо мақомоти Тоҷикистон мегӯянд, "муҳим барояшон роҳ ёфтан ба бозори молиявии ҷаҳонӣ буд".
Айни замон ду чархаи нерӯгоҳ фаъол шудааст. Чархаи якуми нерӯгоҳи "Роғун" рӯзи 16-уми ноябри соли 2018 ва чархаи дуввум моҳи сентябри соли равон фаъол шуда буд. Ду чархаи нахустини "Роғун" ба таври муваққат насб шудаанд ва мувофиқи нақша, қарор аст то соли 2021 барқ истеҳсол кунанд ва баъдан иваз карда шаванд.
Лоиҳаи нерӯгоҳи "Роғун" дар замони Шӯравӣ таҳия ва корҳои сохтмонӣ ҳамон вақт оғоз ёфта буд. Аммо ба далели ҷанги шаҳрвандӣ, надоштани пул ва ҳам мухолифати кишварҳои поёноби Осиёи Марказӣ, ҳукумати Тоҷикистон натавонист, онро такмил кунад ва танҳо соли 2016 ба сохтмони асосии он шурӯъ намуд.