Новости за 08.04.2020

دا مهال ګڼ شمېر هېوادونو له کرونا ویروس سره د مبارزې په هدف د ماسک اچول یا د خولې او پزې پټول جبري کړي او یا یې هم اختیاري پریښي دي. که څه هم تکه یي ماسکونه ستاسې بشپړه ساتنه نه کوي، خو ډاکټران وایي، دا ډول ماسکونه نورو کسانو ته د ویروس د ژر لېږد مخه نیسي. نور په دې ویډیو کې وګوری.

د طالب زندانیانو راخوشې کول او د سولې هڅې د چهارشنبې په ورځ «۱۳۹۹ کال د وري ۲۰» د افغانستان د ملي امنیت سلاکار د غونډې موضوعات وو.

دغه ښځینه فعالانې چې د غني او عبدالله ترمنځ د سیاسي تفاهم رامنځته کولو لپاره هڅې کوي، د دوی دواړو د جنجالونو د راتلونکي په اړه اندېښمنې دي.

د ایران د نفتو وزیر ویلي، په مارکېټونو کې د تېلو د بیو د لوړېدو لپاره دا ډول غونډې خاصه ګټه نه‌شي رسولای.

پرنسیس دمیبي هغه ښځه ده چې څو اوونۍ مخکې یې د لاس انجلس د هالیووډ پر مشهورو سړکونو نندارې وړاندې کولې.

په هرات کې چارواکي وايي چې د کرونا ویروس د ټسټ لپاره ضروري موادو ته په تمه دي. د هرات د عامې روغتیا ریاست ویاند محمد رفیق شېرزي نن د اپرېل په ۸مه، ازادي راډیو ته وویل چې دوی ۵۰ روغتیايي متخصصانو ته هم اړتیا لري. په هرات کې د کرونا ویروس د معاینې او تشخیص یو مرکز فعال دی. د افغانستان عامې روغتیا وزارت پرون ویلي وو چې د کرونا ویروس د ټسټ لپاره د اړتیا مواد به نن هرات ته ورسېږي. شېرزي وویل چې د تخصصي موادو د کموالي له امله، له پرون راهیسې د کرونا ویروس د تشخیص پروسه بنده ده.

کابل کې د گرځ‌بندیز په دوهمه اوونۍ کې د کورنیو چارو وزارت د کابل اوسېدونکو ته خبرداری ورکړ ترڅو له کورونو ونه‌وځي. خو هارون د خپلې شپږ کسیزې کورنۍ سرپرست دی وايي اړ دی چې کار وکړي او کورنۍ لپاره نفقه پيدا کړي. د لېمه هادي راپور

د افغانستان عامې روغتیا وزارت په یو تازه اقدام کې په کابل کې د امیري کمپلېکس په نوم د شخصي روغتون فعالیتونه له دې امله وځڼدول چې د یاد روغتون ډېری کارکوونکي په کرونا ویروس اخته شوي دي. د عامې روغتیا وزارت ویاند وحیدالله مایار د چهارشنبې په ورځ «۱۳۹۹ کال د وري ۲۰» په کابل کې یوې خبري غونډې ته وویل چې د دغه روغتون ۶،۲۵ سلنه پرسونل په کرونا ویروس اخته شوي دي. دا څرګندونې وروسته له هغې کېږي چې وړمه ورځ د حنیف‌الله حنیف په نوم د دغه روغتون یو ډاکتر چې په دغه ویروس اخته و، مړ شو. د افغانستان عامې... Читать дальше...

د ایران ولسمشر حسن روحاني په خپل هېواد کې له کرونا ویروس سره د مبارزې لپاره د پیسو له نړیوال وجهي صندوقه د ملیاردونو ډالرو پور غوښتی دی. روحاني نن د اپرېل ۸مه د خپلې کابینې په غونډه کې وویل چې د ایران په وړاندې باید په چلند کې توپیر ونه‌شي. د ایران مرکزي بانک تېره میاشت د پیسو له نړیولې ادارې پنځه میلیارده ډالر پور غوښتی و. ایران په ټول منځني ختيځ کې له هغو هېوادونو دی چې تر ټولو زیات وګړي په کرونا ویروس اخته شوي او له دې امله مړه شوي دي. د ایران د روغتیا وزارت پرون وویل چې تر ۶۲۵۰۰ زیات... Читать дальше...

د ننګرهار چارواکي اندېښنه ښيي چې تېره ورځ د تورخم له لارې په یومخیز ډول ۸ زره مسافربې له دې چې طبي څېړنې یې وشي، راستانه شوي او کورونو ته تللي دي.

د بریتانیا صدراعظم بورېس جانسون چې په کرونا ویروس اخته دی بېګا دوهمه شپه هم په روغتون کې تر جدي څارنې لاندې تېره کړه. بورېس جانسون د نړۍ تر ټولو لوی سیاسي مشر دی چې کرونا ویروس نیولی دی. د هغه ویاند نن د اپرېل ۸مه، ویلي چې د صدراعظم روغتیايي وضعیت ثبات لري، خو د دې لپاره چې تر نظر لاندې وي، په ای سي یو یا د شدید مراقبت په خونه کې ساتل کېږي. د بورېس جانسون مسئولیتونه د اوس لپاره د بریتانیا د بهرنیو چارو وزیر دومنیک راب ته سپارل شوي دي. راب ویلي باور لري چې بورېس جانسون به له کرونا ویروس سره جنګ وګټي ځکه هغه یو جنګیالی دی.

د امریکا په نیویارک ښار کې د کرونا ویروس له امله د مړو شمېر ۴۰۰۰ ته لوړ شو. دا شمېره پرون د اپرېل ۷مه خپره شوې ده. دا پر نیویارک ښار د سپټمبر د ۱۱مې په حملو کې تر وژل شویو وګړو نږدې ۱۰۰۰ تنه زیات دي. دا په داسې حال کې ده چې د نړۍ په ځیني سیمو کې چې د کرونا ویروس سخت خپور شوی و، خو خلک په کورونو ننوتل او د واټن ساتلو مراعت‌یې وکړ، ویروس سوکه سوکه د کمېدو په حال کې دی. کرونا ویروس یوازې په بریتانیا کې ۵۵ زره کسان نیولي او تر ۶۲۰۰ زیات پرې مړه شوي دي.

د اروپايي ټولنې د مالیې وزیرانو د چهارشنبې په ورځ د کرونا ویروس پر وړاندې د مبارزې په پلانونو کې د دغو هېوادونو د توپیرونو لیرې کولو په اړه بېړنۍ غونډه وکړه.

د لوګر سیمه‌ییز چارواکي وایي چې وسله‌والو طالبانو تېره شپه د پل علم ښار پر لومړۍ حوزه حمله کړې او د لومړۍ حوزې جنایي امر څارمن نور خدا یې له دوو سرتېرو سره یوځای وژلی. د لوګر د والي ویاند دیدار لونګ نن د اپرېل ۸مه، ازادي راډیو ته وویل چې وسله‌وال طالبان تر حملې وروسته تښتېدلي دي. وسله‌والو طالبانو یا بلې ډلې لا د حملې مسئولیت نه‌دی اخیستی.

د ۲۰۵ اتل قول اردو چارواکي وايي چې په کندهار کې ۶ وسله‌وال طالبان وژل شوي دي. د قول اردو ویاند خواجه یحdی علوی نن د اپرېل ۸مه، په کندهار کې د ازادي راډیو خبریال ته وویل چې دا کسان په میانشین او معروف ولسوالیو کې په هوايي او ځمکنیو عملیاتو کې وژل شوي دي. عملیات د افغانستان کورنیو ځواکونو کړي دي. علوي ویلي چې وسله‌والو طالبانو په معروف ولسوالۍ کې پر امنیتي پوستو د حملې پلان جوړ کړی و چې شنډ شو. وسله‌والو طالبانو په دې اړه خبرې نه‌دي کړي.

د افغانستان برښنا شرکت وايي چې کابل ته د ازبکستان د وارداتي برښنا جریان وصل شو. د برښنا شرکت په اعلامیه کې چې نن د اپرېل ۸مه خپره شوه، ویل شوي چې د دې لپاره د بغلان ولایت د ډنډ شهاب‌الدین په سیمه کې د برق د لېږد یوه ستن ورغول شوه. په بغلان کې د چشمه شېر په سیمه کې د جګړې له امله د تېرې پنجشنبې په ماخوستن کابل او ځیني نورو ولایتونو ته د ازبکستان د وارداتي برښنا جریان پرې شو. برښنا شرکت ویلي چې په ډنډ شهاب‌الدین کې د وارداتي برښنا ستن تېر کال په وسله‌واله نښته کې تخریب شوې وه او د رغولو کار یې بشپړ شو. Читать дальше...

په ننګرهار کې د بڼوالو د اقتصادي پراختیا په هدف په لسګونه جریبه ځمکه کې نوي باغونه جوړ شول. د افغانستان د کرنې او مالدارۍ وزارت وایي، دغه تجارتي باغونه د ننګرهار په بېلابېلو ولسوالیو کې په ۹۶۲ جریبه ځمکه کې جوړ شوي دي. د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن ازادي راډیو ته وویل چې په دې کې د شفتالو، مالټو او املوکو باغونه شامل دي. نوموړي وویل چې دغه باغونه د ننګرهار په اچین، چپرهار، کوټ، رودات، خوگیاني او شېرزاد ولسوالیو کې جوړ شوي دي. تر دې وړاندې هم په ننګرهار کې د دغه ونو باغونو ښه حاصلات ورکړي وو.

د افغانستان د پانګونې او سوداګرۍ خونې چارواکي وایی، د هېواد اکثره بندرونه پرانیستي دي او سوداګریزې چارې په عادي ډول پر مخ ځي. د دغې خونې ویاند جان اقا نوید نن ازادي راډیو ته وویل چې دوی د بازارنو نرخ هم کنټرول کړی دی. خو نوموړي له حکومت څخه وغوښتل چې په افغان سوداګرو ټکس راکم کړي. ښاغلی نوید وايي، هېواد ته د درملو او نورو ضروري موادو د واردولو په برخه کې له سوداګرو سره د مالیاتي ټکس د راکمولو په برخه کې باید همکاري وشي. د سوداګرۍ خونې د معلوماتو پر بنسټ د کرونا ویروس د خپرېدو او قرنطین له امله افغان سوداګرو ته هم مالي زیانونه اوښتي دي.

سرمقاله لیکونکي لیکلي، اوس پوښتنه دا ده چې د امریکا او طالبانو ترمنځ د شوې هوکړې برخلیک به څه کېږي؟

د اروپايي ټولنې مالیې وزیرانو نن چهارشنبه د اروپايي هېوادونو د اقتصادي ژغورنې پر پلان د اختلافاتو د حل کولو لپاره خبرې وکړې. د دغو هېوادونو اقتصاد د کرونا وبا بد ځپلی دی. د اروپايي ټولنې د رئيس ویاند لویس ریګو پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي: "د «کوویډ-۱۹» په وړاندې د اروپايي ټولنې ستره اقتصادي پالېسي ښه پر مخ روانه ده، خو لا وروستۍ شوې نه‌ده." ټاکل شوې ده چې نن سهار د مالیې وزیرانو له غونډې وروسته په یوه خبري غونډه کې خبریالانو ته جزئیات وړاندې شي. د اروپايي ټولنې د مالیې وزیرانو پرون د وېډیو کنفرانس له لارې خبرې پیل کړې.

روسیې او قطر د فوټبال نړیوال جام سیالیو د حق د ترلاسه کولو لپاره د میلیونونو ډالرو رشوت ورکولو تازه ادعاوې رد کړې. د امریکا عدلیې وزارت د تازه تور پر اساس، د فیفا یا د فوټبال د نړیوال فدراسیون چارواکو د دې لپاره چې په ۲۰۱۸ کې په روسیه او په ۲۰۲۲ کې په قطر کې د فوټبال د نړیوال جام سیالیو ته رایې ورکړي، رشوت اخیستی دی. په دواړو ځایونو کې د فوټبال له سیالیو سره د موافقې په اړه له ډېر پخوا راهیسې پلټنې او اوازې روانې دي، خو په دې تازه تور کې چې د دوشنبې په ورځ خپور شو، د دواړو جامونو په اړه نوي مستقیم او رسمي تورونه لګول شوي دي. Читать дальше...

عبدالله اورکزی چې په اسلم فاروقي مشهور دی د شنبې په ورځ په کندهار کې د افغانستان د ملي امنیت د ځواکونو له‌خوا ونیول شو.

د هرات د کرونا ویروس د تشخیص د لابراتوار ستونزه به نن هواره شي. د افغانستان عامې روغتیا وزارت ویاند وحیدالله مایار تېر ماښام وویل چې د چهارشنبې په ورځ به د هرات لابراتوار ته پلاستیکي ټیوبونه واستول شي. هغه زیاته کړه: "په موقع‌یې احوال نه‌و ورکړی سبا ټیم مؤظف شو چې ویې‌لېږي. په داسې حالاتو کې چې څه خلاصېږي باید وار له مخه همغږي وکړي، دلته ستونزې د مدیریت دي چې سیمه‌ییز مدیریتونه ستونزې رامنځته کوي." په هرات کې د دوشنبې له ماسپښین راوروسته د ټیوبونو د نه‌موجودیت له امله د کرونا ناروغانو د تشخیص چارې په ټپه درېدلې دي. Читать дальше...

د ایران پارلمان د سې شنبې په ورځ وروسته تر دې خپله لومړۍ غونډه وکړه چې په دې هېواد کې کرونا ویروس خپور شوی دی. تهران پرون وویل چې اوومه ده چې په پرله‌پسې توګه په کرونا ویروس د اخته کسانو شمېر په ایران کې په کمېدو دی. د ایران پارلمان ۲۰۰ نوي غړي لري چې درېیمه برخه وکیلان دې غونډې ته حاضر شوي وو، خو د پارلمان رئیس علي لارجاني نه‌و ځکه چې هغه تېره اوونۍ په کرونا ویروس اخته شو. د ایران پارلمان د فبرورۍ په ۲۵مه بند شو او د پارلمان لږ تر لږه ۳۱ غړي په کرونا ویروس اخته شوي دي. د دې سربېره چې په... Читать дальше...

د پاکستان پوځ وایي چې نږدې ۵۰ ډاکترانو ته به له کرونا ویروس څخه د ژغورنې وسایل چمتو کړي. دا هغه ډاکتران دي چې د روغتیایي تجهیزاتو او درملو لپاره‌یې اعتراض کړی وو او بیا د لنډې مودې په مخه زنداني شول. دغو ډاکترانو د دوشنبې په ورځ په کوټه کې مظاهره وکړه او پولیسو توقیف کړل. د بلوچستان ایالتي ویاند لیاقت شهواني وویل چې دا ډاکتران په همغه ورځ بېرته خوشې شول. د پاکستان پوځ پرون په یوه بیان کې څرګنده کړه چې روغتیایي وسایل او له ویروسه د ځان ژغورنې تجهیزات کوټې ته واستول شول. یو شمېر نیول شویو... Читать дальше...