Новости за 05.05.2022

د پکتیا د احمدخېلو ولسوالۍ اوسېدونکي وايي، په تېرو کلونو کې د جګړو له کبله د دوی په سیمه کې د بيارغونې لازم کارونه نه دي شوي او خلک يې د ژوند په هره برخه کې له ستونزو سره مخامخ دي. د احمدخېلو اوسېدونکي وايي، اوبه تر پخوا ژورې شوي او له یو-یو کوهي لسګونه کورنۍ ګټه اخلي. د احمدخېلو اوسېدونکي تراب خان وویل، حکومت او موسسات دې د اوبو د بندونو او استنادي دېوالونو د جوړولو په برخه کې ورسره همکاري وکړي. هغه زیاته کړه: "زموږ په ولسوالۍ کې جګړې زیاتې وي، هېڅ کار په کې نه دی شوی، د اسلامي امارت او د... Читать дальше...

د روسیې دفاع وزارت نن د اوکراین په ماریپول ښار کې درې ورځنی اوربند اعلان کړ او ویې ویل، چې دا وربند به د ورځې په مخه وي. کییف او واشنګټن پر دې اوربند شک څرګند کړی دی. روسیه وایي، چې د اوربند په ورځو به د ماریپول ښار د ازوف ستال د پولادو په ورانې شوې فابریکې کې راګیر ملکیانو ته زمینه برابره شي چې ووځي. دا اوربند د ورځې په مخه دی او په داسې وخت کې مسکو اعلان کړی دی چې یوه ورځ مخکې تر دې اوکراین په دې بندري ښار کې د سختې جګړې راپور ورکړ. د ماریپول ښار له نورو سیمو تر درې سوه ډېر ملکیان ایستل شوې دي. Читать дальше...

په کابل کې د افغان جاپان په نوم د کرونا ناروغۍ د درملنې د یواځیني روغتون مسوولين وايي، د اختر په ورځو کې په دې روغتون کې د کوېډ ۱۹ د ناروغانو شمېر زیات شوی دی. د تېرو کلونو په څېر د سږني اختر په ورځو کې هم په افغانانو کې د کرونا ناروغي ډېره شوې ده. په کابل کې د دغه ناروغۍ د درملنې د یواځیني روغتون افغان جاپان مسوولینو ازادي راډيو ته وویل، چې په دې وروستیو ورځو کې دغه روغتون ته زیات ناروغان ور وړل شوي دي. د دغه روغتون سرطبیب ډاکتر طارق اکبري وايي، په تېرو دوه اونیو کې په کابل کې د کرونا د مثبتو پېښو شمېر زیات شوی دی. Читать дальше...

ارزګان او هلمند کې جلا جلا ترافيکي پېښو کې لسګونه کسانو ته مرګژوبله اوښتې ده. د ارزګان د ولايتي روغتون سرطبیب ډاکټر عبدالغفار وطنوال نن پنج شنبه ازادي راډيو وويل، چې دغه پېښې د اختر په دريو ورځو کې رامنځته شوي دي. هغه وايي، د شاخوا ۲۰ تنو ټپیانو روغتیايي حالات نازک و، چې درملنې په موخه کندهار ته لېږدول شوي دي. هغه وايي: "د ترينکوټ ولايتي روغتون ته د اختر په شپو او ورځو کې ۱۰۱ کسان چې په ترافيکي پېښو کې زيانمن شوي وو راوړل شوي دي چې له جملې څخه يې يوه خپله ژوند د لاسه ورکړى دی او له ۱۵ څخه تر ۲۰ پورې کندهار ولايت ته انتقال شوي دي. Читать дальше...

د طالبانو حکومت طبیعي پېښو ته د رسېدنې چارو وزارت وایي، چې په بېلابېلو ولایتونو کې د وروستیو سېلابونو د راوتلو له امله د مړو شمېر ۲۹ او د ټپيانو ۴۰ ته رسېدلی دی. د طالبانو حکومت طبیعي پېښو ته د رسېدنې چارو وزارت چارواکي وایي، د وروستیو سېلابونو له امله چې د روان کال د ثور میاشتې په ۱۱ نېټه يې راوتل پیل شوي تر دې دمه د افغانستان ۱۲ ولایتونو کې خلکو ته ځاني او مالي زیانونه اوښتي دي. د دوى په خبره، د دغو سېلابونو له امله تر اوسه ۲۹ کسان مړه شوي او ۴۰ نور ټپیان دي. مسوولين وایي، چې د دغو سېلابونو... Читать дальше...

طالبان وایي ،له افغان سیاستوالو سره د خبرو اترو شورا پر طرزالعمل جوړولو کار روان دی.  د طالبانو حکومت تازه د خپلې هغې شورا په طرزالعمل جوړولو کار روان کړی، چې د تېر نظام پخوانیو چارواکو او مطرحو سیاستوالو سره هېواد ته د بېرته ستنېدو په اړه خبرې اترې وکړي. د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد په دې اړه ازادي راډیو ته وویل: "هغه شورا چې له ځینو افغانانو سره د تماس نیولو لپاره په پام کې ده،د هغې په طرزالعمل کار روان دی چې نهایي شي د کار پیل به یې اعلان کړي."  دا په داسې حال کې ده، چې باندې... Читать дальше...

د ننګرهار په مملۍ په تاریخ بڼ کې د والیبال د اته ویشتو لوبډلو ترمنځ سیالۍ پیل شوې. د ننګرهار ورزشي مسولین وايي، چې په دې لوبډلو کې د کونړ، لغمان او کابل لوبډلو په ګډون په کې د ننګرهار اته ویشت لوبډلو برخه اخیستې ده.  د افغانستان د المپیک ملې کمېټې سلاکار نور احمد حبیبي ازادي راډيو ته وویل  چې له کلونو وروسته دغه تاریخي بڼ د ولیبال د سیالیو کوربه دی. نوموړی وايي، یادې سیالۍ د المپیک او بدني روزنې د ریاست په تخنیکي مرسته جوړې شوې چې په ګروپي شکل ترسره کېږي.  د یو بل خبر له مخې د ننګرهار په ګاونډ کونړ کې د فوټبال غوره لیګ سیالۍ پیل شوي دي.

د افغانستان د فوټبال فدراسیون وايي، په پلازمېنه کابل کې د فوټبال له ۱۶ کلونو د کم عمره افغان ځوانانو تمریناتي کمپ بیا پیل شوی. دې کمپ ته د کوچني اختر له امله وقفه ورکړل شوې وه. د دې تمریناتي کمپ، موخه د مرکزي اسیا د فوټبال د شپاړلس کلونو کم عمره ځوانانو د سیالیو لپاره چمتوالی ښودل شوی دی. دغه سیالۍ د روانې مې میاشتې په لسمه د تاجیکستان په دوشنبې ښار کې پیلېږي چې د همدې میاشتې تر شلمې دوام کوي.  په دې لوبو کې د افغانستان ترڅنګ کوربه تاجکستان، ازبېکستان او ایران لوبډلې برخه اخلي.  د افغانستان... Читать дальше...

د هندوستان د کرکټ غوره لیګ اي پي ایل سیالیو په لړ کې نن شپه د ډیلي او سنرایزر حیدراباد ترمنځ لوبه وشي. دا سیالۍ نن د کابل په وخت شپږ نیمې بجي پيلېږي.  دا د روانو سیالیو پنځوسمه سیالي ده. د دې سیالیو په ۴۹ لوبه کې چې تېره شپه وشوه، بنګلور لوبډلې چېناى لوبډلې ته ماتې ورکړه. بنګلور لوبډلې اول توپ وهنه وکړه او په ټاکلو شلو اورنو کې يې د اته لوبغاړو په سوزېدو ۱۷۴ منډې هدف وټاکه خو چېناى لوبډلې ونه شول کولای یاد هدف پوره کړې او دغه لوبه يې د ۱۳ منډو په توپير وبایلله. په دې سره د سږ کال په اي... Читать дальше...

د کندز ولایت یو شمېر کروندګر او د کرنې ریاست چارواکي وايي، چې تېر کال د ژمې په موسم کې د واورې کم اورښت له امله سږکال په سیندونو کې اوبه کمې شوي دي. د کندز یو شمېر کروندګر او د کرنې ریاست چارواکي وايي، چې سږکال د سیندونو د اوبو په کچه کې کموالی راغلی او دې مسئلې دوی اندېښمن کړي دي. د دې ولایت یو شمېر کروندګر له اړوند حکومتي ادارو غوښتنه کوي، چې د اوبو د مدیریت او تنظیم په برخه کې کوټلې ګامونه پورته کړي څو په روان کال کې ګروندګر د اوبو له کمښت سره مخامخ نه شي. د خان آباد ولسوالۍ یوه کروندګر سیف الدین په دې تړاو ازادي راډیو ته وویل... Читать дальше...

په افغانستان کې د طالبانو حکومت وايي، په ایران کې اوسمهال له افغان کډوالو سره وضعیت نورمال شوی او ایران منلې چې له دې وروسته به د افغان کډوالو سره هېڅ ډول تاوتریخوالی نه کېږي. په ایران کې له افغان کډوالو سره د ایرانیانو له خوا د ناسم چلند او تارتوریخوالي د راپورونو تر خپرېدو وروسته، هغه هېواد ته د طالب پلاوي د سفر نتیجه څه وه؟ د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د پنجشنبې په ورځ ازادي راډيو ته وویل، ایران منلې چې له دې وروسته به د افغان کډوالو سره تاوتریخوالی نه کېږي او په دې هېواد کې اوس له افغان کډوالو سره وضعیت نورمال شوی دی. Читать дальше...

د جرمني صدراعظم اولاف شولټز له کاسوو او سربیا وغوښتل چې د اړیکو د عادي کولو لپاره د خبرو د بیا پیلېدو په پروسه کې رغونکی دریځ خپل کړي او غواړي دا وویني چې د بالکان دا هېوادونه د اروپایي ټولنې غړي شي. هغه پرون چهارشنبې په برلین کې د کاسوو له صدراعظم البین کورټي او د سربیا له ولسمشرالکساندر وچیچ سره جلا کتنې ترسره کړې. دغه کتنې د هغو هڅو یوه برخه ده چې هدف یې د اړیکو د عادي کیدو لپاره د هغه په ټپه درېدلي حالت له منځه وړل دي چې د تېرکال له دوبې راهیسې په خبرو کې رامنځ ته شوی دی. کاسوو او سربیا... Читать дальше...

د امریکا دفاع وزارت د میلیاردونو ډالرو په ارزښت هغه قراردادونه لغوه کوي چې د افغانستان د امنیتي ځواکونو چې نور وجود نه لري، د تمویل لپاره شوي دي. دا خبره د افغانستان د بیارغونې پرچارو د امریکا د سرمفتش ادارې، سیګارپه هغه راپور کې چې پرون چهارشنبې یې خپور کړی، کړې او ویلي یې دي چې ښایي د دغو قراردادونو لغوه کول او حقوقي دعواوې کلونه وخت ونیسي. په دغه راپور کې ویل شوي، دغه قراردادونه د افغانستان د امنیتي ځواکونو د تمویل صندوق له خوا شوي چې پراساس یې له ۲۰۰۵ کال وروسته شاوخوا ۸۱ میلیارد ډالره،... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د کرنې وزارت وايي، د وروستیو ورښتونو له امله په راوتلو سېلابونو کې، په بېلابېلو ولایتونو کې دوه سوه هکټاره کرنیزه ځمکه ویجاړه شوې ده. د دغه وزارت ویاند ملا مستعین عمري نن ازادي راډیو ته وویل، د کرنې وزارت د پلاوو په ملتیا پېښو ته د رسېدو په چارو کې د دولت وزارت او همکارو موسسو ټیمونه سیمو ته رسېدلي دي چې له زیانمنو سره بیړنۍ مرستې وشي. د نوموړي په خبره، د سروې تر بشپړېدو وروسته به د حکومت د وس او توان په اندازه له کروندګرو سره نورې مرستې هم وشي. عمري دا څرګندونې ورسته له هغې... Читать дальше...

فرانسې او هند په افغانستان کې د بشري وضعیت او له بشري حقونو څخه د سرغړونو په اړه اندېښنه څرګنده کړه. په هغه ګډ بیان کې چې د فرانسې د ولسمشرایمانویل مکرون او د هند د صدراعظم نرندرا مودي ترمنځ په پاریس کې له کتنې وروسته خپور شوی، دواړو مشرانو د یوه سوله ییز، امن او باثباته افغانستان څخه خپل کلک ملاتړ څرګند کړی. د بیان له مخې هند او فرانسې په افغانستان کې د یوه ټولشموله حکومت د جوړېدو ترڅنګ، د ښځو، نجونو او اقلیتونو د حقونو د درناوي غوښتنه کړې ده. دا هغه عمده غوښتنې دي، چې نړیوال یې د طالبانو د حکومت د په رسمیت پېژندلو لپاره مطرح کوي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونه وايي، دوی هیله من دي، چې د افغان صادارتو په برخه کې د پاکستان حکومت له خوا پر وارداتو برېښنايي  تعرفه چې د دې میاشتې تر اخر پورې معاف شوې ده، موده یې نوره هم وغځېږي. د دغه خونې مشر یونس مومند نن ازادي راډیو ته وویل، دا مهال له پاکستان سره سوداګریزه راکړه ورکړه له کومې ستونزې پرته په عادي ډول روانه ده. د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې د خونې مشر، دا خبرې داسې مهال کوي، چې په افغانستان کې د مېوو د پخېدو وخت نېږدې شوی، چې تر ډېره ګاوندي هېواد پاکستان ته صادرېږي. Читать дальше...

د کندهار ښار اوسېدونکي وايي، پاکو اوبو ته يې لاسرسی سخت شوی دی. په دغه ښار کې له اتیا زره کورنیو څخه یوازې اته زره کورنیو ته د پاکو ابو رسولو نللیکې غځېدلي. د کندهار ښار د پاکو اوبو رسولو مسئولان کم امکانات او د ښار پراخوالی په دې برخه کې لوی خنډونه یادوي. نور جزییات د لاندې لېنک په کېکاږلو سره اورېدلی شئ:

د امریکا متحد ایالتونه ۱۶ ایم آی -۱۷ هیليکوپټرې چې واشنګټن د افغانستان د پخواني حکومت لپاره اخیستې وې، اوکراین ته ورکوي. دا خبره سیګار، چې د افغانستان چارې څارې، پرون چهارشنبې وکړه. د امریکا دفاع وزارت د جنورۍ په میاشت کې په یوه یادښت کې کانګریس ته ویلي و چې غواړي اوکراین ته هغه ۵ روسي هیليکوپټرې ورکړي چې په اوکراین کې ترمیم کېږي.

د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت هغه راپورونه رد کړل چې ګنې له افغانستان سره په پوله کې وسله واله نښته شوې ده. دغه وزارت پرون په یوه بیان کې وویل، چې له افغانستان سره د ازبکستان په پوله کې وضعیت ارام دی او پوله د معمول په شان خوندي ده. د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت په بیان کې دغه راز راغلي، په ټولنیزو شبکو کې د افغان سرچینو پر اساس خبرونه خپاره شوي چې ګواکي پرون  چهارشنبه د افغانستان – ازبکستان په ګډه پوله کې مرګونې نښته شوې ده خو دا خبرونه هیڅ حقیقت نه لري.

طالبانو د پخواني جهادي قوماندان احمدشاه مسعود قبر ته نږدې د یو شمېر کسانو د اتڼ او نڅا په اړه په غبرګون کې ویلي چې دا مسئله د دوی د پالیسۍ ښکارندويي نه کوي بلکې دا کار هغو کسانو کړی چې په اختر کې د تفریح لپاره پنجشېر ولایت ته تللي وو. د طالبانو ویندوی ذبیح الله مجاهد بې له دې چې د احمدشاه مسعود نوم واخلي، په عین حال کې ویلي، چې د دغو کسانو هدف د جهادي شخصیتونو سپکاوی نه وو. ده د دغو کسانو کار د هغوی بې پروايي بللې ده. د احمدشاه مسعود مقبرې ته نژدې د یو شمېر کسانو نڅا او اتڼ د احمدشاه مسعود... Читать дальше...

په افغانستان کې د سره صلیب د نړیوالې کمېټې د پلاوي رييس وايي، په دې هېواد کې بېوزلي سخته زیاته شوې او له نړیوالې ټولنې غواړي چې دغه ستر بشري بحران ته پام واړوي. ایلوي فیلیون پر خپله ټویټرپاڼه د یوې ویډیو د خپرولو ترڅنګ لیکلي: «سړي، ښځې او ماشومان په کابل کې د شپې مهال د نانوایانو مخې ته کتار درېږي؛ انتظار باسي چې لږ څه ډوډۍ ورکړل شي.» فیلیون زیاتوي، چې په افغانستان کې بېوزلي او لوږه په چټکه مخ په زیاتېدو ده. هغه زیاته کړه: «هره ورځ د افغانستان خلک لا بېوزله کېږي؛ افغانان دومره بېوزله شوي چې... Читать дальше...

د ملګروملتو د خوړو نړیواله اداره وايي، چې په ۲۰۲۱ میلادي کال کې د ۵۳ هېوادونو ۱۹۳ میلیونه انسانان د خوراکي توکو له سختې قحطۍ سره مخامخ وو چې تر وړم کال څه باندې ۲۵ سلنه زیات وو. د خوړو نړیوال سازمان وايي، چې په افغانستان کې ۱۴ میلیونه او یولک تنه د خوراکي امنیت له بحران سر ه مخامخ دي او ۸ ملیونه او ۷ لکه نور د خوراکي موادو له شدیدې کاختۍ یا قحطۍ کړېږي.

سیګار د متحدو ایالتونو کانګریس ته په خپل درې میاشتني راپور کې د افغانستان د هوايي ځواک او په افغانستان کې د پاتې الوتکو په اړه هم معلومات ورکړي دي. په دې راپور کې ویل شوي چې د افغان هوايي ځواک زرګونه پرسونل د طالباو له حکومت سره یوځای شوی دی. د سیګار د راپور په یوه برخه کې د پنټاګون په قول ویل شوي، د هغو پوځي تجهیزاتو چې له ۲۰۰۵ م کال څخه په ۱۸ میلیارد او ۶۰۰ میلیون ډالرو د افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو لپاره رانیول شوي وو، زیاته برخه په جنګي عملیاتو کې له منځه تللي دي. د سیګار د راپور په دوام... Читать дальше...

فارن پالیسي: فارن پالیسي خپرونې په افغانستان کې پانګونې ته د چین لېوالتیا یادوي او لیکي چې چین غواړي په افغانستان کې یې پانګونې د پاکستان پرتله خوندي وي. فارن پالیسي زیاته کړې، چې د اپرېل په وروستیو کې یوه ځانمرګي بریدګر د کراچۍ د کنفيوسیوس مرکز رییس هوانګ ګویپینګ، دوه چینایي استادان او یو پاکستانی موټر چلوونکی ووژل. په ليکنه کې راغلي، چې دغه برید د چین – پاکستان پر اقتصادي دهلېز د چین د پراخې پانګونې په اړه شته کړکېچ څرګندوي. د فارن پالیسي په وینا هغه تجربه چې پیکنګ په پاکستان کې ليري، نه غواړي په افغانستان کې تکرار شي. Читать дальше...

فارن پالیسي: فارن پالیسي خپرونې په افغانستان کې پانګونې ته د چین لېوالتیا یادوي او لیکي چې چین غواړي په افغانستان کې یې پانګونې د پاکستان پرتله خوندي وي. فارن پالیسي زیاته کړې، چې د اپرېل په وروستیو کې یوه ځانمرګي بریدګر د کراچۍ د کنفيوسیوس مرکز رییس هوانګ ګویپینګ، دوه چینایي استادان او یو پاکستانی موټر چلوونکی ووژل. په ليکنه کې راغلي، چې دغه برید د چین – پاکستان پر اقتصادي دهلېز د چین د پراخې پانګونې په اړه شته کړکېچ څرګندوي. د فارن پالیسي په وینا هغه تجربه چې پیکنګ په پاکستان کې ليري، نه غواړي په افغانستان کې تکرار شي. Читать дальше...