افغانستان کې د کرونا ویروس د ناروغانو د درملنې '۳۷ مرکزونه' تړل شوي
د طالبانو حکومت د عامې روغتیا وزارت وايي، د نومبر له لومړۍ نېټې راهیسې په هېواد کې د 'کووېډ-۱۹' ناروغانو د درملنې ۳۷ مرکزونه تړل شوي دي.
د دغو مرکزونو د فعاليت د درولو لامل د کافي تجهيزاتو نشتوالى او د معاشونو نهورکول دي.
د عامې روغتیا وزارت د خدماتو مرستیال عبدالباري عمر د پنجشنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د لړم ۲۰» ازادي راډیو ته وویل چې دغه مرکزونه مخکې د نړیوال بانک لهخوا تمویل کېدل او اوسیې د فعالیت د بندولو امر ورته کړی دی.
ښاغلي عمر پر نړیوال بانک او نړیوالو سازمانونو غږ وکړ چې د افغانستان روغتیايي سکټور دې په سیاسي چارو کې نهښکېلوي.
ښاغلی عمر زیاتوي: "روغتونونه له نږدې څلورو میاشتو راهیسې نهدي تمویل شوي. د نومبر له لومړۍ نېټې راهیسې، د نړیوال بانک لهخوا ۳۷ روغتونونه تړل شوي او کارمندانو ته ویل شوي چې کار ته لاړ نهشي چې دا کېدای شي د یو بشري ناورین لامل شي."
د ښاغلي عمر په وینا، د نړیوال بانک له ژمنو سره سم به تر ۲۰۲۴ کال پورې دغه بانک د افغانستان له روغتیايي سکټور سره مالي مرسته کوله، خو د سیاسي تحولاتو له امله په افغانستان کې د دغه بانک فعالیتونه ودرېدل.
تر دې مخکې د دغه بانک مشر ډېوېډ مالپس د دوشنبې په ورځ د سلواغې په ۱۷مه نېټه د ستراتېژیکو او نړیوالو مطالعاتو مرکز کې وویل، فکر نهکوي چې د افغانستان د اقتصاد له بشپړ سقوط وروسته به په دغه هېواد کې د نړیوال بانک مأموریت بیا پیل شي.
که څه هم ښاغلی مالپس ډاډ ورکوي چې د سره صلیب د نړیوالې کمېټې او ملګرو ملتونو له لارې به له افغانانو سره خپلو مرستو ته دوام ورکوي، خو دا د افغانستان د مخ پر ځوړ اقتصاد لپاره ښه خبر نهدی.
په افغانستان کې د ډېرو پروژو د تمویل سربېره، نړیوال بانک د افغانستان د روغتیایي نظام یو له سترو مالي مرسته کوونکو څخه و چې د بودجې نږدې ۸۰ سلنهیې ورکوله.
دا په داسې حال کې ده چې د هوا په سړېدو سره د کرونا ویروس د څلورمې څپې د خپرېدو په اړه اندېښنې زیاتې شوې دي.
د هرات اوسېدونکی احمد شاه رحماني وايي، د تره زوی یې په دې وروستیو کې د کرونا په ویروس اخته شوی دی.
د هغه په وينا، کرونا د پخوا په څېر جدي نهبلل کېږی.
احمد شاه وايي چې له یوې خوا کرونا ناروغان ځانونه نهقرنطین کوي او له بلې خوا که د ناروغ وضعیت نور هم خراب شي، د 'کووېډ-۱۹' په روغتونونو کې د پخوا په څېر ورته پاملرنه نهکېږي.
دا وايي: "زما د تره زوی په کرونا اخته شوی دی، په روغتون کې کافي تجهیزات نهشته چې د هغه سمه درملنه وکړي، موږ د اسلامي امارت له مسؤلینو غوښتنه کوو چې دې چارې ته پاملرنه وکړي."
په همدې حال کې، د افغان-جاپان روغتون چې په کابل کې د 'کووېډ-۱۹' ناروغانو د درملنې یو له سترو مرکزونو څخه دی او د نړیوال بانک لهخوا تمویلېده، اوسمهال په خراب حالت کې دی.
د ياد روغتون کارکوونکو له تېرو درېيو ورځو راهيسې د معاشونو د نهورکړې او د وسايلو د نشتوالي له امله اعتصاب کړى دى.
د دغه روغتون مشر معالج ډاکتر طارق احمد اکبري ازادي راډیو ته وویل، که غوښتنې یې ونهمنل شي، اعتصاب به وغځوي.
ډاکتر اکبري وايي: "د معاشونو او د تجهیزاتو د نشتوالي له امله او په داسې حال کې چې د کرونا ویروس د قضیو شمېر ورځ بلې ته د زیاتېدو په حال کې دی، موږ کاري اعتصاب کړی دی. اوسمهال یوازې (او پي ډي) او زموږ د سمپل اخیستو لابراتوار په اعتصاب کې دي. نن یوه بله برخه هم کېدای شي زموږ د کاري اعتصاب سره یوځای شي او د شنبې په ورځ به عمومي اعتصاب وکړو."
دا په داسې حال کې ده چې د طالبانو د حکومت له ژمنو سره سره بیا هم د کرونا ضد واکسین د تطبیق بهیر نهدی پیل شوی.
د روغتیا نړیوال سازمان مخکې خبرداری ورکړی و چې ممکن واکسینونه خراب شي.
د دغه سازمان په رسمي وېبپاڼه کې د خپرو شویو شمېرو له مخې، د ۲۰۲۰ کال د جنورۍ له ۳مې څخه د ۲۰۲۱ کال د ډسمبر تر ۱۰مې پورې په افغانستان کې ۱۵۶ زره او ۳۶۵ مثبتې پېښې ثبت شوي چې له دې ډلې ۷،۲۹۰ کسان مړه شوي دي.