Новости за 17.05.2020

افغانان دسیاسي توافق ترلاس لیک وروسته له حکومته څه غواړي ؟ دولسمشر اشرف غني او عبدالله عبدالله ترمینځ هوکړه لیک هغه کړکیچ چې ترانتخاباتو وروسته رامینځ ته شوی وو پای ته ورساوه. مونږ دبیلابیلو ولایتونو له خلکو غوښتي چې اوس له حکومته څه غواړي

د افغانستان ولسمشرمحمد اشرف غني او د هغه سیاسي سیال عبدالله عبدالله نن سیاسي موافقه لاسلیک کړه. له مخې ېې هغه سیاسي کړکېچ پای ته رسېږي چې د ولسمشرۍ تر ټاکنو وروسته ایجاد شوی و. د موافقې له مخې به عبدالله د مصالحې عالي شورا مشر وي او د ټاکنیزې ډلې غړي به یې پر مهمو څوکیو ګمارل کېږي.

د کندز ولایت یوشمېر اوسېدونکي او مدني فعالان د دې ولایت په مرکز او ولسوالیو کې د قرنطین ماتېدل ناسم کار بولي او دغه راز زیاتوې، چې په دغه ولایت کې په داسې حال کې د قرنطین بهیر پای ته رسېږي، چې د کرونا ویروس د لاخپرېدو په حال کې دی.

د کونړ امنیتي چارواکي وايي، وسله والو طالبانو په تېرو ۲۴ ساعتونو کې د دې ولایت د مرورې او شولتن ولسوالیو پر امنیتي پوستو پرله پسې حملې وکړې خو افغان ځواکونو شنډې کړې. د کونړ امنیه قوماندان ډګروال محمدیوسف مظلومیار نن د غوي په ۲۸ نېټه آزادۍ راډیو ته چې په دې حملو کې طالبانو ته تلفات اوښتي خو افغان ځواکونو ته زیان نه دی اوښتی. هغه زیاته کړه: "زموږ پوځي ځواکونو طالبانو ته قاطع ځواب ورکړی دی، هغوی تلفات لري او دلته داسې کومې ستونزې نه دي رامینځ ته شوي چې د اندېښنې وړ وي." طالبانو تراوسه د دې حملو په اړه څه نه دي ویلي. Читать дальше...

ملي دفاع وزارت وايي، د افغان ځواکونو په یرغلیزو عملیاتو کې د حکومت د مخالفو وسله‌والو یو شمېر مهم ځایونه په نښه شوي.

د افغان ولسمشر لومړی مرستیال وایي، ننګرهار کې د جنازې پر مراسمو برید وسله والو طالبانو کړی څو له دې لارې په هېواد کې روانه جګړه توده وساتي.

د پاکستان پولیس وايي، په پنجاب ایالت کې یې د داعش ډلې ۴ غړي وژلي دي. د پاکستان د تروریزم ضد پولیسو نن په یوه خبرپاڼه کې وویل چې دا کسان د استخباراتي معلوماتو په نتیجه کې تېره شپه د پنجاب په بهاولپور سیمه کې د شپنیو عملیات په ترڅ کې ووژل شول. خبرپاڼه زیاتوي چې پولیسو له دې ډلې څخه وسلې او بمونو وړولو وسایل هم ترلاسه کړي دي. امنیتي چارواکي وايي چې د دې کسانو له نیولو سره د یوې احتمالي حملې مخه نیول شوې دي. چارواکو ویلي چې دې کسانو پر مذهبي تاسیساتو د حملې پلان درلود خو په دې اړه یې نور جزییات نه دي ورکړي. Читать дальше...

د افغانستان د بشر حقونو سازمان وايي، افغان کارګرو سره د ایران سرحدي ځواکونو قضیه باید د نړیوالو بنسټونو لخوا وڅېړل شي.

شیبې وړاندې د ولسمشر محمد اشرف غني او ډاکتر عبدالله عبدالله ترمنځ سیاسي توافقنامه لاسلیک شوه. د ولسمشر ویاند صدیقي صدیقي پر خپل ټویټر ویلي، د دغې توافقنامې پربنسټ به ډاکتر عبدالله عبدالله د ملي مصالحې عالي شورا رئيس وي او د ټيم غړي به یې په کابینه کې مشارکت ولري.

د امریکا د کانګرس ډیموکراتو غړو د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت د یوه لوړپوړي غړي د لرې کېدو په اړه څیړنې ييل کړې.

افغان چارواکي وايي چې د فاریاب ولایت د شیرین تګاب ولسوالۍ په اړوندو سیمو کې خلکو د طالبانو پر ضد لاریونونه پیل کړي دي. د شیرین تګاب ولسوال ذین الله ذکي آزادۍ راډیو ته وویل چې د کوه صیاد او اسلام کلا سیمو د اوسېدونکو لاریونونه نن غرمه مهال پیل شوي او اوس هم روان دي. ښاغلي ذکي د طالبانو بې عدالتي او ظلم د دې لاریونونو علت وباله. هغه زیاته کړه: "دوی خلکو ته ستونزې جوړولې، له زور څخه یې کار اخیست، له خلکو یې عشر او غیرقانوني پیسې اخیستې، خلک له دې وضعیت څخه پوزې ته راغلي وو." طالبانو تراوسه د چارواکو د دې ادعا په اړه څه نه دي ویلي. Читать дальше...

تمه ده چې د ولسمشر اشرف غني او پخواني اجرائیه رئیس عبدالله عبدالله ترمنځ سیاسي موافقه نن لاسلیک شي. که څه هم د ارګ ویاند صدیق صدیقي په بیان کې د دې موافقې د لاسلیک نېټه نه‌ده مشخصه کړې، خو ویلي یې دي چې پر لویو سیاسي مسایلو جوړجاړی شوی.  هغه زیاته کړه: "ټاکل شوې سیاسي موافقه ډېر ژر لاسلیک شي. په دې موافقه کې پر لویو سیاسي مسایلو تفاهم شوی دی." له بلې خوا د ښاغلي عبدالله په ټیم کې یوې سرچینې چې د موضوع د حساسیت له کبله نه‌غواړی هویت‌یې افشا شي ازادي راډیو ته وویل چې دا موافقه نن لاسلیکېږي. ... Читать дальше...

په آسیا او اروپا کې د کرونا ویروس د مخنیوي په مقصد د لګېدلو محدودیتونو نرمول دوام لري او د متحدایالاتو په ډېرو سیمو کې هم له دې خبرداریو سره سره چې دا ویروس تراوسه نه دی کنټرول شوی ځینې محدودیتونه د لیرې کېدو په حال کې دي. په فرانسه، ایټالیا او یونان کې د ژوند د عادي کېدو د یوې نښې په توګه د سمندر ساحلونه بیا پرانیستل شوي دي. په جرمني کې د فوټبال لیګ یا بوندیس لیګ لوبې په داسې حال کې پیل شوې چې زرګونه کسانو د ټول هېواد په کچه د محدودیتونو پرضد مظاهرې وکړې. د اروپا ډېری هېوادونو چې د کوویډ-۱۹... Читать дальше...

په افغانستان کې سږنی کوچنی اختر داسې مهال په راتلو دی چې په دغه هېواد کې د کرونا ویروس خپور دی.

دا په داسې حال کې ده چې تازه په قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر مرستیال ملا عباس ستانکزي د عزم په نوم یوې وېب‌پاڼې سره په مرکه کې ویلي چې هند له تېرو ۴۰ کلونو راپه دېخوا په افغانستان کې منفي پالېسي پلې کړې.​

د ارګ ویاند صدیق صدیقي پرون شنبه رسنیو ته په یوه پيغام کې وویل، دواړه لوري په یو شمېر کلیدي مسایلو سلا شوي او ډېر ژر به سیاسي تفاهم لاسلیک شي.

د متحدایالاتو مخکیني ولسمشر بارک اوباما د کرونا ویروس پر وړاندې په مبارزه کې د اوسنیو چارواکو پر اجراآتو نیوکه کړې او ویلي یې دي، زیات شمېر چارواکي حتی دا فکر هم نه کوي چې دوی د چارو مسوولان دي. ښاغلي اوباما پرون د مې په ۱۶مه د یوه کالج د محصلانو د فراغت آنلاین غونډې ته د وینا پرمهال پر اوسنۍ ادارې د کمساري نیوکې په ترڅ کې وویل، د کرونا وبا بالاخره له دې راز څخه پرته پورته کړه چې اکثر دا چارواکي په څه اخته دي. اوباما د ولسمشر ډونالډ ټرمپ یا د نورو چارواکو نومونه یاد نکړل خو دا وینا تر ډېره د ټرمپ ادارې ته مستقیمه اشاره تعبیر شوې.

د ترکمنستان دکتاتور ولسمشر قربانګلي بیردي محمدوف ۱۴۰۲ تنه بندیانو ته بخښنه وکړه. د دولتي رسنیو د راپورونو له مخې د نژدې ۱۲ سوه ترکمنانو او له ۲ سوو د زیاتو بهرنیانو چې پر خپلو اعمالو یې پښېماني څرګنده کړې د خوشې کولو پرېکړه د کابینې په غونډه کې وشوه. د رسنیو د راپورونو له مخې دا کسان به د سې شنبې په ورځ خوشې شي. چارواکو نه دي ویلي چې د دې بندیانو لېست په کوم اساس چمتو شوی او دا بندیان د کومو جرمونو په خاطر حبس شوي وو.

لغمان چارواکي وایي چې د کابل-جلال‌اباد په لویه د قرغیو ولسوالۍ عزیز خان کڅ په زانګورې سیمه کې د دوو ټوډي موټر د ټکر له امله ۶ تنه مړه او ۳ زخمیان شوي. د لغمان د والي ویاند اسدالله دولت‌زي ازادي راډيو ته وویل، په مړو شویو کسانو کې کوچنیان او ښځې هم شامل دي او په خبره‌یې چې دا پېښه تېره شپه شااواخوا نهه بجې شوې. دی وایي چې پېښه د موټر چلوونکو د بې‌احتیاطۍ له امله رامنځته شوې. د یادونې وړ ده چې د کابل-جلال‌اباد پر لویه لاره هر کال لسګونه پېښې رامنځته کېږي چې خلک په‌کې خپل ژوند له لاسه ورکوي.

د هرات د سوداګرۍ او پانګونې خونه وايي چې د افغانستان په لوېدیځ کې د غنمو د حاصلاتو په راټولولو سره د اوړو بیې ټیټې شوې دي.​ د دې خونې مرستیال ویاند توریالی غوثي ازادي راډیو ته وویل، چې هرات او یو شمېر ګاونډیو ولایتونو کې د غنمو حاصلاتو په راټولو سره د اوړو د فابریکو تولیدات ډېر شوي له همدې امله د اوړو په بیه کې له ۶۰ څخه نیولي تر ۷۰ ډالرو کمښت راغلی دی.​ د ښاغلي غوثي په خبره اوس‌مهال د هرات د اوړو تولید فابریکه هره ورځ له ۶ زره ټنه زیات تولیدات ورکوي چې دې ته په کتو ویلی شو په لوېدیځ ولایتونو... Читать дальше...

د افغانستان د سوداګرۍ او صنعت وزارت وایي، تر دې وروسته به د تورخم او سپین بولدک بندرونه په اوونۍ کې ۶ ورځې پرانیستي وي. د دغه وزارت ویاند سمیر رسا نن ازادي راډیو ته وویل، د تورخم لاره به د اوونۍ په ۶ ورځو کې په ۲۴ ساعته ډول او د سپین بولدک لار به په اوونۍ کې ۶ ورځې د کاري ساعتونو په زیاتولو سره د سوداګریزو موټرو لپاره پرانیستې وي.​ نوموړی زیاتوي، په اوونۍ کې یوه ورځ 'شنبه' به تورخم او سپین بولدک د مسافرو د تګ راتګ لپاره پرانیستي وي.​ پاکستاني چارواکو له کرونا ویروس سره د مبارزې په موخه کابو... Читать дальше...

خو د سرمقاله لیکونکي په وینا، دا چې اوس د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړی استازی زلمی خلیل‌زاد وایي د کابل د دشت برچي پر روغتون خونړۍ حمله د طالبانو کار نه‌دی دا د تعجب وړ خبره ده.​

د افغان ولسمشر لومړی مرستيال امرالله صالح ننګرهار ته ورسېد. د ننګرهار د والي ویاند عطاالله خوګیاڼي نن یکشنبه ازادي راډيو ته وویل چې امرالله صالح د یوه پلاوي په مشرۍ نن سهار ۸ نیمې بجې ننګرهار ته راورسېد چې هدف‌یې د ننګرهار د ښېوې ولسوالۍ د پېښې د قربانیانو کورنیو ته د تسلیت مراتب وړاندې کول دي. ښاغلي خوګیاڼي همدا شان وویل چې د ولسمشر لومړی مرستیال به نن ورځ د ننګرهار له علماوو، قومي مخورو، ځوانانو، مېرمنو، نظامي منسوبينو او يو شمېر نورو قشرونو سره هم جلا جلا ليدنې ترسره کړي. دا ننګرهار ته د... Читать дальше...

په دې لیکنه کې راغلي دي، دا واضح ده چې کرونا ویروس سیاسي حل لارې ته صبر نه‌کوي، خو په داسې شرایطو کې چې افغانستان د 'کووېډ-۱۹' ناروغۍ له امله اوربند ته سخت ضرورت لري، طالبانو اوربند رد کړی دی.

د اوکراین پارلمان مشر وایي، له دغه هېواد سره د کریمیا ټاپو وزمې بېرته یوځای کول یو ټکنی او سخت بهیر دی. دمیتري رازومکوف پرون د ازادي راډیو له اوکراین څانګې سره په خبرو کې وویل: "دا یو سخت او ټکنی بهیر دی، خو په ورته وخت کې نه‌شو کولای چې دا موضوع د خپل کار له محدودې بهر کړو، نه‌غواړو دا له لاسه ورکړو، د موضوع د حل لپاره په بېلابېلو برخو کې کار کوو." د رازومکوف په خبره، اوکراین د کریمیا د موضوع حل ته ژمن دی. مسکو په ۲۰۱۴ کال کې وروسته تر دې چې د تور سمندر ستراتېژیکې سیمې ونیولې، کریمیا ټاپوزمه... Читать дальше...