Новости за 28.11.2022

د اروپايي اتحادیې د بهرنۍ پالیسۍ ريیس وايي، د افغانستان حالات مخ په خرابېدو دي. جوزیپ بورېل نن په بروکسل کې د اروپايي اتحادیې د پراختیايي وزیرانو د غونډې په درشل کې وویل: "د افغانستان د وضعیت په اړه به خبرې وکړو، هلته چې ډېر موارد سمې خوا ته نه درومي. د بدترېدو لور ته روان دي په تېره بیا د ښځو او نجونو لپاره. یو کال وروسته به د افغانستان حالات لا خراب شي." تر دې وړاندې د اروپايي اتحادیې چارواکو پر ښځو د بندیزونو په خاطر اندېښنې ښکاره کړې وې. طالبان افغان نجونو ته اجازه نه ورکوي چې له شپږم ټولکي... Читать дальше...

د افغانستان د مخکېني حکومت د ملي اردو یو شمېر ښځینه غړې اوس‌مهال په دغه هېواد کې له سختو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي. دوی شکایت کوي، سره له دې چې د خپلو کورنیو یوازنۍ سرپرستې دي، اوس د بې‌برخلیکۍ شپې او ورځې سبا کوي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، د حنا رباني کهر په مشرۍ به یو پلاوی سبا د نومبر ۲۹مه کابل ته سفر وکړي. له پاکستان نه یو پلاوی د سې شنبې په ورځ کابل ته سفر کوي. د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د دوشنبې په ورځ ناوخته د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره وویل، چې د پاکستان په بهرنیو چارو کې د دولت د وزیرې حنا رباني کهر په مشرۍ به یو پلاوی د نومبر په ۲۹مه کابل ته سفر وکړي. په دغه خبرپاڼه کې ویل شوي چې په دغه یو ورځني سفر کې به د دوه اړخیزو اړیکو په ګډون د تعلیم، سوداګرۍ او پانګونې په برخو کې د همکارۍ،... Читать дальше...

په کابل کې د افغان جاپان روغتون مسوولان وايي، د هوا په سړېدو سره د کوېډ۱۹ ناروغانو شمېر زیات شوی او یوازې په تېره یوه اونۍ کې پنځه کسه ترې مړه شوي دي. د دې روغتون سر طبیب ډاکتر طارق اکبر د دوشنبې په ورځ ازادي راډیو ته وویل، یوازې په تېره اونۍ کې پنځه کسه ترې مړه شوي دي. اکبر وویل: "د هوا په سړېدو سره افغان جاپان روغتون ته د مراجعینو په شمېر کې زیاتوالی راغلی. اوسمهال موږ په بستر کې ۴۰ ناروغان لرو چې ډېری یې شدیدې نښې نښاني لري او په ټوله کې مراجعین د تېرې اونۍ په پرتله زیات شوي." نوموړی دغه... Читать дальше...

یو شمېر کورنۍ وايي، ځوانان یې اروپا ته په قاچاقي لارو کې وژل شوي او دوی یې بېرته په ډېرې سختۍ جسدونه ترلاسه کړي. اصف خان د پکتیا ولایت اوسېدونکی و چې په وطن کې د بې کارۍ له امله اړ شو اروپا ته د تګ نیت وکړي، خو د ترکیې او یونان په ځنګلونو کې لادرکه شو. د اصف خان د تره زوی علي احمد دروېش ازادي راډيو ته وویل، قاچاقبر هغه په ځنګل کې په دې خاطر یوازې پریښی و چې نور یې پلی مزل نه شوای کولای. د دروېش په خبره، قاچاقبر اصف خان ته یوازې یو بوتل اوبه پرېښې وې او نور یې د خوراک لپاره هېڅ هم ورکړي نه و او له همدې یې په ځنګل کې ساه ورکړې وه. Читать дальше...

په پاکستان کې یو سناتور، چې پر پوځ یې انتقادونه کړي و، نیول شوی دی. پاکستاني چارواکي وايي، د دغه هېواد فدرالي تحقیقاتي ادارې یا ایف بي آی پرون (یکشنبه) د سناجرګې غړی اعظم سواتی، چې په تحریک انصاف ګوند پورې تړاو لري، ونیوه. ویل شوي چې اعظم خان سواتي پر خپله ټویټرپاڼه پر پوځ انتقادونه کړي وو. پر نوموړي تور پورې شوی چې د پوځ پر ضد یې پاروونکي الفاظ کارولي دي.

د طالبانو د حکومت د دفاع وزارت وايي چې د دوی د هوايي ځواک تخنیکي متخصصانو دوې نورې الوتکې هم ترمیم کړي دي. د طالبانو د دفاع وزارت وياند عنایت الله خوارزمي رسنیو ته په استولې خبرپاڼه کې ویلي چې، د دوی تکنېشنانو دوې اې این ۳۲ او اې این ۲۶ الوتکې ترمیم او الوت ته چمتو کړي دي. تر دې وړاندې هم خوارزمي د ترکیې انادولو خبري اژانس ته ویلي و چې، دوی شاوخوا ۷۰ الوتکې او هليکوپتر ترمیم کړي دي.

د پکتیا ولایت په ډنډ  پټان ولسوالۍ او د خیبر پښتونخوا د کورمې ایجنسۍ د خرلاچۍ د سیمې ترمنځ د تګ راتګ لار، چې د وروستیو نښتو له کبله بنده شوې وه، پرون بېرته پرانیستل شوه. د پاکستان د بشري سرچینو د پراختیا فدرالي وزیر ساجد حسین توري پرون په سیمه کې د ډیورند کرښې د دواړو خواوو د قومونو په یوه جرګه کې ګډون وکړ او په ترڅ کې یې پرېکړه وشوه چې د دوو خواو ترمنځ د تګ راتګ لاره باید فوراً خلاصه شي. د دې لارې د بندېدو له کبله د دواړو خواوو ترمنځ سوداګري او کاروبار په ټپه درېدلی و. د پاکستاني چارواکو او... Читать дальше...

په پاکستان کې نن د پولیو یا د ماشومانو د ګوزڼ پر ضد څه باندې ۳۲ میلیون ماشومانو ته د واکسیناسیون کمپیان پیلېږي. په لومړي پړاو کې به په بلوچستان، اسلام اباد، سیند او پنجاب کې او په دوهم پړاو کې به د دسمبر له پنځمې نېټې څخه په خیبر پښتونخوا کې د پولیو کمپاین عملي شي. پاکستان او افغانستان په نړۍ کې یوازیني دوه هیوادونه دي چې لا هم د پولیو ناروغي په‌کې له منځه نه‌ده تللې. په افغانستان کې هم د شنبې له ورځې د پولیو او شري پر ضد د واکسین عمومي کمپاین پیل شوی او لا هم دوام لري.

د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو و فرهنګ وزارت چارواکو د رسنیو فډارسیون له پلاوي سره په ګډه، چې د همدې وزارت د رهبرۍ له‌خوا ټاکل شوی، نږدې درې اوونۍ وړاندې په افغانستان کې له ځینو تصویري، غږیزو او چاپي رسنیو لیدنه کړې. د دې وزارت ویاند عبدالمتین قانع رسنیو ته استول شوي پیغام کې ویلي، دې پلاوي د خبریالانو او رسنیو ټولې ستونزې اورېدلي او د حل په لارو چارو یې بحث شوی. نوموړي ويلي: "له دې پلاوي زموږ هدف دا و چې یو اړیکه جوړه شي، ننګونې واورېدل شي او د حل لپاره یې د رسنیو له استازو واورېدل شي او حل لارې... Читать дальше...

د چین په تر ټولو لوی او د نړیوالې سوداګرۍ په ښار شانګهای کې دغه مدني حرکتونو په تېره یوه لسیزه کې چې ولسمشر شي جین پینګ واک ته رسېدلی، بې ساري بلل شوي دي. په ټول چین کې خلک د ولسمشر د هغې تګلارې په اړه ناهیلې دي چې نژدې درې کاله وړاندې يې د کورونا د صفر کولو په تړاو لاسلیک کړه. د نړۍ په دغه دویم لوی اقتصادي هېواد کې لا هم کورونا ورځ تر بلې خلکو ته درانه تلفات اړوي. رویټرز خبري اژانس د یوه مظاهره کوونکي خبرې را اخیستي چې ویلې یې دي: "زه دلته د دې لپاره راغلی یم چې هېواد سره مې مينه لرم، خو خپل... Читать дальше...

د ښځو د حقونو یو شمېر فعالانې چې دا مهال په افغانستان کې دي وايي، ورځ تر بلې په کور دننه د افغان نجونو او ښځو لپاره د عدالت غوښتنې غږونه مخ په ټپېدو دي. دوی چې واک ته د طالبانو له بیاځلي رسېدو وروسته، څو ځل سړکونو او واټونو ته راوتي او د نجونو او ښځو لپاره یې د زده‌کړو، کار او برابرۍ لپاره غږ پورته کړ وايي، اوس تر دې کچې تر فشار لاندې دي چې له کوره د وتلو حق هم ترې اخيستل شوی. د ښځو د حقونو یوه فعاله، چې نه‌غواړي د امنیتي ستونزو له امله یې نوم یې په راپور کې یاد شي ازادي راډیو ته یې وویل: "له... Читать дальше...

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو لویه کمېشنرۍ وايي، په جوزجان کې یې ۵۸۰۰ کسانو ته لمریزه برښنا برابره کړې ده. دغې ادارې پرون په ټویټر کې ولیکل، چې د لمریزې برښنا په واسطه د افغانستان په کلیوالي سیمو کې خلکو ته د پاکې انرژۍ زمینه برابرېږي. په افغانستان کې په وروستیو کې د برښنا پرچاوي داسې وخت زیاته شوې، چې هوا هم سړه شوې او خلک وايي د ځانونو تودولو لپاره کافي امکانات نه‌لري.

د سومالیا پولیسو پرون وروسته له هغې څېړنې پیل کړې، چې د الشباب افراطي ډلې تر ولکې لاندې سیمې ته نږدې ۲۰ بهرني وګړي وموندل شول. ادعا کېږي چې دغه کسان کب نیوونکي دي او د څو کلونو لپاره یرغمل وو. د سومالیا د پولیسو ویاند وویل، چې په دغو کسانو کې ۱۴ ایراني او ۶ فلسطیني وګړي شامل دي او د پوښتنو ګروېږنو لپاره توقیف شوي دي. د هغه په وینا له دې ډلې ځینې کسان د الشباب ډلې له‌خوا په ۲۰۱۴م کال کې او ځینې نور د ۲۰۱۹م کال په لومړیو کې د سومالیا په جنوب کې په هراردیري سواحلو کې تښتول شوي وو.

د اوکراین او استونیا ۲۵ سرتېري وروسته له هغې روغتون ته ولېږدول شول، چې د دوی بس موټر له یوې لارۍ سره په لاتویا کې ټکر شو. د دې پېښې په اړه د استونیا راډیو-ټلوېزیون شبکې پرون خبر ورکړ. دغه بس چې له تالین څخه ریګا ته روان وو د استونیا د پوځ له‌خوا کرایه شوی و. معلومه نه‌ده چې دغو اوکرایني پوځیانو په لاتویا کې څه کول. د دې بس موټر چلوونکی چې د شنبې ورځې په وروستیو کې د پېښې له کبله ټپي شوی و، ساه ورکړه.

د اوکراین د اټومي انرژۍ د دولتي ادارې مشر وايي، روسي ځواکونه ښايي د زاپوروژیا له اټومي تاسیساتو څخه د وتلو لپاره چمتووالی نیسي. پیټرو کاټین پرون (د نومبر ۲۷مه) وویل چې په دې اړه یې ځینې نښانې لیدلي. خبري اژانسونه راپور ورکوي چې د روسیې دا کار به د اوکراین په ختیځ کې د جګړې په ډګرونو کې لوی بدلون راولي. د مارچ په میاشت کې، روسي ځواکونو پر اوکراین تر یرغل څو اوونۍ وروسته د زاپوروژيا اټومي تاسیسات ونیول.

د کرېکټ نړیوالې شورا بېګا ناوخته اعلان وکړ چې، افغانستان د ۲۰۲۳ کرېکټ نړيوال جام ته په مستقيمه توګه لار پيدا کړه. په اعلامیه کې راغلي چې له سرېلانکا سره د افغانستان دویمه لوبه کې د افغان لوبډلې په ګټه پنځه امتیازونه په جدول کې ورسېدل او په همدې خاطر افغان ټیم د هند په کوربه‌توب د ۲۰۲۳ کال نړیوال جام ته ووت. افغانستان دمګړۍ د سوپر لیګ په اووم مقام کې دی او دا اوه واړه لوبډلې نړیوال جام ته وتلي دي. افغانستان له سرېلانکا یوه لوبه ګټلې، یوه یې د باران په خاطر بشپړه نه‌شوه او سبا به وروستۍ لوبه ورسره لري. Читать дальше...

د زابل په سیوري ولسوالۍ کې شاوخوا ۲۰۰ کسان د تور ټوخي/ تورې غاړې په ناروغۍ اخته شوي چې له دې جملې دوه ماشومان مړه شوي. د زابل د عامي روغتیا رئیس ډاکټر عبدالحکیم حکیمي ازادي رادیو ته وویل چې، یو روغتیایي ټیم سیمې ته رسېدلی تر څو د ناروغانو درملنه وکړي. د ښاغلي حکیمي په خبره د دې ناروغۍ د خپرېدو د مخنيوي لپاره ناروغانو ته لارښوونه شوې چې د روغتیايي ټیمونو د لارښوونې سره سم د څو ورځو لپاره له خپلو سیمو ونه وځي.

د نوبل د سولې جایزې ګټونکې ملالې یوسفزۍ د برېتانیا له حکومته وغوښتل چې په افغانستان کې د ښځو د ملاتړ لپاره خپلو هڅو ته دوام ورکړي. نوموړې پرون (نومبر۲۷) په لندن کې په یوه لاریون کې چې د افغانانو په ګډون د سلګونو کسانو له‌خوا ترسره شو، د نړۍ پر مشرانو نیوکه وکړه چې ولې د دې په خبره په افغانستان کې د نجونو د تعلیم لپاره غږ نه پورته کوي. ملاله چې په پاکستان کې د نجونو د زده‌کړې لپاره د طالبانو له‌خوا تر برید لاندې راغلې وه زیاته کړه ، پوهېږي چې په افغانستان کې ښځې او نجونې له څومره ستونزو سره مخې دي. Читать дальше...

په لومړۍ لوبه کې به کامرون له سربیا سره مخ کېږي، بیا به سویلي کوریا له ګانا سره مخ شي، برازیل به له سویس سره او پرتګال به له یوراګوای سره لوبه کوي. د نننیو لوبو په پای ته رسېدو سره د شپاړسو غوره ټیمونو دور پیلیږي چې هره ورځ به بیا دوه دوه لوبې وشي او د سیالیو وخت هم بدلیږي. له سبا څخه د ۱۶ غوره ټیمونو د مرحلې تر پایه لومړۍ لوبه د افغانستان په وخت د ماښام په ۷:۳۰ او دویمه لوبه به د افغانستان په وخت د شپې په ۱۱:۳۰ پیلیږي. په پرونیو لوبو کې کوستاریکا جاپان ته ۱-۰، مراکش بلجیم ته ۲-۰، کروشیا کاناډا ته ۴-۱ ماته ورکړه. Читать дальше...

په افغانستان کې د ښځو پر وړاندې د طالبانو له محدودیتونو سره سم په هرات ولایت کې سلګونو ښځو د زعفرانو په سکتور کې کار پیل کړی دی. یو دېرش کلنې زیبا احمدي چې په یوه بانک کې يې کار کاوه، اوس پر ښځو د طالبانو د محدودیتونو له امله په هرات کې د زعفرانو په یوه فابریکه کې کار کوي. نوموړې چې د څلورو ماشومانو مور ده، اسوشیتید پرېس خبري اژانس ته ویلي، تېر یو کال له ډېرو ستونزو سره لاس او ګرېوان وه. نوموړې ويلي: "زه په کور کې خپګان نیولې وم. زه په ډېر بد حال کې وم ځکه چې دا یو کال کېږي چې هر څه په موږ سخت شوي دي. Читать дальше...

عرب نیوز: عرب نیوز خپرونې د هېرو شویو افغانانو کیسې په اړه د نېشنل جیوګرافیک او نېټ فلکس دوو فلمونو ته کتنه کړې ده. په داسې حال کې چې د نړۍ پام د اوکراین جګړې ته اوښتی دی، دا دوه نوي مستند فلمونه بېرته پر افغانستان او هغو خلکو تمرکز کوي چې تېر کال له دې هېواده د امریکايي پوځیانو له وتلو وروسته هلته پاتې شوي دي. د نېشنل جیوګرافیک په فلم کې، چې 'شاتګ' نومېږي، هغه افغان جنرال تعقیبېږي چې په ۲۰۲۱ کې د طالبانو د حملو پر وړاندې هڅې کوي، خو نتیجه نه لري، خو د نېټ فلکس فلم چې 'د هغې په لاسونو کې' نومېږي،... Читать дальше...