Новости за 14.12.2022

د موسیقۍ نړیوالې شورا په افغانستان کې د طالبانو له‌خوا پر موسیقۍ بندیز غندلی او دا یې د کلتور او موسیقۍ نسل وژنه بللې ده. افغان پېژندل شوې سندر غاړې زرڅانګه چې په پېښور کې اوسیږي، وایي د طالبانو له راتګ وروسته یې افغانستان ته د پروګرامونو لپاره سندرو ویلو ته څوک نه ورغواړي. هغه چې له ډېرو اقتصادي ستونزو سره مخ ده ازادي راډیو ته یې وویل، د همدې سندرو ویلو له لارې یې د کورنۍ نفقه برابروله خو اوس یې ورځ تر بلې اقتصادي حالت خرابیږي. نوموړې چې دم ګړۍ په پېښور کې تر خېمې لاندې د پردېسۍ شپې ورځې تېروي وايي... Читать дальше...

د اسټرالیا کرېکټ بورډ ادارې له لوري پرون(سه شنبه) د بیګ بیش لیګ سيالیو پرانسته د سېډني تندر او میلبرن سټارز لوبډلو ترمنځ وشوه چې تندر لوبډلې په وروستي توپ وګټله. افغان کیڼ لاسی چټک توپ اچونکی فضل الحق فاروقي د سيډني تندر لوبډلې په ګټه ولوبېد چې په ۴ اورونو کې یې یوازې شل منډې ورکړې او ۲ لوبغاړي یې وسوځول. د لوبډلې په بریا کې د فاروقي د توپ اچونې رول تر نورو توپ اچونکو غوره و. نن(چهارشنبه) بیا دویمه سيالي د اډليډسټرایکرز او سيډني سیکسرز ترمنځ ترسره شوه چې سټرایکرز په ۵۱ منډو وګټله. په دې دواړو... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د ښځو سازمان په افغانستان کې د ښځو د وضعيت په اړه اندېښمنه ده. پروانه د دوو ماشومانو مور او اوس بیا اميندواره ده، نوموړې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو مخکې، خپل خاوند سره يو ځای کار کاوه او خپلې کورنۍ اړتياوي يې پوره کولې. پروانه چې له يو کال څخه ډېره موده کېږي اوزګاره ده، وايي، زه حتی دومره اقتصادي توان نه‌لرم چې په اميندوارۍ کې ډاکتر ته لاړه شم. پروانه دغه شان ادعا کوي، چې خپله ټوله ګاڼه يې د خپلې ۵ کلنۍ لور د درملنې لپاره خرڅه کړې ده. نوموړې وايي: "زه دې ته اړه شوم... Читать дальше...

په نړیواله کچه سږکال ۳۶۳ ژورنالېستان بندیان شوی دي چې دا کچه په تېرو درې لسیزو کې بې سارې ګڼل شوې ده. د ژونالېستانو د مصؤنیت کمېټې نن (د یسمبر په ۱۴مه) ویلي د هغې احصایې له‌مخې چې دوی یې هر کال راټولوي، دا په تېرو دېرشو کلونو کې لومړی ځل دی چې په نړیواله کچه د زنداني شویو ژورنالېستانو دومره لوړ شمېر ثبتیږي. دې کمېټې ویلي دي چې، د ډیسمبر تر پیله ۳۶۳ ژورنالېستان د زندانونو د میلو تر شا وو چې دا د ۲۰۲۱ میلادي کال پرتله ۲۰ سلنه لوړوالی ښېي. د ژونالېستانو د مصؤنیت د کمېټې د کلنۍ احصایې له‌مخې ایران... Читать дальше...

یو شمېر دپیلوماټان وايي، ظاهرا داسې ښکاري چې ایران به د ملګرو ملتونو د ښځو له ادارې د ښځو او نجونو د حقونو د ضد پالیسو له امله له دې سازمان څخه وشړل شي. خو تمه کېږي چې یو شمېر هېوادونه به د امریکا متحده ایالتونو د دې غوښتنې له منلو ډډه وکړي. د ملګرو ملتونو د اقتصادي او ټولنیزې شورا چې ۵۴ هېوادونه په‌کې غړیتوب لري، نن به د امریکا متحده ایالتونو هغه پرېکړه لیک ته رای ورکړي چې په دغه سازمان کې د ایران د پاتې مودې څخه دغه هېواد په سمدستي توګه لرې کړي. اوس ایران د ملګرو ملتونو د ښځو چارو کمېسیون کې تر ۲۰۲۶ کاله پورې غړیتوب لري.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر وايي تمه لري، چې د طالبانو حکومت به د افغانستان امنیت خوندي کړي. بلاول بوټو زرداري تېره ورځ له یو اندونیزیايي ټلوېزیون سره په مرکه کي ویلي، هیڅوک یا هیڅ هېواد نه‌غواړي، چې په کور کې يې ترهګري وده وکړي او نورې نړۍ ته ترې ګواښ پېښ شي. نوموړي ويلي: "موږ هیله من یو چې د افغانستان یو کلن موقت حکومت به نه یوازې دا چې د ترهګرۍ مسله حل کړي، بلکې امنیت به هم برابر کړي ځکه چې دا د سولې او سوکالۍ لپاره اساسي شرط دی." ښاغلي زرداري ویلي، په افغانستان کې سوله د پاکستان په ګټه ده. Читать дальше...

د ننګرهار د کانال رياست اړوند د مالټو د بڼوڼو قراردایان او کارکوونکي وايي، د تېر کال په څېر سږ کال هم دوی د مالټو له بڼونو، سلګونه ټنه حاصلات راټول کړي دي. د مجيب الرحمن په نوم د مالټو يو تن قراردادي ازادي راډيو ته وويل، که څه هم د اقليمي بدلون او د هوا د تودوخې له امله د مالټو حاصلات اغېزمن شوي دي، خو په خبره يې، بيا هم د دوی حاصلات د افغانستان د بازارونو غوښتنه پوره کولی شي. نوموړی د طالبانو له حکومت نه د ننګرهار مالټو ته ګاونديو هېوادونو کې هم د بازار غوښتنه کوي. نوموړي وويل: "سږ کال موسم... Читать дальше...

د اوکراین صدراعظم دینیس شمیهال Denys Shmyhal وايي چې، د زاپوریژیا له اټومي بټۍ څخه د درنو وسلو د لیرې کولو پر موافقې لاهم کار روان دی. خو دی وايي پر دې موافقه شوې چې د اوکراین دې اټومي بټۍ ته به د ملګروملتونو د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې IAEA ټیمونه د څارنې لپاره استول کېږي. ښاغلي شمیهال په پاریس کې د فرانسې له ولسمشر ایمانوېل مکرون او د IAEA له مشر رافایل ګروسي سره د زاپوریژیا د تاسیساتو په اړه تر خبرو وروسته وویل چې، په دې اړه جزییات تراوسه نه‌دي روښانه شوي. زاپوریژیا ته د IAEA د څارونکو... Читать дальше...

د طالبانو حکومت بهرنیو سېلانیانو ته د هېواد په یو شمېر ولایتونو کې د ځینو مارغانو د ښکار اجازه ورکړې. باختر خبري اژانس د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت د سرچینو په حواله خبر ورکړی چې دې وزارت د ۴۲ میلیون ډالرو په ارزښت د دې مارغانو د قانوني ښکار په اړه له بهرنیو سېلانیانو سره یو تړون لاسلیک کړی. سرچینې ویلي چې د یو شمېر هېوادونو سېلانیان د هرات، فراه، نیمروز او هلمند ولایتونو په سیمو کې د هوبړه ډوله مارغانو د ښکار مینه‌وال دي. د باختر په راپور کې د دې هېوادونو نوم نه‌دی یاد شوی. خبر زیاتوي چې د... Читать дальше...

ملګروملتونو د افغان مېرمنو په ګډون د نړۍ له محرومو ښځو سره د مرستې لپاره پرون د ۱،۲ میلیارد ډالره بسپنې غوښتنه وکړه. د ملګروملتو اړوند د وګړو صندوق چې په ټوله نړۍ کې د زېږون پرمهال د ښځو د روغتیا لپاره هڅه کوي، دا بسپنه د را روان کال په ترڅ کې د دې هدف لپاره غوښتې ده. نوموړی صندوق غواړي د نړۍ د ۶۵ هېوادونو ښځو ته چې په دې ډله کې د افغانستان، سوریې او یمن په ګډون جګړه ځپلي هېوادونه هم شامل دي دا مرستې ورسوي.

د قطر د فوټبال نړیوال جام سياليو دویمه نیمه پایلوبه به نن د کابل پر مهال د شپې ناوخته د مراکش او فرانسې ترمنځ ترسره شي. په لومړۍ نیمه پایلوبه کې ارجنټاین ۳ـ۰ کروویشیا ته ماتې ورکړه او پایلوبې ته ووت. فرانسې په کوارټرفاینل پړاو کې غښتلې لوبډلې انګلستان ته ۲ـ۱ او مراکش بیا په پنالټي شوټونو کې هسپانیې ته تر ماتې ورکولو وروسته په لومړي ځل نیمه پایلوبې ته لار پيدا کړې ده. د یادونې ده چې د ۲۰۲۲ زېږدیز کال د فوټبال د روان نړیوال جام پایلوبه به د ډسمبر میاشتې په اتلسمه نېټه ترسره شي.

د قرغزستان شاوخوا یو سل او شلو پېژندل شویو کسانو د لیکوالانو، ممثلانو او بشري حقونو د فعالانو په شمول د خپل هېواد له ولسمشره غوښتې دي چې د ازادي اروپا/ازادي راډیو پر وېبپانې لګیدلی بندیز لرې کړي. د دې کسانو پرانیستی لیک پرون د قرغزستان د ولسمشر، د پارلمان د رئیس او نورو چارواکو په نوم خپور شو. په دې لیک کې ټینګار شوی دی چې د بیان ازادي د قرغزستان د خلکو لپاره یوه ارزښت دی چې باید خوندی شي. د قرغزستان حکومت د اکتوبر په شپږ ویشتمه د ازاتیک په نوم د ازادې اروپا/ازادي راډیو وېپپاڼه په دغه هېواد کې بنده کړه. Читать дальше...

د ایران په اوین زندان کې یو شمېر سیاسي ښځینه زندانیانو د یوه لیک په ترڅ کې خپله اندېښنه د وروستیو اعتراضونو په ترڅ کې د نیول شویو کسانو د اعدام د حکم په اړه څرګنده کړې ده. دا ښځې چې شمېر یې اتلسو ته رسیږي په دې لیک کې له خلکو غوښتې دي چې دوی هم د اعدامونو او د اعتراض کوونکو د نیولو په تړاو خپل مخالفت وښیي. دې ښځو د محسن شکاري اعدام ښکاره جنایت بللی دی. درویشت کلن محسن شکاري د امنیتي ځواکونو د یوه تن د ټپي کېدو په تور د پنجشنبې په ورځ اعدام شو. ایران د دوشنبې په ورځ یو بل معترض مجید رضا رهنورد د دوو امنیتي سرتیرو د وژلو په تور اعدام کړ. Читать дальше...

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتو عالي کمېشنرۍ د پکتیکا په ګیان او برمل ولسوالیو کې د قزاقستان د مرستې ستاینه کړې ده او ویلي یې دي چې دا کومکونه په داسې مهم وخت کې اړمنو ته رسیږي چې هوا سړه شوې ده. د دې کمېشنرۍ د رسنیو د برخې مسوول پیتر کسلر پرون ازادي راډیو ته وویل، د ګیان او برمل ولسوالیو له زلزله ځپلیو سره به د قزاقستان مرستې روانه اونۍ سیمې ته ورسیږي. د ښاغلي کسلر په وینا، د قزاقستان په مرستو کې، تودې جامې، کمپلې او د کور اړین وسایل شامل دي. د جون په دوه ویشتمه د پکتیکا په برمل او ګیان او... Читать дальше...

په افغانستان کې د ملګرو ملتو د ښځو د پياوړتیا او جنسیتي برابرۍ اداره وایي، د اوس لپاره لږ تر لږه شپږ میلیونه افغانان د قحطۍ په درشل کې ژوند کوي. دې ادارې پرون په یو لړ ټویټونو کې ولیکل چې د بشري بحران ترڅنګ د لومړنیو حقونو په وړاندې سخت محدودیتونه، دا ښیي چې افغان مېرمنې او نجونې تر ټولو شاته پاتې دي. د دې ادارې په وینا، افغان نجونو او ښځو ته خدمات لږ رسیږي، دوی له محرم پرته د سفر او له کوره بهر د کار له بندیزونو سره مخامخ دي. د طالبانو له بیا واکمنۍ را وروسته له شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځي... Читать дальше...

د اوکراین او روسیې ځواکونه د اوکراین په ختیځ کې په سخته جګړه کې ښکېل دي، ماسکو په څو لوریو خپلو بریدونو ته ادامه ورکړې. په دې ترڅ کې لوېدیځوالو او متحدانو یې د اوکراین د انرژۍ د زېربناو د بیارغاونې لپاره د اوکراین د ولسمشر ولودومیر زلنسکي تر غوښتنې، له کییف سره د ډېرو مرستو ژمنه کړې ده. د اوکراین د لوی درستیز دفتر څرګندوي چې روسیي ځواکونو د اوکراین په ختیځ او مرکزي سیمو کې پر لیمان، باخموت، اودیفکا او زاپروژیا کې حملو ته ادامه ورکړې ده او په پټو سترګو هم پوځي تاسیسات او هم د ملکیانو استوګنځایونه په نښه کوي. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارژدافیرې په کابل کې د لونګان پر هوټل د دوشنبې په ورځ د داعش برید وغانده. کرن ډیکر پرون په ټویټر کې ولیکل: "ګرانه ده چې په افغانستان کې پر بهرنیو د بریدونو پر لړۍ او د ډزو په ترڅ کې د بې ګناه افغانانو پر وژلو سترګې پټې شي." لونګان هوټل د عوامو په مینځ کې په چینایي هوټل مشهور دی، پر دې هوټل د دوشنبې د ورځې برید پراخ غبرګونونه لرل. د چین د بهرنیو چارو وزارت تایید کړه چې د دوی پنځه اتباع ټپیان شوې دي، تر دې مخکې د کابل ایمرجنسي روغتون ویلي و چې درې مړي او اتلس ټپیان دوی ته وروړل شوي دي. Читать дальше...

تمه ده چې د ملګرو ملتو د کډوالو د چارو اداره د پکتیکا په برمل ولسوالي کې روانه اوونۍ په سلګونو کورونه زلزله ځپلیو ته وسپاري. یواین‌ایچ‌سي‌ار د دې کورونو د نژدې تکمیلېدو خبر په داسې وخت کې ورکوي چې د پکتیکا د بلې ولسوالۍ، ګیان زلزله ځپلیو ازادي راډیو ته وویل، که یې غم ژر تر ژره ونه خوړل شي تر زلزلې به د یخنۍ له امله د قربانیانو شمېر زیات شي. د ملګرو ملتو د کډوالو د چارو اداره وایي، د پکتیکا په برمل ولسوالي کې د پنځه سوه کورونو د جوړېدو چارې وروستۍ مرحلې ته رسېدلي دي. زلزلې د جون په دوه ویشتمه... Читать дальше...

بلومبرګ: د بلومبرګ خپرونې د کابل په شهرنو سیمه کې پر یوه ملېمستون وروستي برید باندې تمرکز کړی دی. په مطلب کې راغلي، دغې برید کې هغه ځای په نښه شوی و چې چینايي ډیپلوماټان او سوادګر په کې مېشت وو. د دې برید مسوولیت د داعش د خراسان څانګې په غاړه اخیستی دی. په مطلب کې وړاندې راځي، په دې حمله کې د چین وګړي په نښه شول، هغه هېواد چې د بلومبرګ په وینا له څو ګوتو په شمېر هېوادونو څخه دی چې د طالبانو له بیاځلي واکمنېدو راوروسته له دوی سره نږدې اړیکې لري. د چین د بهرنیو چارو وزارت پرون د ډسمبر په... Читать дальше...