Новости за 09.12.2021

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ نن په خوست کې له څه باندې ۸،۰۰۰ وزیرستاني کډوالو سره د مرستې لړۍ پیل کړه. دغه کډوال په ګلان کمپ کې اوسي. تمه ده د کډوالو د عالي کمېشنرۍ له‌خوا ورته د هرې کورنۍ لپاره ۳۴۵ ډالره مرسته وشي.  دا مرستې یادو کورنیو ته د خوراکي موادو د اخیستلو په هدف شوي.  په خوست کې طالب چارواکي له یادو مرستو خوښي څرګندوي او له نورو نړیوالو بنسټونو هم غواړي چې وزیرستانیو کډوالو او داخلي بې‌وزله کورنیو سره مرستې وکړي.  د خوست ګلان کمپ کې زرګونه کډوال اوسي چې له وزیرستانه دې خوا راغلي.

له ایران سره د ۲۰۱۵ کال د اټمي پروګرام د بیا راژوندي کولو په اړه خبرې له څو ورځني ځنډ وروسته نن بیا د اتریش په پلازمېنه ویانا کې پيل شوې. تېره اوونۍ د تهران له یو لړ غوښتنو او د اروپايي هېوادونو له سختو نیوکو وروسته په دې خبرو کې نوې لانجې راپورته شوې وې. د اروپايي اتحادیې ډیپلومات اینریک مورا د ایران، بریتانیا، فرانسې، جرمني، روسیې او چین ترمنځ د نننیو خبرو مشري وکړه.  متحده ایالات په غیر مستقیم ډول په خبرو اترو کې ګډون لري ځکه پخواني ولسمشر ډونالد ټرمپ ادارې په ۲۰۱۸ کې له اټمي تړون څخه ووتله. Читать дальше...

د هند پوځ لوی درستیز جنرال بیپین راوت او ۱۲ نورو جسدونه به نن نوې ډېلي ته یووړل شي، چېرته چې د دوی د جنازې وروستي مراسم ترسره کېږي. بيپین راوت د هغه مېرمن او ۱۲ هندي دفاعي پرسونل د ډسمبر په ۸مه د هند په جَنوب کې یوه پوځي کالج ته په لار د هليکوپټرې د سقوط په پېښه کې مړه شوه. د دوی مړي به له سلور کلي نه نوې ډېلي ته راوړل شوي او ماښام مهال به د صدراعظم نرېندرا مودي او ګڼو نورو چارواکو په حضور کې ورته د درناوي او جنازې وروستي مراسم ونیول شي.

خبریالانو خوندیتوب کمېټۍ (سي پي جې) په یوه راپور کې ويلي چې په ۲۰۲۱ز کال کې په نړۍ کې د زنداني خبريالانو شمېر يو بل ريکارډ جوړ کړی چې د مطبوعاتو د ازادۍ د مدافعينو لپاره "په ځانګړې توګه يو تور کال" وو.   سي پي جې نن (د ډېسېمبر پر نهمه) په خپل يو خپور کړي راپور کې ويلي چې په روان کال کې د هغو خبريالانو شمېر چې د خپل کار له امله زنداني شوي ۲۹۳ ته رسېدلی، چې يو نړيوال ريکارډ دی. په ۲۰۲۰ز کال کې دا شمېر ۲۸۰ وو.  دا پرله پسې شپږم کال دی چې سازمان لږ تر لږه د ۲۵۰ خبريالانو د بندي کېدو قضيې ثبت کړې دي. Читать дальше...

په افغانستان کې د جرمني ډیپلوماتیک مأموریت ویلي نړیواله ټولنه له اړمنو سره د بشري مرستو لپاره متعهده ده. دا خبره یاد مأموریت په خپل ټویټر کړې ده. د ټویټ په اساس د ملګرو ملتونو د بېړنیو مرستو صندوق په افغانستان کې اړمنو ته نږدې ۹۳ ملیونه ډالره جلا کړي دي. په دې سره به د هېواد په ګوټ ګوټ کې اړمنو ته ژوند ژغورونکې مرستې رسول کېږي. د بېړنیو مرستو له صندوق سره پرون یوازې جرمني تر ۳۰ ملیونو یورو مرسته وکړه چې ډېره برخه به‌یې افغانستان ته ځانګړې کېږي. د ملګرو ملتونو د راپورونو له مخې افغانستان... Читать дальше...

یاده نقدي مرسته چې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمیشنری UNHCR لخوا برابره شوې، هرې کورنۍ ته (۳۴۵) امریکايي ډالر ورکول کیږي.

په افغانستان کې د افغانیو پر وړاندې ډ‌الر په بې ساري ډول پورته تللي. په کابل او یو شمېر نورو لویو ښارونو کې یو امریکايي ډالر ۱۰۴ افغانۍ بدلېږي. دغې چارې دننه په افغانستان کې ګنې اندېښنې راپورته کړي دي. یو شمېر خلک چې د افغانيو په مقابل کې د ډالرو لوړو بیو اغېزمن کړي وايي، د ژوند د لومړنیو خوراکي توکو د پیرلو توان نه لري. د کابل ښار اوسیدونکی شیراغا یې په اړه وايي: "دا چې ډالر د افغانیو په مقابل کې قیمت یې لوړ تللی دا جدي مساله ده، اوس موږ نه شو کولی چې د ژوند لومړني توکي په اسانۍ سره ترلاسه... Читать дальше...

زه چې وکیل وم داسې هېڅ مې و نه لیدل چې ګواکې یو قاضي دې له چا پیسې غوښتې وي او یا چا دې قاضي ته پیسې ورکړې وي او ورڅخه دې یې د خپلې خوښې فیصله اخیستې وي. داسې هېڅ کار هغه وخت نه وو شوی.

د سوک وهنې د افغان ملي لوبډلې یو شمېر لوبغاړي چې څه موده مخکې د نړیوالو سیالیو لپاره سربیا ته تللي، افغانستان ته د بېرته ستنېدو اراده نه لري. دوی وایي، په دې هېواد کې د وروستیو سیاسي بدلونونو وروسته له نا څرګنده راتلونکي سره مخ شول نو له همدې امله یې له اروپایي ټولنې د ویزو غوښتنه کړې. سېلاب نوري د افغانستان د سوک وهنې ملي ټیم لوبغاړی دی. هغه په وروستیو نړیوالو سیالیو کې وکړای شول د سربیا په پلازمېنه بلګراد کې خپل جاپاني سیال ته ماته ورکړي. سېلاب وایي، اوس چې دلته راغلی نه غواړي بېرته هېواد... Читать дальше...

د دوی په خبره چې تېرو سختو جنګونو او حالاتو کې يې د نښترو ځنګلونه ساتلي، خو اوس يې ساتل له وسه وتلي دي.

د ننګرهار ولایت د کرنې او مالدارۍ ریاست په دغه ولایت کې تولید شوي د ستروسو ۴۵ ډوله نندارې ته وړاندې کړي. دا نندارتونو د بڼوالۍ ملي مرکز کې د یوې ورځې لپاره جوړ شوی وو. د نندارتونو د پرانیستې پرمهال د ننګرهار د کرنې رئيس عبدالستار محمد وويل چې په دې نندارتون کې يې د ستروسو کورنۍ اړوند مالټې، ليمو، کينو، نارنج او نورو پنځه څلويښت نوعې نندارې ته وړاندې کړې وې. د بڼوالۍ ملي مرکز په ۲۰۰۷ میلادي کال کې په ۵۰ جريبه ځمکه کې جوړ شوی او د بېلابېل ډوله ميوو شااوخوا دوه زره ونې په کې ولاړې دي. دغه مرکز... Читать дальше...

طالبانو افغانستان کې د بیا ځلي حکومت له پیل وروسته ویلي چې له تاریخي او فرهنګي اثارو ساتنه کوي او د ګرځندوۍ فرهنګ د غوړېدا لپاره به هڅه وکړي. خو د طالبانو له دې ژمنو سره-سره په، افغانستان کې تاریخي او فرهنګي اثارو ته د زیان اوښتو اندېښنې لا پرځای دي. افغان لیکوال او څېړونکی نجیب منلی وایي، ښایي پر طالبانو د دغې کم باورۍ لامل پر افغانستان د دغې ډلې د تېرځل حاکمیت تجربه وي. ښاغلی منلی وايي، تاریخي اثار د یوې جغرافیې او خلکو د پېژندلو لپاره ډېر مهم دي او د دې تر څنګ، کولای شي د افغانستان لپاره ستره اقتصادي سرچینه واوسي. Читать дальше...

د جوزجان سیمه ییز چارواکي وایي، د کلفت بندر چې د افغانستان او ترکمنستان ترمنځ درېیم لوی سوداګریز بندر دی، ډېر ژر به ګټې اخېستنې ته وسپارل شي. د طالبانو په مشرۍ د افغانستان ماليې وزارت هم دا خبر تایید کړی او ویلې یې دي چې د دغه بندر پرانېستل به د سوداګریزو راکړو ورکړو ترڅنګ، خلکو ته د کار زمینه هم برابره کړي. مالیي وزارت دغه شان ویلي، د دغه بندر پرانیستل به د افغانستان پر اقتصادي وضعیت هم مثبتې پایلې ولري. د کلفت بندر په هرات کې له تورغونډۍ او فاریاب کې له اقینې بندر وروسته د افغانستان او ترکمنستان ترمنځ تر ټولو ستر سوداګریز بندر دی.

د اروپایي ټولنې یوه چارواکي چې د ایران د ۲۰۱۵ میلادي کال د اټمي تړون د احیا لپاره د واشنګټن او تهران ترمنځ غیر مستقیمې خبرې تنظیموي، تائید کړه چې له څو ورځو راهیسې په ټپه درېدلې خبرې به نن په ویانا کې بېرته پیل شي. د اروپایي ټولنې ډپلوماټ انریکې مورا په یوه ټویټ کې دغه اعلان کړی او ویلي یې دي چې د ګډ کمېسیون پر غونډې سربېره دوه اړخیزې او څو اړخیزې غونډې به وشي. ټاکل شوې چې د ایران لپاره د امریکا ځانګړی استازی راب میلي د روانې اوونۍ په پای کې ویانا ته لاړ شي. د امریکا متحده ایالاتو او اروپایي... Читать дальше...

د امریکا ولسمشر جو بایډن وایي، هیله مند دی چې ژر تر ژره له خپلو سترو اروپایي متحدانو او روسیې سره د یوې غونډې د جوړېدو اعلان وکړي چې د ناټو د پراختیا په اړه د مسکو پر اندېښنو خبرې وکړي. بایډن هیله ښکاره کړه چې تر سبا جمعې دغسې یوه غونډه اعلان کړي. بایډن وویل، استازي به په دې غونډه کې د ناټو له پراختیا سره تړلې د روسیې د راتلونکې اندېښنې او دا چې څرنګه کیدای شي یا کولای شو، د اوکراین په ختیځ کې راپور ته شوی کړکېچ کم کړو، پر اقداماتو خبرې وکړي. بایډن زیاته کړه، د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین... Читать дальше...

د المپیک نړیوالې کمېټې اعلان وکړ چې په افغانستان کې د ورزشي ټولنې له غړیو سره په ژمي کې د ۵۶۰ زره ډالرو مرسته کوي. په هغه بیان کې چې د المپیک د نړیوالې کمېټې په وېب پاڼه کې خپور شوی، ویل شوي چې د دغې کمېټې اجرائیوي بورډ پرون چهارشنبه د ډسمبر په اتمه نېټه د مرستو دغه بسته تصویب کړه او زیاتوي چې د ملګرو ملتونو د کډوالو له عالي کمېشنرۍ سره به کار کوي چې دغه نغدي مرستې په افغاستان کې مستقیماً تر دوو زرو پورې لوبغاړو ته ورسېږي. هر لوبغاړي ته به چې د افغانستان د المپېک له ملي کمېټې سره په همغږۍ د مرستو مستحق پېژندل شوی، ۲۶۵ ډالره ورکول کېږي. Читать дальше...

ټاکل شوې ده چې د چین له لوري کابل ته نن پنجشنبه(د لېندۍ ۱۸مه) ۲ لکه ډوزه نور واکسین ورسېږي.   چین ژمنه کړې چې افغانستان ته به د کرونا ضد ۳ میلیونه ډوزه واکسین ورکړي.  پرون د چین د مرستې یوه جوپه چې ۸ لکه ډوزه واکسین وو، د کابل په هوايي ډګر کې د افغانستان د عامې روغتیا وزارت چارواکو ته وسپارل شوه.  د افغانستان د عامې روغتیا وزارت له شمېرو سره سم، تراوسه پورې په افغانستان کې ۷ میلیونه تنو د کرونا ویروس پرضد واکسین کړی دی.  افغانستان ته تر دې مخکې امریکا او هند هم د کرونا ضد واکسین مرسته ورکړې ده.

ترکیې او قطر هغه کمپنۍ مشخصې کړې چې ټاکل شوې ده د کابل د نړیوال هوايي ډګر د چارو د سمبالولو مسوولیت په غاړه اخلي. د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان د قطر له دوه ورځني سفره تر ستنېدو وروسته خبریالانو ته وویل، دا کمپنۍ به له یو بل سره او همدا راز له طالبانو سره خبرې وکړي. اردوغان دا هم وویل، که مناسب شرایط په تېره بیا امنیتي شرایط برابر وو، دا کمپنۍ به د کابل د هوايي ډګر د عملیاتي چارو پروسه پر مخ یوسي. له ډېرې مودې راهیسې قطر او ترکیه له طالبانو سره د کابل د هوايي ډګر د چارو د پرمخ وړلو په اړه په تماس کې دي. Читать дальше...

د جرمني حکومت په خپل وخت د ۲۵ زره افغانانو په ایستلو کې د پاتې راتلو له کبله تر فشار لاندې دی. جرمني د ۲۵ زره افغانانو د ایستلو او په خپله خاوره کې د هغو له مېشتولو سره موافقه کړې وه خو اکثریت یې لا هم په افغانستان کې پاتې دي. د فونکې میډیا ګروپ په نوم د ورځپاڼو ډلې د چهارشنبې په ورځ راپور ورکړ چې زرګونه افغانان چې د جرمني له وسله والو ځواکونو سره یې په افغانستان کې مرسته کړې وه، لا هم په دې هېواد کې پاتې دي. دې ډلې د جرمني د کورنیو چارو وزارت په قول ویلي چې د دغه هېواد چارواکو منلې چې شااوخوا... Читать дальше...

ایرلنډ وايي، تراوسه پورې یې نژدې ۴۰۰ افغانانو ته پناه ورکړې ده. د ایرلنډ د کډوالو د خوندیتوب پروګرام وايي چې د دغه هېواد حکومت د اګسټ له میاشتې تراوسه پورې ۵۱۰ افغانانو ته ځانګړې ویزې ورکړي، خو اټکل کېږي چې د هغو له منځه ۵۰ تنه په نورو هېوادونو کې هم منل شوي وو او ښايي ایرلنډ ته ورنه شي. خو ۷۸ تنه نور لا هم منتظر دي چې ایرلنډ ته ځان ورسوي.

د بریتانیا د بهرنیو چارو وزیره وايي، هېواد یې د اوکراین د امنیت او خپلواکۍ په دفاع کې مرسته کوي. لیز تراس پرون چهارشنبه (د لېندۍ ۱۷مه) د لندن په چتم هاوس کې په وینا کې د اوکراین د پولو په اوږدو کې د روسیې د پوځي ځواکونو زیاتېدو ته په اشارې وویل: "تېره اوونۍ ما په استونیا کې له خپلو سرتېرو سره ولیدل او په ریګا ښار کې د ناټو د بهرنیو چارو وزیرانو غونډې ته لاړم. موږ یو بل ته څرګند پیغام لېږو چې پر اوکراین د روسیې هر ډول یرغل به یوه ستراتیژیکه تېروتنه وي. لکه څرنګه چې د امریکا ولسمشر ویلي موږ د اوکراین... Читать дальше...

فایزر او بایو انټیک شرکتونو اعلان وکړ چې د دوی له لوري د جوړ شوي واکسین درې ډوزه د کرونا ویروس د نوې بڼې اومېکرون پر وړاندې اغېزمن دي. فایزر وویل، د دوی د واکسین درېیم ډوز د دوو ډزو پرتله ۲۵ ځلي د اومېکرون پر وړاندې د انسان د بدن مقاومت زیاتوي. د فایزر اجرايي رئیس البرټ بورلا وویل، دوه ډوزه هم د اومېکرون له کبله د ناروغۍ شدت کموي. په همدې حال کې د روغتیا د نړیوال سازمان او د امریکا د حکومت روغتیايي مسوولان وايي چې اومېکرون د کرونا تر نورو بڼو خطرناک نه دی.

وروسته له دې چې امریکا وویل، په چین کې ژمنۍ المپیک لوبې تحریموي، اسټرالیا هم وویل چې د پېکېنګ د ۲۰۲۲ میلادي کال ژمنی المپیک بایکاټ کوي.  د اسټرالیا صدراعظم سکاټ موریسن پرون چهارشنبه (د لېندۍ ۱۷مه) وویل، په چین کې د بشري حقونو د وضعیت له ارزولو وروسته یې حکومت پرېکړه کړې چې د ژمنیو المپیک لوبو په ډیپلوماټیک تحریم کې له امریکا سره یوځای شي.  بریتانیا هم دې ته ورته خبرداری ورکړی.   امریکا، اسټرالیا او بریتانیا وروسته له دې د چین د ژمنیو المپیک سیالیو د بایکاټ کولو اعلان کوي چې د چین د ټینس مشهوره لوبغاړې پینګ شوای بې درکه شوه. Читать дальше...

د ورځې شااوخوا ۵ زره افغانان له افغانستانه ایران ته اوړي او دا په داسې حال کې ده چې د ایران حکومت هره اوونۍ زرګونه افغانان بېرته افغانستان ته ستنوي.  د اګسټ په ۱۵مه نېټه د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته له افغانستان سره د نړیوالو مرستو د درېدو له کبله د افغانستان اقتصاد مخ په خرابېدو دی او نړیوالې مالي ادارې وايي چې د افغانستان اقتصاد د بشپړې پاشلتیا لور ته روان دی.  د طالبانو حکومت نه دی توانېدلی چې اکثرو دولتي کار کوونکو ته د تېرو ۴ میاشتو معاش ورکړي.  د دې ترڅنګ د کار او روزګار نشتوالی سبب شوی چې افغانان نورو هېوادونو ته مخه کړي. Читать дальше...

د پاکستان حکومت له طالبانو سره د  لنډمهاله اوربند له پای ته رسېدو یوه ورځ مخکې پرون چهارشنبې د دې ډلې ۱۲ غړي خوشې کړل.   یوې خبري سرچینې چې د موضوع د حساسیت له کبله یې نه غوښتل نوم یې واخیستل شي، ازادي راډیو ته وویل، دا کسان له پاکستاني طالبانو سره د سولې د موافقې لپاره د روانو خبرو په لړ کې خوشې شوي دي.   د ۱۰۰ بندیانو خلاصون د پاکستان له حکومت سره د پاکستاني طالبانو د تحریک د اوربند او دایمي سولې یو وارمخکې شرط ګڼل کېږي.   د پاکستان د حکومت او د پاکستاني طالبانو تحریک ترمنځ یو میاشتنی اوربند نن پنجشنبې پای ته رسیږي. Читать дальше...