Новости за 16.10.2022

د پاکستان د ویزو په برخه کې یو شمېر خلک له ګڼو ستونزو او فساد څخه شکایت کوي. زرګونه افغانان د پاکستان د ویزو لپاره په اونیو او میاشتو انتظار باسي. د دغو کسانو له ډلې ځینو له ازادي راډيو سره په خبرو کې شکایت وکړ چې له اوږده انتظار وروسته یې ویزې ردېږي. وحدت الله خپلواک ازادي راډیو ته وویل د پاکستان سفارت خلک مجبوري چې ویزې په پیسو واخلي. هغه وویل: "زه، مېرمن مې او پنځه مې اولادونه. ټول هغو سندونه او ثبوتونه چې ما سره و هغه مې ورلېږلي وو. نو د پنځو کسانو لپاره ویزې راکړې او د پاتې دوو نورو رد شوې. Читать дальше...

د زابل لپاره د طالبانو روغتیا رییس وايي، په شینکۍ ولسوالۍ کې له تېرې شپې د شدید نس ناستي له کبله لږ تر لږه دوه ماشومان مړه شوي. ډاکتر عبدالحکیم حکیمي ازادۍ راډیو ته وویل: "د خونو په سیمه کې چې لیرې پرته سیمه ده، د AWD یا شدید نسناستي ګڼې پېښې شوي، چې له کبله یې تر اوسه ۲ ماشومان مړه شوي دي." حکیمي وايي، د دوی روغتیايي ټیمونه سیمې ته رسېدلي چې ځینې ناروغان مرکز ته ولېږدوي.

نن په استرالیا کې د کرکټ د شلو اورونو نړیوال جام لوبې پیل شوې. په یوه لوبه کې نن نامیبیا د ۵۵ منډو په توپیر سریلانکا ته ماتې ورکړه. بله لوبه د متحد عربي اماراتو او هالنډ تر منځ وه چې هالنډ په درېیو ویکټو وګټله. دا څلور سره لوبډلې د لومړي پړاو په الف ګروپ کې دي. د دې پړاو په بل ګروپ کې ویسټ انډیز، سکاټلنډ، زیمبابوې او ایرلنډ یوځای شوې دي. ټاکل شوې ده چې له دې دوو ګروپونو به څلور لوبډلې د پیاوړیو لوبډلو پړاو ته وځي. په دغو لوبو کې افغانستان هم شامل دی چې لومړۍ رسمي لوبه به یې د شنبې په ورځ له انګلستان سره وي. Читать дальше...

د ایران د قضایه قوې رسنیو نن راپور ورکړ، چې د تهران په اوین زندان کې تر اورلګېدنې وروسته د لوګیو له کبله ۴ کسان مړه شوي او ۶۱ تنه نور ټپیان شوي دي. د میزان خبري اژانس په حواله، دغه څلور مړه شوي کسان د غلا په تور بندیان وو. په دغه زندان کې د تېرې شپې د اورلګېدو تر پېښې وروسته د ډزو او چاودنو غږونه هم اورېدل شوي دي. په اوین زندان کې سیاسي بندیان او د حکومت ضد معترضان ساتل کېږي. د امریکا متحدو ایالتونو دغه زندان په ۲۰۱۸م کال کې له بشري حقونو د سرغړونو له کبله په تور لېست کې شامل کړ. تر دې... Читать дальше...

بل پلو ایران پر امریکايي ولسمشر جوبایډن له دې کبله نیوکه کړې چې ولې یې په ایران کې د روانو لاریونونو ملاتړ کړی دی.

د طالبانو حکومت د پنجشېر ولایت د زندانیانو د دوسیو څېړلو لپاره یو شپږ کسیزه کمېسیون ټاکلی دی. یو کس چې نه غواړي د امنیتي ستونزو له امله یې نوم په راپور کې یاد شي، ازادي راډيو ته وویل، ورور یې طالبانو یوه میاشت مخکې د جرم له کولو پرته زنداني کړی دی. هغه وویل: "ورور مې د څرخي پله په زندان کې دی، بې له کومې ګناه یې نیولی دی. یوه میاشت کېږي چې همدې د امارت کسانو ونیوه. زما ورور بزګر و او بل هېڅ کار یې نه کاوه. اوس یې هېڅ احوال نه لرو چې چېرته دی او وهي یې که نه؟ له دې ځای څخه یې چې بیولو، زما مخ ته یې وواهه. Читать дальше...

په کابل کې د یو کورني ښوونځي ښوونکې وايي، طالبانو یې ښوونځی تړلی او ورته ویلي يې دي چې نور دې تدریس نه کوي. دا ښوونکې وايي، چې په کورني ښوونځي کې یې ۵۰ مېرمنو او نجونو ته تدریس کاوه. دا چې نه غواړي د امنیتي ستونزو له امله یې نوم په راپور کې واخیستل شي، ادعا کوي چې د شنبې په ورځ یې طالبانو تدریسي ځای څېړلی او ګواښلې یې ده چې نور به درس نه ورکوې. د دغې ښوونکې په خبره، د طالبانو امنیتي حوزې یې زده کونکو او په خپله دې ته سپکاوی کړی او ټول تحصیلي اسناد یې ورته ضبط کړي. هغه زیاتوي: "زما تذکره،... Читать дальше...

د ژمي په راتګ سره کابل ښاریان په دغه ښار کې د برښنا له ناانډوله وېش نه شکایت کوي. دوی وايي، د کابل ښار یو شمېر سیمې ان په ۲۴ ساعتونو ۱۰ ساعته برښنا لري. د کابل ښار د رحمان مېنې اوسېدونکی نور محمد وايي: "هر ورځ موږ لس ساعته برښنا نه لرو او په عادلانه ډول نه وېشل کېږي. ځینې وخت وي ځینې وخت نه وي. موږ په خپل وخت د برښنا بل هم ورکوو، خو سمه برښنا نه لرو، خو بیا یو شمېر سیمې دي چې هېڅ یې برښنا نه پرې کېږي." د دې ښار دخیرخانې مېنې اوسېدونکی روح الله بیا وايي، په کور کې د برښنا ستونزې د حل لپاره غواړي سولر وپېري. Читать дальше...

بایدڼ په لاس اېنجلس کې غونډې ته په وینا کې پوښتنه وکړه چې "موږ څه چې په روسیه کې روان دي، هغې ته په پام څه کولای شو؟ او زما په نظر، په نړۍ کې له تر ټولو خطرناکو هېوادونو څخه یې یو پاکستان دی" چې "اټومي وسلې لري او نامنظمې دي."

په بهر او افغانستان کې مېشتې افغان ورزشکارانې وايي، په تېر یوه کال کې له ډېرو ستونزو سره مخ وې او له دوی هېڅ ملاتړ نه دی شوی. یوه ورزشکاره پروانه عارفي نومېږي او د معلولانو پاورلېفېټنګ یا وزن پورته کولو ورزش کوي. هغې د طالبانو له واکمنېدو او د نجونو پر ورزش له محدودېت وروسته افغانستان پرېښود او کاناډا ته لاړه. اغلې عارفي وايي، له هغې ورځې چې کاناډا ته تللې ده، تر اوسه ورته د تمرینونو زمینه نه ده برابره شوې او له ډېرو ستونزو سره مخ ده. نوموړې زیاته کړه: "له هغې ورځې چې زه دلته راغلې یم، هر... Читать дальше...

د طالبانو حکومت په پنجشېر کې د عملیاتو پر مهال د نیول شویو کسانو د ټولو دوسیو د څېړنې لپاره د یوه شپږ کسیز کمېسیون د جوړولو خبر ورکړ. باختر اژانس چې د طالبانو په کنټرول کې دی، خبر ورکړی، چې دغه کمېسیون د دوی د رییس الوزرا ملا محمد حسن اخند د فرمان له مخې ټاکل شوی او مشري یې د کابل والي مولوي ندا محمد ندیم کوي. اژانس وايي د عملیاتو پر مهال نیول شوي کسان د کابل زندانونو ته لېږدول شوي دي. په پنجشېر کې وخت ناوخت د مقاومت جبهې د وسله والو او طالبانو ترمنځ د جګړو راپورونه ورکړل شوي دي. تر دې مخکې... Читать дальше...

په مشال مرکه خپرونه کې مو د سوات قامي جرګې ویاند احمد شاه مېلمه کړی دی چې په ۱۹۹۵ز کال کې یې یو ښوونځی پرانیستی وو او یو کالج هم چلوي. نوموړی د دې ترڅنګ مدني فعال هم دی او د سولې لپاره هلې ځلې کوي. شاه وايي، د سوات ولس د پخوا پرتله زیات بیدار دی او د وسلوالو ضد یو موټی دی. له نوموړي سره مو په خپرونه کې په سوات کې د ۲۰۰۷ز کال او اوسنیو حالاتو په اړه تفصیلي خبرې کړې دي. خپرونه د غږ په ځای کې اورېدای شئ.

په افغانستان کې د خوړو نړیوال پروګرام نن د خوړو نړیوالې ورځې په مناسبت ویلي، نړۍ دا مهال په معاصر تاریخ کې د خوړو له تر ټولو پراخ بحران سره مخامخه ده. دغې ادارې نن په خپل رسمي ټوېټر کې لیکلي، تر هغو چې په ګډه اقدام نه وي شوی، په میلیونونو کسان به د پراخېدونکې لوږې له خطر سره مخامخ شي. د خوړو نړیوال پروګرام ویلي چې روان کال یې په افغانستان کې له څه باندې ۲۱ میلیونو زیانګالو کسانو سره د خوړو مرسته کړې ده.

د ماشومانو د ملاتړ لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی صندوق یا یونېسف وايي سبا دوشنبه د افغانستان په ۱۶ ولایتونو کې ماشومانو ته د ګوزڼ یا پولیو ضد واکسین ورکولو د کمپاین لومړۍ ورځ ده. یونېسف له خلکو غوښتنه کړې خپلو ماشومانو ته چې عمرونه یې تر پنځو کلونو کم وي، د فلج په وړاندې د خوندیتوب لپاره دغه واکسین ولګوي. ویل شوي د واکسین په دغه کمپاین کې به په کابل، کندهار، هلمند، نیمروز، زابل، ارزګان، ننګرهار، لغمان، کونړ، نورستان، هرات، فراه، غزني، خوست، پکتیکا او پکتیا کې ماشومانو ته واکسین ورکړل شي. په... Читать дальше...

د بشریت د ویښتیا لپاره د ارورا اوومه کلنۍ جایزه جمیلې افغاني ته ورکړل شوه چې د بشري حقونو افغان مدافع، د تعلیم ملاتړې او د نور په نوم د تعلیمي او ظرفیت لوړونې سازمان مشره ده. د نړیوالو اژانسونو په وینا جمیلې افغاني د خپل ژوند ۲۵ کاله تحصیل ته د ښځو لاسرسي ته وقف کړی دی. د اکټوبر له څوارلسمې تر ‍۱۶مې د ایټالیا په وینیس ښار کې د ارورا بشردوستانه ابتکار په کوربه توب په لوړه کچه غونډې پر مهال د هغې د هڅو درناوی وشو. ارورا بنسټ وايي د ۲۰۲۱م کال تر اګست میاشتې مخکې د جمیلې افغاني په بنسټ کې تر سل... Читать дальше...

د روسیې د بیلګورود سیمې په یوه پوځي ساحه کې پرون لږترلږه ۱۱ کسان هغه وخت ووژل شول او ۱۵ نور ټپیان شول، چې د روسیې د دفاع وزارت په خبره دوو داوطلب سرتېرو د داوطلبانو پر یوه ډله ډزې وکړې. وزارت په یوه اعلامیه کې ویلي، ډزې هغه وخت شوي چې داوطلب پوځیانو ته په اوکراین کې د جګړې روزنه ورکول کېدله. د روسیې دفاع وزارت دا پېښه یوه تروریستي حمله بللې ده. د پېښې انګېزه لا معلومه نه ده. د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین د قسمي جلب احضار اعلان د سپټمبر پر ۲۱مه وکړ، چې د اعتراضونو، د جلب پر افسرانو د حملو او له روسیې د ګڼو نارینه وو د وتلو سبب شو.

نن په استرالیا کې د کرکټ د شل اورونو نړیوال جام لوبې پیل شوې. په یوه لوبه کې نن نامیبیا د ۵۵ منډو په توپیر سریلانکا ته ماتې ورکړه. بله لوبه د متحد عربي اماراتو او هالنډ تر منځ ده. دا څلور سره لوبډلې د لومړي پړاو په الف ګروپ کې دي. د دې پړاو په بل ګروپ کې ویسټ انډیز، سکاټلنډ، زیمبابوې او ایرلنډ یوځای شوې دي. ټاکل شوې ده چې له دې دوو ګروپونو به څلور لوبډلې د پیاوړیو لوبډلو پړاو ته وځي. په دغو لوبو کې افغانستان هم شامل دی چې لومړۍ رسمي لوبه به یې د شنبې په ورځ له انګلستان سره وي. د دې... Читать дальше...

نمېبیا په ټاکلو ۲۰ اوورونو کې د اووه لوبغاړو په سوځېدو ۱۶۳ منډې وکړې. د سري لنکا لوبډله د ۱۶۴ منډو هدف په ترلاسه کولو کې بریالۍ نه شوه او په ۱۹م اوور کې یې ټول لوبغاړي د ۱۰۸ منډو په جوړولو، وسوځېدل.

امریکایي چارواکو ګواښ کړی که د ایران په ایوین زندان کې امریکایي اتباعو باندې څه وشي مسوولیت یې د ایران په غاړه دی. د ایران په یوه تر ټولو خطرناکه زندان ایوین کې د اورلګېدنې او نارامیو پېښو د امریکا متحده ایالتونو جدي اندېښنه پارولې ده. د ازادي راډيو د فردا څانګې د راپورونو له مخې مراد طاهباز، عماد شرقياو سیامک نمازي هغه ایراني الاصله امریکایان دي چې د ایوین په زندان کې ساتل کېږي. د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند ند پرایس په یوه ټویټري بیان کې لیکلي: "موږ د ایوین له زندان څخه راپورونه په عاجله توګه تعقیبوو. Читать дальше...

کندهار کې د ۱.۵ میلیون ډالرو په ارزښت د وچې مېوې د پروسس فابريکه جوړه شوې ده. د دې فابریکې مسوولان وايي، د ورځې پنځه ټنه وچه مېوه د نړيوالو بازارونو د غوښتنې مطابق پروسس کوي. په عین وخت کې د کندهار د سوداګرۍ خونې مسوولان وايي، په نړیوال بازار کې د پروسس شوې مېوې غوښتنه کېږي چې اوس کندهار کې دغه چاره ډېره شوې ده. نور تفصیل په دې راپور کې د لاندې لېنک په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د کمېشن په وینا، د خیبر پښتونخوا په مردان، چارسده، پېښور، د پنجاب د فیصل اباد، ننکانه صاحب او ملتان او د سیند د کراچۍ په دوو حلقو کې د قامي او د پنجاب په درې ضلعو شیخوپوره، خانېوال او بهاولنګر کې د صوبايي اسمبلۍ څوکیو لپاره انتخابات کېږي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو سازمان د مرستندوی ماموریت یا یوناما په یوه ټوېټ کې ویلي دي چې تازه ټاکل شوې مشرې یې روزا اوتونبایوا د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو له سرپرست وزیر امیر خان متقي سره په خپله لومړۍ لیدنه کې د دواړو لوریو ترمنځ د اعتماد جوړولو، زده کړو او بانکي سیستم په اړه خبرې کړې دي. د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي هم پر خپل ټوېټر د دې لیدنې په اړه ویلي دي چې دوى اغلې اوتونبایوا ته د همکارۍ ډاډ ورکړی او غوښتنه یې ترې کړې چې د خپل مسووليت په چوکاټ کې د افغانستان حقایق نړۍ ته ورسوي. Читать дальше...

په کابل کې په یوه مغازه کې د ښځو لپاره یو کتابتون جوړ شوی چې افغان مېرمنې د کتاب لوستلو لپاره ورځي. په دغه کتابتون کې تر يو زر زيات کتابونه دي چې ښځې یې وړیا کارولای شي. د کتابتون چلوونکې ښځینه فعالانې دي چې وايي، د طالبانو په حکومت کې د ښځو پر تعلیم د محدودیتونو پر مهال کتابتون د لوست يوه وسيله ده. د اسوشيېټېډ پرېس اژانس ویډیويي راپور وګورئ

د کندهار یو پخوانی هنرمند او د پښتو ادبیاتو ښوونکی استاد عبدالقیوم ناصح د ۷۳ کالو په عمر وفات شو. استاد ناصح په موسیقۍ کې کلونه کلونه تدریس وکړ او خپله یې هم په پښتو، دري او اردو ژبو سندرې ويلي دي. صادق رښتیني د استاد عبدالقیوم ناصح ژوند ته په یوه راپور کې کتنه کړې چې د لاندې لېنک په کېکاږلو یې اورېدلی شئ:

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د مرستندوی ماموریت یا یوناما مشرې روزا اوتونبایوا وایي چې یوناما د افغانستان او نړۍ ترمنځ د واټن د راکمولو لپاره د پله کار کوي. روزا اوتونبایوا دا خبره پرون په کابل کې د طالبانو د بهرنیو چارو له سرپرست وزیر امیرخان متقي سره د کتنې پرمهال وکړه. یوناما په خپل ټوېټر کې لیکلي دي چې د اعتماد رامنځته کولو له مسئلې رانیولې، تر بانکدارۍ او د نجونو تر موضوعاتو په دې لیدنه کتنه کې وڅېړل شول. اوتونبایوا تېره میاشت د یوناما نوې مشره وټاکل شوه او دا یې له امیرخان متقي سره لومړۍ کتنه وه.