Новости за 29.10.2022

په کابل ښار کې یو شمېر ښځو نن د نجونو پر منځنیو ښوونځیو او لېسو د بندیز پر وړاندې د اعتراض لپاره لاریون وکړ. په هغو ویډیوګانو او تصویرونو کې چې ازادي راډیو ته رسېدلي یو شمېر ښځې ښکاري چې د یوه ښوونځي مخې ته د اعتراض په دود ولاړې دي او شعار ورکوي چې د نجونو پر زده کړو بندیزو په افغانستان کې د ښځو پر وړاندې د طالبانو تاوتریخوالی ښيي. احمدتکل د ښځو د حقونو له فعالې ښایستې ساپۍ سره چې په نننۍ مظاهره کې یې ګډون کړی و، مرکه کړې او په سر کې یې ترې پوښتلي دي چې د دوی د نننۍ مظاهرې شعار څه و؟ د دې مرکې د اورېدو لپاره لاندې لېنک کېکاږئ... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت هغه راپورونه بې بنسټه بللي دي چې وايي، د امریکا او طالبانو چارواکي به د یوې نوې موافقې په اړه خبرې وکړي. په هغه بیان کې چې نن د دې وزارت پر ټوېټر خپور شو هغه افواهات رد شوي چې ګنې د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملاعبدالغني به د امریکا د ملي امنیت له سلاکار جک سولیوان او د امریکا د استخباراتو د مرکزي ادارې یا سي ای اې له مرستیال ډېویډ کوهن سره په دوحه کې پر موضوعاتو خبرې وکړي. په بیان کې راغلي دي، اشخاصو ته سپارښتنه کېږي چې دې ډول خپلسرو، بې بنسټه او ناسمو راپورونو ته دې اعتبار نه ورکوي. Читать дальше...

په پنجشېر ولایت کې پر طالبانو د یو ځایي دوکاندار د وژل کېدو ادعا شوې ده. د دې ولایت یو اوسېدونکی ادعا کوي چې ورور یې طالبانو د پنجشبنې په ورځ تر سختې شکنجې وروسته وژلی. نوموړی چې نه غواړي نوم یې د امنیتي ستونزو له امله په راپور کې واخیستل شي ازادي راډیو ته وویل، ورور یې غلام ایشان سره له دوه نورو ملګرو د سې شنبې په ورځ طالبانو له ځان سره یوړل. هغه وايي چې طالبانو غلام ایشان او ورسره ملګري یې د مقاومتیانو سره د همکارۍ په تور له ځانه سره وړي وو. د غلام ایشان د ورو د ادعا له مخې، طالبانو یې ورته ورور سخت وهلی او وروسته بیا وژلی دی. Читать дальше...

پر افغانستان د طالبانو تر بیا واکمنېدو وروسته په دغه هېواد کې د جنسیت­ بدلو کسانو پر وړاندې تاوتریخوالی زیات شوی دی. د خپل خوندیتوب لپاره نه غواړي چې نوم او هویت یې په دې راپور کې یاد شي، د هغه د خوندیتوب لپاره یې غږ هم بدل کړای شوی دی. هغه وايي: "زه څو وارې د طالبانو، هغو دوستانو له خوا چې د جمهوریت په وخت کې مې پېژندل او د هغه شرکت د رییس له خوا چې کار مې ورته کاوه، ګواښل شوی یم. کله چې دوی وینم زړه مې درزېږي. وارخطا کېږم. پر وجود مې تشویش او وحشت خپرېږي. ځان پټوم، ځکه دوی د افغانستان د جنسیت... Читать дальше...

د ملاکنډ درګۍ هريان کوټ کلي الماس خانم يو جوړ کړي انځور په نړيوالو سياليو کې لومړۍ جايزه ګټلې ده. دغه جايزه د اکتوبر پر ۲۷مه په بريتانيه کې ورکړل شوه خو الماس خانم د ويزې نه تر لاسه کېدو له امله په هغه دستوره کې ګډون ونکړ. نوموړې وايي د خپلو جوړ کړيو انځورونو له لارې په نړۍ کې د پښتنو غږ پورته کول غواړي.

د کرکټ په نړیوال جام کې د افغانستان د ځينو لوبو لغوه کېدو د کرکټ مینه وال خپه کړي. د کرکټ ګڼ افغان مینه وال د استرالیا په باراني موسم کې د نړیوال جام په ترسراوي نیوکه لري او وايي هیله یې وه چې دا لوبې بل ځای پلان شوې وای. د پکتیکا یوه اوسېدونکي عبدالباري نعیمي ازادي راډيو ته وویل: "کاشکې دا د استرالیا پر ځای یو بل چېرته پلان شوې وای چې د افغانستان لوبې له سیالو ټيمو سره شوې وای. موږ د ښې لوبې په تمه وو او همدارنګه زموږ هیلې دا وې چې افغانستان سږ کال نړیوال جام کې ښه وځلېږي او له سیالو ټیمونو لوبې وګټي. Читать дальше...

د افغانستان د بیا رغونې لپاره د امریکا د ځانګړې ادارې یا سیګار سرمفتش جان ساپکو وايي، په افغانستان کې د مسلکي پولیسو نشتون د دې لامل شوی چې د طالبانو حکومت د کورنیو چارو وزارت ځواکونه مېرمنې واټونو کې په درو ووهي. د کابل ښار یو اوسېدونکی د طالبانو حکومت د کورنیو چارو وزارت له پولیسو شکایت کوي. دغه کس چې نه غواړي د امنیتي ستونزو له امله یې نوم په راپور کې واخیستل شي وايي، د طالب ځواکونو موجودیت په واټونو کې وېرولي او وېره لري چې د دوی له ناوړه چلند سره مخ نه شي. هغه زیاتوي: "طالب ځواکونو روزنه نه ده لیدلې، له غره راغلي او راښکته شوي. Читать дальше...

د خیبرپښتونخوا انځورګرې او نقاشې الماس خانم په لاس جوړ شوي خامکي انځور په بریتانیا کې د مذهبي ازادۍ جایزه وګټله. الماس خانم ته دا جایزه د "بل ویډر" په نوم غیر دولتي ادارې ورکړې. په دې سیالۍ کې چې "مذهبي ازادي" نومېده د الماس خانم تر څنګ د نړۍ بېلابېلو هنرپالو او انځورګرانو ګډون کړی و چې بلاخره د الماس خانم په لاس جوړ شوي انځور دا جایزه وګټله. الماس خانم د شنبې په ورځ ازادي راډیو ته وویل: "په دې تصویر کې یوه پښتنه نجلۍ چې په سر کې د ټولو مذهبونو نښې انځور شوي، تر هغې لاندې ناسته ده. دا ښيي چې... Читать дальше...

په کابل ښار کې یو شمېر ښځو نن د نجونو پر منځنیو ښوونځیو او لېسو د بندیز پر وړاندې د اعتراض لپاره لاریون وکړ. په هغو ویډیوګانو او تصویرونو کې چې ازادي راډیو ته رسېدلي، یو شمېر ښځې ښکاري چې د یوه ښوونځي مخې ته د اعتراض په دود ولاړې دي او شعار ورکوي چې د نجونو پر زده کړو بندیزو په افغانستان کې د ښځو پر وړاندې د طالبانو تاوتریخوالی ښيي. د مظاهرې یوې ګډونوالې ازادي راډیو ته وویل چې طالبانو د دوی د لاریون مخه ونیوله. طالبانو له څه باندې ۴۰۰ ورځو راهیسې له ۶ د پورته ټولګیو د زده کوونکو نجونو پر تعلیم... Читать дальше...

ولسمشر جوبایډن د امریکا د استازو جرګې د مشرې نانسي پېلوسي پر مېړه برید یو ډاروونکی عمل بللی دی. پر پاول پېلوسي پرون سهار په سانفرانسسکو کې د دوی په ګډ کور کې برید وشو. بایډن پرون په فلادلفیا کې د انتخاباتي کمپاين په یوه غونډه کې د خبرو پرمهال وویل چې د متحدوایالتونو په سیاسي ډګر کې تشدد ځای نه لري. په پروني برید کې ۸۲ کلن پېلوسي په ککره، ښي مټ او لاسونو ټپي شو، او تمه ده چې ډېر ژر به روغ شي.

د جرمني په ختیځ کې یو شمېر کسانو چې ګومان کېږي د کډوالو مخالفان به وي پر یوه هوټل چې ټاکل شوې وه د افغانانو په ګډون یو شمېر کډوال په کې ځای پر ځای شي برید کړی. د اسوشیتیدپریس آژانس د راپور له مخې دا برید دریزدن ولایت ته نږدې د باوځن ښار په لمنو کې پر یوه هوټل شوی. پولیس وايي، بریدګرو د سهار له پنځو بجو وروسته د هوټل کړکۍ ماتې کړې او ځینو برخو ته یې اور واچاوه، خو د هوټل کارکوونکو ته زیان نه دی اوښتی. د پلان له مخې د راروانې پنجشنبې په ورځ دې هوټل ته دېرش تنه کډوال راوستل کېدل. تراوسه معلومه... Читать дальше...

د تحریک انصاف مشر عمران خان د اکتوبر په پیل کې په ولسي غونډو کې په بیا بیا د حکومت ضد لاریون پیلولو ذکر کاوه خو نېټه یې د اکتوبر پر ۲۵مه تر هغې څلور ورځې وروسته ورکړه چې د پاکستان انتخاباتي کمېشن د توشه خانې په قضیه کې د قامي اسمبلۍ له څوکۍ نااهله کړ.

د طالبانو د حکومت ریاست الوزرا وايي چې په راروان ژمي کې په پلازمېنه کابل کې د سونګ توکو د بیو د کنټرول لپاره یولړ اقدامات په پام کې دي. په داسې حال کې د طالبانو پر حکومت د نړیوالو د بندیزونو له کبله په ټول هېواد کې د توکو بیې لوړې شوي د ریاست الوزرا د اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر دفتر په یوه خبرپانه کې ویلي دي چې د شوې پرېکړې له مخې د کابل ښار په څلورو سیمو کې به ۴۰۰ زره د ډبرو سکاره یو ټن په ۹۰۰۰ افغانۍ وپلورل شي. خبرپاڼه زیاتوي چې همداراز د مایع ګاز د بیو د کنټرول او احتیاطي زېرمې د لرلو په موخه هم یولړ احتیاطي تدابیر نیول شوي دي. Читать дальше...

سيف الله پراچه په کيوبا کې د امريکا پوځې اډه کې له تېرو ۱۸ کالو راهيسې له القاعده ترهرې شبکې سره د تړاو په تور زنداني وو چې د تېر کال (۲۰۲۱ز) په مې مياشت کې يې د خوشي کېدو منظوري ورکړل شوې وه.

د ملګرو ملتونو ویاند سټیفن دوجاریک د اکتوبر پر ۲۸مه، په نیویارک کې وویل، دوی د هغو ټولو پېښو غندنه کوي چې د لاریون کوونکیو د مړینې یا ژوبلېدو لامل شوي او یوځل بیا ټینګار کوي چې امنیتي ځواکونه باید د سوله ییزو لاریون کوونکیو پر وړاندې د هر ډول غیر ضروري یا غیرمناسب ځواک کارولو څخه ډډه وکړي.

ملګرو ملتونو په ایران کې د مظاهرو پر مهال د خلکو په وژل کېدو اندېښنه ښودلې. په ایران کې د مظاهرو اوومه اوونۍ ده او لا هم د مظاهره چیانو په وړاندې د حکومتي ځواکونو او د هغوی د ملاتړو ځپونکي اقدامات روان دي. د بشري حقونو مدافع ډلو له هغې ډلې د ایران د بشري حقونو سازمان چې مرکز یې د ناروې په اوسلو کې دی راپور ورکړی چې لږ تر لږه ۲۵۳ کسان په دغو مظاهرو کې وژل شوي او زرګونه نور کسان هم نیول شوي. د مظاهرو پر مهال د اخ او ډب په نتیجه کې زرګونه کسان هم ټپيان شوي دي. په خواله رسنیو د خپرو شویو ویډیوګانو... Читать дальше...

د اکتوبر پر ۲۸مه د خیبر پښتونخوا په سوات او بنو کې ګڼو خلکو په سیمه کې د امن لپاره احتجاجي‌ مظاهرې کړې دي. د سوات په بریکوټ کې "سوات ولسي پاڅون" ولسي غونډه وکړه. بلخوا په بنو کې د پښتون ژغورنې غورځنګ تر انتظام لاندې احتجاجي لاريون وشو. احتجاج کوونکو د ترهګرۍ ضد شعارونه ورکول او له حکومت او رياستي ادارو يې د امن راوستو غوښتنه کوله.

د افغانستان لپاره د امریکا سرپرسته سفیره کرن ډیکر وايي، که افغانان له زده‌کړو محروم وساتل شي، هیڅکله به په بېوزلۍ او فقر بر لاسي نه‌شي. د افغانستان لپاره د امریکا سرپرستې سفیرې ترکیې ته خپل سفر په بهر کې له مېشتو افغانانو سره د منظمو اړیکو پیلامه بللې ده. کرن ډیکر د دې سفر او له یو شمېر افغانانو سره د خپلو لیدونو په اړه د ازادي راډیو د برښنالیک په ځواب کې لیکلي، هلته یې زده‌کړو ته د لاسرسي په برخه کې د محدودیت په اړه د افغانانو اندېښنې واورېدې. هغې زیاته کړې: " که افغانان رښتیا هم زده‌کړو ته... Читать дальше...

د کابل ښار په پنځمه ناحیه کې یوې چاودنې د طالبانو د امنیتي چارواکو په وینا ۷ کسان ټپیان کړي دي. د کابل امنیه قوماندانۍ په یوه خبرپاڼه کې چې بېګا یې رسنیو ته واستوله، ویلي دي چې چاودنه پرون ماسپښین د شیخ محمدروحاني په جومات کې دننه، هغه مهال وشوه چې لمونځ کوونکي د ذکر لپاره راټول شوي وو. د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالنافع ټکور آزادۍ راډیو ته وویل چې د پېښې ټپیان واړه ملکي وګړي او ټپونه یې برسېرن دي. د دې حملې مسوولیت سمدستي کومې ډلې نه دی منلی.

له ماشومانو سره د ملګرو ملتونو د مرستې صندوق- یونېسف وايي چې ډنمارک د افغان ماشومانو د زده کړو له بهیر سره پنځه میلیون ډالره مرسته کړې. په افغانستان کې د یونېسف دفتر پر ټوېټر په یوه بیان کې لیکلي چې دا موسسه د نړیوالو خیریه ټولنو په مرسته په افغانستان کې د زیانګالو هلکانو او نجونو لپاره د ټولنو په کچه د زده کړو پروګرام پراخوي. دا په داسې حال کې ده چې د طالبانو حکومت له شپږم د پورته ټولګیو د زده کوونکو نجونو پرمخ د ښوونځیو دروازې بندې کړې دي. په افغانستان کې یونېسف دفتر پرون هم له دې برخې سره... Читать дальше...

د آریانا افغان هوايي شرکت د متحده عربي اماراتو العین ښار ته د الوتنو لړۍ له سره پیلوي. د باختر دولتي خبري آژانس د راپور له مخې د آریانا الوتکې به له اوه کلن ځنډ وروسته د کابل او العین ترمنځ په اوونۍ کې دوه ځلې تګ راتګ کوي او په خپلو الوتنو کې به سورلۍ او تجارتي مالونه لېږدوي. پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته د نړۍ بېلابېلو ښارونو ته د آریانا افغان هوايي شرکت د الوتنو لړۍ وځنډېده، خو وروسته له دې چې د روان کال د تلې یا میزان میاشتې په پیل کې د متحده عربي اماراتو د یوه شرکت له خوا د کابل... Читать дальше...

ډیپلوماټ خپرونه: ډیپلومات خپرونې په تازه ګڼه کې د پاکستان د بلوڅ بېلتون غوښتونکو پر موضوع لیکنه خپره کړې، چې په وروستیو کې یې ځینې غړي یا نیول شوي یا وژل شوي، خو دغه غورځنګ یې بیا هم ختم کړی نه‌دی. ادعا شوې چې د دې غورځنګ د ځینو غړو د وژل کېدو پېښې په افغانستان کې شوې دي. لیکوال یې عبدالباسط لیکنه په دې عبارت پیلوي، چې د سپټمبر میاشتې په نیمايي کې د بلوڅانو د ملتپال پوځ یا (BNA) مشر ګلزار امام په ترکیه کې ونیول شو، چې له ایران څخه تازه په الوتکه کې رسېدلی و. د ډیپلومات خپرونې د لیکوال په... Читать дальше...

د اوکراین د بهرنیو چارو وزیر له خپل ایراني سیال سره په خبرو کې غوښتنه کړې چې تهران دې مسکو ته د وسلو له ورکولو ډډه وکړي. دیمیتري کولیبا پرون د اکټوبر ۲۸مه پر ټوېټر له حسین امیر عبداللهیان سره د ټیلیفوني تماس خبر ورکړ او ویې لیکل، له روسیې سره پوځي مرستې چې د ده په وینا د ملکي وګړو په وژنه کې کار ترې اخیستل کېږي باید سمدستي بندې شي. کییف او لوېدیځ متحدان یې پر روسیه تور لګوي چې د اوکراین په جګړه کې له ایراني بې پیلوټه الوتکو څخه کار اخلي. متحدایالتونو، بریتانیا او اروپايي ټولنې د همدې موضوع له کبله پر ایران نور بندیزونه لګولي دي.

د امریکا متحدوایالتونو پر هغه ایراني بنسټ اقتصادي بندیزونه اعلان کړل چې د شیطاني آیتونو د کتاب د لیکوال سلمان رشدي د قتل فتوا یې ورکړې ده. د امریکا د خزانې وزارت د بهرنیو شتمنیو د کنټرول ادارې پرون د اکټوبر ۲۸مه په یوه بیان کې وویل چې دا نوي بندیزونه د خُرداد په نوم د بنسټ پر ۱۵ اړوندو څانګو لګول شوي دي. بیان زیاتوي چې د ۱۹۸۹ کال په فبروري میاشت کې د ایران د پخواني لوی مذهبي مشر آیت الله خمیني له خوا د سلمان رشدي د قتل تر فتوا وروسته، نوموړي بنسټ د دې لیکوال د وژنې لپاره میلیونونه ډالر لګولي دي. Читать дальше...

د ایران په زاهدان ښار کې د پرونیو اعتراضونو پرمهال د معترضانو او امنیتي ځواکونو ترمنځ د تاوتریخوالي راپور ورکړل شوی. د ایران په بېلابېلو ښارونو او له هغې ډلې په زاهدان کې پرون هم اعتراضونو د لوی مذهبي مشر پرضد د شعارونو په ورکولو سره دوام وکړ. پر ټولنیزو شبکو په خپرو شویو تصویرونو او ویډیوګانې کې سلګونه کسان په داسې حال کې ښکاري چې سړکونو ته راوتلي دي او د حکومت پرضد شعارونه ورکوي. په جنوب ختیځ ښار زهدان کې د معترضانو او امنیتي ځواکونو ترمنځ د نښتو راپور هم ورکړل شوی دی. د آزادۍ راډیو د فردا... Читать дальше...