Новости за 19.10.2022

د طالبانو د حکومت د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت چارواکو د چهار شنبې په ورځ په یوه خبري غونډه کې د خپلو ښځینه کار کوونکو له دندې څخه د لرې کولو خبره رد کړه. د دغه وزارت مرستیال محمد ارسلا خروټي رسنیو ته وویل، د طالبانو د حکومت د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو د وزارت د سه شنبې د ورځې غونډه د دې ریاست له ښځینه کار کوونکو سره په میاشت کې یو ځل د دوى د حاضرېدو او د معاشونو او امتیازاتو د ورکړې په اړه وه. نوموړي زياته کړه، چې د دغه وزارت سرپرست له ښځينه کار کوونکو وغوښتل، چې د خپلو دندو... Читать дальше...

په پنجشېر ولایت کې د طالبانو له‌خوا د یو شمېر اسیران د وژل کېدو په اړه د راپور له خپرېدو یوه ورځ وروسته د ملګرو ملتونو یو لوړ پوړی چارواکي دغه ولایت ته سفر کړی دی. په پنجشېر کې د طالبانو د حکومت د والي ویاند ابوبکر صدیق ازادي راډیو ته وویل، په افغانستان کې د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورټر ریچارډ بېنیټ نن دې ولایت ته د سفر په ترڅ کې دغلته د طالبانو له لوړپوړو چارواکو سره کتلي دي. نوموړي وویل: "په دې سفر کې په پنجشېر ولایت کې د بشري حقونو پر مسالو ټینګار وکړ." ابوبکر صدیق زیاته کړه چې... Читать дальше...

د انګلستان د کرېکټ پیاوړی بالر یا توپ اچوونکی ریس توپلي له افغانستان سره د شنبې ورځې سیالۍ کې د ګډون په اړه ډاډه نه معلومیږي. رویټرز خبري اژانس ویلي، توپلي یوه ټیست لوبه کې د چپي پښې په بیډۍ لګېدلی دی. ټاکل شوې چې د شنبې ورځې تر لوبې مخکې د هغه روغتیایي وضعیت و ارزول شي. د کرېکټ بورډ ویاند فرید هوتک ازادي راډیو ته وویل، افغان لوبډلې له انګلستان سره دشنبې ورځې رسمي لوبې ته چمتوالی نیولی. نن له پاکستان سره په ټیست لوبه کې افغان تکړه توپ وهونکی رحمان الله ګربز هم په چپه پښه ولګېد او له لوبې بهر شو. Читать дальше...

سيمه‌ییزې سرچینې وايي، نن په پنجشېر ولایت کې په لس هاوو ښځو او سړیو لاریون وکړ. سرچینو ازادي راډیو ته وویل، خلکو د هغه څه له کبله چې دوی د طالبانو له لوري د پخواني جهادي قومندان قلندر بیک د زوی د وهلو ټکول بللي دي، په پریان ولسوالۍ په کورپیتاب کلي کې لاریون کړی. تر اوسه د دې وهلو ډبولو علت روښانه نه‌دی. سرچینو د امنیتي ګواښونو له امله د نوم د اخیستلو نه ډډه کړې او ويلي يې دي، طالبانو لاریون کوونکي ډبولي او د ولسوالۍ د مرکز پر لور يې د هغوی د تګ مخه نیولې ده. یو له دې کسانو څخه وویل: "ما یو... Читать дальше...

یو شمېر افغانو او د انتحاري بریدونو د قربانیانو کورنیو د طالبانو د (فدایان) هشتګ په وړاندې توند غبرګون وښود. يوه نجلۍ چې کابل کې له ناروغې مور او دوو معلولو ورونو سره ژوند کوي وايي: "۲۰۱۷ کال کې د مارشال فهیم پوهنتون مخې ته په یوه ځانمرګي برید کې مې پلار وژل شوی." دا نجلۍ چې نه‌غواړي د امنيتي ستونزو له امله یې نوم په دې راپور کې خپور شي وايي، پلار يې د کورنۍ يوازينی ډوډۍ ګټونکی و. نوموړې وايي، د پلار له مړینې څخه یې پنځه کاله تېر شوي خو غم یې لا هم دې ته تازه دی. دغې جينۍ د طالبانو د (فدایان)... Читать дальше...

د واټونو د سر یو شمېر کارګر ماشومان وايي، د طالبانو حکومت پرته له دې چې له دوی سره مرسته وکړي، له کار کولو یې منع کړي دي. مریم په خوږ ماشومتوب کې د زده‌کړو او لوبو پر ځای په واټونو کار کولو ته د بیا ستنېدو په فکر کې ده. هغه کار چې تر څو میاشتو مخکې پورې یې کولو، د واټونو پر سر د خودکار قلمونو پلور. مریم ازادي راډیو ته وویل، طالبانو دا له کار کولو منع کړې، خو دې او کورنۍ سره یې د مرستې ژمنه نه‌ده عملي کړې. نوموړې وايي: "د دوهم ځل لپاره یې چې موږ ونیولو ورته مو عذر وکړ، چې موږ خوشې کړئ خو... Читать дальше...

د بلوچستان د پولیسو د ترهګرۍ ضد څانګه وايي چې وژل شوي کسان مشکوک وسلوال ول. هغې ادارې د اکتوبر پر ۱۸مه په بیان کې وویل چې په عملیاتو کې څلور واړه وژل شوي کسان د ناقانونه بېلتونپالې وسلوالې ډلې بلوچ لېبرېشن ارمي (بي اېل اې) غړي ول.

له لسو څخه ۷ تنه اوکراینیان وايي، د روسې پر وړاندې باید تر هغې جګړه دوام وکړې ترڅو دا جګړه وګټي او له لاسه تللې کریمیا هم بېرته ونیسي. د ګالوپ یوه نظر پوښتنه چې د سپټمبر په لومړیو کې شوې او پایله يې پرون (د اکټوبر په ۱۸ مه) خپره شوه ښيې چې ۷۰ سلنه اوکراینیان غواړي چې دا جګړه تر ګټلو پورې دوام وکړي. په داسې حال کې چې ۹۱ سلنه هغه کسان چې د جګړې ملاتړي دي بریا ورته له روسیې څخه د کریمیا په ګډون چې په ۲۰۱۴ کې يې په غیر قانونې ډول له خپلې خاروې سره یو ځای کړه د بېرته نیولو په مانا ده. دغې نظر پوښتنې... Читать дальше...

نن د اروپايي کمېسیون مشرې اورسولا ون درلین د اوکراین پر ملکې وګړو او د برښنا پر سټېشونو د روسيې د توغندیو او بې پیلوټه الوتکو بریدونه "خالص ترهګریز عمل" وبلله چې د هغې په وینا جنګي جنایت دی. هغې چې د اروپا په پارلمان کې خبرې کولې وویل، پرون یو ځل بیا روسیې په اوکراین کې ملکې اهداف په نښه کړل چې، دا په دې وحشیانه جګړه کې د یو بل نوي فصل د پرانیستلو ښکارندويي کوي. ون دیر لاین زیاته کړه، نړۍوال نظم ډېر روښانه دی او دا جنګي جنایتونه دي. له څه باندې یوې اوونۍ راهېسي روسیه په اوکراین کې ملکي وګړي... Читать дальше...

دا د کرکټ نړيوال کپ لومړۍ مرحله ده. د اکتوبر پر ۱۶مه په اسټرالیا کې د نړیوال جام د لومړي پړاو په هغو سیاليو کې د سري لنکا، وېسټ انډیز، نمېبیا، نېدرلېنډز (هالېنډ)، متحده عربي امارات، زېمبابوې، سکاټلېنډ او ایرلینډ لوبډلې شاملې دي . دوی د نړيوال کپ الف او ب ډلو ته د لارې موندلو په تکل دي.

د ځايي خلکو او ليويز ځواک په وینا، د اکتوبر پر ۱۷مه نېټه څلور ځوانان د بوري کورهارډ بند ته په مېله تللي ول چې هلته ورباندې نامعلومو کسانو برید وکړ چې پکې زده کوونکی اسرار احمد ووژل شول او د هغه درې ملګري ژوبل شول.

د اکتوبر پر ۱۶مه نېټه د پاکستان د قامي اسمبلۍ د اتو څوکيو ډکولو لپاره په شویو انتخاباتو کې د تحریک انصاف مشر عمران خان د خيبر پښتونخوا په درېواړه حلقو کې په پاکستان جمهوري غورځنګ کې شاملو ګوندونو، جمعیت علما اسلام (ف) او عوامي نیشنل پارټۍ ته ماتې ورکړه. د دې دواړو ګوندونو د ماتې لاملونه څه دي؟ پر دې موضوع بحث د غږ په ځای کې واورئ.

د افغانستان او پاکستان ترمنځ د کرېکټ د تمریناتي لوبې پچه یا ټاس پاکستان وګاټه او افغان لوبډلې ته د منډو جوړولو بلنه ورکړه. که څه هم د افغان لوبډلې پیل ښه و او دواړه پیلیز رحمان الله ګربز او حضرت الله ځاځی ژر ژر وسوځېدل خو وروسته د ابراهیم ځدارن ۳۵، محمد نبي ۵۱ او عثمان غني ۳۲ منډو هدف یو څه لوړ کړ. افغان لوبډلې د شپږ وېکټو په زیان پاکستان ته د ۱۵۵ منډو هدف وټاکه. د پاکستان په توپ اچوونکو کې شاهین افریدي او حارث روف دوه دوه افغان لوبغاړي او دغه شان شاداب خان او محمد نواز یو یو افغان لوبغاړی وسوځاوه. Читать дальше...

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره ( اوچا ) وايي په تېر یو کال کې په دې هېواد کې د بشرپاله ښځینه کار کوونکو په شمېر کې په پراخه کچه کموالی راغلی دی. دغه ادارې په خپل یو تازه راپور کې چې نن خپور شوی ویلي دي، چې په افغانستان کې د مېرمنو په وړاندې د مخ پر زیاتېدونکو محدودیتونو سربېره چې ښځې له خپلو بنسټیزو حقونو او ازادیو څخه محروموي، بشرپاله ښځينه کار کوونکې هره ورځ له کوره د وتلو او بېرته کورته تر راګرځېدلو پورې له زورولو، وېرولو او بد چلندۍ سره مخ دي. په راپور کې راغلي... Читать дальше...

له یوې اوونۍ ډېره موده وشوه چې روسي پوځیان د اوکراین پر بېلابېلو سیمو پرله‌پسې هوایي بریدونه کوي. د اوکراین پوځ وایي، يادو بریدونو د دغه هېواد د برښنا یو په دریمه برخه ستیشنونه ویجاړ کړي او پر څه باندې زرو ښارونو، ښارګوټو او کلیو باندې برښنا پرې شوې ده. د اوکراین په جنوب کې د دغه هېواد د پوځ قومنداني ویلي، د تېرې شپې پر مهال یې د روسي پوځیانو ۱۲ بې پيلوټه الوتکې غورځولي دي. دپوځ د قومندانۍ په خبرپاڼه کې راغلي چې ۱۱ بې پیلوټه الوتکې د هوایي دفاع ځواکونو او یوه هغه د اوکراین د ملي ګارد له خوا پرځول شوې ده. Читать дальше...

په سیند کې د جون پر ۲۶مه په لومړي پړاو کې د سکر، لاړکانه، شهيد بېنظيراباد او ميرپور خاص ډېوېژنونو په ۱۴ ضلعو کې بلدياتي انتخابات شوي ول.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر  حسین امير عبداللهیان سه شنبه ناوخته په تهران کې د افغانستان لپاره د پاکستان له ځانګړي استازي محمد صادق خان سره په لیدنه کې د افغانستان د ګاونډيو هېوادونو د بهرنیو چارو د وزیرانو د ځانګړي غونډې د رابللو خبره کړې ده. نوموړي ویلي، چې دوی د دې غونډې رابللو ته تیاری نیسي. د ایران د بهرنیو چارو وزارت په یوه خپره شوې اعلامیه کې ادعا شوې چې، د افغانستان د جګړې له امله دواړه هېوادونه ایران او پاکستان تر ډېر فشار لاندې راغلي او میلیونونه افغانان دې هېوادونو ته کډوال شوي دي.... Читать дальше...

د استرالیا په بریسبن کې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د شل اورونو د کرېکټ تمریني لوبه د باران له امله درېدلې ده. د افغانستان د کرېکټ ملي لوبډلې لومړی بیټنګ وکړ چې په ټاکلیو  شل اورونو کې یې د شپږو لوبغاړو په سوځېدو یو سل او پنځه پنځوس منډې هدف وټاکه. د افغانستان له لورې کپتان محمد نبي نیمه سلیزه پوره کړه، ابراهیم ځدراڼ پنځه دېرش او عثمان غني دوه دېرش منډې جوړې کړې.

د ناټو سرمنشي وایي، په راتلونکو ورځو کې به ناټو اوکراین ته هوایي مدافع سیستم وسپاري. ینس ستولتنبرګ پرون په برلین کې د یوې امنیتي غونډې پر مهال له کییف سره دا ژمنه وکړه. روسیې د اکتوبر له لسمې را په دې خوا د اوکراین پر ښارونو بمبارۍ زیاتې کړې دي چې په ترڅ کې یې د اوکراین د برېښنا د مرکزونو له دریو نژدې یوه برخه ویجاړه شوې ده. تر دې مخکې د ناټو متحدو هېوادونو له اوکراين سره بېلابېلې پوځي مرستې کړې دي.

انسان ته ورته یو روبات چې د څېرو د تشخیص په ټکنالوژۍ سمبال دی، د دوبۍ په یوه موزیم کې د نندارچیانو هرکلی په خندا او ټوکو کوي. د رویټرز اژانس په حواله، دغه روبات چې امیکا نومېږي، د انسان په شان څېره او اندام لري په اتاق کې د تحرک د څار وړتیا هم لري. د «راتلونکي په نوم د موزیم» نندارچیانو سره دغه روبات ارتباط ټینګوي او د موزیم په اړه یې پوښتنې ځوابوي. دغه موزیم چې اووه پوړونه او ۷۷ متره لوړوالی لري، سږ کال پرانیستل شو.

یوه څارونکې ډله وايي، د سوریې د شمال په هغو سیمو کې چې د ترکیې په ولکه کې دي، د څه باندې یوې اوونۍ جګړې له کبله ۵۸ کسان وژل شوي دي. د سوریې د بشري حقونو د څار ډلې چې مرکزي دفتر یې په برېتانیا کې دی، پرون سې شنبه وویل، دغه جګړه د یاغي ډلو ترمنځ شوې ده. د اکتوبر میاشتې د پیل شوې جګړې له پیله چې د ترکیې پولې ته څېرمه په یوه ناکراره سیمه کې روانه ده، په تېرو څو کلونو کې تر ټولو وژونکې بلل شوې ده. د سوریې د بشري حقونو ډله وايي، په وژل شویو کې ۴۸ یاغیان او ۱۰ ملکیان شامل دي. دغه ډله زیاتوي، په... Читать дальше...

ټاکل شوې ده چې سبا د ملګرو ملتو د امنیت شورا په غونډه کې د افغانستان د ښځو او نجونو د حقونو پر مسالې بحث وشي. په ملګرو ملتو کې د افغانستان سرپرست استازي نصیر احمد فایق ازادي راډیو ته وویل چې، د غونډې برخه‌وال به د ښځو او نجونو وضعیت وارزوي او د حل پر لارو چارو به يې بحث وکړي. د طالبانو د حکومت د په رسمیت پېژندلو لپاره د نړیوالې ټولنې یوه اساسي غوښتنه د بشري حقونو په ځانګړي ډول د ښځو د حقونو رعایتول دي. طالبانو تر شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځي بند کړې دي او له یو شمېر ادارو یې ښځینه کار کوونکې ایستلې دي.

ټاکل شوې د کرېکټ د شلو اورونو نړیوالو جام سیالیو په لړ کې نن افغانستان له پاکستان سره تمریناتي لوبه وکړي. د اسټرالیا په بریسبېن (Brisbane) ښار د کرېکټ په میدان کې به دغه مسابقه د کابل پر وخت د سهار ۷ نیمې بجې پیل شي. افغانستان تېره دوشنبه په خپله لومړۍ تمریناتي لوبه کې بنګله‌دېش ته ماتې ورکړې وه. د شلو اورونو نړیوالې لوبې چې د اکتوبر میاشتې پر ۱۶مه پیل شوي، د نوامبر تر ۱۳مې دوام کوي. افغانستان خپله لومړۍ رسمي مسابقه راروانه شنبه د انګلستان په وړاندې کوي.

د افغانستان د هوا پوهنې ادارې نن په ۷ ولایتونو کې د سختو اورښتونو او درنو سېلابونو د راوتلو اټکل کړی دی. دغې ادارې پرون سه شنبې په یوه اطلاعیه کې ویلي، د ۲۴ ساعتونو لپاره په بدخشان، تخار، کندوز، بغلان، پنجشېر، نورستان او کونړ کې د اورښتونو اټکل شوی دی. په دغو ولایتونو کې د اورښتونو اندازه له ۱۰ تر ۱۵ میلي مټرو اټکل شوې ده. په وروستیو میاشتو کې د افغانستان په بېلابېلو برخو کې تر سختو اورښتونو درانه سېلابونه وبهېدل چې خلکو ته یې د سر او مال زیانونه واړول.

د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق (UNFPA) وايي په پکتیکا ولایت کې یې په ۱۸ کورونو کې د روغتیايي خدماتو وړاندې کولو مرکزونه پرانیستي دي. په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق استازي، الکساندر بودیروزا (Aleksandar Bodiroza) پرون سې شنبه په خپل ټویټر کې لیکلي، چې په دغو کورونو کې امیندوارو ښځو، مېندو، نویو زېږېدلو ماشومانو او کوچنیانو ته شپه و ورځ روغتیايي خدمات وړاندې کېږي. څلور میاشتې مخکې په پکتیکا کې یوې زورورې زلزلې شا و خوا ۱۰۰۰ کسان مړه کړل او په سلګونو نور ټپیان کړل، خلکو شکایت کاوه چې معیاري روغتیايي خدمات نه ورته وړاندې کېږي. Читать дальше...