د بخښنې نړیوال سازمان: طالبان دې له بشري حقونو سرغړونې ودروي
د بخښنې نړیوال سازمان له طالبانو غوښتي چې په افغانستان کې د بشري حقونو سرغړونې ودروي.
امین الحق قاضي خېل چې په تېر جمهوري حکومت کې یې د پولیسو په لیکو کې دنده کوله، د کورنۍ غړي یې وايي، نوموړی تېره شپه د کونړ په مرکز اسداباد کې وژل شوی دی.
د هغه د تره زوی رحمان الله قاضي خېل ازادي راډیو ته وویل، نوموړی له زېندۍ کېدو وروسته په خوړ کې غورځول شوی و.
د قاضي خېل په وینا، د تره زوی یې مخکې د کونړ امنیه قومندانۍ کې پولیس و او له دې ورهاخوا یې له هیچا سره څه ستونزه نه درلوده.
هغه ازادي راډيو ته وویل: "ماښام له کوره وتلی و، د سیند پر غاړه له حجرې سره و، له دې وروسته یې هیچا ته معلومات نه و، له کور څخه یې هم ډېر زنګونه ورته کړي وو، خو ځواب یې نه ورکاوه. وروسته د طالبانو د امنیت لخوا راپور راغی چې په خوړ کې داسې یوه پېښه شوې. بیا موږ هلته ورغلو، له هغه ځای څخه مو جسد روغتون او بیا کور ته انتقال کړ."
خو نوموړی په مشخص ډول نه وايي، چې دا کار د چا کېدلای شي.
په بلخ کې ولایت کې بیا د یوې کورنۍ غړي ادعا کي وايي، چې ۸ تنه خپلوان طالبانو د بغاوت او تښتونې په تور د طالبانو له خوا په عملیاتو کې وژل شوي دي.
دوی چې د جمعې په ورځ په کابل کې د ملګرو ملتونو د سیاسي استازولۍ دفتر یوناما مخ ته د عدالت غوښتلو په موخه اعتراض کړی و، ویل يې دا کسان چې ټول ملکیان وو، د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې یې رغنیز شرکتونه درلودل او هېڅ ډول جرمي سابقه یې نهلرله.
د بلخ امنیه قوماندانۍ د تېرې چهارشنبې په ورځ ادعا وکړه چې د دوی له قوله، په مزار شریف کې یې د 'انسان تښتونکو او باغیانو' پر ضد عملیات کړي او ۸ تنه یې وژلي.
خو د طالبانو د کورنیو چارو وزارت او تر خوا یې د بلخ امنیه قوماندانۍ د دې کسانو د کورنیو له اعتراض وروسته، د دې موضوع د سپیناوي لپاره د ازادي راډیو پوښتنې ځواب نهکړې.
په ورته وخت کې د بلخ په ګاونډ سرپل ولایت کې هم یوې مېرمنې په یوې ویډیو کې ادعا کړې چې طالب وسلهوال یې د فبرورۍ په اته ویشتمه نېټه کور ته ننوتي او په دوه لوڼو یې ورته جنسي تېری کړی دی.
دا ویډیو له تېرو دوو ورځو راهیسې په ټولنیزو رسنیو کې لاس په لاس شوې.
طالبانو تر اوسه د دې پېښې په اړه هم څه نه دي ویلي.
د دې پېښې له رسنیزېدو وروسته د بخښنې نړیوال سازمان له طالبانو غوښتي چې ژر تر ژره دې په دې اړه څېړنې وکړي.
بلخوا د بخښنې د نړیوال سازمان د جنوبي اسیا څانګې هم تېره شپه ناوخته په یوه اعلامیه کې ویلي چې طالبانو له بیا واکمنېد وروسته د بشري حقونو د سرغړونو او تاوتریخوالي یوه نوې دوره پیل کړې ده.
دې سازمان ادعا کړې چې طالبانو نه یوازې د افغانانو په ځانګړې ډول د ښځو د بشري حقونو د خوندیتوب په برخه کې خپلې ژمنې نه دي پوره کړي، برعکس یې د تاوتریخوالي یوه لړۍ پیل کړې او په ډېر ډاډ بشري حقونه نقضوي.
یاد سازمان دغه شان ویلي چې طالبانو په سیستماتیک ډول د بشري حقونو د ساتنې بنسټونه ړنګ کړي او خلک یې د بیان ازادي، مدني فعالیتونو، عادلانو محاکمو او نورو حقونو څخه محروم کړي دي.
د دې سازمان په وینا، د طالبانو په واکمنۍ کې د افغان نجونو او ښځو ټول حقونو تر پښو لاندې شوي او زرګونه افغانان زنداني شوي، ځورول شوي، تري تم شوي او حتی وژل شوي دي چې له دې امله یې اوس خبریالان، د بشري او مدني حقونو فعالان، هنرمندان، پوهان او مذهبي او قومي لږه کي له خطر سره مخ دي.
د بخښنې نړیوال سازمان له طالبانو غوښتي چې د بشري حقونو په برخه کې سرغړونې ودروي او د ښځو په ګډون ټولو افغانانو ته د هغوی حقونه ورکړي.
دې سازمان دا غوښتنه هم کړې چې د رڼو او موثرو څېړنو او حساب ورکولو په خاطر دې داسې میکانېزمونه رامنځته شي چې د بشري حقونو د نقض او جنګي جنایتونو په برخه کې عدالت رامنځته کړي او د اجباري تري تم کېدو، خپلسرو نیونو او زنداني کېدو او له محاکمې پرته د خلکو د وژلو مخه ونیول شوي او له اعدام پرته په دې برخو کې محکمې عادلانه پرېکړې وکړي.
د بشري حقونو د نقض په برخه کې د بخښنې نړیوال سازمان د ادعا په اړه مو د طالبانو د حکومت له ویاند ذبیح الله مجاهد څخه هم وپوښتل، خو نوموړي په دې اړه د ازادي راډيو پوښتنې ځواب نه کړې.
خو تر دې مخکې بیا د مجاهد په ګډون ګڼو طالب چارواکو د بشري حقونو د سرغړونو په برخه کې په دوی شوې ادعاوې رد کړې وې.
د یادونې ده چې د بخښنې له نړیوال سازمان مخکې هم د ملګرو ملتونو په ګډون ګڼو سازمانونو او هېوادونو په طالبانو تور لګولی چې د بشري حقونو په برخه کې یې خپلې ژمنې نه دي پوره کړي او د عمومي بخښنې له اعلان سره هم د پخواني حکومت کارکوونکي او سرتېري وژني، خبریالان او فعالان نیسي او ښځې یې له زده کړو او کار څخه محرومې کړې دي.