Новости за 02.11.2023

په داسې حال کې چې له پاکستانه د بې اسناده افغانانو د ایستلو لړۍ روانه ده، ځینو افغان سندرغاړو په دې هېواد کې د پاتې کېدو لپاره د پېښور سترې محکمې ته درخواست یا وړاندیز کړی دی. دغو سندرغاړو محکمې ته ویلي، په افغانستان کې د دوی ژوند له خطر سره مخ کېدای شي نو له همدې امله دې دوی ته په پاکستان کې د اوسېدو اجازه ورکړل شي. د پېښور سترې محکمې نن د نومبر دوهمه د هغه افغانانو سندرغاړو وړاندیز واورېده چې په کابل د طالبانو د واکمنۍ نه وروسته دلته کډه شوي او اوس وېره احساسوي چې که افغانستان ته بېرته ستانه شي نو ژوند به یې له خطر سره مخامخ شي. Читать дальше...

له پاکستان څخه د سپین بولدک له لارې ستانه شوي افغان کډوال وايي، ټوله شتمني يې هلته پاتې شوې او دوی خالي لاسونه راغلي دي. دوی غوښتنه کوي چې د اقتصادي ستونزو د حل لپاره یې باید اساسي لاسنیوی وشي ترڅو بېرته عادي ژوند ته وګرځي. بلخوا په سپین بولدک کې د طالبانو د حکومت د کډوالو چارو ریاست مسوولان وايي، یوازې په تېرو دو ورځو کې تر لس زره زیات کډوال د افغانستان خاورې ته داخل شوي دي. نور حال د لاندې لېنک په کېکاږلو اورېدلی شئ:

هغه افغانان چې پاکستان کې زېږېدلي اوس د شړل کېدونکو کډوالو په ډله کې دي. یو شمېر هغه افغانان هم د شړل کېدونکو کډوالو په ډله کې راغلي چې پاکستان کې زېږېدلي دي. مینه‌ګل یوه دغې ډلې ده چې په وینا یې پاکستان کې یې سترګې غړولي او اوس نه پوهېږي چې افغانستان کې به یې اوس ژوند له څه ډول برخلیک سره مخ شي؟

د کرکټ په روان پنځوس اوریز نړیوال جام کې هندوستان خپله ۷مه سیالي د ۳۰۲ منډو په توپیر له سریلانکا وګټله او نیمه پایلوبې ته یې لار پیدا کړه. هندوستان چې ۷ سیالۍ یې کړي او ټولې یې ګټلي دي، لومړنۍ لوبډله شوه چې نیمه پایلوبې ته رسېږي. د اکټوبر په دوهمه نېټه د ممبي په وانکيډي لوبغالي کې هندوستان سریلانکا ته د ۳۵۸ منډو هدف ټاکلی و، خو یادې لوبډلې یې په ځواب کې یوازې ۵۵ منډې وکړې. د هند لپاره په توپوهنه کې شبمن ګیل ۹۲، ویرات کولي ۸۸ او شریس آیر ۸۲ منډې کړې وې. د سریلانکا چټک توپ اچونکي مدوشنکا بیا ۵ هندي توپوهونکي سوځولي وو. Читать дальше...

درېیو برتانوي رسنیو د یوه څېړنیز راپور په خپرولو ادعا کړې چې طالبانو د تېر جمهوري حکومت د ځانګړو ځواکونو لسګونه پخواني سرتېري او د برتانوي ځواکونو پخواني همکاران شکنجه کړي او یا یې وژلي دي. د دې څیړنیز مستند راپور لیکوالان، سکای نیوز، انډېپېنډېنټ او لایت‌هاوس ریپورترز ۲۴، دا ډول قضیې تعقیب، مستند او تایید کړي، هغه څه چې طالبانو تل رد کړي دي. په دغه راپور کې چې د چهارشنبې په ورځ خپور شو، ویل شوي چې یو شمېر دغه پوځیان نه دي توانېدلي چې نورو هېوادونو ته ولاړ شي او ډېری یې لا هم په افغانستان کې دي. Читать дальше...

د پاکستان له‌خوا د بې اسنادو کډوالو د راټولو او ایستلو د لومړي پړاو په پیلېدو په سلهاوو افغانان په پاکستان کې د ساتنې موقتي مرکزونو ته لېږدول شوي دي. د پاکستاني چارواکو په وینا، دا افغانان به د نوملیکنې له پروسې وروسته افغانستان ته واستول شي.

د انتقالي عدالت او سولې نړیوال سازمان او د څارنوالانو ایتلاف د څارنوالانو لپاره له پاکستانه غواړي چې له دغه هېواده د افغان بشري حقونو د مدافعینو، څارنوالانو او عدلي کارکوونکو له ايستلو لاس واخلي. د انتقالي عدالت او سولې نړیوال سازمان او دغه شان د څارنوالانو ایتلاف د څارنوالانو لپاره د پاکستان د سرپرست حکومت له خوا د بشري حقونو د مدافعینو، څارنوالانو او د افغانستان د عدلي او قضايي سکتور د کارکوونکو د شړلو په اړه اندېښنه څرګنده کړه. دغو بنسټونو چې مرکز یې د امریکا په نیویارک ښار کې دی، د چهارشنبې... Читать дальше...

په داسې حال کې چې د پاکستان له‌خوا د افغانانو په ګډون د ميليونونو غیرقانوني کډوالو د ايستلو یو میاشتنی ضرب الاجل پای رسېدلی له دې هېواده د افغان کډوالو د ایستلو لړۍ چټکه شوې ده. د پاکستان د وروستي اقدام په اړه چې ولې او د کومې موخې لپاره يې د لسیزو کلونو کوربه توب وروسته د میلیونونو افغانانو په ګډون د غیرقانوني کډوالو ایستل پیل کړل، بېلابېل نظرونه موجود دي. د افغانستان او پاکستان یو شمېر پخواني چارواکي او دغه شان سیاسي کارپوهان د پاکستان دغه کړنه د نړیوالې ټولنې په ګټه او د دغه هېواد د امنیت... Читать дальше...

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې مشر روزونکي جاناتن ټروټ د پنجشنبې په ورځ د اکټوبر په ۲مه نېټه وویل، د نیدرلینډ پر وړاندې سیالي ورته ډېره ارزښتمنه ده او خپل سیال ته په کمه سترګه نه ګوري. ټاکل شوې چې سبا جمعه د اکټوبر په درېیمه نېټه افغانستان او نیدرلینډ د هندوستان په لکنو ښار کې سره سیالي وکړي. ټروټ زیاته کړه، د نیدرلینډ پر وړاندې سیالۍ ته یې پوره چمتووالی نیولی او هیله یې څرګنده کړه چې ډېره ښه پایله به ترلاسه کوي. هغه وايي: "مونږ به سبا د یوه داسې ډچ لوبډلې پر وړاندې لوبه وکړو چې په خپلو تېرو سیالیو کې ښه ځلېدلي دي. Читать дальше...

وروسته له هغې چې د پاکستان موقت حکومت اعلان وکړ چې له دې هېواده به ټول غیرقانوني افغان کډوال باسي، د فرانس‌پرېس خبري اژانس د راپور پر بنسټ تراوسه ۱۶۵ زره افغان کډوال بېرته افغانستان ته ستانه شوي دي. د پاکستان په بلوچستان ایالت کې د چمن سرحدي چارواکو فرانس پرېس ته ویلي، په دې وروستیو کې ټولټال څه باندې اته دېرش زره کسان له دې لارې افغانستان ته اوښتي دي. په دغه هېواد کې د بې اسنادو افغان کډوالو د داوطلبانه ستنېدو لپاره د پاکستان له خوا ټاکل شوی ضرب الاجل پرون چهارشنبه پای ته رسېدلی او دا مهال پاکستاني... Читать дальше...

ملګري ملتونه وايي، د ۲۰۰۱ کال راهیسې په افغانستان کې ۱۲۸ خبریالان او د رسنیو کارکوونکي وژل شوي دي. د ملګرو ملتونو په خبره، د دې خبریالانو په وژنې کې یوازي له لسو څخه په کمو قضیو کې عدالت تامین شوی دی. نن د خبریالانو پر وړاندې د جرمونو د معافیت ختمولو د نړیوالې ورځ په توګه نمانځل کېږي. د دې ورځې په مناسبت د افغانستان د خبریالانو مرکز هم ویلي چې په افغانستان کې د خبریالانو د وژنې اصلي قاتلان نه دي مجازات شوي. له دې سره هممهاله، د افغانستان د ازادو رسنیو د ملاتړ بنسټ یا نی په یوه اعلامیه کې... Читать дальше...

د اوکراین د بهرنیو چارو وزیر وايي، کییف به په روان کال کې هڅه وکړي چې په اروپايي ټولنه کې د غړیتوب لپاره خپلو مذاکراتو ته دوام ورکړي. ډیمیټرو کولیبا نن د نومبر په دوهمه په برلین کې خبریالانو ته وویل، اوکراین خوشبینه دی چې اصلاحات راولي او لازم قوانین تصویب کړي. پر اوکراین د روسیې له یرغل څو ورځې وروسته دې هېواد په اروپايي ټولنه کې د غړیتوب لپاره غوښتنه وکړه او څو میاشتې وروسته يې په دې ټولنې کې د غړیتوب لپاره ونومول شو.

د دې اوونۍ د "هارون باچا هنري ګړۍ" خپرونې مېلمه د پېښور يو پېژندلی سندرغاړی فضل اکبر راهي دی. نوموړي په وروستيو کې د غني خان يو نظم ثبت او پر يوټيوب خپور کړی دی. د راهي په خبره، شعر يې د غني خان او اواز يې د سردار علي ټکر خوښېږي. دی زياتوي، هغه شعرونه سندره کوي چې د ولس لپاره مثبت پيغام پکې وي. د فضل اکبر راهي دا خبرې او د نوې سندرې ترڅنګ ځينې زړې هغه يې په خپرونه کې اورېدای شئ.

په داسې حال کې چې امريکا او عربي هېوادونو د غزې تړانګې د محاصرې د کمولو او د ملکيانو د مرستې لپاره د لنډمهالي اوربند ډيپلوماتيکې هڅې ګړندۍ کړې، بلخوا د اسرایيلو ځمکني ځواکونه نن پنجشنبه د نومبر ٢مه د غزې ښار پر لور خوځېدلي دي. یوه ورځ وروسته له هغې چې د امریکا ولسمشر جوبایډن ملکیانو ته د لاسرسي په پار د بشردوستانه اوربند غوښتنه وکړه، اسراییلي ځمکني ځواکونه نن پنجشنبه د نومبر په ۲مه د غزې ښار پر لور خوځېدلي دي. د سپینې ماڼۍ چارواکو ویلي، د جګړې درېدل به د لا زیاتو مرستو رسولو ته لاره خلاصه کړي... Читать дальше...

د ماشومانو د ژغورنې نړیوال سازمان یا 'سېف ده چلډرن' له پاکستانه افغانستان ته د ستانه شویو افغان کډوالو لپاره د استوګنې او خوړو د نشتوالي په اړه اندېښنه ښودلې ده. د ماشومانو د ژغورنې نړیوال سازمان په خپل تازه راپور کې چې د چهارشنبې په ورځ د یادې ادارې په ویبپاڼه خپور شو، له پاکستانه د ستانه شویو افغان ماشومانو په اړه اندېښنه ښودلې ده. یادې ادارې په خپل راپور کې لیکلي، هره ورځ په سلګونه افغان ماشومان له پاکستانه افغانستان ته ستنېږي چې د اوسېدو لپاره ځای او د خوړو لپاره پیسې نه لري. په دې وروستیو... Читать дальше...

په کراچۍ کې پولیسو سلګونه افغانان نیولي دي او په کېماړۍ کې یې د بې اسناده بهرنیانو لنډمهالي کیمپ ته بیولي دي. یوشمېر افغانانو مشال راډیو ته وویل چې پر اسنادو لرلو سربېره یې نیولي دي. وروسته پولیسو ومنله چې ۲۶۲ افغانانو اسناد لرل چې بیا یې خوشې کړل. دا په داسې حال کې ده چې د پاکستان حکومت د اکتوبر په پیل کې ټولو بې اسناده بهرنیانو، چې لوی اکثریت یې افغانان دي، ته امر کړی وو چې د میاشتې تر پای پورې دې له هېواده وځي او د نومبر پر لومړۍ یې د هغوی د ایستلو بهیر پیل کړ. ویډیويي رپورټ.

یو شمېر مرسته کوونکي نړیوال بنسټونه وايي، هغه افغانان چې له پاکستانه ایستل کېږي، په افغانستان کې د استوګنې لپاره داسې ځای نه لري چې ورشي. په داسې حال کې چې نن هم د پاکستان له بېلابېلو سیمو د افغان کډوالو د ایستلو لړۍ روانه ده، ځینې مرسته کوونکې نړیوال بنسټونه وايي چې دا کډوال د افغانستان دننه د استوګنې لپاره داسې ځایونه نه لري چې ورشي. د ناروې او ډنمارک د کډوالو شوراګانو او د ژغورنۍ نړیوالې کمېټې نن په یوه ګډه اعلامیه کې خبرداری ورکړی چې په چټکۍ د هغو افغان کډوالو شمېر په ډېرېدو دی چې له پاکستان... Читать дальше...

په پاکستان کې ځينو سياستوالو او د بشري حقونو فعالانو له دغه هېواده په زوره د افغان کډوالو ايستلو خلاف سترې محکمې ته اعتراض وړاندې کړی دی. دا اعتراض د نومبر په لومړۍ د پاکستان پيپلز ګوند مخکښ فرحت الله بابر، د ملي جمهوري غورځنګ مشر محسن داوړ او يو شمېر نورو کسانو ثبت کړی دی. محسن دواړ پر خپله ایکسپاڼه ليکلي چې په اعتراض کې يې د سرپرست حکومت لخوا د افغان کډوالو ايستلو پرېکړه ننګولې/چلنج کړې. ډان ورځپاڼه ليکي دغه درخواست چې لا هم سترې محکمې د اورېدنې لپاره نه دی منظور کړی، په کې ويل شوي چې د حکومت... Читать дальше...

پرلتوال وايي، له افغانستان سره پر پوله د تجارت او تګ راتګ لپاره د پاکستان د حکومت د پاسپورټ او ویزې لازمي کېدو شرط نه مني، ځکه چې په خبره يې له دې کار سره د سيمې زرګونه کسان بېروزګاره کېدای شي.

د امریکا متحده ایالات وايي، د پاکستان په ګډون د افغانستان له ټولو هېوادونو غواړي چې د پناه غوښتونکو سره د چلند په برخه کې پر خپلو ژمنو ودرېږي او د اجباري نه ایستلو اصولو ته درناوی وکړي. د امریکا د بهرنیو چارو د وزارت ویاند متیو میلر پرون د نومبر لومړۍ په واشنګټن کې په یوه خبري کنفرانس کې وویل: "موږ د پاکستان په ګډون د افغانستان ګاونډیان په کلکه هڅوو هغو افغانانو ته د ننوتلو اجازه ورکړي چې د نړیوالو مرستو په لټه کې دي او د بشري مرستو د برابرولو لپاره د نړیوالو بشري سازمانونو سره همغږي وکړي." یوه... Читать дальше...

د بغلان ولایت په برکي ولسوالۍ کې په یوې ترافیکي پېښه کې یوه وژل شوې ده. د دې ولایت سیمه‌ییز چارواکي وايي چې دغه ترافیکي پېښه نن سهار پنجشنبې د لړم ۱۱مه د بغلان د برکي ولسوالۍ په تاوه شخ کوتل سیمه کې د یو عراده فیلډر موټر د چپه کېدو له امله رامنځته شوې ده. په پېښه کې د یوې ښځې په وژل کېدو سربېره د یو ماشوم په ګډون درې تنه نور ټپیان شوي هم دي. تېره شپه هم د بغلان په پلخمري کې په یوې ترافیکي پېښه کې ۳ تنه وژل شوي وو او ۷ تنه نور ټپیان شوي وو.

د کوټې د پولیسو مشر جواد طارق خبریالانو ته ویلي دي چې د نومبر پر لومړۍ نېټه یې په کوټه کې ۵۷۲ افغانان نیولي دي چې پکې ښځې او ماشومان هم شامل دي. په کېماړۍ کې د لنډمهالي کیمپ ویاند ظهور مري ویلي دي چې د نومبر پر لومړۍیې شاوخوا ۴۰۰ تنه کیمپ ته لېږدولي چې پکې ۱۳۸ بې اسناده افغانان هم شامل ول.

د پاکستان حکومت د اکتوبر پر درېيمه په هغه هېواد کې مېشت ټولو اسناد نه لرونکو بهرنیانو، چې لوی اکثریت یې افغانان دي، ته امر وکړ چې د میاشتې تر پای پورې دې په خپله خوښه ووځي، که نه تر هغې وروسته به قانون پلي کوونکي ادارې بې اسناده بهرنیان په زوره باسي او جايدادونه او کاروبارونه به يې ضبطوي.

جرمني له پاکستان څخه د لکونو افغان کډوالو پر ایستل کېدو اندېښنه ښکاره کړه. د 'ډي پي اې' خبري اژانس د راپور له مخې، د جرمني د بهرنیو چارو وزارت ویندوی پرون وویل، دا هېواد د هغو افغان کډوالو په اړه له پاکستاني چارواکو سره خبرې کوي چې ټاکل شوې ده جرمني ته ولېږدول شي. ده ونه ویل چې څومره افغانان به له پاکستان څخه جرمني ته بوځي. پاکستاني چارواکو مخکې ویلي و، هغه افغان کډوال به له پاکستان څخه ونه باسي چې له دغه هېواده جرمني ته د تلو انتظار باسي. پاکستان له نن څخه د بې اسناده افغان کډوالو د ایستلو جبري بهیر رسماً پیل کړی دی.

پاکستان پرون وویل، له دغه هېواده د هغو افغانانو لېست چې امریکا یې خپل هېواد ته بیايي، نیمګړی دی. د روانې اوونۍ د سې شنبې په ورځ یوه امریکايي چارواکي وویل، چې دوی هڅه کوي چې ۲۵ زره هغه افغانان چې په شرایطو برابر دي، له پاکستان څخه امریکا ته بوځي. پرون درو پاکستاني چارواکو تایید کړه چې اسلام اباد د دې ډول افغانانو لېست ترلاسه کړی، خو ویې ویل چې دا لېست نیمګړی دی او معلومات یې بشپړ نه دي. د پاکستان له لوري بې اسناده افغان کډوالو ته ټاکل شوی مهلت پرون پای ته ورسېد او اوس ډېر داسې افغانان چې د طالبانو... Читать дальше...