Новости за 09.11.2023

د کابل په دشت برچي کې د روانې اوونۍ د سې شنبې د ورځې د خونړې چاودنې په قربانیانو کې د یوې کورنۍ دوه غړي چې پلار او زوی کېدل هم شامل وو. د روانې اوونۍ د سه شنبې په ماښام د کابل ښار په لوېدیځ کې په یوه کاسټر موټر کې د چاودنې له امله د یوې کورنۍ دوه غړي هم وژل شوي دي. ۴۰ کلن محمد نسیم حیدري چې خټګر و او ۱۷ کلن زوی یې محمد مصطفی حیدري چې له خپل پلار سره یې یو ځای کار کاوه، د سې شنبې په ماښام کورته په لاره د چاودنې له امله ووژل شول. په دې پېښه کې چې مسولیت یې داعش وسله والو ومنلو د محمد نسیم حیدري دوه نور نږدې خپلوان هم ټپیان شوي دي. Читать дальше...

د اقتصادي همکاریو سازمان د غړو هېوادونو د مشرانو په نننۍ ناسته کې د ازبکستان ولسمشر شوکت میرضیایف په سیمه‌ییز مشارکت کې د افغانستان د فعالې ونډې غوښتنه وکړه. که څه هم افغانستان د دې سازمان غړیتوب لري، خو دې غونډې ته د طالبانو د حکومت نه و وربلل شوی.

د طالبانو د حکومت د رییس‌الوزرا دفتر وايي، ایران ورته ویلي چې افغانستان سر له سبا د نومبر له لسمې کولی شي د چابهار بندر څخه د صادراتو او وارداتو لپاره کار واخلي. دغه دفتر نن پر خپلې ایکس شبکې یا پخواني ټویټر لیکلي، د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملاعبدالغني برادر نن د نومبر ۹مه د چابهار بندر څخه د لیدو پر مهال له ایراني چارواکو غوښتي چې د دې بندر د ځمکې یوه برخه د اوږدمهال لپاره په مناسبه بیه افغانستان ته ځانګړې کړي. د ملابردار په مشري د طالبانو یو پلاوی د نومبر له څلورمې راهیسې په ایران کې دی... Читать дальше...

د دې اوونۍ د "هارون باچا هنري ګړۍ" خپرونې مېلمه د ملاکنډ يو ځوان سندرغاړی او رباب غږوونکی تنوير عباس وير دی. ده په اسلام اباد کې د خپل سبق او روزګار ترڅنګ موسيقۍ ته هم وخت ورکړی دی. وير وايي، موسيقي يې تر ډېره د نومياليو رباب غږوونکو او سندرغاړو له يوټيوب چینلونو ياده کړې. دی البته زياتوي چې اوسمهال د يوه استاد په لټه کې دی چې په باقاعده توګه موسيقي ترې زده کړي. د تنوير عباس وير دا خبرې او ځينې سندرې يې په خپرونه کې اورېدای شئ.

په افغانستان کې د طالبانو د حکومت د کډوالو او ورستنېدونکو چارو وزارت چارواکي وايي، له پاکستانه د بې اسناده افغانانو د ورستنولو د بهیر له پیل راهیسې له ایرانه هم د کډوالو لېږد زیات شوی دی او هره ورځ له درو څخه تر ۴،۰۰۰ پورې افغانان هېواد ته ځي. د اې اېف پي له ویډیوګانو جوړ رپورټ.

د افغانستان د بدن ښکلا لوبغاړي علي رضا اساهي د جنوبي کوریا په سیالیو کې د سرو زرو مډال ګټلی دی. د بدن ښکلا فدراسیون د خبر له مخې، ۵۰ کلن اسايي د ۸۵ کیلو ګرامه وزن په سیالانو کې تر ټولو د غوره بدن او اندام لرونکی پېژندل شوی او لومړی مقام یې ګټلی دی. د خبر له مخې له نوموړي سره د کوربه جنوبي کوریا، چين، هندوستان او جاپان هېوادونو لوبغاړو سیالي کوله. د ویلو ده چې تر دې وړاندې هم په دې برخه کې ګڼو افغان لوبغاړو ښې لاسته راړونې درلودې.

د اروپايي هېواد سويډن په ۱۰.۵ مېليونه ابادۍ کې ۱.۲ مېليونه خلک نسوار کوي. حکومت وايي هڅه کوي دا شمېر نور هم زیات شي چې خلک ورباندې د سېګرېټو له څښلو یا څکولو منع شي. چارواکي دعوه کوي چې د سویډن نسوار د سېګرېټو پرتله د صحت لپاره کم خطرناک دي. خو څېړونکي وايي، د هر ډول نشې استعمال په اوږد مهال کې زیان لري نو ځکه دې د سرطان مخنیوي لپاره پر نسوارو نوره څېړنه وشي. د سویډن د نسوارو کارخانو تېر کال ۲۷۷ مېلیونه ډبې نسوار پلورلي دي. دوی وايي، د خلکو د زیاتو غوښتنو پر اساس اوس په نسوارو کې د نور خوند پیدا... Читать дальше...

په غزه کې د اسراییلو د هوایي او ځمکنیو بریدونو له دوام سره هممهاله د لوېدیځو او عربي هېوادونو مشران نن د غزې پر وضعیت بحث کوي. ملګري ملتونه وایي، غزه کې له څه باندې یوې میاشتې بمبارۍ وروسته خلک په ناوړه بشري وضعیت کې دي او داسې حالت کې ګیر دي چې بشپړو خوړو او اوبو ته لاسرسی نه لري. په همدې حال کې د لوېدیځو او عربي هېوادونو، ملګرو ملتونو او غیردولتي بنسټونو استازي نن په پاریس کې سره غونډېږي چې د غزې پر وضعیت خبرې وکړي. په دغې غونډه کې په غزې تړانګه کې له ملکیانو سره د مرستو پر څرنګوالي او د... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر یا اوچا وايي، د افغانستان دوه په درېیمه برخه ولسوالۍ په ماینونو او چاودېدونکو توکو ککړې دي. اوچا وايي، افغانستان په نړۍ کې یو له هغو هېوادونو څخه دی چې لا هم په کې ماینونه او ناچاوده مهمات شته. اوچا د چهارشنبې په ورځ پر خپله ایکسپاڼه یو راپور خپور کړ او ویې ویل چې د افغانستان د ۴۰۱ ولسوالیو دوه پر درېیمه برخه په چاودېدونکو توکو او ماینونو لړلې دي او هره میاشت یې له امله تر ۶۰ ډېر کسان وژل کېږي او یا معیوبېږي. اوچا زياتوي چې زيانمن شويو کسانو په ډله کې ډېری ماشومان دي. Читать дальше...

د تېر جمهوري حکومت يو شمېر پخواني پوځیان، چې له ګاونډیو هېوادونو ایران او پاکستانه د ایستلو له خطر سره مخ دي افغانستان ته د استولو په اړه اندېښمن دي. په داسې حال کې چې له ایران او پاکستان څخه د بې‌اسناده افغان کډوالو د ایستلو لړۍ چټکه شوې، د افغانستان د ړنګ شوي جمهوري نظام یو شمېر پوځیان بېرته افغانستان ته د تلو او خپل برخلیک په اړه اندېښمن دي. هغوی، چې په افغانستان کې د طالبانو د بیاځلې واکمنېدو وروسته د امنیتي ګواښونو او غچ اخیستنې له وېرې، ګاونډیو هېوادونو په ځانګړې ډول ایران او پاکستان ته... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د ملګرو ملتونو د سیاسي استازولۍ یا یوناما مشره روزا اوتونبایوا وايي، پر افغان ښځو او نجونو د طالبانو د حکومت بندیزونه او محدودیتونه د دوی د حکومتولۍ د سیستم یوه نه جلا کېدونکې برخه ګرځېدلې ده. روزا اوتونبایوا د اسلامي هېوادونو د همکارۍ سازمان په کنفرانس کې د افغان ښځو او نجونو له حقونو نه د سرغړونې په اړه خپله اندېښنه څرګنده کړه. په دې کنفرانس کې چې د چهارشنبې په ورځ د سعودي عربستان په جدې ښار کې د 'ښځې په اسلام کې' تر سرلیک لاندې، ترسره شو، روزا اوتونبایوا وویل... Читать дальше...

په تېر جمهوري نظام کې په ولسي جرګه کې د کوچیانو د پخواني استازي ملا تره‌خېل محمدي کورنۍ تاییدوي چې نوموړی د طالبانو له خوا توقیف شوی دی. که څه هم معلومه نه ده چې هغه په کوم تاریخ نیول شوی، خو ورور یې حاجي موسی تره‌خېل په یوه ویډیو کې چې ټولنیزو شبکو کې ښکته پورته کېږي، له طالبانو غواړي چې ملا تره‌خېل محمدي خوشې کړي. هغه وايي: "حاجي ملا صاحب تره‌خېل نور راپرېږده، دوست لرو، دښمن لرو، ولا شرمېږو. په دې شرمېږو چې ټول دغه سابقه سیاسون وتښتېدل، مونږ ونه تښتېدو. حاجي ملا صاحب نور راپرېږده. د قوم مشر مو دی. Читать дальше...

د ازادي راډیو خبریاله، السو کورماشیوا مېړه چې د اکتوبر میاشتې په ۱۸ مه بندي شوه، وايي چې السو “سیاسي بندي ده”. کورماشیوا د روسیې او امریکا وګړتوب لري. د هغې مېړه، پاویل بوتورین هم د چک په پراګ ښار کې د ازادي راډیو مرکزي دفتر کارکوونکی دی.

د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام یا 'ډبلیو ایف پي' مشره سېنډي مک کېن وايي، په داسې حال کې چې افغانان بې رحمه زلزلو ځپلي او ژمي ته تیاری نیسي، د راستنېدونکو لپاره د بودیجې داوم به ساده نه وي. نوموړې تېره شپه ناوخته پر خپله ایکسپاڼه لیکلي دي چې د ورځې زرګونه افغانان مجبورېږي چې له پاکستان څخه افغانستان ته ستانه شي. مک کېن زیاتوي، د خوړو نړیوال پروګرام دا مهال ۶۰ زره راستنو شویو کډوالو ته خواړه برابروي او د یو میلیون نورو راستنېدونکو د ملاتړ لپاره تیاری نیسي. په ورته وخت کې افغانستان ته تازه... Читать дальше...

د سربیا پولیس وايي چې په تېرو دوو اوونیو کې یې شاوخوا ۴،۵۰۰ بې اسناده وګړي نیولي دي. د پولیسو په وینا، په عملیاتو کې یې ۸۱،۰۰۰ ګاډي او تر ۳۰۰ زیات کورونه تالاشي کړي دي چې پکې یې وسلې او د بېلابېلو هېوادونو پاسپورټونه نیولي دي. د افغانستان، پاکستان، منځني ختیځ او شمالي افریقايي هېوادونو وګړي اکثر په ناقانونه ډول اروپا ته د تګ لپاره له ترکیې، بلغاریا، شمالي مقدونیا او سربیا تېرېږي. د رویټرز اژانس له ویډیو جوړ رپورټ.

د اېن ډي اېم د بلوچستان وياند اېمل خان ناصر رسنیو ته په لېږدولې خبرپاڼه کې ادعا کړې چې په کوټه کې یې پولیسو د مرکزي عمومي سېکرټر مزمل شاه کور محاصره کړی وو. د هغه په وينا، هلته محسن داوړ موجود وو چې وروسته ورته وويل شول چې هغه د چمن په پرلت کې ګډون نه شي کولی.‌

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې روزا اوتونبایوا وایي، پر ښځو محدودیتونه د طالبانو د حکومت یوه نه بلېدونکې برخه ګرځېدلې ده. مېرمن روزا اوتونبایوا د چهارشنبې په ورځ د سعودي عربستان په جدې ښار کې د اسلامي هېوادونو د همکارۍ سازمان غونډې ته وویل، دغه محدودیتونه له افغاني کلتور او اسلامي ارزښتونو سره اړخ نه لګوي. هغې زیاته کړه: "دغو محدودیتونو دوی 'نجونې او ښځې' تر شپږم ټولګي پورته ښونځیو او لوړو زده کړو ته له لاسرسي راګرځولي دي. پر دې سربېره یې د ژوند په ټولو ټولنیزو، اقتصادي، فرهنګي او سیاسي ژوند کې هم د هغوی د ګډون مخه نیولې. Читать дальше...

د هغې کمېټۍ يوې غړې او د بشري حقونو فعالې وکيلې سارا ملکاني تر اورېدنې وروسته مشال راډيو ته وويل چې په درخواست کې یې غوښتنه کړې وه چې له قانوني عمل پرته دې افغانان له پاکستانه نه ایستل کېږي ځکه چې دا د هغوی د بشري حقونو د تروړلو معنا لري.

پر غزې ښار د اسراییلو بریدونه نن داسې مهال روان دي چې لسګونه زره ناهیلي فلسطینیان له کورونو وتلي او جنوب خواته روان شوي دي. فرانس پرېس خبري اژانس لیکلي چې پر غزې اسراییلي ځواکونه هوایي بریدونه کوي او سړک په سړک له حماس وسله‌والې ډلې سره په جګړه اوښتي دي. ملګرو ملتونو ویلي چې له څه باندې یوې میاشتې شدیدې بمبارۍ وروسته سلګونه زره کسان په ناوړه انساني وضعیت کې له بشپړو خوړو او اوبو پرته ګیر پاته دي. د اسراییل صدر اعظم بنیامین نتنیاهو څو ځله په غزه کې د اوربند احتمال رد کړی دی. هغه د چهارشنبې... Читать дальше...

له پاکستانه د بې اسناده افغانانو د ایستلو بهير نن د نومبر په نهمه هم روان دی او ګڼې کورنۍ د تورخم او چمن له لارو افغانستان ته ستنې شوې دي. په تورخم کې د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې یوه چارواکي ارشاد خان نن د ازادي راډیو مشال څانګې ته وويل چې تېره شپه ناوخته څلور زره یو سل او دېرش ۴۱۳۰ بې‌اسناده افغان کډوال په تورخم دروازه افغانستان ته اړول شوي دي. د ده په خبره د نومبر تر اتمې پورې یوازې په تورخم افغانستان ته د ستنو شويو کډوالو شمېره دوه لاکه او لس زره نه ۲۱۰۰۰۰ زياته شوې ده. د پاکستان له بېلا... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د ملګرو ملتونو د مرستندویه ماموریت یا یوناما مشرې روزا اوتونبایوا د سعودي عربستان په جدې ښار کې ښځې په اسلام کې تر عنوان لاندې د اسلامي هېوادونو د همکارۍ د سازمان یا 'او آی سي' کنفرانس کې ګډون وکړ. یوناما پرون چهارښنبې په خپله ټولنیزه شبکه ایکسپاڼه يا پخواني ټویټر کې لیکلي چې دا یو ښه فرصت دی چې په افغانستان کې د ښځو وضعیت چې دوی د دې هېواد د چارواکو له خوا له سختو بندیزونو سره مخ دي، په اجنډا کې وي. دغه راز ویل شوي چې د 'او آی سي' او... Читать дальше...

په اردن کې د ګاډو مالکان وايي چې د تېلو بیو د زیاتېدو له وجې په بجلۍ د چلېدونکو ګاډو پلور زیات شوی دی. د ګاډو د کمپنیو مالکان زیاتوي چې پخوا به يې په يوه میاشت کې شاوخوا ۷۰ ګاډي پلورل خو اوس دا شمېر ۱۰۰ ته رسېدلی دی. د اې اېف پي اژانس له ويډيو جوړ رپورټ

د کرکټ ۵۰ اوورنو نړیوال جام په سياليو کې د سري لنکا لوبډلې نیو زیلینډ ته د ۱۷۲ منډو هدف ورکړی دی. د بنګلور په لوبغالي کې د نومبر نهمې سیالي د پېښور پر وخت د ماسپښين پر يوه نيمه او د کابل پر وخت د ماسپښین یوه بجه پیل شوه چې پکې پچه نیو زیلینډ وګټله او سري لنکا ته یې د بیټېنګ بلنه ورکړه. د سري لنکا لوبډلې چټک بیټېنګ پیل کړ خو ژر، ژر یې لوبغاړي هم وسوځېدل. د سري لنکا ټوله لوبډله په ۴۷م اوور کې په ۱۷۱ منډو وسوځېده.  د سري لنکا کوشال پرېرا ۵۱، مهېش تیکشانا ۳۸ او دننجایا ډي سېلوا او دلشان مدوشنکا ۱۹ منډې وکړې. Читать дальше...

د افغانستان لپاره د امریکا دوو ځانګړو استازیو او لوړپوړې ډیپلوماتې د کابل په دشت برچي سیمه کې د سې شنبې د ورځې برید غندلی او د بشپړې څېړنې غوښتنه یې کړې ده. د افغان ښځو، نجونو او د بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري بېګا ناوخته په خپله ټولنیزه شبکه ایکس یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې دوی روانه میاشت پر هزاره ګانو یوه بل برید غمجن کړي او زیاتوي، نه شي کېدای هزاره ګان چې په ځلونو د نرمو اهدافو په توګه په نښه شوي، یواځې پرېښودل شي. د اغلي امیري په وینا، د دغو وحشیانه بریدونو په اړه... Читать дальше...

په هرات کې د طالبانو د حکومت د کډوالو او راستنېدونکو چارو یو مسوول وایي، د همدې اوونۍ په څلورو ورځو کې نږدې څورلس نیم زره افغان کډوال له ایرانه د اسلام کلا بندر له لارې هېواد ته راستانه شوي دي. په اسلام کلا بندر کې د کډوالو د چارو سرحدي امر عبدالله قیومي د چهارشنبې په ورځ فرانس پرېس خبري اژانس ته ویلي، هره ورځ له درې زرو تر څلور نیم زرو پورې افغانان د ایران له خوا راستنېږي چې په وینا یې دا ورځنۍ شمېرې تېرې میاشتې ته په کتو دوه برابره زیاتوالی ښيي. تر دې وړاندې په ایران کې میشتو افغان کډوالو ازادي... Читать дальше...