Новости за 14.09.2022

د امریکا متحدوایالتونو اعلان وکړ چې د افغانستان د کنګل شوې ۷ میلیارده شتمنۍ له ډلې درې نیم میلیارده په سویس کې یوه صندق ته انتقالوي. نړیوالو اژانسونو د امریکایي چارواکو په حواله راپور ورکړی چې د افغانستان درې نیم میلیارده کنګل شوې شتمني په سویس کې یوه صندوق ته استوي. له افغانستان سره د مرستې صندوق چې له څو غړو د جوړ یوه بورد له خوا مدیریت کېږي، دا پیسې په ډېرو مهمو برخو لګوي. په راپورونو کې راغلي چې له دغه صندوقه به د افغانستان د برښنا پورونه، نړیوالو بنسټونه ته د افغانستان پور، پراختیایي برخو کې د مرستو او د پیسو د چاپ لګښت ورکول کېږي. Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر (OCHA) وايي، د بوديجې د کمښت له امله يې په افغانستان کې بشري مرستې کمې کړي دي. دغه دفتر ویلي دي چې، د ۲۰۲۲ کال لپاره د اړتیا وړ بوديجه تر دې دمه ورته پنځوس سلنه رسېدلې ده. د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر اوچا څو ورځې مخکې ویلي وو، چې نږدې نولس میلیونه افغانان خوراکي خوندیتوب نه‌لري او ۲۵ میلیونه افغانان په بې‌وزلۍ کې ژوند کوي. د کابل ښار اوسېدونکی حفیظ الله چې د شپږ کسیزې کورنۍ مشر دی وايي، پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو را ورسته يې نا دولتي... Читать дальше...

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ ادارې یونېسف چارواکي وایي، دوی د هر افغان ماشوم نجلۍ او هلک د زده کړو ملاتړ کوي. په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ د ادارې یا یونېسف چارواکي ټینګار کوي چې د هر افغان ماشوم نجلۍ او هلک د زده کړو ملاتړ ته به دوام ورکوي. په افغانستان کې د یونېسف مشر محمد ایویا په خپله ټویټر پاڼه لیکلي: "موږ د نجونو په ګډون د هر ماشوم د زده کړې ملاتړ کوو. موږ به تر هغه وخته تسلیم نه شو چې په افغانستان کې هر هلک او نجلۍ په ښوونځي کې وي او زده کړه وکړي. Читать дальше...

هغه ویډیو ګانې چې ښيي د مقامت د ملي جبهې د اسیرانو په نوم یو شمېر نومول شوي کسان په کې په ډزو ویشت کېږي، غبرګونونه راپارولي دي. د طالبانو حکومت تر اوسه په دې اړه څه نه‌دي ویلي، خو د مقاومت جبهې ویاند صبغت احمدي پر خپل ټویټر طالبان ددغه پېښې له امله په جنګې جنایت تورن کړي دي.   له تېرو دوه ورځو راهیسي په ټولنیزو رسنیو کې دوه داسې ویډيو ګانې لاس په لاس کېږي چې د طالبانو له لوري یو شمېر کسان په کې په ډزو وژل کېږي او طالبان په کې ادعا کوي، چې دا د مقاومت د ملي جبهې کسان دي.   په ټولنیزو رسنیو... Читать дальше...

د طالبانو حکومت مني چې د پکتیا ډنډ پټان ولسوالۍ کې د دوی پوله ساتو ځواکونو له پاکستاني لوري سره شخړه کړې ده. طالبانو په یوه خبرپاڼه کې ویلي، تېره ورځ د پاکستان سرحدي ځواکونو هڅه کوله چې "ډیورند کرښې" ته نږدې پوسته جوړه کړي. د خبرپاڼې له مخې کله چې طالب سرتېري د خبرو لپاره ورنږدې شوي، هغوی ډزې پرې کړي. د پاکستان د پوځ مطبوعاتي څانګې (آی.ایس.پي آر) نن ویلي، دې شخړه کې يې درې سرتېري وژل شوي دي. خو طالبان وایي، د مقبلو سیمې په دې پېښه کې لومړی طالب پوله ساتو ته مرګ‌ژوبله واوښته او بیا په ځوابي... Читать дальше...

په داسي حال کې چې د نورو ګرمسېرو ولایتونو ترڅنګ په کندهار کې هم نوی ښوونيز کال پيل شوی، د دغه ولایت ښځینه ښوونکې او زده کوونکې د طالبانو له حکومت څخه د نجونو لپاره د شپږم ټولګي څخه د پورته ښوونځيو د پرانیستل کېدو غوښتنه کوي. بل‌خوا د طالبانو د حکومت د کندهار د پوهنې ریاست مسؤلين وايي، دوی د نجونو لپاره له شپږم ټولګي څخه د پورته ټولګیو د تدریسي مدیریت لپاره چمتوالی لري او یوازې د خپلو مشرانو امر ته په تمه دي. نور حال د صادق رښتيني په راپور کې د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

دا غوښتنه داسې مهال کېږي چې د دواړو لوریو ترمنځ د ۲۰۲۰ کال د اوربند له تړون وروسته د تېرو څو ورځو خونړیو جګړو کې سل سرتېري وژل شوي دي. دا وسله‌والې شخړې د لانجمنې سیمې نګورنو قره باغ پر سر شوي دي. د اذربایجان دفاع وزارت پرون اعلان وکړ چې، وروستیو شخړو کې یې پنځوس سرتېري وژل شوي، بل لورته ارمنستان هم له خپله اړخه د لږ تر لږه نهه څلوېښتو سرتېرو د له لاسه ورکولو خبره کړې ده. دې خبرونو متحده ایالتونه، روسیه او ملګري ملتونه دې ته اړ کړل چې له دواړو لوریو په بېړنۍ توګه د جګړې د درېدلو غوښتنه وکړي. Читать дальше...

د پکتیا پوهنتون یو شمېر محصلان وايي، چې نه لیلیه لري او نه ورته دا درې سمېستره بدل اعاشه ورکړل شوې، چې له کبله يې یو شمیر محصلینو خپلې زده کړې په نیمايي کې پرې ايښي دي. د پکتیا پوهنتون دوو تنو محصلینو عبدالرحمان وحدت او حسیم الله نجیب ازادي راډيو ته وویل، د اقتصادي ستونزو له کبله یو شمېر هغو محصلانو څخه هم پوهنتون پاتې شوی، چې دویم، درېیم ټولګي ته رسېدلي وو. دوی غوښتنه کوي، چې محصلانو ته دې یا لیلیه فعاله شي او یا دې قانوني بدل اعاشه ورکړي، تر څو د خوراک او اوسېدو ستونزې يې ورباندې څه نا څه حل شي. Читать дальше...

په دې ناسته کې به د دولتونو مشران او څارونکي ګډون وکړي، خو طالبانو ته پر افغانستان د واکمنانو په توګه د ګډون بلنه نه‌ده ورکړل شوې. افغانستان چې د دې سازمان د څارونکي هېواد په توګه غړیتوب لري، له دې مخکې به یې هر کال، په هره سرمشریزه کې ولسمشر یا په حضوري او یا هم په انلاین توګه ګډون کاوه. هڅه مو وکړه په دې اړه د طالبانو د حکومت نظر واخلو، خو ویاند یې ذبیح الله مجاهد او د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند ضیا احمد تکل تر دې دمه زموږ پوښتنو ته ځواب نه دی ویلی. د ملګرو ملتونو امنیت شورا، په دغه... Читать дальше...

د اوکرايین ولسمشر ولادمیر زلنسکي وایي، د اوکرايین پوځ د هېواد په شمال ختیځ کې له سلګونو ښارونو او ښارګوټو روسي ځواکونه ایستلي او د ازادو شویو سیمو د ثبات چارې روانې دي. زلنسکي تېره شپه ملت ته په وینا کې وویل چې، اوکرايین له روسي ځواکونو څخه د بېرته نیول شوې پر څه باندې ۴ زره کیلومتره مربعه سیمې کنټرول ټینګ کړی دی او په‌کې د ثبات د ټینګښت هڅې روانې دي. اوکرايیني ځواکونو په خارکییف سیمه کې د سپټمبر له ۶ راهیسې د روسي ځواکونو په وړاندې د تهاجمي عملیاتو په ترڅ کې د ګڼ مېشتو څه باندې درې سوه سیمو د نیولو ادعا کړې ده. Читать дальше...

د اذربایجان دفاع وزارت وایي، له ارمنستان سره د وروستیو نښتو په نتیجه کې یې پنځوس پوځیان وژل شوي دي. تر دې مخکې د ارمنستان صدراعظم نیکول پاشینیان د اذربایجان له لوري په حملو کې د دغه هېواد د لږ تر لږه ۴۹ سرتېرو د وژل کېدو خبره کړې وه. دواړه هېوادونه چې له ډېرو کلونو راهیسې د لانجمنې ناګورنو قره باغ پر سر اختلاف لري، اړیکې یې په دې وروستیو کې یو وار بیا ترینګلي شوي دي. په عین حال کې روسیې ویلي چې د دواړو لورو ترمنځ یې یو اوربند رامنځ ته کړی خو اذربایجان تور پورې کړی چې ارمن ټبره ځواکونو له دغه... Читать дальше...

په ملګروملتو کې د ناروې استازې وايي چې، د طالبانو له واک ته رسېدو څه باندې یو کال وروسته لا هم د افغان ښځو وضعیت ناوړه دی. مونا پول دا خبره په داسې حال کې وکړه چې د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتو ځانګړي راپورتر په جینیوا کې د ملګروملتونو د بشري حقونو شورا غونډې ته وویل چې، د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته افغانان د بشري حقونو په داسې یوه ناورین کې ایسار دي چې نړۍ یې د حل توان نه‌لري. هغه د ښځو او نجونو د حقونو جدي سرغړونې، د مخالفانو او منتقدانو ځپل او د بیان د ازادۍ پر سر بندیز ته اشاره کړې ده. Читать дальше...

ګارډين ورځپاڼه: برېتانوۍ ګارډین ورځپاڼه د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو د ځانګړي راپور ورکونکي ریچارډ بینیت وروستیو څرګندونو ته په اشاره لیکي، د ملګروملتونو یو کارپوه په داسې حال کې په افغانستان کې د ښځو او نجونو د حیرانونکې ځپنې راپور ورکوي چې د افغانستان لپاره د ملګروملتونو مرستندویه ماموریت يا یوناما طالبان د خپلو څو ښځینه افغان کارکونکو په ځورولو تورن کړي دي. ګارډین لیکي، یوناما په وروستۍ اعلامیه کې ویلي چې، درې ښځینه کارکونکې یې چې د دې سازمان لپاره یې په افغانستان کې کار کاوه،... Читать дальше...

د افغانستان کرېکټ بورډ وياند فريد هوتک وايي، په ننګرهار کې د نجیب تره کي په نوم د لوبغالي دوهم فاز بشپړ شو. دا لوبغالی له ور چاپېره شوي دېوال سره په څه کم ۲۸ جریبه ځمکه کې جوړ شوی دی. د کرېکټ په اړه له یوه بل خبر سره سم، د کرېکټ مشهورې وېبپاڼې (ایس پي این) د اسیا د شل اوره جام په سیالیو کې د برخوالو ټیمونو غوره لوبډله اعلان کړه. په دې لوبډله کې د افغانستان دوه لوبغاړي رحمان الله ګوربز او ابراهیم ځدراڼ شامل دي. دې ویبپاڼې د هند دوه، د پاکستان درې او د سرېلانکا څلور لوبغاړي د خپل غوره ټیم په لېست کې راويستي دي.

د امریکا د فضايي تحقیقاتو ملي اداره وايي، د یوې ستور بېړۍ په وسیله د یوې اسماني تیږې د تګ لوری بدلوي.  ناسا غواړي خپله ستور بېړۍ، چې دارټ نومېږي له یوې اسماني ډبرې سره، چې دیمورفوس (Dimorphos) نومېږي، ټکر کړي. د ناسا دا ستور بېړۍ په ساعت کې ۲۴ زره کیلومتره سرعت لري. ټاکل شوې ده چې د ناسا ستور بېړۍ د سپټمبر په ۲۶مه نېټه له دیمورفوس سره ټکر شي.

د اذربایجان پوځ وايي، د ارمنستان پر زیاتو برخو یې ډزې کړي دي. د ارمنستان صدراعظم وايي چې د اذربایجان په حملو کې د دغه هېواد لږ تر لږه ۴۹ سرتېري وژل شوي دي. د دواړو هېوادونو ترمنځ اړیکې، چې له ډېرو کلونو راهیسې پر ناګورنو قره باغ اختلاف لري، یو وار بیا ترینګلې شوي دي. اذربایجان وايي چې د ارمنستاني ځواکونو د لمسوونکو اقداماتو په ځواب کې یې پر دغه هېواد ډزې کړي دي. اخوا د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن په یوه بیان کې ویلي چې، متحده ایالات د جګړې د سمدستي درېدو غوښتنه کوي او وایي، روان کړکېچ له پوځي لارې نه‌شي حل کېدلی.

د طالبانو د حکومت له طبیعي پېښو سره د مبارزې وزارت وايي، په وروستۍ یوه میاشت کې د سېلونو او زلزلو له کبله په افغانستان کې لږ تر لږه ۲۰۰ تنه مړه شوي او ۲۶۵ نور ژوبل شوي دي. سږ کال د افغانستان په ګڼو ولایتونو کې د زلزلو، سېلونو او توپانونو له کبله د مرګ‌ژوبلو ترڅنګ خلکو ته سخت مالي تاوانونه اوښتي دي. له پېښو سره د مبارزې وزارت چارواکي وايي چې، طبیعي پېښو زرګونه جریبه کرنیزه ځمکه له حاصل سره ویجاړه کړې او دغه راز یې ګڼ کورونه وران کړي دي. د طالبانو حکومت وايي چې د پېښو له زیانمن شویو سره یې مرستې... Читать дальше...

د بهرنیو اسعارو په وړاندې د پاکستاني روپیو ارزښت یو وار بیا ولوېد، چې پرون د پاکستان په ازادو بازارونو کې هر ډالر په ۲۴۰ روپیو تبادله شو. د اسعارو د کاروباریانو په وینا پرون (سې شنبه) پاکستاني بانکونو کې یو ډالر په ۲۳۲ روپۍ خو په ازاد بازار کې په ۲۴۰ روپۍ تبادله شو. صرافان وايي، د روان سپټمبر له لومړۍ څخه د ډالر په وړاندې د پاکستانۍ روپۍ ارزښت په لوېدو دی او په تېرو ۱۳ ورځو کې یې ارزښت لږ تر لږه ۱۰ روپۍ لوېدلی دی. تر دې مخکې هم د ډالرو په وړاندې د پاکستانۍ کلدارې ارزښت ريکاډ کچې ته ښکته شوی دی.

د ملګرو ملتو د ماشومانو د ملاتړ اداره، یونېسف وايي، برېتانیا له افغان ماشومانو سره نږدې ۳۰ میلیون ډالره مرسته وکړه. یونېسف پرون (سې شنبه) په یوه خبرپاڼه کې وویل، د برېتانیا په څه باندې ۲۸ میلیون ډالره مرستې به یو میلیون او ۶ لکه کسانو ته، چې شدیدو بشري مرستو ته اړتیا لري، خواړه، د څښاک اوبه او د ماشومانو د ساتنې خدمات برابر کړي. دې ادارې همدا راز ویلي، په دې مرسته به ۱۳۴ لکه ماشومانو ته خواړه او نور ضروري مواد رانیول شي. ټاکل شوې چې د دغو پیسو په یوه بله برخه څه باندې ۷۰۰ زره خوارځواکه ماشومانو ته ځانګړې شي. Читать дальше...

د پاکستان حکومت په افغانستان کې د طالبانو له حکومته وغوښتل چې، د جېش محمد ډلې مشر مولانا مسعود اظهر ونیسي. جېش محمد تنظیم په پاکستان کې منع اعلان شوی دی. د پاکستاني رسنیو له راپور سره سم، د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت په یوه رسمي لیک کې په کابل کې د طالبانو له حکومته غوښتي چې د جېش محمد د وسله والې سختدریځې ډلې مؤسس او مشر مولانا مسعود اظهر ومومي او ونیسي. د پاکستان جیو نیوز ټلوېزیون وايي، د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت یوه جګپوړي چارواکي د نوم د نه ښوولو په شرط ورته ویلي چې، دوی د طالبانو... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت ویاند وايي، په پنجشېر کې جګړه چې څو ورځې یې دوام وکړ، اوس درېدلې ده. ذبیح الله مجاهد تېره شپه ازادی راډیو ته وویل: "اوس په پنجشېر کې جګړه درېدلې ده، دوې ورځې پخوا په دوه – درو ولسوالیو؛ رخه، دره او حصارک کې له ځینو غرنیو سیمو دوی راکښته شوي وو او څو ځایه یې عملیات کړي وو، بیا اسلامي امارت خپلو ځواکونو ته امر وکړ چې هغه ساحې تصفیه کړي، تصفیې دوې ورځې دوام درلود، (سې شنبه) تصفیه پای ته ورسېده، دښمن له منځه یووړل شو. په دې منځ کې د څلورو قوماندانانو په شمول، چې قوماندان جواد، قوماندان... Читать дальше...