Новости за 24.09.2022

په افغانستان کې د خصوصي پوهنتونونو یو شمېر چارواکي تاییدوي چې په تېر یو کال کې يې د محصلانو په شمېر کې له پنځوسو څخه تر شپېته سلنه کموالی راغلی دی. نور الرحمن چې په کابل کې د یو خصوصي پوهنتون محصل و وایي، د طالبانو د بیا ځلي واکمنېدو راهیسې يې د اقتصادي ستونزو له امله د ژوند چارې سختې شوې چې د زده کړو او وطن پرېښود ته يې اړ کړ. هغه وویل: "ما خپله تحصیلي دوره په نیمه کې پرېښوده، ځکه په افغانستان کې حالات ګډود شول او زما کاروبار يې را خراب کړ. د کورنۍ ټول مسوولیت زما پر غاړه و نو اړ شوم چې پاکستان ته د کار لپاره لاړ شم. Читать дальше...

د ایران ولسمشر وايي چې د ده حکومت باید له هغو کسانو سره چې بې امنیتي او بې ثباتي راولي پرېکنده چلند وکړي. د دولتي‌رسنیو د راپورونو له مخې ابراهیم رییسي دا څرګندونې د هغه امنیتي سرتېري له کورنۍ سره په ټېلېفوني خبرو کې وکړې چې تېره اونۍ د رژیم ضد معترضانو له خوا د چړې په وسیله ووژل شو. په همدې حال کې د بخښنې نړیوال سازمان په یو بیان کې چې پرون خپور شو ویلي دي چې د ایران د امنیتي ځواکونو له خوا په عمدي ډول پر مظاهره چیانو د ډزو په اړه یې مستند شواهد ترلاسه کړي دي. ایراني چارواکو د تېرې یوې اونۍ... Читать дальше...

په ایران کې د مهسا امیني د وژل کېدو په غبرګون د مظاهرو یوه اوونۍ پوره شوه. د حکومت له ځپونکو اقداماتو سره سره خلکو په ټول زور خپلو مظاهرو ته دوام ورکړی. دولتي چارواکو تر دې دمه د ۳۵ کسانو د وژل کېدو پخلی کړی، خو د بشري حقونو مدافع ډلې وايي لږ تر لږه ۵۰ کسان وژل شوي.

د ټینس یوه مشهوره لوبغاړي راجر فدرر له حرفه یي لوبو سره خدای پاماني وکړه. د ټینس مخکښ او سرلاري لوبغاړي راجر فدرر د جمعې په شپه خپله وروستۍ لوبه ترسره کړه. هغه د لندن په O2 سټډیوم کې د لاوېر کپ په سیالیو کې له رافایل نادال سره جوړه په څلور کسیزه لوبه کې برخه واخیسته. هغه وویل: "له اندي، توماس، نواک، رافایل...(د ټینس مشهوره لوبغاړي) سره په یوه ټیم کې ماته ویاړ و. زه د یوه جشن حس لرم او ما غوښتل همداسې یو پای ولرم. نو له ټولو مننه کوم." فدرر په خدای پامانۍ کې د خپلې مېرمنې او کورنۍ یادونه وکړه چې تل یې د ده ملاتړ کړی و. Читать дальше...

محمدیونس قانوني د افغانستان د ژغورنې لپاره د ملي مقاومت د شورا له غړیتوب څخه د ده د استعفا خبر جعلي وباله. قانوني په یوه ویډیو کې چې نن پر ټولنیزو رسنیو خپره شوه وویل چې دا خبر ردوي. د قانوني د استعفا خبر نن ده ته په یوه منسوب لیک کې ورکړل شو. یاده شوې شورا په غبرګولي میاشت کې د ترکیې په پلازمېنه انقره کې د ځینو افغان سیاستوالو او پخوانیو چارواکو په ګډون جوړه شوې وه. قانوني مخکې د ولسمشر د لومړي مرستیال او د ولسي جرګې د رییس پر دندو کار کړی.

د قطر تخنیکي ټیم د کابل په هوايي ډګر کې خپل کار پای ته ورساوه. په کابل کې د قطر سفارت په خپل ټویټر کې اعلان کړی چې د دغه هېواد تخنیکي ټیم د کابل د هوايي ډګر د برخو د بیارغونې چارې بشپړې کړي دي. سفارت لیکلي: "د قطر تخنیکي ټیم د نړیوالو معیارونو سره سم د کابل د هوايي ډګر په بیارغونه کې همکاري کړې چې د بشري مرستو د لېږلو او د کابل په هوايي ډګر کې د ټرافیکو د بیا پیلولو لپاره ډېره مهمه ده." په تېر یوه کال کې د طالبانو حکومت د کابل د هوايي ډګر د فعالیتونو د بیا فعالولو لپاره له نورو هېوادونو د مرستې... Читать дальше...

د مهسا امیني تر مرګ وروسته په ایران کې وروستي وضعیت یو شمېر افغان کډوال هم اغېزمن کړي دي. احسان حکیمي له تېر یو کال راهیسې د ایران په اصفهان ښار کې ژوند کوي، دی وایي له هغې مودې راهیسې چې د مهسا امیني په نوم د یوې ایرانۍ انجلۍ له وژنې وروسته د دغه هېواد په بېلابېلو ښارونو کې عامو خلکو د حکومت پر ضد په اعتراضونو او لاریونونو لاس پورې کړی، د دوی په ژوند یې هم منفي اغېز کړی دی. حکیمي ازادي راډیو ته وویل: "انټرنېټي اړیکې مو پرې شوي، خامخا مو کورنۍ موږ ته او موږ هغو ته په اندېښنه کې یوو. دلته لوی... Читать дальше...

روسیې د اوکراین په شمال ختیځ کې د سیویرسکي دونیتس پر سیند جوړ شوی بند په توغندي ویشتلی. د انګلستان دفاع وزارت نن په خپل ورځني استخباراتي بولټن کې خبر ورکړ چې روسیې په روانه اونۍ کې د دې بند د ویشتلو لپاره له لنډ واټن ویشتونکو بالستیک توغندیو یا ورته نورو وسلو کار اخیستی دی. له دې مخکې د سپټمبر په ۱۵مه هم روسیې په مرکزي اوکراین کې کریوي ریه ښار ته نږدې پر یو بند برید کړی و. د برتانیا دفاع وزارت په عین حال کې ویلي دي چې اوکرایني ځواکونه په دې دواړو سیمو کې د پرمختګ په حال کې دي.

د روسیې له فدراسیون سره د یوځای کېدو لپاره د اوکراین په څلورو سیمو کې نن د تش په نامه ټولپوښتنې دوهمه ورځ ده. اوکراین، لویدیځ او ملګروملتونو دا ټولپوښتنه شرموونکې بللې ده ځکه د دوی په وینا د نړیوالو قوانینو په اساس غیرقانوني ده. دا ټولپوښتنه په لوهانسک، دونېڅک، خرسون او زاپوریژیا کې چې ځینې سیمې یې د روسیې تر ولکې لاندي دي ترسره کېږي. پردې انتخاباتو هېڅ خپلواک څارونکي څار نه کوي او هغه خلک چې له جګړې مخکې په دې سیمو کې ډېره وو، ترې کډه شوي دي. دا څلور سیمې د اوکراین د ټول قلمرو نږدې ۱۵ سلنه جوړوي. Читать дальше...

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف وايي، دوی او نړیواله ټولنه په افغانستان کې د ترهګرو ډلو د ګواښونو له امله اندېښمن دي. پاکستان چې په ځلونو د نړیوالې ټولنې او د افغانستان د مخکیني جمهوري نظام له‌خوا د ترهګرو خوندي پټن‌ځای یاد شوی، صدراعظم یې شبهاز شریف وايي، ترهګرې ډلې افغانستان کې دي. شهباز شریف چې پرون یې د افغانستان په وخت شپه مهال د ملګرو ملتونو عمومي غونډې ته خبرې کولې وویل، هېواد یې له نړیوالې ټولنې سره یو ځای له افغانستان څخه د ترهګرو ډلو د ګواښونو په اړه اندېښنه لري. هغه د یو شمېر تروریستي... Читать дальше...

محمد یونس قانوني د افغانستان ژغورنې د مقاومت له ملي جبهې څخه استعفا وکړه. د قانوني لخوا په خپره شوې اعلامیه کې راغلي دي چې د هغو اختلافونو له امله چې مخکې يې د دې جبهې له رهبري سره شریک کړي وو، له دې جبهې خپله لار بېلوي. هغه ویلي چې د جبهې له غړو سره یې د ملي وحدت، سولې او امنیت، سیمه ییزو او نړیوالو اړیکو په برخه کې شته اختلافونه حل نه شول، ځکه استعفا ته اړ شو. محمد یونس قانوني په تېر جمهوري حکومت کې د ولسمشر د لومړي مرستیال او د ولسي جرګې د رئیس په توګه دندې کړې وې او په وروستیو کې د افغانستان... Читать дальше...

د امریکا جمهور رییس جوبایډن په یوه رسمي لیک کې د غیر ناټو عمده متحدینو له لېسته د افغانستان نوم‌ رسماً وویست. د امریکا متحده‌ایالاتو جمهور رییس جوبایډن د غیر ناټو عمده متحد په توګه د افغانستان عضویت پای ته ورساوه. سپینې ماڼۍ د افغانستان په وخت پرون ناوخته د امریکا د جمهور رییس هغه لیک خپور کړ چې د متحده‌ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت ته یې استولی. په دې لیک کې د جمهور رییس بایډن لیکل شوي: "هغو واکونو ته په کتو چې د امریکا د اساسي قانون له‌مخې د یوه جمهور رییس په توګه ما ته راکړل شوي، د غیر ناټو... Читать дальше...

د افغانستان د ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري وايي چې د افغانستان لپاره د اسلامي همکاریو د سازمان له استازي طارق علي بخیت سره یې د افغان ښځو او ځوانانو د ملاتړ په اړه خبرې کړي. مېرمن امیري پرون پر ټویټر په یوه بیان کې ولیکل چې د ملګرو ملتونو د عمومي اسمبلې د ۷۷ غونډې په څنډه کې یې له ښاغلي بخیت سره په داس حال کې چې د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټوماس ویسټ هم حاضر و، وکتل. مېرمن امیري ویلي دوی په دې کتنه کې موافقه وکړه چې د افغان نجونو د تعلیم لپاره... Читать дальше...

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف پر طالبانو غږ کړی چې د نجونو ته د زده کړو او ښځو ته د کاري فرصتونو د برابرولو او بشري حقونو ته د درناوي په ګډون ټولو افغان وګړو ته انډول فرصتونه برابر کړي. شریف له اسوشیتیدپریس خبري آژانس سره په یوه مرکه کې چې پرون خپره شوه همداراز له طالبانو وغوښتل چې د دوحې پر تړون عمل وکړي. د دې تړون له مخې امریکا خپل پوځي ځواکونه له افغانستانه واېستل او طالبانو په بدل کې د نورو ژمنو ترڅنګ ومنله چې بشري حقونو ته به درناوی کوي او په افغانستان کې به تروریستانو ته اجازه نه ورکوي.... Читать дальше...

په ایران کې د روانو مظاهرو په اوج کې متحدوایالتونو پرون اعلان وکړ چې د دې هېواد د خلکو لپاره د انټرنېټ په خدماتو کې اسانتیا راولي. انټرنېټي خدمات د ایران د حکومت د اقداماتو په نتیجه کې سخت زیانمن شوي دي. په ایران کې روانې مظاهرې وروسته له هغه پیل شوې چې د مهسا امیني په نوم یوه ځوانه نجلۍ د ایران د ګشت ارشاد پولیسو د پوره حجاب د نه مراعتولو په تور د سپټمبر په ۱۳مه ونیوه او درې ورځې وروسته په کوما حالت کې روغتون ته ورسول شوه چې هلته یې ساه ورکړه. د امریکا د خزانې وزارت پرون د سپټمبر ۲۳مه په یوه... Читать дальше...

روسیې د اوکراین په څلور سیمو کې چې ځینې برخې یې روسانو اشغال کړي د ټولپوښتنې په نوم بهیر پیل کړې دی. په دې ټولپوښتنه کې چې پرون د سپټمبر په ۲۳مه پیل شوه، په له خلکو پوښتنه کېږي چې د اوکراین دا برخې د روسیې د فدراسیون د قلمرو برخه شي که نه. دا ټولپوښتنې د لوهانسک، دونېڅک، خرسون او زاپوریژیا په هغو سیمو کې چې د مسکو تر اداره لاندې دي ترسره کېږي. ځینو خلکو دا یو شرموونکی عمل بللی ځکه د دوی په وینا د نړیوالو قوانینو په اساس دا کار غیرقانوني دی. په عین حال کې په ځینو راپورونو کې راغلي دي چې چارواکو رای ورکوونکي ګواښلي او وېرولي دي.

اوکراین غواړي په پلازمېنه کییف کې د ایران ډيپلوماتیک حضور روسیې ته د دې هېواد له خوا د ډرونونو د سپارلو په غبرګون کې محدود کړي. د اوکراین د بهرنیوچارو وزارت بېګا په یوه بیان کې وویل چې د اوکراین پرضد د جګړې د پرمخ بیولو لپاره روسیې ته د وسلو ورکول یو غیردوستانه عمل دی چې د اوکراین او ایران اړیکو ته جدي زیان پېښوي. بیان زیاتوي چې د داسې یوه غیردوستانه اقدام په غبرګون کې اوکراین پرېکړه کړې چې په کییف کې د ایران د سفیر د کار جواز ختم کړي او په سفارت کې د ایراني ډپیلوماتانو په شمېر کې د پام وړ کموالی راولي. Читать дальше...

د ملګروملتونو سرمنشي د ایران له ولسمشر ابراهیم رییسي سره په کتنه کې په ایران کې د بشري حقونو پر مسئله خبرې کړي. بېګا په ایران کې د حکومت پرضد د مظاهرو شپږمه ورځ هم پای ته ورسېده. د دې اعتراضونو په ترڅ کې د یوې غیرحکومتي ټولنې د راپور له مخې تردې دمه له دولتي ځواکونو سره په نښتو کې لږترلږه ۵۰ کسان مړه شوي دي. په اوسلو کې دېره د ایران د بشري حقونو غیرحکومتي ټولنې د نویو ارقامو خبر وروسته له هغه ورکړ چې د پنجشنبې په ماښام شپږ نور کسان د شمالي ولایت ګېلان په رضوان شهر ښار کې د امنیتي ځواکونو په ډزو ووژل شول. Читать дальше...

مېل ورځپاڼه: د برېتانیا مېل ورځپاڼې د ملا عبدالغني برادر په اړه د امریکا د مخکیني ولسمشر دونالډ ټرمپ څرګندونې خپرې کړي دي. ورځپاڼه وايي، ټرمپ ویلي، کله چې ولسمشر و او د طالبانو له یوه مشر ملاعبدالغني برادر سره یې خبرې کولې، هغه ته یې خبرداری ورکړ چې یو مخ به یې له منځه یوسي او بیا یې د نوموړي د کور عکس ور ولېږه چې د سپوږمکۍ په وسیله اخیستل شوی و. ټرمپ ملابرادر ته ویلي و چې، افغانستان ونه نیسي او امریکایانو ته زیان پېښ نه‌کړي. ده زیاته کړې، ملا برادر ته یې، چې اوس د طالبانو د حکومت د رئیس الوزرا د اقتصادي چارو مرستیال دی، وویل... Читать дальше...

په داسې حال کې چې په کابل کې د پرونۍ چاودنې د تلفاتو په شمېر کې زیاتوالی راغلی، ملګروملتونو، متحدوایالتونو او نورو دا برید غندلی دی. د کابل د پلازمېنې په امن سیمه وزیراکبرخان مېنه کې د پرونۍ چاودنې د مړو شمېر چې لومړی څلور تنه وو، اوو ته لوړ شوی دی. د کورنیو چارو وزارت وايي چې دا حمله د وزیراکبرخان د جامع جومات مخې ته د یوه موټربم د چاودلو له کبله شوې ده او پر اوو مړیو سربېره د ماشومانو په ګډون له ۴۰ زیات نور کسان هم په کې ټپیان شوې دي. د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالنافع ټکور بېګا آزادۍ... Читать дальше...

د امریکا متحدوایالاتو له افغانستان سره د ۳۲۷ میلیون ډالرو نوې مرسته اعلان کړې ده. په داسې حال کې چې ژمی راروان دی او د افغانستان خلک له سختې بېوزلۍ سره لاس ګرېوان دي د متحدایالتونو د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکېن له افغانستان سره د خپل هېواد د نورو ۳۲۷ میلیون ډالر مرستې خبر ورکړ. ښاغلي بلېنکېن بیګا په یوه بیان کې چې بېګا پر ټویټر خپور شو ویلي چې امریکا دا اقدام له افغانستان سره د بشري مرستو د ملاتړ په هدف کوي. هغه لیکي چې د متحدایالتونو دا مرسته په افغانستان او ګاونډیو هېوادونو کې د بشري... Читать дальше...