Новости за 08.06.2023

د طالبانو د حکومت د احصایې او معلوماتو ملي اداره وايي، په افغانستان کې نږدې ۴۰ سلنه نجونې له ۱۸کلنۍ څخه مخکې واده کوي. ۳۴کلنه صنم کبيري چې د کندز ولايت اوسېدونکې ده او درې ماشومان لري، ازادي راډيو ته يې وويل، هغه مهال چې هېڅ د واده په معنا نه پوهېده، کورنۍ واده کړه. صنم وايي: "زه په داسې يوې کورنۍ کې لويه شوم، چې پلار او مور مې دواړه نالوستي وو، په ټوليزه توګه ويل کېده، چې نجلۍ پېغله شي، بايد واده وکړي، دې خبرې ته يې پام نه کاوه، چې په کومې کورنۍ کې مې چې لور ودېږي ۱۵ يا ۲۰کسيزه ده او ايا زما... Читать дальше...

فرانسوي چارواکي وايي، هغه برید کوونکی يې نیولی چې په انیسي ښار کې يې نن د جون ۸ مه ماشومان او یو شمېر نور کسان په چاقو ټپیان کړل. د فرانسې د کورنیو چارو وزیر جرالد دارمنین نن وویل، دا پېښه د انیسي ښار په یوه میدان کې رامنځته شوې ده. دارمنین په یوه ټویټ کې ویلي، پولیسو برید کوونکی نیولی، خو د هغه د هویت په اړه يې څه نه‌دي ویلي. د سیمې یو قانون جوړونکي انتوان ارماند په یو ټویټ کې ویلي، چې پر ماشومانو د لوبو پر مهال برید شوی دی.

شهزادي رای وویل چې پخوا له نرښځیو سره خورا زیات توپیر پالل کېده او چا به ورسره ناسته پاسته نه کوله خو اوس له وخت تېرېدو سره بدلون راغلی او د عادي وګړو په څېر به د ښاروالۍ په دفتر کې کار کوي.

د دې اوونۍ د "هارون باچا هنري ګړۍ" مېلمه ځوان او پېژندلی سندرغاړی شمالي افغان دی. نوموړی د نوميالي سندرغاړي استاد شاه ولي افغان زوی دی. افغان له خپل پلاره موسيقي زده کړې او ورسره يوځای په کاناډا کې اوسي. شمالي افغان په ورستيو کې پېښور ته تللی وو او هلته يې يوشمېر سندرې جوړې کړې دي. د ده په خبره، دا ځل يې د ولس خوښې ته کتلي او مستې سندرې يې ويلې دي. د نوموړي دا خبرې او سندرې په خپرونه کې اورېدای شئ.

د اوکراین چارواکي وایي، پر خرسون ښار او شاوخوا سیمو یې د روسیې له بریدونو سره سره، هلته په سېلابونو کې د بندو پاتې شویو د ژغورنې چارې روانې دي. د اوکراین په جنوب کې پر دنیپر سیند د لوی بند تر ماتېدو وروسته په سېلاب کې د زرګونه ګیر پاتې شوو کسانو د ژغورنې عملیات روان دي. د ژغورنې ټیمونه داسې مهال خپلو چارو ته دوام ورکوي چې د سیند له بلې غاړې د روسي پوځیانو د ګولیو د توغولو او ځمکنیو ماینونو ویره شته. د خرسون چارواکو ویلي، د هستوګنې په سیمو کې د اوبو کچه شاوخوا شپږ متره ده او سېلاب د همدې سیمې شپږ سوه کیلو متر مربع ځمکه لاندې کړې ده. Читать дальше...

د پاکستان د مخکیني صدراعظم عمران خان مدافع وکیل ګوهر خان وايي، نن د جون ۸مه یې د اسلام‌اباد له سترې محکمې څخه تر ۱۴ ورځو پورې د عمران خان د نه نیول کېدو ضمانت ترلاسه کړ. عمران خان د قتل تر څنګ په ځينو نورو قضیو کې هم په لاس لرلو تورن شوی دی. تر ۱۴ ورځو د عمران خان د نه نیونې ضمانت  خان بیا دغه تورنه رد کړي او سیاسي توطیې یې بللې دي. عمران خان د می په نهه ونیول شو او تر درې ورځیني بند وروسته په ضمانت خوشې شو. د هغه پلویانو د ده د نیول کېدو په اعتراض کې په تاوتریخوالی لاس پورې کړ او د... Читать дальше...

روسیې نن د ملګرو ملتونو په یوه عالي محکمه کې پر اوکراین تور پورې کړ، چې یو مهم بند یې په توپونو ویشتلی او نړولی دی. روسیې تور پوري کړی چې د نازیانو د مفکورې پلویان د کیيف مشري کوي. د عدالت نړیوالې محکمې قاضیانو ته، د مسکو دا څرګندونې په داسې حال کې رسېدلي دي چې دې هېواد د اوکراین هغه تورونه رد کړي، چې ګواکې روسیې د ۲۰۱۴ کال راهیسې د اوکراین په خیتځ کې د بېلتون غوښتونکو په ملاتړ سره د ترهګرۍ پر ضد له قوانیو سرغړونه کړې ده. بل لور ته، اوکراین د بند د نړېدو پړه پر روسیې اچوي. پر دنیپر سیند د... Читать дальше...

په افغانستان کې د کوکنارو او تریاکو د تولید د کمښت په برخه کې د طالبانو د ونډې په اړه ټوماس وېسټ تازه څرګندونو غبرګونونه راپارولي. د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټوماس وېسټ وايي، د کوکنار او تریاکو په تولید کې د پام وړ کمښت په برخه کې د طالبانو د تګلارو په اړه راپورونه د اعتبار وړ او مهم دي. وېسټ د چهارشنبې ورځې په ماښام په یوه ټويټ کې زیاته کړې چې هر هېواد، په سیمه او بهر کې له نشه یي توکو پاک افغانستان کې ګډې ګټې لري. هغه په خپل تویټر لیکلي: "هغه راپورونه چې طالبانو داسې تګلارې... Читать дальше...

د پاکستان د وفاقي حکومت کارکوونکو د جون پر اتمه په اسلام اباد کې د تنخاګانو د زياتوالي لپاره احتجاجي مظاهره کړې ده. د مظاهرچيانو وينا وه چې په هغه هېواد کې ګراني زښته زياته شوې خو په هغه تناسب يې تنخاګانې نه دي زياتې شوي. دا په داسې حال کې ده چې ټاکل شوې حکومت د جون پر نهمه د راتلونکي مالي کال بوديجه وړاندې کړي. ویډیويي رپورټ.

د افغانستان د کورني کرکټ په دوام د میرویس نیکه په نوم په پیل شویو درې ورځنیو سیالیو کې مس عینک لوبډلې دويم بری هم خپل کړ. دغه راز د بند امیر او امو لوبډلو سیالي بیا بې پایلې پای ته ورسېده. يادې سیالۍ چې په ننګرهار ولایت کې پیل شوي، مس عینک د بوست پر وړاندې سیالي وکړه او د ۳ وېکټو په توپیر یې بری ترلاسه کړ. د مس عینک ځوان لوبغاړي رفیع صادق چې په توپوهنه او توپ اچونه کې ښه ځلېدلی و د لوبې غوره لوبغاړی ونومول شو. دغه راز د امو او بند امیر لوبډلو د درېیمې ورځې ترپایه ونه‌شو کړای چې سیالي وګټي، نو لوبه بې پایلې تمامه شوه. Читать дальше...

د کرکټ نړیوالې شورا د ټېسټ اتلولیو پایلوبه د جون په ۷مه نېټه د انګلستان په اوول لوبغالي کې پيل شوې ده. په دې پایلوبه کې هندوستان د اسټرالیا پر وړاندې سیالي کوي. د پایلوبې پچه هندوستان ګټلې وه او توپ اچونه یې غوره کړې ده. د لومړۍ ورځې تر پایه ۸۵ اورونه لوبه وشوه، چې اسټرالیا د ۳ لوبغاړو په سوځېدو سره ۳۲۷ منډې کړې وې. د اسټرالیا لپاره ټریویس هېډ په ۱۶۳ او سټیف سمېت بیا په ۱۲۱ منډو خپلې وېکټې له لاسه ورکړې. په هندي توپ اچونکو کې محمدسراج، محمدشامي او شردول ټاکور دوه  دوه لوبغاړي سوځولي دي. Читать дальше...

د امریکا د سولې انسټېټوټ، په افغانستان کې د داعش ډلې د خراسان څانګې موجودیت او فعالیت د سویلي اسیا او لوېدیځو هېوادونو لپاره مخ پر زیاتېدونکی ګواښ بولي. ياد انسټېټوټ د چهارشنبې په ورځ 'په افغانستان او سوېلي اسیا کې د اسلامي دولت د مخ پر ودې ګواښ' تر سرلیک لاندې یو راپور خپور کړ، چې په‌کې ویل شوي، په ۲۰۲۱ کال کې په افغانستان کې د طالبانو له بیا ځلې واکمنېدو وروسته، په سیمه کې د ترهګرۍ ګواښ ډېر شوی دی. په راپور کې راغلي چې په افغانستان کې د داعش خراسان څانګې فعالیتونه د لوېدیځ او د هغوی د سوېلي... Читать дальше...

په اسلام‌اباد کې د طالبانو د حکومت تر کنټرول لاندې د افغانستان سفارت وايي، په پاکستان کې د افغانانو ځورول او بندي کول د دواړو هېوادونو پر اړيکو منفي اغېز کوي. يو شمېر افغانان چې د پاکستان په اسلام‌اباد ښار کې ژوند کوي، د کورنۍ یو شمېر غړي يې د روانې اوونۍ د چهارشنبې په شپه د پاکستاني پولیسو له‌خوا نیول شوي دي. دوی ازادي راډيو ته د غږيزو پيغامونو او ويډيوګانو په لېږلو سره د پاکستان د اسلام اباد په B17 سيمه کې د افغانانو د توقيف په اړه د دوی د ستونزو د حل غوښتنه کړې ده. یو له دغو افغانانو څخه... Читать дальше...

د بدخشان د وژل شوي مرستیال والي نثار احمد احمدي د فاتحې په مراسمو کې چاودنې تر اوسه د ۱۹ کسانو د وژنې او د ۳۸ د ټپي کېدو راپور ورکړل شوی دی. یوې سرچینې د نوم نښودلو په شرط ازادي راډیو ته وویل، ځینې ټپیان چې په هغې کې د بدخشان ولایت د ښاري محکمې رییس او ښاروال شامل دي د سختو ټپونو له امله کابل ته د درملنې لپاره انتقال شوي دي. یوې سرچینې د نوم نښودلو په شرط ازادي راډیو ته وویل، په دغه ولایت کې د استاد برهان الدین رباني روغتون ته زیات شمېر ټپیان وروړل شوي چې شمېر معلوم نه دی. د سرچینې په حواله،... Читать дальше...

په افغانستان کې په تېرو دوو لسیزو کې ډېری ښځې په بېلابېلو برخو کې په کار بوختې وې. په دولتي او نادولتي ادارو کې له کار کولو را نیولې تر سوداګرۍ او صنایعو پورې. په دې راپور کې د ذاکرې امیري په نوم د یوې افغانې ښځې ژوند ته کتنه شوې. دا راپور چې د دې په خپل غږ او پېژندنې یې پیلېږي د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو يې اورېدلی شئ:

د پوځ د عامه اړیکو دفتر د جون پر اوومه په راولپېنډۍ کې د پوځ د مشر جنرال سید عاصم منیر په مشرۍ د مهمو پوځي قوماندانانو تر غونډې (فارمېشن کمانډرز کنفرانس) وروسته په بیان کې د چا نوم نه دی یاد کړی خو ویلي یې دي چې چارواکو د پاکستان په بېلابېلو برخو کې د مې نهمې د پېښو "کلکه غندنه" وکړه.

په سوات کې مندتې (خورماڼۍ یا زردآلو) پخې شوې دي او باغوانان وايي، سږ کال یې پیداوار ښه دی. په هغه سیمه کې په وروستیو کلونو کې د مندتو باغونه زیات شوي دي او باغوانان وايي، بازار یې هم ښه دی. ویډیويي رپورټ.

یو شمېر افغانان شکایت کوي، چې د طالبانو په حکومت کې د برښنايي تذکرو بیې لوړې شوي دي. د کابل ښار يو اوسېدونکی چې نه‌غواړي نوم يې راپور کې ياد شي وايي: "پخوا خو ۳۰۰ افغانۍ وې، تر هغې پخوا ۱۰۰ افغانۍ وې، اوس بیخي ډېرې شوي." د کابل ښار دغه اوسېدونکی وايي، د پنځو ماشومانو پلار دی، تېره اوونۍ یې برښنايي تذکرې اخیستې او د سړي سر یې ۵۰۰ افغانۍ ورکړي دي. هغه وايي، دا بیه ډېره لوړه ده او ډېر خلک په ځانګړي ډول هغه کسان چې د کورنۍ غړي يې ډېر وي، نه يې شي ورکولی. نوموړی وايي: "ما خپله ۵۰۰ افغانۍ ورکړې،... Читать дальше...

په بدخشان کې د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او فرهنګ رییس معز الدین احمدي مشال راډیو ته وویل چې چاودنه په جومات کې شوې ده چې ښايي زیاته مرګژوبله ولري.

د کابل- کندهار پر لویه لاره یوې ترافیکي پېښې ۹ کسان مړه کړي او ۳۱ نور یې ټپیان کړي دي. په زابل کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ رییس رحمت الله حماد ازادي راډیو ته وویل چې پېښه د کلات اړوند د پل سنګي په سیمه کې د یوه مسافر وړونکي بس او باروړنکي مازدا موټر ترمنځ د ټکر له کبله شوې. هغه وویل: "نن سهار شاوخوا ته نیمې بجې د مرکز کلات اړوند د پل سنګي په سیمه کې د ۵۸۰ بس او مازدا موټر ترمنځ ټکر رامنځته شوی چې له کبله یې ۹ تنه هېوادوال او مسافر وژل شوي او ۳۱ نور ټپیان دي. ټپیان او مړي د زابل عامه روغتون... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت چارواکو تر دې مخکې هم د افغانانو د نيولو پر موضوع له پاکستانيو چارواکو سره خبرې کړې دي خو د پاکستاني لوري پر ډاډ سربېره دا ستونزه لا هم نه ده هواره شوې.

په شمال ختیځ ولایت بدخشان کې یوې چاودنې د بغلان لپاره د طالبانو مخکینی امنیه قومندان صفي الله صمیم او یو شمېر نور کسان وژلي دي. په بدخشان کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ رییس معزالدین احمدي ازادي راډیو ته وویل چې چاودنه نن سهار د بدخشان د وژل شوي مرستیال والي نثار احمد احمدي د فاتحې په مراسمو کې شوې ده. هغه وویل: "د برید هدف د بغلان لپاره د طالبانو مخکینی امنیه قومندان مولوي صفي الله صمیم و. هغه شهید شوی دی. طبعاً چې د ملکي کسانو مرګژوبله زیاته ده، جزییات کیدای شي وروسته شریک شي. تراوسه د مرګژوبلې... Читать дальше...

د ایران ولسمشر ابراهیم رییسي به راتلونکې اوونۍ له کیوبا، نیکاراګوا او وینزویلا څخه کتنه ترسره کړي. د ایران دولتي خبري اژانس ایرنا ویلي، د رییسي سفر د لاتیني امریکا دغو هېوادونو ته د هغوی د ولسمشرانو په بلنه ترسره کېږي. د راپور له مخې ټاکل شوې چې، د رییسي په دې سفر کې به چې نوموړی یې په نیت د جون په ۱۱مه له تهرانه روانېږي، د ایران او د دغو درېیو هېوادونو ترمنځ په اقتصادي، سیاسي او علمي برخو کې د دوه اړخیزو همکاریو د پراختیا سندونه هم لاسلیک شي. د سیمې درې واړه هېوادونه چې کین اړخي رژیمونه یې... Читать дальше...

د خوست په نادر شاه کوټ ولسوالۍ کې له پوهنتونونو فارغو یوشمېر هغو کسانو چې دندې نه لري، د خپلې سیمې ماشومانو او ځوانانو لپاره ښوونیز مرکز پرانیستی دی. په مرکز کې تر اوسه ۶۵۰ کسان داخل شوي چې وړیا تعلیم ترلاسه کوي. د ولسوالۍ ځني خېل هغه سیمه ده چې په تېرو ۲۰ کلونو کې پکې ناامني زیاته وه. ویډیويي رپورټ.

په کابل کې د کلالۍ او تنور بازار په دې ورځو کې نسبتاً سوړ شوی دی. تنور جوړونکي وايي، اوس خلک له له ګازي تنورونو او داشونو څخه د ډوډۍ پخولو لپاره ګټه اخلي. په دې راپور کې به مو په کابل کې د تنور پلورنځي ته بیایو: