Новости за 02.02.2022

Кыргыз-тажик чек арасындагы кырдаалды жөнгө салып, аны тактоо үчүн учурда эмнелерге көңүл буруу керек? Бул суроолорду "Эксперттер талдайт" берүүсүндө талкууладык. Программага Коопсуздук кеңешинин катчысы, генерал Марат Иманкулов, Жогорку Кеңештеги Эл аралык иштер, коргоо, коопсуз комитетинин төрагасы Жанар Акаев, экс-депутат, саясатчы Улукбек Кочкоров жана тышкы иштер министринин мурдагы орун басары, дипломат Бактыгүл Каламбекова катышты.

Германиянын маалымат каражаттарды тескеген агенттиги немис тилинде чыккан RT DE каналынын берүүлөрүнө тыюу салды. Мурда Russia Today деп аталган орусиялык мамлекеттик телеканалдын лицензиясы жок болгону үчүн ушундай чечим кабыл алынганын мекеме билдирди. Маалыматка караганда, эми алар спутник, интернет жана мобилдик тиркеме аркылуу чыга алышпайт. RT бул чечимди сотто талашарын, Москвадагы студиядан немис тилиндеги берүүлөрдү даярдоону уланта беришерин "Телеграм-каналына" жазды. Канал немис тилинде... Читать дальше...

Испаниянын El Pais гезити АКШ жана НАТО Москвага жолдогон купуя документтин көчүрмөсү колуна тийгенин билдирип, аны сайтына басып чыгарды. "Батыш Орусиянын коопсуздук кепилдиктери тууралуу талабына кайтарган жооп кат" делген текстте “НАТО коргонууну көздөгөн альянс экени, Орусияга коркунуч жаратпаганы” айтылган. Фотокөчүрмөгө караганда, Вашингтон орток кызыкчылыкка дал келген коопсуздук маселелерине тиешелүү келишимди Москва менен талкуулоого даярдыгын билдирген. Орусия Украина менен чек арасына... Читать дальше...

Жогорку Кеңештин депутаты Жанар Акаев чек ара маселесинде коомчулукту, саясатчыларды бир пикирде болууга чакырды. Ал мындай оюн "Азаттыктын" "Эксперттер талдайт" берүүсүнө катышкан учурда билдирди. "Протокол азыр эч кандай күчкө ээ эмес. Күчүнө кирбейт. Ал жерде бардык талаштуу тилкелер такталып бүткөнгө чейин деп так жазылып турат. Бирок ошондон кийин дагы эл каршы чыкса, ратификация деген бар. Саясатчыларга айтат элем, элди тукуруп, "Лейлек анклавда калат" деп кыйкыргандар элге күйгөн болуп, калганыбыз кошуна мамлекетке күйөт белек? Читать дальше...

Улуу Британиянын премьер-министри Борис Жонсон менен Орусиянын президенти Владимир Путин 2-февралда Украинанын айланасындагы чыңалууну басаңдатуу жолдорун телефондон талкуулайт. Мунун алдында Жонсон украин лидери менен жолуккан. Москва Украинанын НАТОго кошулушуна каршы болуп, орус-украин чек арасына 100 миңдей аскерин топтогон. Батыш аны "чабуул жасоого даярданууда" деп айыптап келет. Лондон менен Киевдин позициясы Борис Жонсон менен Владимир Путиндин сүйлөшүүсү алгач 31-январга белгиленип, кийин 1-февралга жылдырылган. Читать дальше...

Жогорку Кеңеш 2-февралдагы жыйынында чек ара маселесин жабык карады. Анда Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары, Улуттук коопсуздук комитетинин башчысы Камчыбек Ташиев баштаган жетекчилер маалымат берди. Мунун алдында бир катар депутаттар УКМК жетекчиси №39 протокол жөнүндө түшүндүрмө бериши керектигин талап кылышкан. Аталган протокол коомчулукта ар кандай түкшүмөл суроолорду жаратууда. Жыйындан чыккандан кийин Камчыбек Ташиев журналисттердин суроолоруна жооп берип, аталган протокол үч пункттан турарын... Читать дальше...

Орусиянын Мамлекеттик думасынын депутаты Адам Делимханов укук коргоочу, Кыйноолорго каршы комитеттин мурдагы адвокаты Абубакар Янгулбаевдин үй-бүлө мүчөлөрүн "мууздап саларын" айтты. Анын чечен тилиндеги кайрылуусу "Инстаграмга" түз чыкты. Депутат анын сөзүн орусчага которгон кишилердин да көзүн тазаларын айтып коркуткан. Мамлекеттик думадагы айрым эл өкүлдөрү Делимхановдун коркутууларын Башкы прокуратура текшериши керектигин айтышууда.  Ибрагим жана Абубакар Янгулбаевдер, атасы, отставкадагы... Читать дальше...

Алматыда кандуу январь окуялары маалында камалгандардан 11 киши "ден соолугуна байланыштуу" 1-февралда эркиндикке чыкты. Бирок аларга карата тергөө уланууда. Ал арада шаардык прокуратуранын алдында камактагы жакындарын бошотууну талап кылып чыккандардын аягы суюла элек. HRW казак бийлигин кыйноолор тууралуу билдирүүлөрдү дыкат иликтеп, январда кармалган активисттерди басмырлоону токтотууга чакырды. Бийлик каза болгондордун аты-жөнүн ушул күнгө чейин жарыялай элек. Мал караганы чыкканда окко учкан... Читать дальше...

Ооганстанда “Талибан” кыймылы (Кыргызстанда тыюу салынган)  Ariana TV менчик телеканалынын эки журналистин бошотту. Бул тууралуу каналдын жетекчиси "Твиттерге" жазды. Варис Хасрат менен Аслам Эжабды белгисиз себептер менен 31-январда жумушунун жанынан куралчан согушкерлер кармап кетишкен. "Талибандын" расмий өкүлдөрү журналисттердин кармалганы тууралуу маалымат берген эмес. Хасрат көп жылдан бери саясий бөлүмдө иштейт, Эжаб экономикалык темаларды чагылдырат. Алар кармалардын алдында телеберүүгө... Читать дальше...

Парламент 2-февралдагы сессиясында Жогорку соттун төрагасы кызматына Замирбек Базарбековдун, Конституциялык соттун башчылыгына Эмил Өскөнбаевдин талапкерлигин карап, экөөнү тең жактырды. Алардын талапкерлигин президент Садыр Жапаров сунуштаган. Мунун алдында парламент Жогорку соттун төрайымы Нургүл Бакирова менен Конституциялык палатанын төрагасы Карыбек Дүйшеевдин өз эрки менен кызматтан кетүү тууралуу арызын канааттандырган эле. Базарбеков депутаттардын суроолоруна жооп берип жатып, сот системасын... Читать дальше...

Президент Садыр Жапаров Жаныш Рустенбековду Кыргызстандын Тажикстандагы элчиси кызматынан бошотуу тууралуу жарлыкка кол койду. Президенттин администрациясы бул чечимге байланыштуу түшүндүрмө тараткан жок. Соңку кездери кыргыз-тажик чек арасындагы жаңжалдардан улам Рустенбековдун дарегине сын-доомат көп айтыла баштаган. Ал кызматка 2018-жылдын аягында дайындалган. Былтыр сентябрь айында Жогорку Кеңештин тармактык комитети Кыргызстандын Тажикстандагы элчиси кызматына парламенттин мурдагы депутаты... Читать дальше...

Жогорку Кеңештин депутаты Шаирбек Ташиев мандатын тапшыруу боюнча бир-эки күндө чечим кабыл аларын 2-февралда "Азаттыкка" билдирди. "Азыр шайлоочулар менен кеңешип жатам. Бир-эки күндүн ичинде маалымат беребиз. Агамдын (Камчыбек Ташиев - ред.)тарбиясын алгам, анын кеңешин, шайлоочулардын өтүнүчүн эске алуу менен чечим кабыл алабыз", - деди ал.   Буга чейин Temirov LIVE Улуттук коопсуздук комитетинин (УКМК) төрагасы Камчыбек Ташиевдин жакын тууганынын аты аталган журналисттик иликтөө жарыялаган. Читать дальше...

Норвегия COVID-19га каршы чектөөлөрдү алып салган скандинавиялык экинчи өлкө болуп калды. "Омикрон" жайылып жатканы менен ооруканаларга түшкөндөр, оор бейтаптар анча көбөйгөн жок. Норвегияда калктын басымдуу бөлүгү – 91% толук эмделген. Премьер-министр Йонас Гар Стор "вирус менен жашоого туура келерин" билдирди. 1-февралда Дания беткап тагынып жүрүү, коомдук жайларга тесттин жыйынтыгы же вакцинация документи менен кирүү өңдүү бардык эпидемиолгиялык чектөөлөрдү алып салган. Шенгендин сыртынан... Читать дальше...

Парламент 2-февралдагы сессиясында Жогорку соттун төрагасы кызматына Замирбек Базарбековдун, Конституциялык соттун башчылыгына Эмил Өскөнбаевдин талапкерлигин карап, экөөнү тең жактырды. Алардын талапкерлигин президент Садыр Жапаров сунуштаган. Бүгүнкү жыйында депутаттар Нургүл Бакированын Жогорку соттун төрайымы, Карыбек Дүйшеевдин Конституциялык палатанын төрагасы кызматынан өз эрки менен кетүү тууралуу арыздарын канааттандырган. Замирбек Базарбеков жыйында Садыр Жапаровго 2016-жылдан кийин адвокат болгонун билдирди. Читать дальше...

Президент Садыр Жапаров Жогорку соттун төрайымы Нургүл Бакированы, ал эми Конституциялык палатанын жетекчиси Карыбек Дүйшеевди өздөрүнүн арызынын негизинде иштен алды. Анын алдында Жогорку Кеңеш аларды бошотууга макулдук берген. Президент Бакированын ордуна Замирбек Базарбековду, Конституциялык соттун төрагасы кызматына Эмил Өскөнбаевдин талапкерлигин көрсөттү. Алардын талапкерлигин Жогорку Кеңеш 2-февралдагы жыйынында карап жатат. Замирбек Базарбеков 2016-жылдан кийин Садыр Жапаровдун адвокаты болгон. Читать дальше...

Дарыгер Айгүл Өмүралиева менен медайым Айнура Мусурова Бишкектеги №6 үй-бүлөлүк дарыгерлер борборунда түзүлгөн мобилдик топто иштешет.

Тажик бийлиги Орусиядагы мигранттардын лидери Амироддин Аловатшоев мекенине экстрадицияланганын моюнга алды. Башкы прокурор Юсуф Рахмон 2-февралда Дүйшөмбүдөгү маалымат жыйында билдиргендей, мигрант Тажикстандын өтүнүчү менен мекенине кайтарылган. Ал экстрадиция өтүнүчү кылмыш ишинин алкагында келтирилгенин кошумчалап, анын чоо-жайын айткан жок. Аловатшоевдин Тоолуу Бадахшанда жашаган үй-бүлөсү 11-январдан бери андан кабар жоктугун айтып келишкен. Жергиликтүү айрым маалымат каражаттары аны Орусияда “уурдап” кетишкенин... Читать дальше...

Борбор Азия энергошакекчесиндеги авария чөлкөмдөгү криптовалюта өндүрүшүнүн келечегинен күмөн жаратты. Санариптик акча чыгарууда дүйнөдө алдыңкы орундарга жеткен Казакстан майнингге электр энергиясын берүүнү убактылуу токтотту. Өзбекстан бир-эки жылдан бери майнерлерге шарт түзүү аракеттерин жандантса, Кыргызстан менен Тажикстанда энергия дефицитинен улам аталган өндүрүш өрүш ала албай турат. Мурдараак эң чоң өндүрүүчү Кытайда криптомайнингге чектөө коюлгандан улам көп майнерлер Орусияга жана Борбор Азияга көчүп келишкен эле. Читать дальше...

Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров Чүй облусунун Кемин районундагы Талды-Булак Сол жээк кенине барды. Өкмөттүн расмий сайты жазгандай, сапардын жүрүшүндө Жапаров тоо-кен комбинатынын башкаруу борбору, кенди казып алуу технологиясы менен таанышкан. Маалыматта жергиликтүү бийлик органдарына кенди иштеткен компанияга кызматкерлерди ишке алуу боюнча даттануу түшүп жатканы айтылат. "Кызматка алуу жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын өкүлдөрүнүн катышуусунда таза жана ачык-айкын жүргүзүлүшү шарт", - деген Жапаров. Читать дальше...

Жогорку Кеңеш 2-февралдагы жыйынында Жогорку соттун төрагалыгына Замирбек Базарбековдун талапкерлигин карап жатат. Ал депутаттардын суроолоруна жооп берип жатып, сот системасын реформалоого байланыштуу ой-пикири менен бөлүштү. "Адегенде мыйзамдардын үстөмдүгүн орнотуу керек. Бизде мыйзамдардын үстөмдүгү орнобосо соттук-укуктук адилетсиздикти жоюу тууралуу сөз кылуу дагы кыйын болуп калат. Экинчиси, саясий оппозициянын мүчөлөрүнө, жалпыга маалымдоо каражаттарына, журналисттерге жана жада калса... Читать дальше...

Баткенде чек аралаш аймактардагы өзгөчө макам берүү пландалып жаткан айылдардын тизмеси кеңейтилди. Бул тууралуу 2-февралда “Азаттык” радиосуна президенттин Баткендеги чек аралаш айылдарды калыбына келтирүү жана өнүктүрүү маселелери боюнча атайын өкүлү Кайрат Кошбаков билдирди. Анын айтымында, тизмеге буга чейинки 62 айылдан тышкары 89 айылды киргизүү сунушталууда: “Биз азыр Министрлер кабинетине карап чыгуу боюнча сунуштарыбызды берип жатабыз. Сунуш катары 62 айылдан тышкары 89 айылдын тизмесин берип жатабыз. Читать дальше...

Норвегия соту терроризм үчүн соттолгон Андерс Брейвикти мөөнөтүнөн мурун абактан бошотуудан баш тартты. Жергиликтүү агенттиктер кабарлагандай, сот "ал коомго аралашып жашай албайт, кайрадан кылмышка барууга аракет кылышы мүмкүн" деген чечим чыгарды. Брейвик 2012-жылы 21 жылга түрмөгө кесилген. Ал Ослонун борборунда жардыруу уюштуруп, шаардын четиндеги жаштардын лагеринде туш келди ок ачкан. Теракттарда 77 кишинин өмүрү кыйылган. Абактагы мөөнөтүнүн жарымын өтөгөндөн кийин ага эрте бошотуу боюнча сотко кайрылуу укугу берилген. Читать дальше...

Улуттук коопсуздук комитетинин төрагасы Камчыбек Ташиев журналист Болот Темиров жана анын командасындагы адамдардын артынан аңдуулар, шантаж тууралуу атайын иликтөөнү окубаганын билдирди. Мындай мыйзамсыз иштерге атайын кызматтын өкүлдөрү аралашкан деген маалыматтарды четке какты. "УКМК Темиров боюнча эч кандай маалымат тараткан жок, маалыматы жок, ал ишти тергеген жок. Ал иш ИИМде. Мен иликтөөнү окуган жокмун". Бул иликтөөнү "Азаттык” радиосу, OCCRP жана Kloop медиасы биргелешип даярдаган. Читать дальше...

Казакстандын парламенти тышкы жана ички маселелердеги демилгелерди тунгуч президент Нурсултан Назарбаев менен макулдашып туруш керек деген норманы жойгон түзөтүүлөрдү жактырды. Тиешелүү сунушту өткөн аптада жогорку палата - сенат киргизген. Экс-президенттин Коопсуздук кеңешиндеги жана Казакстан элдеринин ассамбелясындагы түбөлүк төрагалык кылуу укугу да жоюлду. Тиешелүү өзгөртүүлөр тууралуу документ президенттин кол коюсуна жөнөтүлмөкчү. Назарбаев 2019-жылы мамлекет башчылыктан кеткенден кийин... Читать дальше...

Бишкек шаардык соту Октябрь окуяларына байланыштуу айыпталып, камакта жаткан саясатчылар Жеңиш Молдокматов, Курсан Асанов жана Фарид Ниязовдун баш коргоо чарасын 2-февралда карады. Сот чечими менен Жеңиш Молдокматов үй камагына чыгарылды, Асанов менен Ниязов абакта калды. Бул тууралуу Молдокматовдун жардамчысы Эрлан Бекчоро уулу билдирди. Саясатчы сот залынан чыккандан кийин журналисттердин суроолоруна жооп берди. "Түрмөдө отурганыма 271 күн болду. Ушул күнгө чейин колдоп турган элиме, колдоочуларыма, өзгөчө журналисттерге рахмат айтам. Читать дальше...