Новости за 24.04.2023

د افغانستان د تحلیلګرانو شبکه وایي، پر افغان هنرمندانو او موسیقۍ راغلې غمیزې ته نړیوالې ټولنې لازم پام نه دی کړی. ځینې افغان سندرغاړي چې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته له افغانستانه وتلي، په ګاوڼډیو هېوادونو کې له نامعلوم برخلیکه شکایت کوي. افغان سندرغاړی ګودر ځاځی په افغانستان کې دننه او له هېواده بهر د هنرمندانو ستونزو ته په اشارې سره وایي چې د هنرمندانو ناوړه وضعیت د افغانستان د موسیقۍ پر ودې سیوری غوړولی دی. ځاځي وویل: "لا هم ډېر شمېر هنرمندان په افغانستان کې دي. په افغانستان... Читать дальше...

د کوچني اختر د خوشاليو لا زیاتولو لپاره د پاکستان او خيبر پښتونخوا د بېلا بېلو سيمو يو شمېر کسان سوات ته رسېدلي دي. دوی وايي چې د اختر رخصتیانې په سوات کې خوند کوي.

په کورونو کې د کتابتونونو درلودل د کتاب د مینه والو او لیکوالانو لپاره ښايي حتمي امر وي. د کتابونو د لوست یو شمېر مینه وال وايي، په کورونو کې د لوست لپاره کتابتونونه لري او وخت په وخت ترې ګټه اخلي. لیکواله او شاعره ساجده میلاد وايي، په خپل کور کې یو کوچنی کتابتون لري چې د دې د ذهن د ارامۍ تر ټولو ښه ځای هماغه دی. هغه وايي،کتابونو سره سکون مومي او هره ګړۍ چې وخت پیدا کړي لوست کوي. میلادي وویل: "زه چې په خپل کور کې کومه کتابخانه لرم ډېره کوچنۍ ده او تر اوسه غني شوې نه ده، زه هڅه کوم چې دا کتابخانه لویه کړم. Читать дальше...

د چک او لېتوانیا د بهرنیو چارو وزیران وايي، د اوکراین د ملي حاکمیت په اړه په پاریس کې د چین د سفیر لو شايي څرګندونې د نه منلو وړ نه دي. شايي تېره اونۍ د فرانسې له تلوېزیون سره په مرکه کې وویل چې د پخواني شوروي اتحاد په جمهوریتونو کې شامل هېوادونه تر اوسه په نړیوالو قوانینو کې د اصلي هېوادونو حیثیت نه لري. د چک او لېتوانیا د بهرنیو چارو وزیرانو د اروپايي ټولنې د بهرنیو چارو د وزیرانو د نننۍ غونډې په درشل کې وویل چې دا ډول څرګندونې قطعاً د منلو وړ نه دي. چک او لېتوانیا د اوکراین ملي حاکمیت په اړه د چین د سفیر څرګندونې د منلو وړ وبللې.

په پروان ولایت کې په یوه ترافیکي پېښه کې شپږ کسان مړه شوي دي. په پروان کې د طالبانو امنیتي چارواکي وايي، پېښه د شېخ علي ولسوالۍ د شېبر کوتل په سیمه کې نن سهار وختي، هغه مهال وشوه چې یو سراچه موټر د ډېر سرعت له کبله له سړکه واوښت. د پروان امنیه قوماندانۍ په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې په پېښه کې دولس نور کسان هم ټپیان شوي دي. خبرپاڼه زیاتوي چې د پېښې قربانیان هغه سیلانیان وو چې له کندهار ولایت څخه د مېلې لپاره شېخ علي ولسوالۍ ته تللي وو. د اختر په تېرو درېیو ورځو کې د هېواد په ځینو نورو ولایتونو... Читать дальше...

یو شمېر افغان ښځینه لوبغاړې چې له هېواده بهر اوس ورزشي تمرینات کوي، د المپیک له نړیوالې کمېټې غواړي چې د پاریس د ۲۰۲۴ کال په المپیکي لوبو کې د دوی له ګډون څخه ملاتړ وکړي. د وزن پورته کولو او وېلچر باسکېټبال معلوله لوبغاړې عارفه پرواني له یوه کال راهیسې په کاناډا کې ژوند کوي. هغه وايي، په دې هېواد کې یې په خپلې وړتیا او هڅو بریالۍ شوې چې د کاناډا د وېلچر باسکېټال یوې لوبډلې ته لار ومومي. نوموړې وویل: "ما له څلورو تر پنځو میاشتو تمرین وکړ او وروسته بریالۍ شوم چې په کاناډايي لوبډلو کې لوبه او په سیالیو کې یې ګډون وکړم. Читать дальше...

د سوډان په جګړه کې له نسبي ارامۍ وروسته د نړۍ بېلابېلو هېوادونو د خپلو زرګونه اتباعو د تخلیې بهیر چټک کړی دی. په سوډان کې د دوو پوځي قومندانانو ترمنځ د پيل شوې جګړې دا دی لس ورځې پوره شوې، خو تر اوسه یې د پای ته رسېدو کوم څرک نه لګېږي. رویټرز خبري اژانس لیکلي چې د جګړې له پیله تر اوسه لږ تر لږه ۴۲۰ تنه وژل شوي او دغه هېواد له بشري ناورین سره مخامخ شوی دی. په سوډان کې میلیونونه کسان لومړنیو خدمتونو ته له لاسرسي محروم شوي او زرګونه بهرني ډيپلوماتان، د خیر ښیګڼې کارکوونکي او محصلان تر جګړې لاندې سیمو کې بند پاتې دي. Читать дальше...

د بشري حقونو د څار سازمان د ښځو د حقونو د برخې مرستیاله هېدر بار وايي، د افغان ښځو د حقونو فعالانې په دې ټینګار کوي چې د افغانستان د وضعیت په اړه څېړنه دې د ښځو د حقونو د یوې معتبرې او متخصصې منبع له‌خوا وشي او باید د نجونو او ښځو حقونه د ارزونې د اصلي محور په توګه په پام کې ولري. هېدر بار تېره شپه په خپله ټویټرپاڼه لیکلي، د طالبانو له‌خوا د هغو رسنیو د فعالیت د مخنیوي هڅه چې د دوی له‌خوا نجونو او ښځو ته اوښتي زیانونو ته پوښښ ورکوي، ښيي چې دا غوښتنه څومره بېړنۍ ده او دا چې د نړیوالې ټولنې له‌خوا... Читать дальше...

په داسې حال کې چې په د سوډان کې کورنۍ جګړه نن نهمې ورځې او د دغه هېواد پلازمېنې خرطوم ته وغځېده، د طالبانو حکومت وايي په هغه هېواد کې د بندو ۱۲۰ افغانانو د را ایستلو هڅه کوي. د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح‌الله مجاهد که څه هم د يادو افغانانو په اړه چې څوک دي، ډېر جزیات نه ورکوي خو ازادي راډیو ته یې وویل، د دوی د بهرنیو چارو د وزارت له لوري یې د پېژندنې کار پیل شوی او که اړتیا شوه په خوندي ډول به له هغه هېواده وویستل شي. نوموړی وايي: "په دې اړه د بهرنیو چارو وزارت هڅې روانې دي، په دې کې به هغه... Читать дальше...

د اروپا د پارلمان یوه غړې هنا نیومن (Hannah Neumann) وایي، د طالبانو حکومت باید په رسمیت ونه پېژندل شي. مېرمن نیومن په خپله یوه وینا کې چې نن یې پر خپله ټویټرپاڼه خپره کړې ویلي، طالبانو د جنسیتي تعبیض له کبله نجونې او ښځې له تعلیم او کاره منعه کړې دي. د مېرمن نیومن په خبره، په داسې یوه حال کې چې افغان مېرمنې او نجونې د طالبانو له‌خوا په خپلو کورونو کې ناستې او یو شمېر فعالان زنداني دي، د طالبانو د رسمیت پېژندنې هیڅ فکر باید ونه‌شي. دا څرګندونې داسې مهال کېږي چې، تر دې وړاندې د ملګرو ملتونو... Читать дальше...

نوموړي د اپریل پر ۲۳مه د پاکستان یو شخصي ټیليویژن (اې ار وای) سره په مرکه کې ويلي چې جنرال باجوه ورته دا خبره د ولسمشر ډاکټر عارف علوي په موجودګۍ کې کړې وه

مسوولین وايي، په‌دې سیاليو کې ۲۲ رسمي لوبډلو برخه اخيستې، چې شاوخوا یوه میاشت به دوام وکړي. يادې سیالۍ د ارزګان ولایت په دهراود ولسوالۍ کې لوبغاړو په خپل شخصي لګښت پیل کړي دي چې، هدف يې د ځوانانو ترمنځ یووالی دی. په دغه ولایت کې دا لومړی ځل دی چې، سږ کال د اختر په مناسبت د کرېکټ سیالۍ پیلیږي او ځوانان يې نندارې ته راځي. نور تفصيل د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د اوکراین پوځي چارواکي وایي، د جګړه ځپلي بخموت ښار ستراتېژیکې سیمې د دوی د ځواکونو په لاس کې دي. د اوکراین د پليو ځواکونو قومندان اولیکساندر سیرسکي پر خپله ټلېګرام دغه خبره وروسته تر هغه کړې چې د روسیې دفاع وزارت پرون ادعا وکړه چې، د بخموت لوېدیځ کې یې دوه ولسوالۍ نیولي دي. په اوکراین کې د روسیې په ملاتړ د واګنر جنګېدونکې اجیرې ډلې مشر یوګني پریګوژین بیا ویلي، د بخموت نږدې ټوله برخه د دې تر کنټرول لاندې ده. د بخموت د وضعیت په اړه دغه ضد او نقیضې ادعاوې لا خپلواکو سرچینو نه‌دي تایید کړي. د... Читать дальше...

د ننګرهار باختر اژانس د عامې روغتيا رياست په حواله ليکلي، د اختر په ورځو کې په بېلابېلو ترافيکي پېښو کې ۱۲۲ کسان ټپيان شوي دي. باختر اژانس د ننګرهار د عامې روغتيا د رياست وياند نقيب الله رحيمي په حواله ويلي، د ټپيانو ترڅنګ يو تن مړ شوی هم دی. ښاغلي رحيمي ويلي، د اختر په لومړۍ ورځ ۴۲، دويمه ورځ ۴۳ او درېيمه ورځ ۳۷ تنه د ننګرهار سيمه‌ييز تخصصي روغتون ته د درملنې په موخه ور وړل شوي دي. اخوا د پروان ولايت سيمه‌ييزو چارواکو د اختر په ورځو کې د بېلابېلو ترافيکي پېښو له امله د ۱۲ کسانو د ټپي کېدو خبر ورکړی دی.

په پکتیا کې د شاتو سوداګر او فارم لرونکي وايي، اړونده ادارې او ناحکومتي سازمانونه دې ورسره په بازار موندنه کې مرسته وکړي. د پکتیا ګبین د خپل خوند او کیفیت لپاره مشهور دي. د طالبانو د حکومت چارواکي وايي، په هغه ولایت کې د شاتو د موچیو ۲۷۴ فارمونه دي چې هر کال ۵۲۸ ټنه ګبینی پیدا کوي. ویډیويي رپورټ.

ټاکل شوې ده چې د طالبانو د حکومت څـه باندې ۳۰ فعاله مخالفين نن (اپرېل ۲۴مه) د اتریش (اسټريا) په پلازمېنه ویانا کې په خپل مينځ کې د همغږۍ او د طالبانو په وړاندې د خپلو دریځونو د نېږدې کولو لپاره راغونډ شي. په دغو کسانو کې د ولسي جرګې او مشرانو جرګې یو شمېر پخواني غړي، ډیپلوماتان، خبریالان، پخواني چارواکي او سیاستوالان شامل دي. په دې غونډه کې، چې د اتریش د یوه څېړنیز انسټیټیوت له لورې جوړېږي، پکې د ملي مقاومت جبهې مشر احمد مسعود هم ګډون کوي. د جبهې د رسنیو د څانګې غړي هوشنګ ساعي د اپرېل پر ۲۳مه... Читать дальше...

د اروپايي ټولنې د چاپيریال یوې ادارې نن دوشنبه ویلي په اروپا کې د هوا ککړتیا هر کال ۱۲۰۰ کسان چې عمرونه یې تر اتلسو کلونو کم دي، مړه کوي. د دې ادارې په وینا د هوا ککړتیا وروسته په ژوند کې د نورو اوږدمهالو ناروغیو خطر زیاتوي. د اروپا د چاپيریال ادارې په دېرشو هېوادونو کې چې ۲۷ یې د اروپايي ټولنې غړي دي، تر څېړنې وروسته وویل، له وروستیو پرمختګونو سره - سره په ګڼو اروپايي هېوادونو کې د هوا ککړتیا، د روغتیا نړیوال سازمان د سپارښتنې تر ټاکلو معیارونو خورا لوړه پاتې ده، په ځانګړي ډول په ختیځه اروپا او ایټالیا کې. Читать дальше...

په ۲۰۲۲م کال کې د نړۍ په سطحه پوځي لګښتونه ۳ اعشاریه ۷ فیصده زیات شوي، چې اندازه یې د ریکارډ تر حده ۲ اعشاریه ۲۴ ټرلیون امریکايي ډالرو ته رسېدلې. دا پوځي لګښتونه تر سړې جګړې وروسته په مرکزي او لوېدیځه اروپا کې په کلني ډول تر ټولو زیات شوي دي. ویل شوي، اوکراین هم د جګړې په ډګر کې د روسیي ځواکونو په وړاندې د مبارزې لپاره خپل پوځي لګښتونه په بې سابقه ډول زیات کړي دي. د هغو معلوماتو له مخې چې د ستاکهولم د سولې نړیوال څېړنیز انستیتیوت خپاره کړي، د نړۍ ۵۶ فیصده پوځي لګښتونه یوازې د امریکا د متحدو ایالتونو، روسیې او چین له‌خوا شوي دي.

په پروان کې د طالبانو یوه چارواکي په دې ولایت کې د بېلابېلو ټرافیکي پېښو په نتیجه کې د ۱۲ کسانو د ټپي کېدو خبر ورکړ. د پروان د امنیې قوماندانۍ لپاره د طالبانو ویاند محمد کامران زید تېر ماښام ازادي راډیو ته په لېږلي پیغام کې وویل، پنځه کسان د دغه ولایت په مرکز چاریکار کې هغه وخت ټپیان شول، چې یو سراچه ډوله موټر له سړک واوښت. د هغه په وینا په چاریکار کې بله پېښه له یوه سراچه ډوله موټر سره د ریکشا ټکر و، چې له کبله یې د یوه ماشوم په ګډون دوه کسان ټپیان شول. هغه زیاته کړه، پنځه نور کسان چې یوه... Читать дальше...

د جرمني د پلازمېنې برلین هوايي ډګر ته به نن (دوشنبې) د اعتصاب له کبله الوتنې ودرول شي. د معاش پر سر د لانجې له کبله د دغه هوايي ډګر کارکوونکي د یوې ورځې لپاره له کار کولو لاس اخلي. دا کاربندیز، چې د افغانستان په وخت د سهار له شپږ نیمې بجې پیلېږي، د شپې تر دولس بجو دوام کوي. جرمني چې د اروپا تر ټولو ستر اقتصاد لري، له دې کبله چې کارګري اتحادیې د معاشونو د لوړېدو غوښتنه کوي، سږ کال له ډېرو کاربندیو سره مخامخ دی.

په داسې حال کې چې پرون (یکشنبې) په سوډان کې جګړه په پلازمېنې خرطوم کې د ولسمشرۍ د ماڼۍ په شمول د حساسو دولتي ودانیو شاوخوا ته وغځېده، بېلابېلو هېوادونو له خرطوم څخه د خپلو اتباعو ایستلو ته دوام ورکړ. د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، د مهمو دولتي ودانیو د نیولو پر سر د سختې جګړې له کبله د پلازمېنې ډېر اوسېدونکي بند پاتې دي، ځکه چې هوايي ډګر نافعال شوی او په واټونو کې خطر دی. په سوډان کې د پوځ او د (ار ایس ایف) د ملېشه ځواک ترمنځ د قدرت پر سر جنګ ۹ ورځې پخوا پیل شو. دا دوې ډلې، چې پخوا سره... Читать дальше...

د فرانسې یوې محکمې څلور افغانان په اوږده او ۵ نور په لنډ قید له دغه هېواده برېتانیا ته د انساني قاچاق په تور محکوم کړل. دا کسان په ۲۰۲۱ کال له فرانسې څخه د اوبو له لارې برېتانیا ته د ۵۳ ویتنامیانو او افغانانو د قاچاق کولو په تور مجرم وپېژندل شول. دا کسان له ۱۰۰۰ تر ۳ زره یورو جریمه او له ۸ میاشتو تر ۶ کلونو بند محکوم شوي دي.

امنيت شورا له ګوتېرش د افغانستان په اړه د هر اړخيزو ارزونو غوښتنه کړې. د بشري حقونو د څار سازمان د ښځو د حقونو د برخې مرستیاله هیدر بار وايي، امنیت شورا د ملګروملتو له سرمنشي انتوني کوتېرش غوښتي چې، د نوومبر تر ۱۷مې پورې د هغو ستونزو د مخنیوي په خاطر، چې افغانستان اوس ورسره مخامخ دی، د هراړخیزو او منظمو سپارښتنو د وړاندې کولو لپاره ارزونې وکړي. هیدر بار په څو ټویټونو کې همدا راز کښلي چې افغان ښځو فعالانو په دې ټینګار کړی چې دا ارزونه دې د ښځو د حقونو د یوې متعبرې متخصصې له لوري وشي او باید د... Читать дальше...

افغان ماشومانو سره د روغتيا نړيوال سازمان د مرستو ډاډ. د روغتیا نړیوال سازمان یا ډبلیو‌ایچ‌او وايي، سره له دې چې هره ورځ زرګونه افغان ماشومان او کورنۍ د لومړنیو اړتیا وړ شیانو د نشتوالي له کبله د ژوندي پاتې کېدو لپاره کړاونه ګالي، خو دوی له هغوی سره د مرستو د برابرولو لپاره له هلوځلو لاس نه اخلي. د روغتیا نړیوال سازمان پرون (یکشنبه) په یوه ټویټ کې له خپلو شریکانو مننه کړې او لیکلي يې دي چې، د هغوی په همکارۍ د بشري مرستو برابرولو ته دوام ورکوي. د روغتیا د نړیوال سازمان د مالوماتو پر اساس ۲۸... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د واشنګټن پوسټ ورځپاڼې له لوري د پنټاګون د پټو اسنادو په اړه خپور کړی راپور رد کړ. د امریکا د دفاع وزارت یا پنټاګون په پټو معلوماتو کې، چې واشنګټن پوسټ ورځپاڼې ترلاسه کړي، ویل شوي چې افغانستان یو وار بیا پر لوېدیځ د تروریستي حملو د پلان جوړولو په مرکز بدل شوی دی. د پنټاګون د پټو اسنادو په یوه برخه کې افغانستان په امریکا، اروپا او اسیا کې د حملو د پلانولو لپاره د داعش د همغږۍ د مهم مرکز په توګه یاد شوی دی. خو د طالبانو د حکومت وياند ذبیح‌الله مجاهد وايي، دا پټ اسناد ناسم دي او افغانستان د هیچا لپاره ګواښ نه‌دی. Читать дальше...