Новости за 05.03.2022

Орусиянын президенти Владимир Путин орус армиясынын Украинанын аймагындагы аракеттери тууралуу фейк-маалыматтарды тараткандарга кылмыш жоопкерчилигин киргизүү жөнүндө мыйзамга кол койду. Бул тууралуу Кремл кабарлады. Мыйзам долбоорун Мамлекеттик Дума 4-мартта жактырган. Жума күнкү жыйында парламент документти үч окуудан дароо бекиткен. Мыйзам Кылмыш кодексине жаңы берене киргизет. Армиянын аракеттери тууралуу таратылган маалыматты сот “жалган” деп тапса, айыппул же үч жылга чейин колонияга кесилет. Читать дальше...

40 миллион жыл мурдагы континенттин орду белгилүү болду. Эриген мөңгүдөн байыркы аңчылык буюмдары табылды. Лингвисттер тавтологиянын жаңы кызматын аныкташты. Узаган аптадагы «Илим жаңылыктарын» сунуштайбыз. Байыркы континент табылды Earth-Science Reviews илимий журналына мындан 40 миллион жыл мурда Европаны, Азияны жана Африканы бириктирип турган, кийин суу астында калган континент болгонун боолгологон илимий иш жарыяланды. Бул жөнүндө макала аталган журналдын марттагы санына чыгат. Франциянын... Читать дальше...

Орусиянын Росавиация мамлекеттик мекемеси атамекендик авикомпанияларга 6-марттан баштап бардык чет элдик каттамдарды токтото турууну сунуштады. Бул тууралуу "Интерфакс" маалымат агенттиги жазды. Мындай сунуш негизинен учактары чет элдик компаниялар менен лизинг келишимине алынган компанияларга берилди. Соңку санкциялардан кийин орусиялык авикомпанияларга лизингге алынган транспорттору чет бир нече мамлекеттерде камакка алынган эле. Ишемби күнү "Аэрофлот" жана “Победа” авиакомпаниялары 8-марттан... Читать дальше...

Орусиянын президенти Владимир Путин өлкөгө аскердик абал режимин киргизүү жана жалпы улуттук мобилизация жарыялоо планы жок экенин билдирди. Бул тууралуу  ал 8-март аялдардын майрамына карата орусиялык авиакомпаниялардын кызматкерлери менен жолугуп жатып билдирди. “Аскердик абал өлкөгө сырттан агрессия жасалган учурда гана киргизилет. Бирок бизде андай учур жок, мындан ары да болбойт деп үмүт кылам”, - деди Путин. Мунун алдында социалдык түйүндөрдүн орус сегментинде “Орусияда аскердик абал киргизилиши мүмкүн” деген маалыматтар тарап жаткан.

БУУнун Атомдук энергия боюнча эл аралык агенттиги – МАГАТЭнин башчысы Рафаэл Гросси 5-мартта Иранга иш сапар менен келип, өлкөнүн расмий жетекчилери менен кайрадан жолугушууларды өткөрдү. Гросси кездешүүлөрдө “жемиштүү пикир алмашуулар болгонун” маалымдап, бирок Иранда “дагы чечилиши зарыл маселелер бар экенин” кошумчалады. Ал Тегеран менен сүйлөшүүнү дагы үч-төрт ай улантууну сунуштады. Ирандын атомдук энергиясы боюнча мекемесинин жетекчиси Мухаммед Эслам Гросси менен сүйлөшүүдөн кийин “Иран... Читать дальше...

Украинадагы согушка каршы 5-мартта Бишкекте акцияга чыккандарды милиция кармап кеткени кабарланууда. Бул тууралуу "Кылым шамы" адам укугун коргоо уюмунун жетекчиси Гүлшайыр Абдирасулова маалымдады. Анын белгилешинче, акция катышуучулары Орусиянын Кыргызстандагы элчилигинин алдына чогулушкан. Айрымдары балдары менен чыккан. Милиция кызматкерлери "балдарды акцияга алып чыгуу мүмкүн эмес" деп, катышуучуларды балдары менен кармап кеткени айтылууда.   Буга чейин акцияга чыккандардын бирин милиционерлер кармап... Читать дальше...

Кичи футбол боюнча “Келечек” жаштар турниринде “Дарыгер” командасы финалда “Журналисттер” командасын 2:1 эсебинде жеңип алды. 5-мартта Бишкектеги "Газпром" дене-тарбия жана ден соолукту чыңдоочу борборунда өткөн мелдешке 25тен 35 жашка чейинки курактагы мамлекеттик кызматкерлер, депутаттар, журналисттер, дарыгерлер, мугалимдер, ишкерлер, блогерлер жана өнөр адамдарынан куралган сегиз команда катышты. 3-орунга “Өнөр” командасы ээ болду. Алар коло байге үчүн беттеште “Мамлекеттик кызматкер” командасын 3:2 эсебинде утушту. Читать дальше...

Бишкектин Биринчи май райондук сотунун чечими менен жергиликтүү Next TV телеканалынын директору Таалай Дүйшембиев эки айга камалды. “Улуттар аралык кастыкты козутту” деген берене менен кылмыш иши козголгон телеканал 3-марттан бери эфирге чыкпай, кеңсесине мөөр басылып турат. Көз карандысыз Next TVнын директорунун камалышы, телеканалдын эфиринин токтотулушу сөз эркиндигине басым тууралуу маселени кайрадан козгоду. Улуттук коопсуздук мамлекеттик кызматы Таалай Дүйшембиевди 3-мартта камаган. Ушул... Читать дальше...

Кремл “атайын операция" деп атаган Украинадагы согушта орусиялык жоокерлердин өлүмү жана туткундар тууралуу маалыматтар жашырылып жатканы айтылууда. Федералдык Кеңештин депутаты Людмила Нарусова согушка тартылган бир рота жоокерден азы гана тирүү чыккан учурлар боюнча аскер жетекчилиги жооп бербей жатканын билдирди. Кээ бир “кара кагаз” алгандарга уулдарынын сөөгү берилбей, туткундалган жоокерлердин жакындары аларды социалдык тармакка чыккан сүрөттөрүнөн гана таанып жатканын айтышууда. Депутат... Читать дальше...

Биринчи май райондук соту “улуттар аралык кастыкты козутту” деген берене менен кылмыш иши козголгон Next TV телеканалынын директору Таалай Дүйшембиевди эки айга камакка алды. Телеканал 3-марттан бери эфирге чыкпай, кеңсесине мөөр басылып турат.

Украинанын Львов шаарынан Кыргызстандын 35 жараны, арасында 13 бала Польшага эвакуацияланды. Алар атайын уюштурулган автобуста Украинадагы кыргыз элчилигинин кызматкерлеринин коштоосунда 5-март күнү түштөн кийин жөнөп кетишти. Буга чейин ондогон кыргызстандыктар Киевден Венгрияга эвакуация болгон. Кыргызстандын Украинадагы элчиси Идирис Кадыркулов бул өлкөдөгү кыргыз жарандарына кайрылып, +380997573413 (элчи) жана +380507763494 (кеңешчи) номурлары аркылуу байланышка чыгууга чакырууда. Кыргызстандыктар Польша... Читать дальше...

5-мартта орус аскерлери басып турган Мариупол жана Волноваха шаарындагы жайкын тургундарды чыгарып кетүү планы ишке ашпай калды. Мариуполдун администрациясы орус аскерлери ок атпоо режимин сактабаганы үчүн эвакуация артка жылып жатканын кабарлады. Украинанын убактылуу басып алынган аймактарын интеграциялоо боюнча министр Ирина Верещук Волновахадагы тургундарды эвакуациялоо да токтоп калганын билдирип,  буга орус аскерлерин айыптады. Орусиянын Коргоо министрлиги тескерисинче украин жоокерлери келишимди аткарбай койгонун билдирди. Читать дальше...

Орусиянын "Россельхознадзор" ишканасы Кыргызстандан помидор жана калемпир ташууга уруксат берди. Аталган мекеменин сайтындагы маалыматка ылайык, 5-марттан тарта тогуз мамлекеттен жашылча-жемиштерди ташуу үчүн мурда киргизилген чектөөлөр жоюлду. Буга чейин Орусия Борбор Азия мамлекеттеринен, Азербайжан, Армения, Түркия, Египет жана Беларустан жашылча-жемиштери ташууга чек койгон эле. Орус тарап соңку жылдары бул өлкөлөрдөн келчү жемиштерди сактоодо фитосанитардык талаптар аткарылбай, мыйзам бузуулар болуп жатканын жүйө келтирип... Читать дальше...

Бишкек орус-украин кризисине байланыштуу сүйлөшүүлөргө аянтча түзүп берүүгө жана тынчтык орнотуу үчүн зарыл чараларды уюштурууга даяр. Бул тууралуу 5-мартта Москвада Кыргызстандын тышкы иштер министри Руслан Казакбаев билдирди. Орусия дагы, Украина дагы жаңжалдын курмандыгы болуп жатканын белгилеген министр тараптарды тынчтык орнотууга чакырды. Буга чейин Беларустун аймагында эки тараптын сүйлөшүүлөрү башталганын Бишкек кубаттай турганын айтты. Казакбаев орус тараптын чакыруусу менен 5-мартта Орусияга барды. Читать дальше...

"Талибан" түзгөн ооган өкмөтүнүн ички иштер министри, "дүйнөдө эң катуу изделген террорчу" деп мүнөздөлгөн Сиражуддин Хаккани биринчи жолу жүзүн ачык көрсөттү. Ал чуулгандуу ишмердиги менен таанымал "Хаккани" түйүнүн жетектейт. АКШ анын башына 10 миллион доллар сайган. Хаккани 5-мартта Кабулда окутуудан өткөн ооган полиция кызматкерлеринин бүтүрүү кечесинде сөз сүйлөп, Ооганстан дүйнөгө коркунуч жаратпай турганын айтты. Ал ушуга мисал катары өзүнүн жүзүн да ачыкка чыгарып жатканын билдирди. Сиражуддин... Читать дальше...

Кыргызстандын Украинадагы элчилиги ушу тапта (5-марттын саат 16:30га карата) эвакуациялоо үчүн Львов шаарында атайын автобус камдап, каалоочуларды күтүп турат. Бул тууралуу “Азаттык” радиосуна элчиликтин консулу Эрмек Каныбеков билдирди. Анын айтымында, автобус Львов шаарынан Польшага жөнөтүлөт: “Тизмеге 36 киши жазылды эле, бирок эки сааттан бери күтүп турабыз, болгону 15 жаран келди. Кээ бирлери жолдо, ал эми кээ бирлери чек араны карай өз автоунаалары менен чыгып кетишиптир. Буюрса бул сыяктуу иштерди биз уланта бермекчибиз. Читать дальше...

Кыргызстандагы коомчулук Украинанын өз эгемендигин жана бүтүндүгүн сактап калуу үчүн жүргүзүп жаткан адилет согушун колдоого алууда. Айрым кремлчил көз карашты туткандар – тарыхтын саясий сабактары жаатында өздөрүнүн түркөйлүгүн айгинелеп жатат. Тарыхчынын блогу. Тилдер – жалпы адамзат байлыгы “1918-жылы украиндерге мамлекет белек кылып берген – Владимир Ленин болгон” имиш. Бул ойду Орусиядагы жөн салды киши эмес, узак жылдар бою Кремлге кожоюндук кылып жаткан президент Владимир Путин айтканы өзгөчө таң каларлык болду. Читать дальше...

Белгилүү дин аалымы Молдо Сабыр ажы Досболов көз жумду. Сөөгү 5-мартта Бишкекте жерге берилерин жакындары билдиришти.  Молдо Сабыр деп таанылган дин аалымы 1955-жылы Баткендин Зардалы айылында туулган. 2017-жылы Кыргызстан мусулмандарынын Аалымдар Кеңешинин VI чакырылышынын мүчөсү болгон. "Маданий борбор" кайрымдуулук мекемесин негиздеп, башкарып келген. Ислам динине байланыштуу ондон ашуун китептин автору.

Киевден 50 чакырым жерде турган Бородянка шаарчасынын башкы көчөсүн 3-мартта орус армиясы бутага алып, абадан жана артиллериялык сокку урган. Канча киши жабыр тартканы белгисиз. Ага чейин көпчүлүк тургундар үй-жайын таштап чыгып кеткени маалым болду.

Next TV телеканалынын директору Таалай Дүйшембиев 3-майга чейин камакка алынды. Анын бөгөт чарасы 5-мартта Бишкектин Биринчи май райондук сотунда жабык каралды. Адвокаты Тимур Султанов тийиштүү далилдер жок болгонуна карабай, ушундай чечим чыгарылганын айтып, беш күн ичинде аппеляциялык арыз менен шаардык сотко кайрыларын билдирди. Сот отуруму өтүп жаткан кезде сыртта Дүйшембиевдин тарапкерлери анын бошотулушун талап кылып турушту. Сот залында Дүйшембиев жакындарына салам жолдоп, аны колдогондорго... Читать дальше...

Москвада кыргыз жана орус тышкы иштер министрлери Руслан Казакбаев менен Сергей Лавровдун жолугушуусу өтүп жатат. Казакбаев орус тараптын чакыруусу менен 5-мартта барды. Кыргыз министри эки өлкө ортосундагы өз ара түшүнүү жана бири-бирин колдогон мамиле достук алаканын өсүшүн шарттай турганын белгиледи. Сергей Лавров министрликтердин ортосунда кезектеги программага ушул күнү кол коюларын, ал документ келечек пландарды аныктай турганын айтты.   Расмий кабарга ылайык, бул жолугушуу Кыргызстан... Читать дальше...

Booking.com кызматы Орусияда жана Беларуста ишин токтотту. Бул тууралуу компаниянын башкы директору Гленн Фогел Линкед билдирип, Украинадагы согуштан улам ушундай чечим кабыл алынганын айтты. 4-март күнү дүйнө жүзүндө турак жайларды кыска мөөнөттө ижарага алуу кызматын көрсөткөн АirBnB да Орусия менен Беларуста ишин токтоткон. PayPal Holdings Inc төлөм компаниясы да Орусиядагы кызматты токтотконун Reuters агенттиги компаниянын президенти Дэн Шульманга таянып билдирди. Мурдараак Microsoft корпорациясы... Читать дальше...

Бул ирет австриялык атактуу жазуучу Стефан Цвейгдин "Бейтааныш аялдын каты" новелласы тууралуу кеп кылганы турабыз. Дүйнөлүк адабияттын мыкты үлгүсүн кыргыз тилине көкөм сөз чебери Ашым Жакыпбеков которгон. Өкүмзордукка каршы автор Австриялык айтылуу сөз чеберинин жазгандары совет заманында орус тилине арбын которулуп, авторунун көзү тирүү кезинде эле чыгармаларынын он эки томдугу жарык көргөн. Ага совет адабиятынын баштоочусу Максим Горький баш сөз жазып, Стефан Цвейгди психологиялык сүрөттөөнүн чебери катары сыпаттаган... Читать дальше...

Орусиянын Коргоо министрлиги Украинанын бийлигине согуштук талаада биринчи жолу гуманитардык коридор берди. Мекемеден кабарлашкандай, алар 5-март күнү Москва сааты боюнча 10:00дөн баштап тынчтык режимин жарыялады. Бул жолдор Мариупол жана Волноваха шаарындагы жайкын тургундарды чыгарып кетүү үчүн уюштурулду. Гуманитардык коридорлорду ачуу макулдашылганын расмий Киев дагы ырастады. Мариуполдун мэри Вадим Бойченко журналисттерге бул коридорлор шаардыктарга азык-түлүктөрдү жана дары-дармектерди киргизүүгө мүмкүнчүлүк берерин маалымдады. Читать дальше...

Украинанын Коргоо министрлиги 5-мартка карата орус армиясынын жоготуулары 10 миңден ашык жоокерди түзөрүн маалымдады. Мунун ичинде өлгөндөр, колго түшкөндөр, жарадарлар кошо саналып жатат. Мекеме жаңы маалыматында, Орусиянын 39 учагы, 40 тик учагы, 269 танкы, 945 чопкутталган транспорту, 409 автоунаасы, 105 артиллериялык системасы, 74 замбиреги (пушка), бир “Бук” зениттик-ракеталык комплекси, 50 ракета атуучу системасы, 60 цистернасы, үч учуучу аппараты, эки кемеси, 19 абадан коргонуу системасы жок кылынганын кабарлады. Читать дальше...