Новости за 24.03.2022

24-март - дүйнөдө кургак учук менен күрөшүү күнү катары белгиленип келет. 2020-жылы дүйнөдө 10 миллионго чукул адамда бул инфекция аныкталып, 1,5 миллион адам көз жумган.  Ал эми 66 миллион киши оорудан айыккан. Адистердин айтымында, Кыргызстан кургак учукту эң көп жуктурган өлкөлөрдүн сап башында турат. Адистердин эсебинде, кургак учук боюнча Кыргызстан кооптуу зона, жылына бул оору жети миңдей адамдан аныкталат. Акыркы жылдарда балдар арасында кооптуу дартты жугузуп алгандар арбыды. Ооруну дарылоо жана аныктоо жаатында эл аралык уюмдар... Читать дальше...

Орусия Украинага басып киргенине туура бир ай болду. Бул согушта орус армиясынын катарында жүргөн 19 жаштагы кыргыз жигит каза болду. Тажикстанга согушта мерт болгон кеминде төрт жарандын сөөгү жеткирилди. Украинада кимдер согушууда? Кремль Украина боюнча өз максатын ишке ашыра албай калдыбы? Согуш качан жана кантип токтойт? «Азаттыктын» «Биз жана дүйнө» берүүсүндө талдадык.

2000-жылдары башталган дүйнөдөгү “түстүү ынкылаптар”, “араб жазы” деп аталган элдик толкундоолордун катарын Кыргызстан “жоогазын ыңкылабы” менен 2005-жылы 24-мартта толуктады. Бүгүн бул окуяга анын катышуучулары, окумуштуулар, талдоочулар кандай баа берип жатышат? Бул маселени бүгүн биз “Азаттыкта” “арай көз чарай” талкуулайбыз.

24-мартта Бельгиянын борбору Брюсселде Украинадагы кырдаал боюнча кезексиз саммиттте НАТОго мүчө мамлекеттердин лидерлери Түндүк Атлантикалык уюмдун коопсуздугун чыңдоону макулдашты. Алар бирикменин Европадагы аскерлерин төрт эсе көбөйтүүнү, жаңы күчтөрдү Румынияга, Венгрияга, Словакияга жана Болгарияга жайгаштырууну чечти. Саммиттен кийин басма сөз жыйынын өткөргөн уюмдун баш катчысы Йенс Столтенберг НАТО Украинаны колдоону улантууну, ага курал жана жабдууларды жөнөтүүнү келишкенин билдирди. ... Читать дальше...

Украинадагы согушта каза болгон теги кыргызстандык жигиттин сөөгү мекенине алынып келди. Бул тууралуу   “Азаттыктын” кабарчысы жеринен маалымдады. Азырынча маркумдун жакындары журналисттерге толук маалымат бере элек. Орусиянын Куралдуу күчтөрүндө келишимдик негизде кызмат өтөп жаткан катардагы жоокер, Ысык-Көлдүн Кара-Ой айылында туулуп-өскөн орус жараны Эгемберди Дорбоев каза болгонун Орусиянын Кыргызстандагы элчилиги 22-мартта расмий ырастаган. Маркумдун жакындары анын курман болгонун 16-мартта укканын кабарлашкан. Читать дальше...

Жогорку соттун төрагасы Замирбек Базарбеков “Соттор менен жалпыга маалымдоо каражаттарынын ортосундагы байланыштарды бекемдөө” боюнча кезектеги жыйында сот системасы журналисттерге ачык болушу керек экенин белгилеп, бул маселени жеке көзөмөлүнө алаарын билдирди. «Сот системасы журналисттерге, сиздерге өз убагында ыкчам маалымат берип туурууга милдеттүү. Сиздер дагы бир гана маалыматты талап кылбастан, сот тутумун өнүктүрүүгө, коомчулукка укуктук сапаттуу маалымат берүүгө көмөктөшүүңүздөр зарыл деп эсептейм», - деди Базарбеков. Читать дальше...

Орусиянын аскер күчтөрүнүн катарында Украинадагы согушка катышып, набыт болгон теги кыргызстандык, бирок орус жарандыгын алган Эгемберди Дорбоевдин өлүмү мигранттар арасында кызуу талкууланууда. Украинадагы согушка орус жарандыгын алган, аскер курагындагы теги кыргызстандык башка жигиттер да катышуусу мүмкүнбү деген суроо жаралды. Кыргызстандыктарды орус жарандыгын алууга эмне мажбурлайт? "Катаал мамиледен улам..." Кыргызстанда туулуп-өскөн, кийин мигрант болуп жүрүп орус жарандыгын алган Салтанат Орусиянын Абакан шаарында жашайт. Читать дальше...

Кошмо Штаттары Москванын Украинага кол салуусуна байланыштуу чараларын кеңейтип, Орусиянын Мамлекеттик Думасына өзүнчө мекеме катары жана анын 328 депутатына өз-өзүнчө санкция салды. Бул алардын АКШдагы мүлктөрүн камакка алуу, кирүүсүнө тыюу салуу жана башка чектөөлөрдү камтыйт. Вашингтон мындан сырткары "Сбербанктын" жетекчиси Герман Грефти, миллиардер Геннадий Тимченконун аялын, Орусиянын коргонуу тармагындагы ишканаларынын башчыларын, ондогон компанияларды жана аскердик-өндүрүш менен байланышкан орус ишканаларын "кара тизмеге" киргизди. Читать дальше...

Ички иштер министрлиги Кыргызстандагы тигүү цехтеринин бирине иштегени келип, бирок келишимде көрсөтүлгөн айлыктарын ала албай, укуктары бузулуп жатканына даттанган Бангладештин он чакты жараны боюнча билдирүү таратты. Мекеменин басма сөз кызматы тараткан маалыматка караганда, бул факты 2022-жылдын 2-мартында ИИМде катталып, тергөөгө чейинки текшерүү иши башталган. "Бангладеш Республикасынын 14 жараны Бишкек шаарынын Арча-Бешик конушунда жайгашкан үйдүн короосуна салынган тигүү цехинде иштеп, жашап жаткандыгы аныкталган. Читать дальше...

Кыргызстандын Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитетинин Чек ара кызматы 24-мартта кыргыз-тажик чек ара тилкесинде курал колдонулган чыр чыкканын маалымдады. Расмий маалыматка ылайык, Баткендин Лейлек районуна караштуу Борбордук айылында кызмат өтөп жаткан атайын кызматтын аскерлери кампалардын биринде жүк менен турган Hyundai-Porter машинесин аныкташкан. Териштирүү үчүн чек арачылардын коштоосунда айдоочу автоунааны чек ара бекетине кампанын ээсине айдатып бара жатып, Арка-Борбордук айылына... Читать дальше...

Орусия армиясынын Украинага киргенине бир ай толду. Кыргызстан Украина-Орусия маселесинде бейтарап позицияда. 24-мартка карата президент Садыр Жапаров кайрылуу жасап, 2005-жылы коом адилетсиздикке жана үй-бүлөлүк башкарууга каршы нагыз элдик революция жасаганын белгиледи.

Бишкектеги №47 түрмөнүн алдында 24-мартта мурдагы президент Алмазбек Атамбаевдин тарапкерлеринин акциясы өттү. Алар Атамбаевге мыйзамсыз мамиле жасалып жатканын айтып, аны бошотууну талап кылышты. 23-мартта Бишкектин Биринчи Май райондук сотунда Кой-Таш окуясы боюнча сот болмок. Бирок негизги айыпталуучу Атамбаев сот залына кирүүдөн баш тартып койгондуктан, отурум 30-мартка жылды. Атамбаевдин адвокаты аны камерадан күч колдонуп, сүйрөп чыгышканын билдирүүдө. Жаза аткаруу кызматы мындай дооматтарга комментарий бере элек. Читать дальше...

НАТОнун жана Евробиримдиктин мүчөсү Болгария өзүнүн Орусиядагы элчисин кеңешүү үчүн чакыртып алды. Бул чечим Орусиянын Болгариядагы элчисинин “дипломатияга жат, одоно жана чукул аракеттерине” байланыштуу кабыл алынганы айтылды. “Биз Орусиядагы элчибизд, Болгарияга кеңешүү үчүн чакырттык. Адатта бир өлкө элчисин чакыртып алса, экинчи өлкө да ошондой эле аракетке барып, өз элчисин чыгарып кетиши керек”,- деди 24-мартта Болгариянын премьер-министри Кирилл Петков. Мурдараак “Россия 24” телеканалына... Читать дальше...

Адвокат Нурбек Токтакунов Бишкек шаардык сотуна апелляциялык арыз менен кайрылды. Мунун алдында Биринчи май райондук соту аны судьяларды тилдеген деген негизде беш суткага камоо тууралуу чечим чыгарган. Судья Убайдулла Сатимкулов Токтакуновду Укук бузуулар жөнүндө кодекстин "Майда бейбаштык" беренеси боюнча айыптуу деп тапкан. Ал сот залынан райондук милициянын бөлүмүнө жеткирилип, кайра бошотулду. "Мени кагаздарга кол коюшум керектигин айтып, милициянын бөлүмүнө кайра алып киришти. Ал жерде прокуратуранын... Читать дальше...

Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Эдил Байсалов Украинанын Кыргызстандагы элчиси Валерий Жовтенко менен жолукту. Бул тууралуу өкмөттөн кабарлашты. Маалыматка ылайык, жолугушуу элчинин сунушу менен өтүп, анда Украинадагы соңку кырдаал талкууланды. Байсалов жаңжалды сүйлөшүү жолу менен гана чечүү керектигин, бардык кызыктар тараптар кырдаалды жөнгө салуунун ар кыл мүмкүнчүлүктөрүн издөө зарылдыгын белгилеген. Ошондой Министрлер кабинетинин төрага орун басары Кыргызстан БУУнун уставы... Читать дальше...

Бишкек шаардык кеңешиндеги Социал-демократтар фракциясынын лидери Кадырбек Атамбаев  атасы, мурдагы президент Алмазбек Атамбаев менен жолугуп чыкканын өзүнүн Фейсбуктагы баракчасына 24-мартта жазды. Ал атасынын денесинде көгала жана сыйрылган тактар бар экенин, тизеси  сыйрылганын билдирген. "Кечээ атам ооруп, өзүнүн керебетинде жаткан экен. Болжол менен саат 1ден өткөндө камерага Жазаларды аткаруу кызматынын он чакты  кызматкери кирип, атамдын эркине койбой ич кийими менен сыртка сүйрөп кетишкен. Читать дальше...

Украинанын президенти Владимир Зеленский НАТОнун чукул саммитинде видео байланыш аркылуу кайрылуу жасап, Түндүк Атлантикалык уюмду Орусиянын агрессиясы менен күрөшүп жаткан Киевге колдоосун көбөйтүүгө чакырды. Зеленскийдин айтышынча, орус баскынчылыгынын бир айдан бери туруштук берип жаткан Украина чоң жоготууларга карабай, НАТОдогу өнөктөштөр урматтаган жалпы баалуулуктарды коргоого даяр экенин көрсөтө алды. Ал Батыштын Украинага буга чейин жардам берип келгенин кубаттап, бирок ал жетишсиз болуп жатканын билдирди. Читать дальше...

Министрлер кабинети быйылкы жылга карата антикризистик иш-чаралардын планын бекитип, аны аткаруу үчүн 126 миллиард сом бөлүүнү чечти. Жети бөлүктөн турган планда азык-түлүк коопсуздугун камсыздоо, негизги товарлардын баасын турукташтыруу чаралары көрсөтүлдү. Каатчылыкка каршы каражат Коронавирус пандемиясынан улам экономикасы оор абалда турган Кыргызстанга Украина-Орусия кризиси какаганга муштаган болду. Бир ай мурда, 24-февралда Орусия Украинага басып киргенден кийин доллар кымбаттап, импортко көз каранды Кыргызстанда ун... Читать дальше...

"Агроөнөр жай комплексин кредиттөө" долбоору бекитилип, мамлекеттик банктарга агроөнөр жай комплексин насыялоого 10 млрд. сом бөлүндү. Өкмөттүн басма сөз кызматынын маалыматына караганда, Министрлер кабинети тийиштүү чечимди агрардык секторго колдоо көрсөтүү, президенттин агроөнөр жай комплексин өнүктүрүү боюнча чаралар жөнүндө жарлыгын ишке ашыруу, жеңилдетилген кредиттик каражаттар менен камсыз кылуу менен агроөнөр жай кластерлерин өнүктүрүү максатында кабыл алган. Долбоорду ишке ашыруу үчүн Финансы министрлигине “Айыл Банкка” – 5,5 млрд. Читать дальше...

Бишкектин Биринчи май райондук соту укук коргоочу Азиза Абдирасуловага Укук бузуулар кодексинин 128-беренеси ("Ички иштер органдарынын кызматкеринин мыйзамдуу талабына баш ийбөө") боюнча 3 миң сом айып пул салды. Бул тууралуу "Кылым шамы" укук коргоо уюмунун жетекчиси Гүлшайыр Абдирасулова өзүнүн Фейсбуктагы баракчасына жазды. Буга чейин Абдирасулова менен чогуу акцияга чыккан укук коргоочулар Динара Ошурахунова жана Өндүрүш Токтонасыров “Майда бейбаштык” деген айып боюнча акталган. Сот Укук бузуулар... Читать дальше...

Согуштук аракеттер башталгандан бери орусиялык аскерлер 100гө жакын украин жаранын туткунга алды. Бул тууралуу 24-мартта Украинанын вице-премьер-министри Ирина Верещук маалымдады. Ал мунун арасында Змеиный аралын коргоп жатып орус тарапка колго түшкөн чек арачылар жана башка жарандар да бар экенин тактады. Верещук ошондой эле учурда туткундарды алмашуу боюнча Орусия менен сүйлөшүүлөр жүрүп жатканын кошумчалады. Мурдараак Ирина Верещук Украинанын аймагында 562 орус аскери туткунга түшкөнүн айткан эле. Читать дальше...

Бүгүн, 24-мартта Бишкектин Биринчи май райондук сотунун судьясы Убайдулла Сатимкулов адвокат Нурбек Токтакуновду беш суткага камоо тууралуу чечим чыгарды. Маалыматты адвокат өзү "Азаттыкка" ырастады. Мамлекеттик айыптоочу адвокатты Укук бузуулар жөнүндө кодекстин "Майда бейбаштык" беренеси боюнча айыптуу деп таап, беш суткага камоону соттон сураган. "Сот жөнүндө жаман сөздөрдү айтты деген негизде ушундай чечим чыгарды. Мен адвокаттык ишимди аткарып жаткам. Мен соттор жөнүндө андан дагы жаман сөздөрдү айтчумун... Читать дальше...

Кыргызстандын Мамлекеттик бажы кызматы Евразия экономикалык биримдигинин бажы мыйзамдарын бузуу менен Тажикстандын Дүйшөмбү шаарынан Бишкекке эки тик учак алып келингенин билдирди.  Маалыматка ылайык, Бишкектин “Манас” бажысына 2021-жылдын 17-августунда Дүйшөмбү шаарынан “Ф.С.Э.” жоопкерчилиги чектелген коомуна “МИ-8”, “МТВ-1” вертолёттору келген. Бирок, аларга карата бажы операциялары жүргүзүлгөн эмес. Товардын наркы 640 000 долларды түзүп, мамлекетке келтирилген чыгым 3 млн. 519 миң 723 сом деп эсептелген. Читать дальше...

Түндүк Корея континенттер аралык баллистикалык ракеталарды сыноосун жандантты. Түштүк Кореянын Штаб башчыларынын бириккен комитетинин маалыматына ылайык, ракета 24-мартта Пхеньяндын эл аралык аэропортунан атылды. Бул Түндүк Кореянын континенттер аралык баллистикалык ракеталарды 2017-жылдан берки биринчи жолу сынашы. Ал эл аралык коомчулуктун кескин айыптоосуна кабылды жана Түштүк-Азиядагы чыңалууну күчөттү. Жапон өкмөтү ракета 71 мүнөт абада учуп жүргөнүн, соңунда деңиздин алар ээлик кылган аймагына түшкөнүн маалымдады. Читать дальше...

Ат-Башы районунун Ак-Сай өрөөнүндөгү кыштоолорго барчу жолдогу калың кар тазаланып, малчыларга 400дөй боо чөп жеткирилди. Бул тууралуу президенттин Нарын облусундагы өкүлүнүн басма сөз кызматы билдирди. Өрөөнгө бир метрдей кар жаагандыктан, жолдор жабылып калган. Облус бийлигинин маалыматына ылайык, өрөөндөгү кыштоодо сексенге жакын үй-бүлө мал багып жашайт. 200дөй тургундун алтымыштайы балдар. Кыргызстандын аймактарында эки жумадан бери жамгыр, кар жаап жатат. Өзгөчө кырдаалдар министрлиги Оштун... Читать дальше...