Новости за 08.12.2022

Бириккен Улуттар Уюмунун укук коргоочулар боюнча атайын баяндамачысы Мэри Лоулор “Мемориал” укук коргоо борборунун мүчөсү Виталий Пономаревдун Кыргызстандан депортацияланышы боюнча билдирүү таратып, муну айыптады. Бул тууралуу пикирин ал Твиттердеги баракчасына жазды. “Мени Виталий Пономаревго Кыргызстанга көп жылга чейин киргизүүгө тыюу салынганы кабатырлантат. Ал себептерин түшүндүрбөй кирүүгө тыюу салынган биринчи укук коргоочу эмес жана мен бийликти мыйзамдуу укук коргоочулук ишине бут тосуу үчүн ушундай чектөөлөрдү колдонбоого чакырам”... Читать дальше...

Бүбүсара Бейшеналиева атындагы Кыргыз мамлекеттик маданият жана искусство университетинин ректору Мамашарип Чотонов 8-декабрда оорудан улам каза болду.   Бул тууралуу Маданият, маалымат жана туризм министрлигинин басма сөз кызматы билдирди.  Мамшарип Чотонов 1968-жылы Ош облусунун Кара-Кулжа районуна караштуу Кызыл-Жар айылында туулган. Экономика илимдеринин кандидаты, доцент болгон. 2014 -жылдын апрелинен бери аталган университетти башкарып келаткан. Маркумдун тажиясы качан болору кабарлана элек.

“Талибан” кыймылы (Кыргызстанда тыюу салынган) Ооганстандын Парван провинциясында жубайынын көзүнө чөп салууга, уурулукка жана башка мыйзам бузууларга айыпталган 17 эркекке жана 10 аялга эл алдында балак урду. Бул тууралуу провинциясынын губернатору Обайдулла Аминзаде "Азаттыктын" ооган кызматына кабарлады. Камчы менен жазалоо стадиондо өтүп, ага бийлик өкүлдөрү, талибдердин соту жана жергиликтүү тургундар катышты. Журналисттер киргизилген жок. “Талибандын” сотунун өкүлү Рахим Рашид кабарлагандай... Читать дальше...

Европа Биримдигиндеги өлкөлөр Хорватияны Шенген зонасына кабыл алуу тууралуу чечимди жактырды. Бул аталган мамлекеттин  уюмдун башка мүчөлөрү менен чек ара жана бажы көзөмөлү жоюлат дегенди түшүндүрөт. Талапкер катары каралып жаткан башка өлкөлөр – Румыния менен Болгарияга карата мындай чечим кабыл алынган жок. Ага Австрия менен Нидерланддын каршылыгы себеп болду. Мурдараак Европарламент жана Еврокомиссия үч өлкөнү тең Шенген зонасына киргизүүнү жактаган болчу. Хорватиянын Шенген аймагына кирүү... Читать дальше...

Казакстан менен Өзбекстан союздаштык жөнүндө жаңы келишим түзгөнү жатат. Эки өлкө бул келишим менен үчүнчү өлкөлөрдүн кол салуусунан биргелешип коргонгусу келет. Ал арада Москва Астана жана Ташкент менен үч тараптуу газ биримдигин түзүүнү сунуштады.

Борбор Азия өлкөлөрү оор энергетикалык кризистин капшабына кабылды. Кыштын кыраан чилдесинде Казакстандын Экибастуз шаары жылуулуксуз, Тажикстанда электр жарыгы чектелип, Өзбекстандын Фергана аймагы көгүлтүр отсуз калды. Жогорку Кеңештин эки депутатын Башкы прокуратура суракка алганын президент түзгөн жумушчу топ иликтемей болду. Эл өкүлдөрү муну басым деп баалап, депутаттардын Конституция, мыйзам менен корголгон укуктары бузулуп жатканын айтышкан эле. Өзбекстандын президенти Мирзиёев Кыргызстанга эми жыл аягында келмей болду. Читать дальше...

Министрлер кабинети Баткен, Ош облустарындагы чек ара чатагында талкаланган аймактарды калыбына келтирүү жана өнүктүрүү боюнча мамлекеттик комиссиянын жыйынын өткөрдү. Бул тууралуу өкмөттүн басма сөз кызматы кабарлады. Маалыматка ылайык, учурда Баткен облусу боюнча 3942 жаран үйлөрүнө кайтып келе элек. Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров үйүнө кайта элек ар бир тургун боюнча тактап жардам берүүнү тапшырды. Жапаровдун маалыматында, толугу менен күйүп кеткен жана оңдоого муктаж турак жай ээлерине 149,6 млн. Читать дальше...

Иранда өкмөткө каршы нааразылыктар үчүн соттолгон активист Мохсен Шекари өлүм жазасына тартылды. Бул дээрлик үч айдан бери уланып жаткан акция катышуучуларына колдонулган алгачкы катаал жаза. “Азаттыктын” Иран кызматы – “Фарда” радиосу Mizan маалымат агенттигине таянып жазгандай, Революциялык сот Шекарини "күч кызматкерлерин жарадар кылган куралдуу аракеттерге катышкан" деген айып менен күнөөлүү деп тапкан. Жогорку сот анын апелляцияга арыз берүү укугун четке каккандан кийин, 8-декабрда дарга асылды. Читать дальше...

Жогорку Кеңештин эки депутатынын Башкы прокуратурада суракка алынышын президент түзгөн жумушчу топ иликтемей болду. Парламентарийлер өткөн аптада прокуратуранын ишин сындаган билдирүүлөрүнөн кийин башкы көзөмөл органына суракка чакырылган. Алар муну басым деп баалап, депутаттардын Конституция, мыйзам менен корголгон укуктары бузулуп жатканын айтышкан эле. Эки депутаттын ишин жумушчу топ иликтейт Жогорку Кеңештин депутаттары Жеңишбек Токторбаев менен Шайлообек Атазовдун Башкы прокуратурада сурак бериши боюнча маселе президентке чейин жетти.

Жогорку соттун төрагасы Замирбек Базарбеков Элдик курултайдын аксакалдар кеңешинин төрагасы Кадыр Кошалиевди кабыл алды. 7-декабрдагы жолугушууда Кошалиев курултайда кабыл алынган резолюцияны расмий тапшырды. Бул тууралуу Жогорку соттон кабарлашты. Элдик курултайдын резолюциясында Башкы прокуратура менен Жогорку сотко сөз эркиндиги жана камалгандар боюнча сунуш айтылган. Анда эркин пикирин билдиргендерди саясий куугунтук кылбоо жана чек ара маселеси менен кармалгандардын ишин мыйзам чегинде карап, үй камагына чыгаруу сунушталган. Читать дальше...

Монголияда жапырт нааразылыктарды жараткан көмүр уурдоо иши боюнча сегиз шектүү кармалды. Бул тууралуу Монголиянын юстиция жана ички иштер министри Хишгээгийн Нямбаатар билдиргенин өлкөнүн маалымат каражаттары жазды. Камакка алынгандардын арасында көмүр казуу жана экспорттоо боюнча “Эрдэнэс Таван-Толгой” деп аталган мамлекеттик компаниянын мурдагы жетекчиси Баттулгын Ганхуяг да бар. Калгандары анын жакындары жана бизнесмендер. Монголиянын премьер-министри Оюун-Эрдэнэ Лувсаннамсрайн Улан-Батордо нааразылыкка чыккандар менен жолуккан маалда... Читать дальше...

Жазуучу, публицист Аким Кожоевдин блогу. Автордун пикири "Азаттыктын" көз карашын чагылдырбай турганын эскертебиз. Байыртан калган каада Өз элиңдин өтмүшүн, маданиятын, каада-салтын, ырасми-жөрөлгөлөрүн билбесең же аларды билүүгө кызыкпасаң өтө уят. Мен жакында коомдук ишмер жана журналист Бегалы Наргозуевдин: "Мен Алайдагы эски мүрзөлөрдөн жыгачтын башына топоздун куйругун байлап орнотуп коюшканын көп көрдүм эле. Бул эмнени билдирет деп сурасам, жергиликтүүлөр түшүндүрө албай коюшту. Жерге-Тал... Читать дальше...

Кыргызстандын футбол боюнча улуттук курама командасынын капитаны Валерий Кичин ("Енисей", Орусия) "Жылдын мыкты футболчусу" аталды. Мындай наам ага 7-декабрда Бишкекте өткөн KFU Legend Awards-2022 деп аталган иш-чарада ыйгарылды. Бул наам үчүн Кичинден сырткары жарым коргоочу Алимардон Шукуров ("Неман", Беларус) менен дарбазачы Эржан Токотаев ("Туран", Казакстан) ат салышты. Кыргызстандын футбол бирлиги уюму 10 номинация боюнча жыл мыктыларын аныктады. “Жылдын мыкты футбол калысы” наамын Рамина Цой жеңип алды. Читать дальше...

Ирандын бийлиги уланып жаткан нааразылык акцияларына чыккандардын ичинен камакка алынгандардын бирин өлүм жазасына тарткан өкүмдү аткарды. “Азаттыктын” Иран кызматы – “Фарда” радиосу Mizan маалымат агенттигине таянып жазгандай, Мохсен Шекари атуу жаран күч кызматкерлерин жарадар кылган “куралдуу аракеттерге” катышкан деген айып боюнча күнөөлүү деп табылды. Жогорку сот анын апелляцияга арыз берүү укугун четке каккандан кийин, ал 8-декабрда дарга асылды. Ирандагы соңку нааразылык акциялары эки жарым ай мурда тутанган. Читать дальше...

Өзбекстан Орусия менен газ жеткирүү боюнча коммерциялык келишимдерге кол коюуга даяр. Бирок Москва сунуштаган Орусия жана Казакстан менен газ бирикмесине кирбейт. Reuters басылмасы билдиргендей, бул тууралуу Өзбекстандын энергетика министри Журабек Мирзамахмудов айтып чыкты. Министрдин сөзүнө караганда Ташкент “эч качан газдын ордуна саясий шарттарга барбайт”. “Биздеги суроо-талапты жабуу үчүн, ички керектөөнү камсыздоо жана көйгөйлөрдү чечүү үчүн кандайдыр бир альянс же союз аркылуу эмес, коңшу... Читать дальше...

Жумгал районунун Кара-Кече кениндеги эл үчүн атайын баасы арзан бөлүмдөн мыйзамсыз көмүр ташып кеткен уюшкан кылмыштуу топтун эки мүчөсү кармалды. Бул тууралуу Улуттук коопсуздук комитети 8-декабрда кабарлады. Атайын кызматтын маалыматына караганда, “Саяк”, “Мики Чор” каймана аты бар К.М. жана Ж.М. аттуу кылмыштуу топтун активдүү мүчөлөрү 1-декабрдын түнү “Кара-Кече” ишканасынын кызматкерлерин коркутуп, көмүр жүктөп кетишкен. Учурда тергөө иштери жүрүп жатат. 2021-жылы көмүрдүн баасы жогорулап... Читать дальше...

Июнь окуясы боюнча иш Бишкектин Биринчи май райондук сотунда уланып жатат. 8-декабрдагы отурумда коомдук ишмер Эмил Каптагаев күбө катары көрсөтмө берди.  Отурумга айыпталуучулардын бири, мурдагы президент Алмазбек Атамбаев катышкан жок. Башка айыпталуучулар Атамбаевдин сотко алып келинишин талап кылышты. Адвокат Сергей Слесарев ал ден соолугуна байланыштуу сотко келе албастыгын билдирди. Судья Чыңгыз Бердимуратов Атамбаев зарыл учурда сотко алынып келинерин айтты. Июнь окуясы боюнча кылмыш ишине мурдагы президент Алмазбек Атамбаев... Читать дальше...

Жогорку Кеңештин 8-декабрдагы жыйынында депутат Мирлан Самыйкожо түндүк-түштүк альтернативдүү жолунун коопсуздугуна байланыштуу өкмөткө кайрылды. Ал жолдун чети тосулбаганын, таш кулап, аскалар көчүп жатканын, мындан улам аны тазалоого, жака-белин тосууга бюджеттен акча бөлүнүшү керектигин айтты. "Жолдун Жумгалдагы бөлүгүндө аскалар кулап, жүргүнчүлөрдүн жолу жабылып, алтургай өмүрлөрүнө коркунуч жаралып жатат. Жолдун четин тосуу долбоорго кирбей калыптыр. Эми бул азыр жергиликтүү бийликке жүктөлүп жатыптыр. Читать дальше...

Каракол шаардык кеңешинин 27 жаштагы депутаты ири өлчөмдө акча уурдоого шектелип эл аралык издөөгө алынды. Бул тууралуу Ысык-Көл облустук ички иштер башкармалыгы кабарлады. Милициянын маалыматына караганда, Каракол-Бишкек каттамындагы автобустун айдоочусу ишкерлердин товар сатып алууга берип жиберген 5 млн. 200 миң аманат акчасын уурдатып жибергенин айтып, арыз жазган. Милицияда ыкчам-тергөө тобу түзүлүп, шектүү катары 19 жаштагы эки киши кармалган. Үчүнчү шектүү катары шаардык кеңештин депутатына издөө жарыяланды. Читать дальше...

Жогорку Кеңеште Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров "Манас" жана "Ош" аба майдандарын сатууга байланыштуу маалымат берди. Анын билдиришинче, аэропорттор Эл аралык финансы корпорациясынын (IFC) кеңешинин негизинде сынак менен сатылбай калганын билдирди. "Эгер биз IFC аркылуу сынак уюштура турган болсок, ал үч жылга чейин созулуп кетет экен. Биз төрт-беш чоң компания менен сүйлөшүү жүргүзүп жатабыз. Ким эки жылдын ичинде бүтүрүп берсе, 50% ашык кирешесин бизге берсе, биздин талапка жооп берген учуп-конуу тилкесин... Читать дальше...

Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров жоюлуп кеткен "Улуу көчмөндөр мурасы" улуттук холдингине коротулган 700 миллион сом тууралуу учкай түшүндүрмө берди. Ал 8-декабда парламентте "Альянс" фракциясынын лидери, депутат Жанар Акаевдин суроосуна жооп берип жатып бул каражаттын басымдуу бөлүгү кайра бюджетке түшөт деп ишендирген аракет кылды. "Бул чыгымга жооп берген киши (Тенгиз Бөлтүрүк) азыр камакта отурбайбы. Эгер күнөөлүү же күнөөлүү эмес болсо ал сот аркылуу далилденет. Прессага чыккан... Читать дальше...

Жогорку Кеңештин 8-декабрдагы жыйынында "Альянс" фракциясынын лидери, депутат Жанар Акаев Баткенде чек арадагы куралдуу кагылышта кыйраган үйлөрдү куруу маселесин көтөрдү. Учурда там-таш салып жаткан компаниялар каражаттын теңин дагы ала электигин билдирди. "Баткендеги үйлөр декабрь ичи курулуп бүтүп, тапшырылат деген сөз болгон. Азыр көпчүлүк үйлөрдүн чатыры дагы жабыла элек. Баткендеги үйлөргө акча бөлүнгөн беле? Ал үйлөрдү ким куруп жатат, Мамлекеттик курулуш агенттиги куруп жатабы? Курулушчулар акчанын 50% да ала элек экен да. Читать дальше...

Адилет Балтабай деген ат менен таанымал блогер жана жарандык активист Адилет Али Мыктыбек прокуратура аны абактан бошоткон сот чечимине каршы апелляциялык арыз даярдап жатканын билдирди. 8-декабрда «Азаттыктын» суроосуна жооп берип жатып ал мындай маалыматты тааныш булактарынан алганын айтты. Башкы прокуратуранын басма сөз кызматы азырынча комментарий бере элек. Блогер 30-июнда милицияга суракка чакырылгандан кийин камалган. Бишкектин Биринчи Май райондук соту 11-ноябрда Балтабайды Кылмыш-жаза... Читать дальше...

Бишкекке бүгүн 8-декабрда Кытайдын Мамлекеттик кеңешинин вице-премьери Ху Чунхуа келди. Өкмөттүн басма сөз кызматы билдиргендей, иш сапардын алкагында бир катар эки тараптуу жолугушуулар өтөрү пландалууда. Кытай тарап маалымдагандай, Ху Чунхуа Кыргызстандан кийин Өзбекстанга барат. Иш сапарлары аталган өлкөлөрдүн өкмөттөрүнүн чакыруусу боюнча ишке ашырылып жатканы белгиленди. 9-декабрда Бишкекте Евразия экономикалык биримдигине мүчө мамлекеттердин башчыларынын саммити өткөнү жатат. Бул уюмга Кыргызстандан тышкары Армения... Читать дальше...

7-декабрда Анкарада XX кылымдагы кыргыз адабиятынын классиктери Касым Тыныстанов, Түгөлбай Сыдыкбеков жана Токтоболот Абдумомуновдун чыгармачылыгына арналган кече өттү. Иш-чараны ТҮРКСОЙ эл аралык уюму уюштуруп, ага Кыргызстандан жана Түркиядан илимпоздор жана маданият кызматкерлери катышты. Кечеге келгендер залкар акын-жазуучулардын чыгармачылыгы менен таанышышты. Иш-чара сүрөт көргөзмөсү жана концерт менен коштолду. ТҮРКСОЙ эл аралык уюму 2023-жылды жалпы түрк дүйнөсүндө “Бакен Кыдыкеева жылы” деп жарыялады. Читать дальше...