Новости за 14.08.2023

رومانیايي چارواکي وايي، د لامبوزنو یوه ځانګړې ډله او یو هیلیکوپټر یې په تور سمندرګي کې د لارورکو ماینونو د موندلو لپاره استولي دي. دا وروسته له دې چې د ناټو د غړې رومانیا تفریحي ښار کوستینيشتي ته په نژدې سواحلو کې یو سمندري ماین وچاودېد. دې چاودنې ځاني زیان نه دی اړولی. پر اوکراین د روسیې له یرغل په راوروسته موده کې د جګړې دواړو خواوو په تور سمندرګي کې ماینونه ایښي دي. دا ماینونه د سمندر د څپو او چټک باد په نتیجه کې کله ناکله د رومانیا تر سواحلو پورې راوړل کېږي. لویدیځو رسنیو راپور ورکړی... Читать дальше...

د جرمني د مالیې وزیر وايي، هېواد به یې له اوکراین سره اوږه په اوږه ولاړ وي. کریستیان لیندر نن په ناڅاپي سفر کییف ته له رسېدو سره سم خبریالانو ته وویل، دی به له اوکرایني چارواکو سره په دې اړه مشخصې خبرې وکړې چې جرمني له اوکراین سره اوس مهال او په راتلونکي کې څه ډول مرسته کولای شي. د ۲۰۲۲ کال په فبروري میاشت کې پر اوکراین د روسیې تر یرغل وروسته جرمني له اوکراین سره په بشري، مالي او پوځي برخو کې شاوخوا ۲۴ میلیارد ډالره مرسته کړې. په عین حال کې متحدوایالتونو نن له اوکراین سره په امنیتي برخه کې د ۲۰۰ میلیون ډالرو نوې بسته اعلان کړه. Читать дальше...

د طالبانو حکومت په لومړي، ځل د هغو مدرسو شمیر په ډاګه کړ چې په یوه کال کې یې ورته د فعالیت جوازونه ویشلي دي.  د طالبانو حکومت د حق او اوقافو وزارت مسلکي معیین، زر محمد حقاني د دوشنبه په ورځ کابل کې  "ملت ته د دولت د حساب ورکونې" په نامه کنفرانس ته د خبرو په مهال وویل، یاد وزارت په تیر یوه کال کې د افغانستان په مرکز او ولایتونو کې ۱۲۴ مدرسو او دارالحفاظونو ته د جواز فعالیتونه ورکړي دي.  حقاني وویل: "د افغانستان په مرکز او ولایتونو کې ۱۲۴ مدرسو او دارالحفاظونو ته د فعالیت جوازونه ورکړل شوي، د قرانکریم... Читать дальше...

د انګلستان چټک توپ اچونکي سټيفن فاین نن اعلان وکړ، چې تر دې وروسته په هېڅ نړیوال کرکټ کې نه لوبيږي. ښاغلی فاین له ډېره وخته د زنګون د ټپ له امله وزورېد او بلارخره اړ شو، چې په ۳۴ کلنۍ کې له کرکټ تقاعد واخلي. نوموړي په ۱۲۶ ټیسټ، یو ورځنیو او شل اوریزو سیالیو کې د انګلستان استازولي کړې ده، چې ټولټال یې ۲۵۴ ویکټې اخستي دي. هغه د خپل تقاعد په تړاو وویل، ۱۲ میاشتې مې د خپل وجود له دردونو سره مقابله وکړه، خو ونه توانیدم، چې ماتې ورکړم. سټیفن فاین په ۲۰۰۵ ز کال کې کرکټ پیل کړی و، خو د ټپونو له امله یې په دوامداره توګه کرکټ ونه کړ. Читать дальше...

د ویسټ اینډیز کرکت ملي لوبډلې په ۵مې شل اوریزې سیالۍ کې د ۸ ویکټو به توپیر هند ته ماتې ورکړه. په دې سیالۍ کې هند لومړۍ توپوهنه کړې وه، چې د ۹ لوبغاړو په سوځېدو یې ۱۶۵ منډې کړې وې. کوربه لوبډلې د ۲ لوبغاړو سوځېدو په سر هدف په ۱۸م اور کې پوره کړ او دا لوبلړۍ یې ۳ د دوه پر وړاندې وګټله. دواړو لوبډلو ۵ شل اوریزې سیالۍ ترسره کړې، چې درې ویسټ اینډیز او دوه هندوستان وګټلې.

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې د پاکستان پر وړاندې راتلونکو سیالیو ته په سریلانکا کې تمریناتي کمپ پیل کړی دی. کرکټ بورډ په خپلو ټولنیزو پاڼو کې لیکلي، چې د دې تمریناتي کمپ په جریان کې تر ډېره پورې د سریلانکا په کنډیشن او اب او هوا کې د لوبو په څرنګوالي کار کېږي. دغه راز ویل کیږي، چې د لوبغاړو په فزیکي تکړښت او نورو لوبیزو تخنیکونو هم د روزونکو له لوري کار پیل شوی دی. د کرکټ بورډ ادارې چارواکو په بیلابیلو رسنیزو کنفرانسونو کې ویلي وو، غواړي د دې لوبلړیو په ترڅ کې خپله لوبډله راتلونکي اسیا او نړیوال جام ته بشپړه چمتو کړي.

تېره ورځ د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) په افغانستان کې د بشري اړتیاوو د پوره کولو لپاره د ۱.۳ میلیارد ډالرو  بودجې د نشتوالي خبر ورکړ.  اوچا په افغانستان کې د بشري اړتیاو د کچې د لوړېدو په اړه هم خبرداری ورکړ او ویې ویل، که بودجه ورته ونه رسېږي، نو د سپتمبر په میاشت کې به د خوراکي توکو مرستې له ۵ میلیونو څخه ۳ میلیون ټنو ته راښکته شي.  د دغه سازمان په راپور کې ویل شوي، چې که مرستې دوام ونه کړي، د ژمي په موسم کې به زیانمنې افغانې کورنۍ له لوږې، ناروغۍ او حتی له احتمالي مرګ سره مخ شي. Читать дальше...

د امریکا د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو کمېټې مشر او د جمهوري غوښتونکو ګوند غړی وايي، چمتو دی چې له افغانستان سره مالي مرستې تر هغو ودروي چې په اړه یې ډاډ ترلاسه کړي.  مایکل مک کال د یکشنبې په ورځ له فاکس نیوز تلویزیون سره په مرکه کې وویل چې طالبان ښځې ځپي او هغوی ته د زده کړو او کار اجازه نه ورکوي. هغه زیاته کړه، له دې امله چې له افغانستان سره د امریکا د بشري مرستو بودیجه د مالیه ورکوونکو له پیسو تمویلېږي، نو دوی باید ډاډمن شي چې طالبان له دې مرستو ګټه نه اخلي. "موږ ډاډ ته اړتیا لرو چې دا پیسې... Читать дальше...

میرخان مقری د پښتو موسیقۍ د بڼ یو تازه غوړیدلی ګل دی.   دی په جلاوطنۍ کې سندرې وایي او په خبره یې د خپل پلار عبدالله مقري پر پله یې ګام ایښی دی او په سندرو یې یاد تازه ساتي.  میرخان مقری وایي، افغانستان کې دا مهال د سندرغاړي پر ستوني لاس ایښودل شوی، خو په خبره یې دا حالت سندرې نه شي مړې کولای.  هغه وایي:" زما فکر حماسي، وطني او فولکلوریکو شعرونو ته ځکه دی چې له وطن او د وطن له خلکو سره بې انتها مینه لرم. سندره مړه نه ده، سندره نه مړه کیږي. د سندرې پر ستوني باندې یو ډېر دروند لاس ایښودل شوی، دا لاس به ډېر دوام ونه کړي. Читать дальше...

د طالبانو د واکمنۍ د دوه کلنۍ په مناسبت، په کابل، کاناډا او جرمني کې یو شمېر افغانو ښځو د هغه څه په غبرګون کې، چې د طالبانو له لوري یې د ښځو د حقونو نقض بولي، اعتراضیه غونډې کړي دي.  په دې لړ کې، د کابل د انتقادي مکتب غړو د دوشنبې په ورځ د طالبانو د دوه کلنې واکمنۍ په مناسبت په پوښلې فضا کې اعتراضیه غونډه وکړه.  دغو ښځو په خپله اعتراضیه غونډه کې د طالبانو پر وړاندې د نړۍ پر تګلارې نيوکې وکړې او ويې ويل چې طالبانو ښځې د کورونو په څلورو دیوالونوکې زنداني کړې دي.  له دغو ښځو څخه یوې یې نسرین فرامرز ازادي راډيو ته وویل... Читать дальше...

په خپله خوښه او یا نا خوښه کډوالۍ او پناه غوښتنه له ډېرو وختونو راهیسې د افغانانو ژوند سره یوه تړلې موضوع ګرځیدلې ده. په تېرو دوو کلونو کې افغانستان د نړۍ بېلابېلو هېوادونو ته د خپلو اتباعو د کډوالۍ د سترې څپې شاهد دی. له سوریې او اوکراین وروسته، افغان کډوال په نړۍ کې دریم لوی بې ځایه شوي نفوس لري. د مهاجرت د نړیوال سازمان (IOM) د راپور له مخې، د روان کال د جوزا میاشتې په نیمایي کې یوازې په ۲۰۲۱ او ۲۰۲۲ کلونو کې شاوخوا ۳،۶ میلیونه افغانان بېلابېلو هېوادونو ته کډوال شوي دي. په دوی کې ۷۰٪ ایران، ۱۸٪ پاکستان او ۱۱٪ ترکیې ته کډوال شوي دي. Читать дальше...

د ایران امنیتي ځواکونو د بهايي مذهب ۹ پیروان نیولي او د هغوی څلوېښت درملتونونه او ګدامونه یې ضبط کړي.  بهايي فعالانو د ازادې اروپا فردا راډیو ته ویلي، چې په تازه نیول شویو بهايي اتباعو کې اشکان، افشین، اردلان تبیانیان او د دوی یوه خور او زوم شامل دي.  دا په ایران کې د بهایانو پر ضد د رژیم د ځپونکو اقداماتو تر ټولو وروستی مورد دی.  د راپورونو له مخې، حکومتي ځواکونو همداراز په تهران کې د دې نهو کسانو شاوخوا څلوېښت درملتونونه او ګدامونه هم ضبط کړي دي.   د ایران د اطلاعاتو وزارت د یکشنبې په ورځ... Читать дальше...

په افغانستان کې د خبریالانو له پرله‌پسې نيونو وروسته، د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورتر ریچارډ بېنیټ په افغانستان کې د رسنیو او خبریالانو د وضعیت په اړه اندیښنه ښودلې ده.  نوموړي د یکشنبې په ورځ په یوه ټوېټ کې لیکلي، چې په وروستیو ورځو کې د افغان خبریالانو د نیول کېدو له خبرونو وروسته؛ هغه په افغانستان کې د رسنیو د پراخ اغېزمنېدو په اړه چې له محدودیتونو سره مخامخې دي اندېښمن دی.  په ورته وخت کې د افغانستان د ازادو خبریالانو ټولنې د دوشنبې په ورځ په یوه خبرپاڼه کې ویلي... Читать дальше...

د طالبانو حکومت چارواکي وايي، نن شاوخوا ۱۱ بجې د خوست ښار په مرکز کې یوه چاودنه شوې چې تلفات هم لري.   د طالبانو حکومت د خوست ولایت د اطلاعاتو او فرهنګ رئیس شبیر احمد عثماني تائیدوي چې په دې پېښه کې ۳ تنه وژل شوي او ۷ تنه ټپیان دي، خو وايي، لا د پېښې د څرنګوالي په اړه معلومات نه لري.   نوموړی وایي:"نن د غرمې په ۱۱ بجو په خوست ښار کې سپین جومات ته نېږدې په یوه هوټل کې چاودنه شوې ده چې دا معلومه نه ده چې څه ډول چاودنه وه، ۳ تنه شهیدان او ۷ تنه ټپيان لرو. "  ښاغلی عثماني وايي، د مړو جسدونه او ټپیان روغتون ته لېږدول شوي دي. Читать дальше...

په خوست ښار کې یوې چاودنې درې کسان وژلي او اوه نور یې ټپیان کړي دي. د خوست ولایت مطبوعاتي دفتر نن په یوه بیان کې وویل، چې دا چاودنه سپین جومات ته نژدې په یوه هوټل کې شوې او مړه او ټپیان یې په دې ښار کې دېره وزیرستاني کډوال دي. بیان زیاتوي چې ټپیان د پېښې له ځایه روغتون ته انتقال شوي دي. په بیان کې دا یادونه هم شوې چې د پېښې د څرنګوالي په اړه د سیمه ایزو چارواکو پلټنې روانې دي. د دې برید پړه تراوسه کومې ډلې نه ده منلې. د پاکستاني رسنیو د راپورونو له مخې، دا حمله د بې پیلوټه الوتکې په وسیله... Читать дальше...

جنرال عاصم منیر په اېبټ اباد کې د کاکول په پوځي روزنیزې اکاډمۍ کې د پاکستان جوړېدو ورځې په مناسبت جوړې شوې غونډې ته وویل چې د خپل هېواد په دفاع کولو پوهېږي او د پاکستان دننه او بهر د خطرو پر ضد مبارزه کوي.

په خوست کې د طالبانو د حکومت د والي د ویاند دفتر په یو بیان کې ویلي دي چې چاودنه د اګست پر ۱۴مه سهار شاوخوا ۱۰ بجې په ښار کې له سپین جومات سره نېږدې په هوټل کې شوې ده.

د افغانستان د خپلواکو ژورنالستانو ټولنې په کندهار کې د طالبانو لخوا د نیول شویو  درېیو خبریالانو د ژر خوشي کېدو غوښتنه وکړه . دغه خبریالان پرون یکشنبه د طالبانو د استخباراتو لخوا  نیول شوي دي . دا په تیره یوه اوونۍ کې د طالبانو د حکومت لخوا د نیول شوو خبریالانو شمیره ۸ تنو ته ورسېد . په دې اړه د لېنک له کېکاږلو سره دا غږیز راپور واورئ:

د امریکا د متحدو ایالتونو په هاوايي ایالت کې د ځنګله د اورلګېدو په پېښه کې د مړو شمېر ۹۶ ته زیات شو.   په همدې حال کې د تري تم شویو کسانو خپلوان لا هم په خپلو عزیزانو پسې د پلټنې هڅه کوي. وروسته له هغې چې چټک خپرېدونکی اور د تېرې اوونۍ د سې شنبې په ورځ د ماوي سیمې لوېدیځ ساحل کې هم خپور شو، د هاوايي والي جاش ګرین پرون یکشنبه په اور سوځېدلی ښار لاهیانا د جګړې له ساحې سره تشېبه کړ. چارواکي وايي په ماوي کې تر ۲۲۰۰ ډېرې ودانۍ یا زیانمنې شوي، یا هم ویجاړې شوي دي.    دا په سلو کلونو کې په دې سیمه... Читать дальше...

د سره صلیب نړیواله کمېټه وايي، ژمنه ده چې له افغان سیلاب ځپلو سره مرستو ته دوام ورکړي.  دې کمېټې نن په یوه اعلامیه کې د نړۍ په ځینو سیمو له هغې ډلې افغانستان، چین،سلوانیا او سوډان کې د سیلابونو په راوتلو باندې اندېښنه ښوولې، چې پکې خلکو ته درانه مالي او ځاني تاوانونه اوښتي دي.  سره صلیب نړیوالې کمېټې ویلي تازه سیلابونه داسې وخت د افغانانو ژوند له ګواښ سره مخ کړی، چې دا هېواد وار دمخه له پېچلو بشري ناورینو کړیږي.  دې کمېټې ویلي، چې د اوس لپاره د افغاني سرې میاشتې سره په ګډه سیلاب ځپلو سیمو کې... Читать дальше...

د افغانستان د خبریالانو مرکز ویلي چې طالبانو په هلمند کې د ښځو د غږونو په خپرولو بندیز لګولی.  دغه مرکز په یوه راپور کې په دې اړه اندېښنه ښوولې او د هلمند په محلي رسنیو کې د ښځو په غږونو بندیز یې له تبعیض ډک کار بللی.  د راپورونو په اساس د هلمند د اطلاعات او فرهنګ ریاست د زمري له لومړۍ رسنیو ته خبرداری ورکړی چې د ښځو په غږ د هر راز پروګرامونو له خپرولو ډډه وکړي.  اخوا د خبریالانو د خونديتوب کمېټې سي پي جې له طالبانو غوښتي، چې د رسنیو په وړاندې محدوونکي اقدامات پای ته ورسوي.  د افغانستان د... Читать дальше...

که څه هم د طالبانو حکومت په وار وار له خبریالانو او رسنیو سره د ښه چلند ژمنې کړي، خو بر عکس یې د دوی پر وړاندې خپلو سخت دریځو کړنو ته دوام ورکړی دی. تازه په هلمند کې سیمه‌ییز خبریالان او د رسنیو یو شمېر ملاتړي بنسټونه وايي، طالب چارواکو رسنۍ ګواښلي او خبرداری یې ورکړی چې له دې وروسته په هېڅ حالت کې د ښځو غږونه خپاره نه‌کړي. په هلمند کې یو ځايي خبریال چې نه غواړي د امنیتي ستونزو له امله یې نوم او غږ په راپور کې خپور شي ازادي راډیو ته وویل، طالبانو ان په سوداګریزو اعلانونو کې د ښځو د غږ په خپرېدو بندیز لګولی دی. Читать дальше...

که څه هم دغې مذهبي اقلیت لسګونه کاله د تبعیض، ناوړه چلند او د تروریستي هدفي بریدونو څخه شکایت کړی، خو د دوی یو شمېر وايي، د طالبانو د واکمنۍ په تېرو دوو کلونو کې له پخوا ډېر د سختدریځو اسلامي ډلو تر فشارونو او ګواښونو لاندې دي.

د طالبانو حکومت په تېرو دوو کلونو کې د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې ۲۰۰ لوی او واړه کانونه په قرارداد ورکړي. د طالبانو حکومت چې له سختو اقتصادي ستونزو سره مخ دی، د خپلو عوایدو د لوړاوي په خاطر تر ټولو لویه تکیه د افغانستان په کانونو کړې. د طالبانو حکومت د کانونو او پټرولیم وزارت د معلوماتو پر بنسټ، دوی وروستیو دوو کلونو کې ۲۰۰ کانونه په قراداد ورکړي چې له دې ۱۰۸ یوازې تېر کال قرارداد شوي دي. د طالبانو د حکومت د کانونو وزارت ویاند همایون افغان د جولای په ۲۴مه ملت ته د حساب ورکوونې په نوم غونډه کې رسنیو ته وویل... Читать дальше...

د طالبانو حکومت په افغانستان کې د واک له ترلاسه کولو وروسته د فرمانونو په صادرولو او د سختو چلندونو په خپلولو سره د افغانستان د خلکو په تېره بیا د نجونو او ښځو حقونه تر پښو لاندې کړي. په افغانستان کې یو شمېر نجونې او ښځې وايي چې طالبانو د خپلې دوه کلنې واکمنۍ پر مهال دوی له اساسي حقونو بې برخې کړي او ډېر محدودیتونه یې پرې لګولي دي. دوه کاله وړاندې طالبان د ۱۴۰۰ هجري لمریز کال د اسد په ۲۴مه، چې د ۲۰۲۱ میلادي کال د اګست له ۱۵مې سره برابره ده پر افغانستان د دویم ځل لپاره واکمن شول؛ داسې واکمني چې پر ښځو او نجونو یې ډېر بندیزونه ولګول. Читать дальше...